Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 września 2022 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Anna Wołujewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Joanna Mucha

po rozpoznaniu w dniu 17 sierpnia 2022 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z wniosku J. L. i B. L.

z udziałem S. (...) w W.

o zasiedzenie

postanawia:

1.  stwierdzić, że B. L. oraz J. L., w ramach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, z dniem 2 października 2005 roku nabyli przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w K., o powierzchni 0,0116 ha, dla której to nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Człuchowie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...) oraz o powierzchni 0,0031 ha, dla której to nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Człuchowie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...) w granicach ustalonych przez biegłego Pawła Jędrzejewskiego, według wariantu numer 2, w opinii z dnia 5 października 2020 roku, która stanowi integralną część niniejszego postanowienia,

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane z własnym udziałem w sprawie,

3.  nakazać ściągnąć solidarnie od wnioskodawców B. L. i J. L. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 5.188,19zł (pięć tysięcy sto osiemdziesiąt osiem złotych dziewiętnaście groszy) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych.

Sygn. akt I Ns 231/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy B. L. oraz J. L. wnieśli o stwierdzenie, że nabyli w drodze zasiedzenia z dniem 31 grudnia 2008 r. nieruchomość gruntową stanowiącą część działki nr (...) obręb K. oraz nieruchomość gruntową stanowiącą część działki o nr (...) obręb K., wg załączonego do wniosku szkicu o całkowitej pow. c/a 170 m ² .

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że od grudnia 1977 r. są właścicielami nieruchomości gruntowej, działki nr (...) dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą kw nr (...) obręb K.. W 1978 r. J. L. urządził do swojej nieruchomości wjazd od strony drogi publicznej nr DK (...), przebiegający przez ww. działki nr (...). J. L. wraz z żoną B. od czasu utworzenia wjazdu (utwardzenie drogi) dbają o ten wjazd i utrzymują go w należytym stanie i korzystają z niego jak właściciele. Wnioskodawcy podkreślili, ze urządzenie wjazdu zostało wykonane wyłącznie na ich koszt, gdzie wykonano wszystkie prace ziemne osobiście i przez firmę specjalistyczną, zakupiono materiał na jego utwardzenie, zakupiono i zamontowano kręgi betonowe oraz kruszywo.

Małżonkowie L. wyjaśnili także, że do stycznia 2019 r. nie mieli świadomości, że część gruntu uważana przez nich za ich własność i w ten sposób wykorzystywana (część działek nr (...)) stanowi pas drogowy. Wnioskodawcy na ww. terenach nie tylko urządzili ww. wjazd, ale także wykonali ogrodzenie oraz posadzili tuje na niemalże całej długości (uznawanej przez siebie) granicy działki od strony drogi publicznej. W miejscu wjazdu na nieruchomość – wnioskodawcy dokonali przesunięcia słupków od bramy – w głąb uznawanej przez siebie granicy, bowiem chcieli żeby samochody zatrzymujące się przed bramą, mającą powstać w przyszłości, nie musiały stać na drodze publicznej, albo na chodniku – co miałby miejsce, gdyby wnioskodawcy postawili bramę na linii uznawanej przez siebie granicy działki tj w jednej linii z posadzonymi tujami i ogrodzeniem. Wnioskodawcy podkreślili również, ze z istniejącego wjazdu na posesję do 2018 r. korzystali wyłącznie wnioskodawcy i ich rodzina, z wyłączeniem sąsiadów. Powołali się również na orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym określenie w ewidencji gruntów nieruchomości jako drogowej nie wyklucza możliwości jej zasiedzenia.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania Skarb Państwa (...) w G. wniósł o oddalenie wniosku. Uczestnik powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego w którym stwierdzono, ze nieruchomość przeznaczona na drogę publiczną może stanowić tylko własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Posiadanie takiej nieruchomości przez inny podmiot nie może prowadzić do nabycia jej przez zasiedzenie. Według uczestnika drogi publiczne są wyłączone z powszechnego obrotu skoro ich własność może być przenoszona tylko pomiędzy podmiotami publicznoprawnymi. Nieruchomości drogowe nie mogą być obciążane prawami rzeczowymi na rzecz osób fizycznych, osoby te nie mogą tez tymi nieruchomościami faktycznie władać w sposób prowadzący do zasiedzenia. Uczestnik zaprzeczył także twierdzeniom wnioskodawców przedstawionym we wniosku, że w 1978 r. na własny koszt i własnym staraniem urządzili wjazd od drogi krajowej (...). Według uczestnika z dołączonej do pisma wnioskodawców dokumentacji fotograficznej wynika, że wszelkie nasadzenia w pasie drogowym są młode, z niedawnego okresu. Podkreślono, ze w sprawie można bezspornie przyjąć, ze dopiero w 2010 r. wnioskodawcy weszli w działkę Skarbu Państwa będącą w trwałym zarządzie (...) pas drogowy drogi krajowej nr (...). Podkreślono, ze wnioskodawcy nie wypełnili warunku z art. 171§2 k.c. Według uczestnika, który powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, droga publiczna wraz z pasem drogowym, na którym jest zlokalizowana winna być traktowana jako całość, wyłączona z obrotu prawnego, co oznacza brak możliwości nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia. Podkreślono, że wnioskodawcy zajęli część pasa drogowego gdy droga krajowa nr (...) już istniała i była eksploatowana, a wnioskodawcy w dacie wykonania ogrodzenia o tym wiedzieli, ze przedmiotowe ogrodzenie jest w pasie drogowym będącym elementem drogi krajowej, oraz że w przedmiotowej części pasa drogowego jest umiejscowiona sieć gazowa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Część działki nr (...) oraz działki o nr (...) położonych w miejscowości K., dla których Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą kw nr (...) stanowią część pasa drogowego przebiegającego równolegle do drogi krajowej (...). Pas ten przylega do działki nr (...), położonej w miejscowości K., dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą kw nr (...).

