Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Lidia Lenartowicz

Protokolant st. sekr. sądowy Monika Kalinowska

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2022 r. w Toruniu

sprawy z powództwa:

B. Ż. (1)

przeciwko:

M. Ż. (1)

o: ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  ustanawia z dniem 18.02.2012r. rozdzielność majątkową małżeńską między powódką B. Ż. (1) z domu M. i pozwanym M. Ż. (1), którzy zawarli związek małżeński w dniu

6 listopada 1982 r. zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w (...) pod numerem (...)

II.  oddala powództwo w pozostałej części

III.  uznaje, iż powódka uiściła opłatę całości i nie obciąża jej pozostałymi kosztami sądowymi

IV.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w sprawie

V.  zasądza od pozwanego M. Ż. (1) na rzecz powódki B. Ż. (1) kwotę 720 zł ( siedemset dwadzieścia ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

Sygn. akt III RC 141/21

UZASADNIENIE

W dniu 2 marca 2021r. B. Ż. (1) wniosła do tutejszego sądu pozew o ustanowienie rozdzielności małżeńskiej pomiędzy nią, a pozwanym M. Ż. (1) wynikającej z zawarcia przez nich małżeństwa w dniu (...) w (...) - z dniem 1 stycznia 2006r. Ewentualnie z daleko posuniętej ostrożności procesowej, w przypadku nie uwzględnienia przez sąd powyższego pozwu wnosiła o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej stron – z dniem 1 stycznia 2010r.

Ponadto powódka domagała się zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu B. Ż. wskazała, iż w dniu (...) zawarła związek małżeński z M. Ż. (1). Strony nie zawierały umów majątkowych małżeńskich. Ze związku małżeńskiego mają (...) pełnoletnich dzieci. Początkowo relacje w małżeństwie układały się prawidłowo. W czasie trwania małżeństwa strony „ żyły osobno finansowo ” tzn. każde z nich było niezależne finansowo i decydowało o dochodach z wynagrodzenia za pracę.

Pozwany nadużywał alkoholu – pił przez kilka dni, z krótkimi przerwami, a następnie powracał do picia. Ponadto palił papierosy i spożywał duże ilości kawy.

W trakcie trwania małżeństwa pozwany podejmował działania, świadczące o jego niegospodarności. Pozwany wybudował dom w (...) przy ul. (...) na potrzeby swojej rodziny. W 1995r. strony otrzymały pozwolenie na budowę domu, który przez (...) lat był w stanie surowym. Pozwany nie dopilnował procesu inwestycyjnego, na skutek czego dom został wybudowany niezgodnie ze sztuka budowlaną i projektem. Po przeniesieniu własności domu na córkę stron M. M., wspólnie z mężem podjęła ona działania celem doprowadzenia domu do stanu zgodnego z prawem. Z uwagi na celowe działanie pozwanego dom przy ulicy (...) przez wiele lat popadał w ruinę.

Nieruchomość ta składała się pierwotnie z 2 działek, pozwany sprzedał jedną z działek, a środki ze sprzedaży przeznaczył na własne potrzeby.

Objawem niegospodarności pozwanego był również stan budynku gospodarczego ( warsztatu ) zlokalizowanego przy ul. (...) – w którym pozwany wykonywał różne działalności gospodarcze. Budynek o powierzchni 110 m2 został zbudowany nielegalnie, a obecnie właścicielka nieruchomości K. Ż. (1) podejmuje działania celem zalegalizowania tej samowoli budowlanej.

Przez cały czas trwania małżeństwa stron, gdy dzieci były małe pozwany nie wykazywał zainteresowania warunkami mieszkaniowymi rodziny.

Pomimo rozpoczętej budowy domu przy ul. (...) strony z (...) dzieci zamieszkiwali na piętrze domu będącego własnością rodziców pozwanego.

Rodzina składająca się z (...) osób zajmowała 2 pokoje i kuchnię. Rodzice pozwanego udostępnili najstarszemu synowi stron pokój na parterze. Po ślubie syna i jego wyprowadzce – w 2009r. pozwany zajął ten pokój. Gdy powódka kupiła do domu pralkę pozwany groził, że wyrzuci ją przez balkon. Przez wiele lat trwania małżeństwa pozwany nie wykazywał żadnego zainteresowania w pomnażaniu majątku. Były okresy, że w ogóle nie pracował albo pracował na „ czarno ”.

Zarobione pieniądze pozwany przeznaczał na własne potrzeby i używki.

M. Ż. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podejmował rożne prace i miał możliwość zarobienia dużych pieniędzy. W latach (...) prowadził (...) i nadużywał alkoholu. Powódka pracowała przy barze w(...), ale nie otrzymywała z tego tytułu żadnego wynagrodzenia. Miała nadzieję, że pozwany pieniądze zarobione w (...) przeznaczy na potrzeby rodziny, ale nigdy tak się nie stało. Przez 15 lat M. Ż. wykazywał niewielkie zainteresowanie dziećmi i ich potrzebami. Wolał przebywać w barach. Zdarzyło się, że po ataku agresji pozwany dokonał pobicia córek, nie był też na ślubie syna oraz na pogrzebie swojego ojca.

