Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 1438/21

Warszawa, dnia 23 czerwca 2022 r.

1

2WYROK

2.1W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Remigiusz Pawłowski

protokolant: protokolant sądowy Adrianna Sadowska

4przy udziale prokuratora Iwony Zielińskiej

5po rozpoznaniu dnia 23 czerwca 2022 r. w Warszawie

6sprawy

7D. D. (1), syna M. i Z., ur. (...) w W.

8oskarżonego o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

9D. G., syna D. i H., ur. (...) w O.

10oskarżonego o przestępstwa z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 278 § 1 i 5 w zb. z art. 275 § 1 w zb. z art. 276 w zw. z art. 11 § 2 w zw. z art. 64 § 1 k.k.

11na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

12od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

13z dnia 4 maja 2021 r. sygn. akt III K 188/21

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w pkt 3 sentencji wyroku oraz o zaliczeniu zatrzymania na poczet kary, wymierzonej D. G. w pkt 4 sentencji wyroku;

2. w ramach przypisanego D. G. w pkt 2 sentencji wyroku czynu uznaje go za winnego tego, że w dniu 4 marca 2020r. w W. przy ul. (...) dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dowodu osobistego seria (...) i karty bankomatowej (...) Bank, a także usunął spod władztwa uprawnionej osoby legitymację emeryta i kartę zdrowotną (...), nie posiadając uprawnienia do dysponowania tymi dokumentami, działając na szkodę K. B., przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu w okresie od 19.03.2014r. do 16.12.2017r. w całości kary 6 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Północ w Warszawie z dnia 27.11.2014r. w sprawie o sygn. akt III K 412/14 za popełnienie umyślnych przestępstw podobnych, co stanowi występek z art. 278§1 i 5 kk w zb. z art. 275§1 kk w zb. z art. 276 w zw. z art. 11§3 kk w zw. z art. 64§1 kk i za to skazuje go, a na podstawie art. 278§1 kk w zw. z art. 11§3 kk wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

3. na podstawie art. 85§1 kk i 86§1 kk łączy kary jednostkowe wymierzone D. G. w pkt I.2 niniejszego wyroku i w pkt 1a zaskarżonego wyroku i wymierza mu karę łączną w wymiarze 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;

4. na podstawie art. 63§1 kk na poczet wymierzonej D. G. kary łącznej pozbawienia wolności zalicza okres zatrzymania w sprawie od dnia 18.12.2020 r. godz. 12:25 do dnia 18.12.2020 r. godz. 18:10;

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zwalnia każdego z oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1438/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie z dnia 4 maja 2021r. o sygn. akt III K 188/21.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

- obraza prawa procesowego w postaci:

1. art. 5§2 kpk poprzez jego niezastosowanie i nie rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonych, gdy za sprawstwem oskarżonych nie przemawia żaden obiektywny i bezstronny dowód;

2. art. 92 kpk poprzez oparcie rozstrzygnięcia na wybiórczym materiale dowodowym w postaci zeznań pokrzywdzonych i pominięcie okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonych, w sytuacji gdy wiarygodność pokrzywdzonych jest wątpliwa i opiera się na rozpoznaniu oskarżonych z tablic poglądowych, przy braku innych rzetelnych i bezspornych dowodów;

3. art. 7 kpk poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, co doprowadziło do uznania sprawstwa oskarżonych i dania wiary relacjom pokrzywdzonych, przy konsekwentnych wyjaśnieniach oskarżonych, którzy nie przyznawali się do winy;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew postawionym zarzutom, w sprawie nie istniały żadne wątpliwości, co do winy oskarżonych, czy poczynionych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Nie było zatem potrzeby sięgać po art. 5§2 kpk, skoro prawidłowo zastosowany art. 7 kpk pozwolił właściwie ustalić przebieg przedmiotowych zdarzeń. Na marginesie jedynie można zauważyć, że zarzuty te wzajemnie się wykluczają i nie mogą współistnieć, co do tych samych rozstrzygnięć, bowiem art. 5§2 kpk może mieć zastosowanie wyłącznie w sytuacji prawidłowej oceny materiału dowodowego. Sąd pierwszej instancji dokonał swobodnej i kompleksowej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, właściwie ważąc depozycje świadków i wyjaśnienia oskarżonych. Nie pominął przy tym żadnego dowodu, zarówno świadczącego na korzyść, co na niekorzyść oskarżonych.

