Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Maciej Flinik

Protokolant – Oliwia Bednarek

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2022 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: P. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 15 września 2021 r., znak: (...)

w sprawie: P. N.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę rodzinną

1.  zmienia zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 15 września 2021, w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu P. N. prawo do renty rodzinnej od dnia 15 stycznia 2021roku na stałe.

2.  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Maciej Flinik

Sygn. akt VI U 1395/21 UZASADNIENIE

Ubezpieczony P. N. wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 15 września 2021r., którą odmówiono mu prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu - C. N. . W uzasadnieniu w/ w- ny powołał się na zaświadczenie wystawione przez lekarza prowadzącego – K. M., którym lekarz ten potwierdził zachorowanie ubezpieczonego przed ukończeniem 16 roku życia. Choroba wystąpiła u niego jeszcze przed ukończeniem szkoły podstawowej co miało miejsce w 1983 r. Dokumentacja medyczna z tamtego okresu spłonęła w pożarze (...).

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż zgodnie z treścią art. 67 i 68 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczony nabyłby prawo do renty rodzinnej, gdyby całkowita niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem przezeń 16 roku życia lub do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczył 16 rok życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 roku życia. Tymczasem komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 26 sierpnia 2021r. orzekła wprawdzie całkowitą niezdolność ubezpieczonego do pracy , ale stwierdziła , iż powstała ona po ukończeniu przez ubezpieczonego 16 roku życia to jest po (...) r.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Decyzją z dnia 15 września 2021r. (...) Oddział w B. odmówił ubezpieczonemu P. N. prawa do renty rodzinnej po ojcu , gdyż komisja lekarska ZUS stwierdziła, iż ubezpieczony pozostaje wprawdzie całkowicie niezdolny do pracy, ale niezdolność ta powstała po ukończeniu przezeń 16 roku życia ( to jest po (...) r. )

/ bezsporne /

Ubezpieczony P. N. urodził się w dniu (...) Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1983 r. kontynuował naukę w (...) w B.. W roku szkolnym 1983 /1984 uczęszczał do pierwszej klasy , nie otrzymał jednak promocji do klasy drugiej. . W roku szkolnym 1984 – 1985 ( od 1 września 1984 do 20 września 1985 ) uczęszczał do Technikum (...) w Zespole Szkół (...) w B.. Z dalszej nauki w tej placówce zrezygnował. W latach 1985/ 1986 , 1986 – 1987 , (...) ( od III do VII semestru ) i (...) ( semestr VIII ) ubezpieczony pozostawał słuchaczem Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących . Szkołę ukończył (...)r. W międzyczasie to jest od 18 kwietnia 1988 r. do 30 czerwca 1990 r. w/w- ny pozostawał zatrudniony w P. Zakładach (...) w B. , początkowo w charakterze składacza fotoskładu, następnie jako kopista – nauka zawodu . Z zakładu zwolnił się na własną prośbę. Od 17 września 1990 r. pracował jako nakładacz – odbieracz, a od stycznia do maja 1991 r. jako stolarz. Od 1991 r. ubezpieczony korzystał z prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy .

/ dowód : częściowo zeznania ubezpieczonego i wyjaśnienia jego pełnomocnika - zapis AV k. 78 , 107, świadectwa szkolne k. 43 -44, 51 , informacje udzielone przez placówki szkolne k. 83, 88 i 90 , opinia k. 110 akt sprawy /

Obecnie ubezpieczony pozostaje całkowicie niezdolny do pracy, przy czym niezdolność ta powstała przed ukończeniem przezeń 16 roku życia to jest przed czerwcem 1984 r. Ubezpieczony podjął leczenie psychiatryczne w Przychodni przy ul. (...) w B. już w 1983 r. , pierwsza zachowana pisemna informacja o jego leczeniu w przedmiotowej placówce sięga 1985 r. ( wzmianka o leczeniu ) . Z powodu problemów natury psychicznej ubezpieczony nie kontynuował nauki w wymienionych wyżej szkołach średnich w latach 1983 – 1985 i przerwał naukę w Liceum dla Pracujących. Te same powody skutkowały brakiem stabilizacji w zatrudnieniu - w /w- ny parokrotnie podejmował zatrudnienie ( na co naciskał jego ojciec ) , ale miało ono charakter krótkookresowy ( sam ubezpieczony rezygnował z dalszej pracy ) .