B. Ż. prowadziła własną działalność gospodarczą, a pozwany wymógł na niej dopisanie do jej działalności usług (...). Następnie pozwany zakupił materiał na (...) za 12.000 zł, sprzedał (...)bez faktury, a żonę pozostawił z nierozliczonym zakupem. Jednocześnie pozwany zażądał od powódki pieniędzy za (...) jej matki, a jego teściowej. Do 2013r. M. Ż. prowadził (...), po zakończeniu działalności środki ze sprzedaży wyposażenia przeznaczył na własne potrzeby. W latach 2016-2017 pozwany nie pracował zawodowo i nie wiadomo skąd miał środki na utrzymanie. Dopiero w 2017r. podjął pracę w (...) Sp. z o.o., ale powódka nie ma wiedzy odnośnie jego aktualnych zarobków. M. Ż. konsekwentnie odmawiał współpracy z żoną przy zarządzaniu majątkiem wspólnym. W 2019r. odmówił złożenia podpisu pod dokumentami potrzebnymi do wniosku o fundusze na termomodernizację budynku przy ulicy (...).

Poza tym pozwany niszczy wspólny majątek stron – zdewastował pokój w którym mieszka, zniszczył samochód, który użytkuje, potrzeby fizjologiczne nie załatwia w łazience tylko wylewa je przez okno z plastikowych butelek do wiader, które stoją pod oknem – moczem zalewana jest elewacja nieruchomości.

W 2006r.- w trakcie sprzeczki stron pozwany stwierdził, że cały majątek należy do niego. Od tego momentu strony faktycznie pod względem finansowym żyły osobno.

Powódka nie ma wiedzy czy pozwany zaciągał jakieś zobowiązania. Otrzymywała ona jednak w formie smsa propozycje zaciągnięcia przez pozwanego pożyczki.

B. Ż. ze swoich dochodów utrzymywała całą rodzinę, a pozwany dochody z wynagrodzenia za pracę i prowadzonej działalności gospodarczej przeznaczał na zaspokojenie swoich potrzeb. Przekazywał jednak od 350 zł do 800 zł miesięcznie na nieformalne alimenty na dzieci. Pozwany od wielu lat nie partycypuje w żadnych kosztach związanych z gospodarstwem domowym. Od 2018r. nie przekazuje żadnych środków na utrzymanie domu, podatki, remonty. Od 2006r. nastąpiła faktyczne separacja stron przejawiająca się prowadzeniem oddzielnych gospodarstw domowych, brakiem wspólnych posiłków, brakiem współdziałania w sprawach finansowych i zaniknięciem więzi małżeńskich. Obecnie powódka doświadcza od męża agresji słownej, fizycznej i psychicznej.

Ze względu na powyższe powódka B. Ż. wnosiła o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z dniem 01.01.2006r. ( datą separacji faktycznej małżonków przejawiającej się brakiem wspólnych posiłków, prowadzeniem oddzielnych gospodarstw domowych i brakiem współdziałania w sprawach finansowych ) lub ewentualnie z dniem 01.01.2010r. ( datą przeniesienia się pozwanego do pokoju na parterze domu przy ul. (...)

15 ).

W odpowiedzi na pozew z dnia 12.04.2021r. pozwany M. Ż. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Zaprzeczył wszelkim twierdzeniem strony przeciwnej, wprost nie przyznanych w odpowiedzi na pozew.

Pozwany potwierdził, iż od (...) pozostaje w związku małżeńskim z B. Ż. i mają z tego związku (...) dzieci. W przeszłości nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Początkowo pożycie stron przebiegało poprawnie.

Nie można jednak przyjąć, aby małżonkowie byli od siebie niezależni finansowo i pomimo istnienia wspólności majątkowej prowadzili osobne gospodarstwa domowe.

M. Ż. z własnych środków pieniężnych finansował budowę domu w (...) przy ul. (...) – kupował materiały budowlane i opłacał usługi wykonawców.

W tym czasie B. Ż. finansowała pozostałe wydatki stron na zaspokojenie potrzeb rodziny. W późniejszym czasie, z uwagi na brak porozumienia strony zaniechały budowy domu i w dalszym ciągu zamieszkiwali wspólnie z rodzicami pozwanego w (...) przy ul. (...). Dom ten był własnością rodziców pozwanego, a małżonkowie Ż. z dziećmi zajmowali kilka pokoi, łazienkę i kuchnię. Wcześniej jedna z działek przy ul. (...) została sprzedana, a środki ze sprzedaży zostały przeznaczone na wykonanie dachu i wstawienie okien w domu przy ul. (...). Strony pozostawały we wspólności małżeńskiej, a więc działka została sprzedana przez obojga małżonków.