Kwestionowane przez obrońcę zeznania pokrzywdzonych w istocie nic nie wnosiły w zakresie ustalenia sprawstwa oskarżonych, bowiem zarówno J. B., jak i K. B. nie widzieli sprawców i nie potrafili ich opisać. Nie było zatem tak, jak wskazuje autor apelacji, że ich zeznania stanowiły kluczowy materiał dowodowy, a tym bardziej zeznania z okazania tablic poglądowych, bowiem takiej czynności w sprawie w ogóle nie przeprowadzono. Relacja tych świadków dowodziła jedynie gdzie dokonano kradzieży i co stanowiło ich przedmiot, co nie było przez oskarżonych kwestionowane.

Właśnie wyjaśnienia oskarżonych, którzy wbrew założeniom apelacji przyznali się do winy i opisali przebieg zdarzeń zgodnie z pozostałym materiałem dowodowym, stanowiły oś postępowania dowodowego, w którym ustalono ich winę i okoliczności zdarzenia. D. D. (1) przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i przedstawił jego opis zgodny z zeznaniem naocznego świadka – funkcjonariusza Policji. Dobrowolnie wydał portfel i skradzione pieniądze, po czym chciał poddać się karze. Również D. G. przyznał się do winy, co do obu czynów, opisał ich przebieg w sposób nie budzący wątpliwości i dobrowolnie wydał narzędzie przestępstwa – sprężynowy chwytak. Także chciał poddać się karze o wolnościowym charakterze. Relacje oskarżonych były spójne i nie tylko opisywały przebieg zdarzeń, co również w przypadku kradzieży popełnionej na szkodę J. B. wskazywały na podział ról i działanie zgodne z wcześniej ustalonym planem.

Żaden z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie kłócił się z relacją oskarżonych, a przeciwnie, zeznania funkcjonariusza Policji oraz protokoły przeszukania i zatrzymania rzeczy potwierdzały ich wiarygodność w całej rozciągłości.

Wniosek

Uniewinnienie obu oskarżonych lub uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Nietrafność podniesionych zarzutów implikuje analogiczną ocenę formułowanych w apelacji wniosków. Potrzeba i dopuszczalność uchylenia wyroku, celem przekazania sprawy do ponownego rozpoznania nie została uzasadniona w żadnym stopniu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

- na podstawie art. 440 kpk na korzyść oskarżonego D. G. - eliminacja z opisu czynu popełnionego na szkodę K. B. przywłaszczenia legitymacji emeryta i karty zdrowotnej (...), a także ukrywania wszystkich wymienionych w zarzuconym czynie dokumentów.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

- opis czynu nie odpowiadał treści art. 275§1 kk, jak również zbędnie przywoływał czynności współukarane, kwalifikując je z art. 276 kk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.2- wyrok został utrzymany w mocy w zakresie rozstrzygnięć związanych z występkiem opisanym w pkt 1 aktu oskarżenia, przypisanym obu oskarżonym wspólnie i w porozumieniu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

- zarzuty podniesione w apelacji były nietrafne, a Sąd z urzędu nie dostrzegł potrzeby dokonania korekty orzeczenia.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.2- zmiana opisu czynu przypisanego oskarżonemu D. G., popełnionego na szkodę K. B., w zakresie opisanym w pkt 4 uzasadnienia, a w konsekwencji na nowo dokonanie jego kwalifikacji prawnej, a także wymiaru kary za ten czyn i kary łącznej.

Zwięźle o powodach zmiany

Przedmiotem przestępstwa opisanego w art. 275§1 kk w postaci przywłaszczenia dokumentu mogą być wyłącznie dokumenty stwierdzające tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe. Legitymacja emeryta i karta zdrowotna, choć w myśl art. 115§14 kk stanowią dokument, bowiem zawarta w nich treść, to dowód okoliczności mającej znaczenie prawne, to jednak powyższego kryterium z art. 275§1 kk nie spełniają. Dokumentem stwierdzającym tożsamość w ścisłym tego słowa znaczeniu jest wyłącznie dowód osobisty, zaś w szerszym również paszport i pewne dokumenty wydawane na podstawie ustawy o cudzoziemcach. Nie są natomiast nimi dokumenty poświadczające jedynie określone uprawnienia, jak właśnie wskazane wyżej pozycje. Żaden z nich nie stwierdza również praw majątkowych innej osoby. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie o sygn akt II AKa 170/06, gdzie wskazano, że takiego waloru nie ma ani prawo jazdy, ani przepustka zakładowa, bowiem nie należą one go ściśle określonego ustawowo katalogu. Są to jednak wciąż dokumenty, którymi oskarżony nie ma prawa rozporządzać, a usunięcie ich spod władztwa właściciela wyczerpuje znamiona występku opisanego w art. 276 kk.