/ dowód : opinia biegłych – k. 17 – 18 , częściowo zeznania ubezpieczonego i wyjaśnienia jego pełnomocnika - zapis AV k. 78 , 107 /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o miarodajną opinię biegłych psychiatry i psychologa. Opinię w oparciu o posiadane wiadomości specjalne sporządzili biegli specjalności odpowiadających schorzeniom, na które cierpi ubezpieczony , opinia spełnia wymogi określone w art. 285 k.p.c. Twierdzenia organu rentowego o rzekomym późniejszym ( aniżeli w dacie ukończenia 16 roku życia ) powstaniu u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy , abstrahując od ich bezzasadności ( w świetle faktu podjęcia leczenia już w końcowym okresie nauki w szkole podstawowej ) opierały się na bezzasadnym przyjęciu przez pozwanego , iż po tej dacie ubezpieczony nie kontynuował nauki, co pozostaje w oczywistej sprzeczności ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Gdyby organ rentowy dokonał rzetelnych ustaleń co do okresu nauki ubezpieczonego, argumentacja jaka legła u podstaw zaskarżonej decyzji nie mogłaby się już wówczas ostać ( z uwagi na niewątpliwe już podęcie przez ubezpieczonego leczenia po 1985 r. ) . Obecna argumentacja organu rentowego oparta li tylko i wyłącznie na fakcie krótkotrwałego podjęcia przez ubezpieczonego pod koniec lat osiemdziesiątych zatrudnienia jest chybiona. Wbrew twierdzeniom organu rentowego okresowe podejmowanie przez ubezpieczonego pracy w latach 1988 – 1991 nie przeczy wnioskom biegłych co do powstania jego niezdolności do pracy jeszcze przed ukończeniem przezeń 16 roku życia . jak wynika z wyjaśnień jego pełnomocnika ( siostry ) oraz samego zainteresowanego ubezpieczony podejmował zatrudnienie za namową ( czy nawet pod presją ) ojca nalegającego na jego stabilizację, miało ono jedynie charakter tymczasowy . Z zakładu pracy , w którym pracował najdłużej ( bo około 2 lat ) ucząc się jednocześnie zawodu – (...) w/w- ny zwolnił się na własną prośbę. W kolejnym zakładzie przepracował jako stolarz zaledwie parę miesięcy. Powyższe koresponduje z ustaleniami biegłych co do tego, iż z uwagi na stan jego zdrowia już wówczas wymagał on ochrony do pracy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie . Stosownie do treści art. 68 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 17 grudnia 1998 r./ Dz.U.2009.153.1227 j.t./ dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

W myśl art. 12 ust. 1 przywołanej ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zgodnie z ust. 2 całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, iż wbrew bezzasadnie przyjętemu przez ZUS założeniu, iż ubezpieczony nie kontynuował nauki po ukończeniu 16 roku życia ( po 10 czerwca 1984 r. ) , co determinowało również zakres badania i ustaleń poczynionych przez orzeczników ZUS ( lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS ) ubezpieczony kontynuował ( choć bez powodzenia , gdyż nie ukończył szkoły ) naukę w liceum ogólnokształcącym i technikum ( lata 1983- 1985 ) , a następnie w liceum dla pracujących ( lata 1985 – 1988 ) . Tym samym przedmiotem analizy powinno było być już na etapie postępowania administracyjnego ( przed organem rentowym ) ewentualne wystąpienie u niego całkowitej niezdolności do pracy do 1988 r. ( data zakończenia nauki ,kiedy to ubezpieczony miał już ukończone 20 lat ) . W świetle dostępnej szczątkowej dokumentacji ( która potwierdza leczenie ubezpieczonego w poradni zdrowia psychicznego już w 1985 r. - co potwierdziła komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 26 lipca 2021r. „ leczony psychiatrycznie od 01/1985 „ ) , jego zeznań ( z których wynika, że takowe leczenie zostało podjęte dwa lata wcześniej bo już w 1983 r. , a jedynie dokumentacja z tego okresu uległa zniszczeniu ) , wreszcie w świetle opinii biegłych ( opartej na wiedzy specjalistycznej co do specyfiki tego typu schorzeń , dających pewne , choć niepełne jeszcze objawy znacznie wcześniej, aniżeli w momencie ich ostatecznego zdiagnozowania ) ubezpieczony całkowicie niezdolny do pracy stał się już przed ukończeniem 16 roku życia, a na pewno w okresie nauki przed 25 rokiem życia ( do 1988 r. ) .

Reasumując, ubezpieczony spełnia przesłankę warunkującą przyznanie mu prawa renty rodzinnej po ojcu .

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oddalił odwołanie.

W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę okoliczności przedmiotowej sprawy zaistniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego. Pozwany w sposób zupełnie niezasadny założył, iż ubezpieczony nie kontynuował nauki po 16 roku życia, co przełożyło się na zakres ustaleń w przedmiocie daty powstania u niego całkowitej niezdolności do pracy. Gdyby organ rentowy dokonał właściwych ustaleń co do czasokresu kontynuowania nauki przez ubezpieczonego po 10 czerwca 1984 r. , nie ograniczyłby się do badania powyższej kwestii tylko w kontekście tej daty . Powyższe nawet przy wątpliwościach pozwanego dotyczących powstania całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonego przed 16 rokiem życia, pozwoliłoby właściwie określić badany okres i ewentualne wystąpienie jego niezdolności również po tej dacie – w trakcie nauki , a przed ukończeniem 25 roku życia. Tymczasem z sobie wiadomych przyczyn, organ rentowy nie raczył zbadać, do jakiej daty ubezpieczony kontynuował naukę, w sposób nieuprawniony zwalniając się od obowiązku poczynienia ustaleń co do powstania ewentualnej całkowitej niezdolności do pracy w/w- nego w okresie późniejszym ( w świetle jednoznacznych śladów wskazujących na rozpoczęcie leczenia w poradni zdrowia psychicznego jeszcze w trakcie nauki ubezpieczonego w szkole średniej ).