W 2010r. nieruchomość przy ul. (...) została wraz z domem przekazana przez strony dzieciom – M. M. i R. Ż. (1).

Natomiast nieruchomość przy ul. (...) została przez rodziców pozwanego przekazana wnuczce - córce stron K. Ż. (1) w zamian za zapewnienie opieki matce pozwanego. K. Ż. (1) nie opiekuje się babcią, a opieka nad starszą panią spoczywa na pozostałych domownikach.

W ocenie pozwanego przez wiele lat podejmował on starania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny i zapewnienia jej bytu na przyzwoitym poziomie. Przez większość czasu to pozwany był odpowiedzialny za ponoszenie kosztów eksploatacyjnych domu, wykonywanie drobnych napraw i remontów, zakup sprzętu AGD i wykonanie ocieplenia wewnętrznego. Pozwany łożył też na utrzymanie (...) dzieci.

Od pewnego czasu między stronami istnieje silny konflikt, którego konsekwencją jest brak inwestowania pozwanego we wspólnie z żoną zajmowaną nieruchomość.

Powódka nęka męża podsuwając mu pod drzwi zajmowanego przez niego pokoju ogromnej ilości kartek, w których obraźliwie wypowiada się o pozwanym i zarzuca mu rzeczy, które nie miały miejsca. Samochód, który użytkuje pozwany został uszkodzony w taki sposób, że stanowiło to zagrożenie dla jego życia. Pozwany złożył w prokuraturze zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na jego szkodę. Pozwany potwierdził, że od pewnego czasu nie partycypuje w kosztach utrzymania domu przy ul. (...), płaci tylko za internet 160 zł miesięcznie, z którego korzystają wszyscy domownicy.

M. Ż. wskazał, że od (...) lat choruje na (...), (...), (...)i przewlekłą chorobę (...).

Ze względu na te schorzenia i przyjmowane leki nie może on nałogowo spożywać alkoholu i kawy. Pozwany nie ma obecnie żadnych zobowiązań finansowych.

Od 2006r. prowadził działalność gospodarczą - (...). Z dochodów uzyskiwanych z tej działalności utrzymywał rodzinę oraz inwestował w budowę domu przy ul. (...), a później w remonty w domu przy ul. (...).

Obecnie z uwagi na problemy zdrowotne pracuje tylko na pół etatu w (...) sp. z o.o. w (...) na stanowisku (...). Miesięczne wynagrodzenie z tego tytułu przeznacza na leczenie, dojazdy do pracy, lekarzy i zakup wyżywienia.

W ocenie pozwanego, zgodnie z art. 52 paragraf 1 i 2 kro orzeczenie o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej z datą wsteczną powinno mieć miejsce na mocy orzeczenia sądu tylko w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych.

Z uwagi na powyższe pozwany wnosił jak na wstępie.

Na rozprawie w dniu 08.06.2021r. na wniosek pełnomocników stron sąd udzielił im 21 dniowego terminu celem podjęcia rozmów zmierzających do zgodnego ustalenia daty, w której nastąpiła faktyczna separacja stron oraz złożenia pisma procesowego w tej sprawie.

W piśmie procesowym z dnia 29.06.2021r. pełnomocnik pozwanego poinformował sąd, iż strony nie doszły do porozumienia w zakresie ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

Na rozprawie w dniu 30.09.2021r. pełnomocnik powódki wnosił o ustalenie rozdzielności majątkowej małżeńskiej między B. Ż., a M. Ż. z dniem 01.01.2006r. lub 01.01.2010r.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Na terminach kolejnych rozpraw w dniach : 18.11.2021r., 21.12.2021r., 03.02.2022r., 17.03.2022r. i 30.06.2022r. pełnomocnicy stron podtrzymali dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

W dniu (...) w (...) B. Ż. (1) z domy M. i M. Ż. (1) zawarli związek małżeński. Umów majątkowych małżeńskich nie zawierali. Ze związku małżeńskiego mają (...)pełnoletnich dzieci.

Od momentu zawarcia małżeństwa strony mieszkały w domy jednorodzinnym w (...) przy ul. (...), którego właścicielami byli rodzice pozwanego :

S. i J. małżonkowie Ż.. Strony same,a potem z dziećmi zajmowali piętro domu. Do swojej dyspozycji mieli 2 pokoje łazienkę i kuchnię. Koszty eksploatacji domu w (...) przy ul. (...) ponosili po połowie : pozwany i jego rodzice. B. Ż. nie dokładała się do opłat miesięcznych za dom, bo mąż jej tego nie proponował. Z własnych środków utrzymywała dzieci. Pozwany dobrowolnie przekazywał jej na potrzeby dzieci kwoty od 300 zł do 800 zł miesięcznie – w ostatnim okresie.