Zarówno przywłaszczenie dokumentów stwierdzających tożsamość, jak i usunięcie pozostałych, którymi oskarżony nie mógł wyłącznie rozporządzać stanowi czynność sprawczą występków opisanych odpowiednio w art. 275§1 kk i 276 kk. Jeśli zatem sprawca postępuje w dalszym kroku z nimi, jak właściciel, tj. niszczy je, uszkadza, czyni bezużytecznym lub ukrywa, to wskazane zachowania stanowią czynności współukarane następcze, nie podlegające dodatkowej penalizacji.

W konsekwencji powyższych poglądów Sąd Okręgowy zmodyfikował opis wskazanego czynu i na nowo dokonał jego kwalifikacji, choć nominalnie nie uległa ona zmianie. Sąd w pełni zgodził się z treścią uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach o sygn. akt II AKa 740/14, gdzie wskazano, że „dyskietka Narodowego Funduszu Zdrowia i legitymacja emeryta nie są dokumentami stwierdzającymi tożsamość innej osoby ani jej praw majątkowych w rozumieniu art. 275 § 1 KK. Usunięcie dokumentu obejmuje wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby uprawnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu. Usunięciem dokumentu będzie także pozbawienie nad nim władztwa dotychczasowego dysponenta. Jeżeli takiemu usunięciu towarzyszy zamiar przywłaszczenia i dokument stwierdza tożsamość innej osoby lub też jej prawa majątkowe, uzasadniona jest kwalifikacja takiego usunięcia z art. 275 § 1 KK. W wypadku oskarżonego usunięciu dokumentów towarzyszył zamiar przywłaszczenia, ale dokumenty nie spełniały drugiego ze wskazanych warunków. Dlatego zachowanie oskarżonego należało kwalifikować z art. 276 KK. Taka zmiana zaskarżonego wyroku jest możliwa bez naruszania zasady art. 434 § 1 KPK, gdyż zabór w celu przywłaszczenia, który w zaskarżonym wyroku ustalił sąd I instancji, jest pojęciem znaczeniowo szerszym od usunięcia dokumentu i taka zmiana nie wymaga czynienia dodatkowych ustaleń faktycznych”.

Zarówno wymierzona na nowo kara jednostkowa za występek popełniony na szkodę K. B., jak i kara łączna nominalnie nie uległy zmianie, bowiem korekta wyroku, choć niezbędna z punktu widzenia art. 440 kpk, z punktu widzenia wagi czynu i jego społecznej szkodliwości, nie miała istotnego znaczenia. Sąd odwoławczy podzielił argumenty podniesione w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji, co do wymiaru tych kar. Wziął pod uwagę okoliczności czynu, zaplanowany i zorganizowany sposób działania sprawcy, działanie w warunkach powrotu do przestępstwa, jak również jego wielokrotną karalność, a z drugiej strony przyznanie się do winy i złożenie wyjaśnień opisujących przebieg zdarzenia. Wymierzając karę łączną Sąd kierował się zasadami prewencji indywidualnej i generalnej, mając na uwadze zbieżność przedmiotową obu występków, jak również pewien odstęp czasowy między zdarzeniami, wskazujący na skłonność oskarżonego do regularnego powracania do przestępczej aktywności i wysoki stopień jego demoralizacji.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4.

- wobec wymierzenia oskarżonemu D. G. kary łącznej pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym, zaliczono na jej poczet okres tymczasowego aresztowania.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

- mając na uwadze stan majątkowy oskarżonych, jak również wymierzenie im kar o izolacyjnym charakterze, Sąd zwolnił każdego z oskarżonych z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, przy czym w stosunku do oskarżonego D. G. rozstrzygnięcie co do opłaty dotyczyło całej sprawy.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonych.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie winy obu oskarżonych.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana