Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt

VIII Gz 48/14

POSTANOWIENIE

Dnia

9 kwietnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędziowie

SSO Elżbieta Kala

SO Wojciech Wołoszyk

SR del. Artur Fornal (spr.)

po rozpoznaniu w dniu

9 kwietnia 2014r.

w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa:

L. G.

przeciwko:

J. K.

o

zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 8 listopada 2013r. (sygn. akt VIII GNc 786/13)

postanawia :

oddalić zażalenie.

Sygn. akt VIII Gz 48/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy odrzucił zażalenie pozwanego J. K. na postanowienie tego Sądu z dnia 7 października 2013 r. w przedmiocie rozstrzygnięcia skargi na orzeczenie referendarza dotyczące zwolnienia od kosztów sądowych oraz odrzucił zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty wydanego w dniu 8 lutego 2013 r.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wyjaśnił, że postanowienie rozstrzygające skargę na orzeczenie referendarza w przedmiocie kosztów sądowych wydał jako sąd drugiej instancji, a od takiego orzeczenia zażalenie nie przysługuje. Zarzuty pozwanego od nakazu zapłaty podlegały natomiast odrzuceniu, gdyż – pomimo wezwania do uiszczenia połowy opłaty (po rozpoznaniu w/w skargi i częściowym zwolnieniu od kosztów udzielonym postanowieniem z dnia 7 października 2013 r.) – nie zostały one opłacone w wyznaczonym terminie.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł pozwany J. K. domagając się jego zmiany i przyjęcia odrzuconych środków zaskarżenia do merytorycznego rozpoznania, ewentualnie uchylenia w/w postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu pozwany zarzucił naruszenie przepisów art. 394 § 1 k.p.c. i art. 494 § 1 k.p.c., a w uzasadnieniu podniósł, że postanowienie rozstrzygające skargę na orzeczenie referendarza w przedmiocie kosztów sądowych jest zaskarżalnym postanowieniem sądu pierwszej instancji kończącym postępowanie w sprawie. Odrzucenie zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym było natomiast nieuzasadnione ponieważ zostały one wniesione z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Nie ma racji skarżący twierdząc, iż postanowienie Sądu Rejonowego rozstrzygające skargę na orzeczenie referendarza w przedmiocie kosztów sądowych jest postanowieniem sądu pierwszej instancji, na które przysługuje zażalenie – stosownie do regulacji zawartej w art. 394 § 1 k.p.c. Zasadą jest wprawdzie, że sąd rozpoznający skargę – w którym wydane zostało zaskarżone orzeczenie referendarza sądowego – działa jako sąd pierwszej instancji (art. 398 22 § 1 i 3 k.p.c.), zgodnie jednak z wyraźną regulacją art. 398 23 § 1 i 2 zdanie drugie k.p.c. gdy rozstrzygnięcie referendarza dotyczy kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz odmowy ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, sąd ten orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.

W tych przypadkach zatem skardze przypisać należy jurysdykcyjną funkcję zażalenia, co oznacza, że kontrola instancyjna rozstrzygnięcia dotyczącego odmowy zwolnienia od kosztów sądowych jest prowadzona w drodze innego środka prawnego niż zażalenie (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2013 r., III CZP 62/13, LEX nr 1385885). Słusznie Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że zasadą jest, iż od postanowień sądu drugiej instancji co do zasady zażalenie nie przysługuje – za wyjątkiem rozstrzygnięć opisanych w art. 394 1 § 1 i 2 k.p.c. (odrzucenie skargi kasacyjnej oraz skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a w sprawach w których przysługuje skarga kasacyjna co do zasady na postanowienia kończące postępowanie w sprawie – za wyjątkiem m.in. postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji) oraz w art. 394 2 § 1 k.p.c. (oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego, zwrot kosztów procesu, skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka, odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia – za wyjątkiem jednak postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji).

W ocenie Sądu Okręgowego zajęcie przeciwnego stanowiska uchybiłoby – poprzez wprowadzenia dodatkowego szczebla kontroli – racjonalności systemu środków zaskarżenia, opartego na standardzie dwuinstancyjności (art. 176 Konstytucji RP), prawidłowo zatem Sąd Rejonowy odrzucił przedmiotowe zażalenie jako niedopuszczalne (art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.). Na marginesie jedynie należy zwrócić uwagę, że rozstrzygnięcie dotyczące odmowy zwolnienia od kosztów sądowych nie kończy postępowania w sprawie w rozumieniu art. 394 § 1 k.p.c., lecz dotyczy kwestii wpadkowej (zob. m.in. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1).

Nie ma również racji skarżący podnosząc, że odrzucenie zarzutów od nakazu zapłaty było w niniejszej sprawie nieprawidłowe. Jak wynika z art. 494 § 1 k.p.c. sąd odrzuca nieopłacone zarzuty, jak również zarzuty, których braków pozwany nie usunął w terminie. Wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów został prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego pisma na podstawie art. 130 k.p.c. Skoro po prawomocnym rozpoznaniu w dniu 7 października 2013 r. wniosku pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych wezwano go – zarządzeniem z tego dnia, doręczonym w dniu 28 października 2013 r. – do uiszczenia w terminie tygodniowym należnej opłaty od zarzutów w kwocie 498 zł, pod rygorem ich odrzucenia, a termin wyznaczony pozwanemu upłynął bezskutecznie ( zob. k. 56 v., 57, 58 i 64 akt sprawy), to uzasadnione było odrzucenie przez Sąd pierwszej instancji nieopłaconych zarzutów (art. 494 § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c.).

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.