Pozwany przestał przekazywać dobrowolne alimenty z momentem ukończenia przez dzieci - (...) (...) roku życia. Od 1979r. powódka B. Ż. prowadziła(...) - pracowała na umowę zlecenie, które miała zawarte ze spółdzielniami mieszkaniowymi. Od 2015r. zaczęła prowadzić działalność gospodarczą - (...). Z tego tytułu osiągała dochody i miała stabilną sytuację finansową.

Pozwany nie miał wiedzy o wysokości wynagrodzenia żony, ona też nie miała wiedzy o jego miesięcznych zarobkach.

W 1995r. strony nabyły 2 działki budowlane położone w (...) przy ulicy (...). Jedna z działek została zbyta przez małżonków pozostających we wspólności małżeńskiej, a pieniądze ze sprzedaży przeznaczone na wykonanie dachu i instalację okien w domu położonym na drugiej działce – w przyszłości w domu tym miały zamieszkać strony z (...) dzieci. Pozwany z własnych środków kupował materiały budowlane i opłacał wykonawców poszczególnych robót. Przez 19 lat dom pozostawał w stanie surowym zamkniętym.

W dniu 17.02.2012r. B. i M. Ż. (1) dokonali darowizny nieruchomości położonej w (...) przy ul. (...) na rzecz córki M. M. i syna R. Ż. (1). Córka stron w całości spłaciła brata i stała się właścicielką domu w (...) przy ul. (...).

Strony zajmowały z dziećmi piętro domu w (...) przy ul. (...).

Rodzice pozwanego udostępnili jeden pokój na parterze najstarszemu synowi stron.

W sierpniu 2009r. , po ślubie syna do pokoju tego przeniósł się z M. Ż..

Od tego czasu strony nie rozmawiają ze sobą. Powódka kontaktuje się z mężem zostawiając mu kartki pod drzwiami.

W 2020r. rodzice pozwanego dokonali darowizny domu przy ul. (...) na rzecz wnuczki K. Ż. (1). Od tego momentu powódka zaczęła uiszczać opłaty za dom wspólnie z teściową. Udział B. Ż. w kosztach utrzymania domu stanowi kwota około 1000 zł miesięcznie. Od 5 lat pozwany nie partycypuje w kosztach utrzymania domu przy ul. (...).

Pozwany nie zaakceptował decyzji swoich rodziców o przepisaniu domu na córkę K. Ż. (1), która miała się opiekować dziadkami. Po akcie notarialnym córką wyprowadziła się z domu. Pozwany uważał, iż żona podstępem wezwała notariusza do domu, aby jego rodzice mogli dokonać darowizny domu na rzecz wnuczki K. Ż. (1). Od tego momentu nasilił się konflikt między stronami. Pozwany oskarżał żonę, że podstępem pozbawiła go majątku. Przestał również partycypować miesięcznych kosztach utrzymania domu przy ul. (...).

W 2020r. i 2021r. powódka z własnych środków zainwestowała

60.000 zł na modernizację domu tj. instalację gazową, piec gazowy, instalację kanalizacyjną, ocieplenie dachu i ścian domu wymianę drzwi i okien w piwnicy. Pozwany nie przekazał żadnych pieniędzy na powyższe inwestycje.

Od dnia 07.09.2012r. powódka ma własne konto w Banku (...).

Oprócz tego ma jeszcze służbowe konto, na które wpływa jej wynagrodzenie. Powódka jest właścicielką dwóch samochodów : marki O. (...) rocznik 2011 – który jest jej samochodem służbowym oraz marki P., który użytkuje jej córka. Powódka poza samochodami nie ma żadnego majątku.

Nabyła te samochody w własnych środków pieniężnych.

W trakcie trwania małżeństwa B. Ż. kupiła sprzęty AGD do domu :

lodówkę, kuchenkę, zmywarkę, stół do kuchni, wyposażenie pokoju syna.

Nie ma ona pełnomocnictwa do rachunku bankowego męża, nie ma wiedzy jaki jest stan jego konta, czy ma on jakieś oszczędności lub lokaty bankowe, czy zaciągnął kredyty lub pożyczki.

W 2021r. po interwencji policji została założona tzw. Niebieska Karta z uwagi na to, że pozwany uderzył żonę i zachowywał się w stosunku do niej agresywnie.

Powódka nie widziała możliwości wspólnego podejmowania z mężem decyzji finansowych. Rozważa złożenie pozwu o rozwód do Sądu Okręgowego w (...).

Pozwany ma (...) grupę inwalidzką. Od dnia 01.06.2019r. jest zatrudniony na 1/2 etatu w (...) sp. z o.o. jako (...) do przygotowywania (...), z wynagrodzeniem (...) zł brutto miesięcznie.

W tej chwili jest to jego jedyny dochód.

Pozwany ma problemy zdrowotne, przeszedł (...), ma (...), (...), (...) i (...). Nie ma żadnych zobowiązań finansowych.

Z własnych środków kupił lodówkę, pralkę, kuchenkę – ze sprzętów tych korzystają oboje małżonkowie. Od 2 lat pozwany przestał finansować remonty domu w (...) przy ul. (...).

Pozwany nie ma wiedzy i nie interesuje go jaka jest sytuacja materialna jego żony.

Dowód : - zeznania powódki B. Ż. (1) k. 105 verte-106

- zeznania pozwanego M. Ż. (1) k.221 verte-222 verte

- zeznania świadka K. Ż. (1) k.85-86

- zeznania świadka M. M. k.86-86 verte

- zeznania świadka M. G. k.86 verte

- odpis skrócony aktu małżeństwa stron k.13

- dokumentacja fotograficzna k.14

- umowa o pracę pozwanego k.30

- karty konsultacyjne pozwanego k.31-34

- kserokopia listów powódki do pozwanego k.45-59

- odpis aktu małżeństwa R. Ż. (1) i J. C. k.108

- karty rejestracyjne samochodów powódki k.109

- umowa sprzedaży samochodu k.110-111

- karta informacyjna powódki k.112-114

- wydruk z ewidencji działalności gospodarczej k.114-116

- decyzja Prezydenta Miast T. k.116-117

- kserokopia aktu notarialnego z 17.02.2012r. k.118-120

- zestawienie wydatków na dom w (...) przy ul. (...)

poniesionych przez K. Ż. ze środków powódki k.121-154

- faktury za rzeczy do domu nabyte przez powódkę k. 157-161

- rachunki opłat za dom przy ul. (...) k.162-219

- aneks do umowy o pracę pozwanego k.220

Przedstawiony stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z przesłuchania stron i z zeznań świadków oraz z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci dokumentów, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. Strony również nie kwestionowały ich

wiarygodności i autentyczności.

Zgodnie z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

Sąd co do zasady dał wiarę zeznaniom świadków: K. Ż. (1) i M. M. albowiem ich zeznania były rzeczowe, spójne i logiczne oraz zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd miał jednak na uwadze, że świadkowie ci są córkami stron i z tej perspektywy postrzegali

rzeczywistość oraz prezentowali swój punkt widzenia w sprawie. Sąd nie miał jednak podstaw, aby nie nadać zeznaniom świadków waloru wiarygodności co do okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy – mając jednak na uwadze emocjonalne podejście do sprawy każdego z nich.

Zeznania świadka M. G. – kolegi pozwanego nie przyczyniły się do ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie.

Sąd uznał zeznania stron co do zasady za wiarygodne – zwłaszcza w zakresie, w jakim potwierdzone zostały przez zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadków. Zeznania te były logiczne, rzeczowe i wewnętrznie spójne. Wiele okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a zatem dotyczących pozostawania w nieformalnej faktycznej separacji oraz braku wspólnego gospodarowania i podejmowania decyzji finansowych, było przy tym spornych między stronami. W tym zakresie sąd dał wiarę zeznaniom powódki B. Ż. (1).

W zasadzie różnicę w zeznaniach stron stanowiła subiektywna ocena pewnych faktów, strony interpretowały je z własnego punktu widzenia. Dotyczyło to przede wszystkim twierdzeń pozwanego M. Ż., iż w obecnej sytuacji nie zachodzą podstawy do orzeczenia rozdzielności majątkowej. Sąd nie dał jednak wiary pozwanemu w tym zakresie, z uwagi na fakt, iż zebrany materiał dowodowy doprowadził do zupełnie odmiennych wniosków.

Sąd miał na uwadze, że strony starały się w sposób jak najbardziej dla siebie korzystny przedstawić okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Strony zawarły związek małżeński dnia (...) w (...).

W myśl art. 31 § 1 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Nie ulega wątpliwości, że między stronami od dnia

(...) istniała wspólność ustawowa, której strony nie ograniczyły ani nie wyłączyły w drodze umowy zawartej przed czy w czasie trwania małżeństwa.

Bezspornym jest również, że od momentu zawarcia związku małżeńskiego B. Ż. (1) i M. Ż. (1) zamieszkali na piętrze domu położonego w (...) przy ul. (...) stanowiącego własność rodziców pozwanego S. i J. małżonków Ż.. Po narodzinach kolejnych dzieci nadal zajmowali na piętrze 2 pokoje z kuchnią i łazienką. Rodzice pozwanego udostępnili najstarszemu synowi stron pokój na parterze swojego domu. Zamieszkiwał on w nim do ślubu, a potem wyprowadził się. Pozwany wspólnie ze swoimi rodzicami ponosili koszty

eksploatacji tego domu. Strony wspólnie prowadziły gospodarstwo domowe.

Pozwany z własnych środków ponosił koszty zakupu materiałów budowlanych i opłacał kolejnych wykonawców – w związku z budową domu położonego w (...) przy ul. (...). Po zakończeniu budowy w domu tym miały zamieszkać strony z dziećmi. Pozwany z dochodów uzyskanych z prowadzonych działalności gospodarczych ( (...), (...) ) partycypował z rodzicami w kosztach utrzymania domu przy ul. (...) oraz przekazywał żonie od 300 zł do 800 zł miesięcznie na utrzymanie dzieci. Powódka z własnych środków kupowała niezbędne sprzęty ADG do domu i zaspokajała bieżące potrzeby całej rodziny.

Z czasem między stronami zaczęło dochodzić do konfliktów.

W sierpniu 2009r., po ślubie syna pozwany przeprowadził się do jego pokoju na parterze w domu rodziców. Zaczął sam robić zakupu i przygotowywać sobie posiłki.

Ostatnią czynnością prawną, którą strony dokonały jako małżonkowie było zawarcie w dniu 17.02.2012r. przed notariuszem K. K. aktu notarialnego na mocy którego dokonali oni darowizny córce M. M. i synowi R. Ż. (1) udziałów po ½ dla każdego z nich w nieruchomości położonej w (...) przy ul. (...).

Córka stron spłaciła brata i doprowadziła do zakończenia budowy domu przy ulicy (...).

W 2020r. rodzice pozwanego S. i J. małżonkowie Ż. dokonali

darowizny swoje nieruchomości wraz z domem położonej w (...) przy

ul. (...) na rzecz córki stron, a ich wnuczki K. Ż. (1).

Pozwany nie potrafił się pogodzić z decyzją rodziców. Zaczął być wulgarny i agresywny w stosunku do żony. Oskarżał ją, że podstępem doprowadziła teściów do podjęcia decyzji o dokonaniu darowizny ich domu na rzecz wnuczki K. Ż. (1).

Małżonkowie Ż. nadal zamieszkują w domu w (...) przy ul. (...). Powódka zajmuje piętro domu, a pozwany z matką parter. B. Ż. z teściową ponoszą po połowie koszty eksploatacji domu. Pozwany od 5 lat nie dokłada się do rachunków za dom – płaci tylko za internet. W 2020r. i 2021r. powódka z własnych

środków zainwestowała 60.000 zł na modernizację domu tj. instalację gazową, piec gazowy, instalację kanalizacyjną, ocieplenie dachu i ścian domu oraz wymianę drzwi i okien w piwnicy. Pozwany nie przekazał żadnych środków na w/w inwestycje.

Przechodząc do rozważań prawnych należy stwierdzić, że

stosownie do art.52§1 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Art. 52 § 2 kro stanowi natomiast, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego sąd ustalił, iż z czasem stosunki między stronami były coraz bardziej napięte i dochodziło między nimi do kłótni i awantur. Jednym z powodów kłótni było nadużywanie alkoholu przez pozwanego. Każda ze stron miała własne konto bankowe, na które wpływało jej wynagrodzenie. Pozwany inwestował własne środki w budowę domu przy ulicy (...) i łożył co miesiąc na utrzymanie dzieci.

Sąd przyjął, iż strony przystępując od aktu notarialnego w dniu 17.02.2012r. na mocy którego dokonały darowizny swoich udziałów w nieruchomości położonej w (...) przy ul. (...) na dwójkę dzieci : M. M. i R. Ż. były w stanie wspólnie podjąć tak ważną decyzję dotyczącą ich majątku wspólnego.

Była to zarazem ostatnia wspólna decyzja finansowa stron.

Od 18.02.2012r. B. Ż. i M. Ż. nie byli się w stanie porozumieć w żadnej sprawie dotyczącej ich majątku jaki i spraw rodzinnych.

Sąd zwrócił uwagę na fakt, iż pozwany w sierpniu 2009r. przeprowadził się do pokoju syna na parterze domu rodziców i zaczął żyć na własny rachunek.

Strony nadal zamieszkiwały jednak na oddzielnych piętrach domu przy ulicy

(...) (...), który najpierw był własnością rodziców pozwanego, a potem córki stron K. Ż.. Pozwany z rodzicami partycypował w miesięcznych kosztach utrzymania domu. Następnie po dokonaniu przez jego rodziców darowizny tego domu na rzecz córki K. – nie mogąc pogodzić się z tą decyzją przestał łożyć na utrzymanie domu. Pozwany nie ma żadnego majątku ani zobowiązań.

Majątek powódki stanowią 2 samochody.

Strony samodzielnie dysponują swoim wynagrodzeniem, nie konsultując ze sobą żadnych wydatków. Nie uzgadniają ze sobą żadnych ważnych decyzji finansowych, nie zaciągnęły wspólnie kredytów ani innych zobowiązań. Pomiędzy stronami nie ma żadnego porozumienia w kwestii gospodarowania pieniędzmi i majątkiem. Strony kontaktują się wyłącznie w sprawach pełnoletnich dzieci.

Przesłanką zastosowania art. 52 § 1 kro może być trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinnoprawnych między małżonkami i co za tym idzie powstania trwałego stanu separacji faktycznej (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2005 r. w sprawie III CK 112/04).

Należy zauważyć, iż w świetle art. 52 § 2 kro już sam fakt życia w rozłączeniu może uzasadniać orzeczenie przez sąd rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Należy przy tym podkreślić, iż wymieniony przepis nie wymaga jednoczesnego spełnienia obu warunków, tj. zaistnienia wyjątkowych wypadków i życia w rozłączeniu, tylko używa sformułowania „w szczególności”. Życie w rozłączeniu jest zatem jedyną szczególną przesłanką wskazaną przez samego ustawodawcę, która uzasadnia ustanowienie rozdzielności między małżonkami z datą wsteczną.

Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z wcześniejszą datą, nawet poprzedzającą dzień wytoczenia powództwa, nie budzi zastrzeżeń właściwie tylko wtedy, gdy powodem zniesienia jest separacja faktyczna małżonków. Według utrwalonego, tak w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądowym poglądu, ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest bowiem separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. W sprawie o roszczenie określone w art. 52 kro decydujące znaczenie mają zatem kwestie czysto majątkowe i możliwość porozumienia małżonków w sprawach związanych z zarządem ich majątkiem. (por.: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28.10.1997 r. w sprawie I CKN 238/97, z dnia 13.05.1997 r. w sprawie III CKN 51/97, z dnia 13.01.2000 r. w sprawie II CKN 1070/98, z dnia 29.03.2000 r. w sprawie I CKN 542/98, z dnia 20.06.2000 r. w sprawie III CKN 287/00, z dnia 12.09.2000 r. w sprawie III CKN 373/99, z dnia 7.12.2000 r. w sprawie II CKN 401/00, z dnia 8.05.2003 r. w sprawie II CKN 78/01, z dnia 4.06.2004 r. w sprawie III CK 126/03, z dnia 4.11.2004 r. w sprawie V CK 215/04, z dnia 11.12.2008 r. w sprawie II CSK 371/08).

Ustawodawca nie definiuje pojęcia „ważnych powodów”, pozostawiając kształtowanie jego rozumienia judykaturze i doktrynie. W piśmiennictwie podkreśla się, że ważne powody, dające podstawę do ustanowienia rozdzielności majątkowej to wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. ( J.St. Piątkowski: Stosunki majątkowe między małżonkami, Warszawa 1955 s.140, j. Winiarz: Małżeńskie stosunki majątkowe s.84, L.Stecki: Ustanie ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej, Poznań 1968 s.12, J.Ignatowicz: Prawo rodzinne s.115).

Tytułem przykładu, jako „ważne powody” uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej, można wskazać na trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne postępowanie), zaciąganie długów, które mogą być egzekwowane z majątku wspólnego, nieprzyczynianie się do powiększenia majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy itp., zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie, niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego, [za J. St. Piątowski, (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 475 .

Za ważny powód uzasadniający zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami uważa się również wytworzenie przez jednego z nich takiej sytuacji, w której dalsze trwanie wspólności zagraża interesom drugiego małżonka i dobru rodziny, co ma miejsce zwłaszcza wówczas, gdy jeden z małżonków trwoni wspólny dorobek lub wykazuje zupełną niegospodarność. (wyrok SN z 10.02.1997r., I CKN 70/96)

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, za dopuszczalne uznanie za ważny powód zniesienia (także z datą wsteczną) wspólności majątkowej małżeńskiej, przyjmuje się ponadto już sam fakt prowadzenia, a nawet samej możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub dobro współmałżonka dłużnika, szczególnie wówczas, gdy małżonkowie od dłuższego czasu pozostają w faktycznej separacji. (wyrok SN z 15.10.1998r., I CRN 228/95).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31.01.2003 r., IV CKN 1710/00, stwierdził, że dobro rodziny jest celem ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, bowiem ten ustrój zapewnia jej ustabilizowaną bazę materialną i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Nie znaczy to jednak, że ze względu na dobro rodziny ustrój ten powinien być utrzymywany bez względu na stan aktualnie istniejącej sytuacji majątkowej pomiędzy małżonkami. Separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Podstawową zatem kwestią jest to, czy wiążąca strony wspólność majątkowa stanowi ustabilizowaną bazę materialną rodziny, a więc czy spełnia funkcję leżącą u podstaw jej powołania.

Należy zauważyć, iż o sprzeczności zniesienia wspólności ustawowej w warunkach separacji faktycznej, będącej wynikiem rozkładu pożycia małżeńskiego wywołanego zachowaniami jednego z małżonków, z dobrem rodziny można mówić w sytuacji zachowania przez każdego z małżonków możliwości zarządzania majątkiem wspólnym. (wyrok SN z dnia 7 stycznia 2000r., II CKN 662/98).

W przedmiotowej sprawie Sąd miał również na uwadze to, iż na pierwszej rozprawie w dniu 08.06.2021r. pozwany M. Ż. był skłonny porozumieć się z powódką odnośnie oznaczenia daty ustanowienia między nimi rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Gdy rozmowy prowadzone poza sądem nie przyniosły pozytywnych rezultatów – pozwany konsekwentnie wnosił o oddalenie powództwa w całości. W trakcie trwania postępowania dowodowego nie przytoczył jednak racjonalnych argumentów, które pozwoliłyby sądowi uwzględnić jego stanowisko w sprawie.

Wbrew stanowisku pozwanego - dla ustanowienia rozdzielności majątkowej nie ma znaczenia wina każdej ze stron w rozpadzie ich związku. Jak stwierdził bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 1997r., III VKN 51/97, rozkład pożycia, choć może mieć reperkusje w sferze stosunków majątkowych, dotyczy relacji osobistych między małżonkami, natomiast sprawy o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej są sprawami majątkowymi. Włączenie w zakres badania ważnych powodów zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej kwestii rozkładu pożycia grozi skupieniem uwagi sądu na drobiazgowych badaniach faktów z zakresu osobistych relacji małżonków, zamiast skoncentrowania się na problemach natury majątkowej, istotnych w sprawach, o których mowa w art. 52 kro. Należy zatem przyjąć, że ważnym powodem zniesienia przez sąd wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja faktyczna małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków, przy czym dla jej ustalenia jest obojętne, czy zachodzi zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Skoro, zgodnie z art. 52 § 1 kro, zniesienia wspólności może żądać każdy z małżonków, z żądaniem takim może wystąpić również ten małżonek, który w sposób wyłącznie przez siebie zawiniony doprowadził do separacji. (por. uchwała SN z dnia 28 maja 1973 r. III CZP 26/73, OSNCP 1974, z. 4, poz. 65, wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000r., III CKN 585/98).

Ponadto, wina małżonka żądającego zniesienia wspólności nie powinna sama przez się uzasadniać oddalenia jego żądania. Byłoby to bowiem równoznaczne z zastosowaniem zasady rekryminacji, której nie zawiera przepis art. 52 kro. (wyrok SN z dnia 23 lutego 2001r., II CKN 398/00). Jego wina oraz wzgląd na dobro rodziny lub pozwanego małżonka mogą być uwzględniane wyjątkowo, w ramach oceny dochodzonego żądania z punktu widzenia zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.) (wyrok SN z dnia 11 grudnia 2008r., II CSK 371/08).

Zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 23, 27 i 36 § 1 krop małżonkowie mają obowiązek współdziałania dla dobra rodziny i przyczyniania się do zaspokajania jej potrzeb, co zakłada również współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Artykuł 36 § 2 krop zakłada możliwość dokonywania przez jednego z małżonków samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym z tym , że czynności te mają zmierzać do zachowania tego majątku. Sprzeciw drugiego małżonka na dokonanie czynności jest skuteczny, o ile nie dotyczy czynności wymienionych w artykule 36 ¹ § 1 krop.

W przedmiotowej sprawie strony zamieszkują w domu córki K. Ż., ale to powódka z matką pozwanego ponoszą koszty eksploatacji domu przy ul. (...). W ciągu 2 lat B. Ż. przeznaczyła z własnych środków 60.000 zł na modernizację zajmowanego domu. Pozwany M. Ż. nie partycypuje ani w kosztach utrzymania tego domu, ani w jego modernizacji.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 52 § 2 krop, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku tj. zniósł z dniem 18.02.2012r. rozdzielność majątkową małżeńską między powódką B. Ż. (1), a pozwanym M. Ż. (1).

W punkcie II wyroku sąd oddalił powództwo w pozostałej części.

W punkcie III wyroku uznając, iż powódka uiściła opłatę w całości nie obciążył jej pozostałymi kosztami sądowymi.

W punkcie IV wyroku na mocy art. 102 kpc z uwagi na aktualną sytuację

materialną pozwanego i jego problemy zdrowotne nie obciążono go kosztami

sądowymi w sprawie.

W punkcie V wyroku zasądzono od pozwanego M. Ż. na rzecz powódki B. Ż. kwotę 720 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia sądu w tym względzie stanowi paragraf 4 ustęp 1 punkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawi opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z dnia 5 listopada 2015r.).

Na marginesie należy zaznaczyć, iż postanowieniem Sądu Rejonowego w

(...) z dnia 13.07.2022r. na wniosek powódki B. Ż. (1) sprostowano omyłkę pisarską w punkcie I wyroku Sądu Rejonowego w (...) z dnia 07.07.2022r. w sprawie o sygn. (...) odnośnie nazwiska rodowego powódki, daty zawarcia związku małżeńskiego przez strony oraz numeru aktu małżeństwa stron.