bezsporne, opinia biegłego k. 286-289

Wnioskodawcy B. L. i J. L. nabyli w 19 grudnia 1977 r. nieruchomość gruntową, ww. działkę nr (...), położoną w miejscowości K., dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą kw nr (...). Początkowo wnioskodawcy na posesje mieli wjazd od sąsiada, później wnioskodawca zrobił wjazd na swoją posesje bezpośrednio z drogi krajowej nr (...). Wjazd ten został w późniejszym czasie poprawiony przez Rejon Dróg Publicznych przy remoncie drogi (...) .

bezsporne ponadto dowód: odpis kw k. 14, wypis z mapki k. 72, akt notarialny k. 138 zeznania świadka I. L. k. 83 v. A. O. k. 84

W 1977 r. pomiędzy działkami nr (...) oraz działką nr (...) nie istniała widoczna granica. Początkowo wnioskodawcy uprawiali rolniczo zarówno nabyte na własność grunty działki nr (...) jak i sporny teren tj. obszar aż do rowu przy drodze krajowej nr (...), czyli część ww. działek nr (...). Mieszkańcy wsi wówczas chodzili skrajem szosy, albowiem przy drodze nie było chodnika ani żadnej ścieżki.

dowód zeznania świadka K. I. k. 82 , k. 83, I. L. k. 83 , P. L. k. 83v, A. O. k. 84

W 1994 r. Rejon Dróg Publicznych w K. przy drodze nr (...). wybudował chodnik. Wnioskodawcy B. L. i J. L. około 2005 r. postawili odgrodzenie wzdłuż chodnika. Początkowo postawili płot, a następnie posadzili wzdłuż niego tuje.

dowód zeznania świadka K. I. k. 82 , k. 83, I. L. k. 83, k. 83v, P. L. k. 83v, A. O. k. 84

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art.172 k.c., w brzmieniu obowiązującym od 1990r., posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Jednakże po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Z powyższego wynika, iż koniecznymi przesłankami, które muszą być spełnione, aby można było nabyć prawo własności nieruchomości w drodze zasiedzenia jest posiadanie samoistne oraz odpowiedni okres czasu.

Posiadanie jest to stan faktyczny, polegający na faktycznym władztwie, przez które rozumie się samą możność władania rzeczą. Nie jest przy tym konieczne dla istnienia posiadania rzeczywiste korzystanie z rzeczy, lecz sama możność takiego korzystania (orzeczenie SN z dnia 3 czerwca 1966r., III CR 108/66, OSPiKA 10/67, poz.234).

Istotne jest również, aby posiadanie prowadzące do zasiedzenia miało charakter posiadania samoistnego. Charakteryzuje się ono tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, jak to czyni właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony.

W związku z powyższym tylko ten, kto rzeczą faktycznie włada, z zamiarem władania dla siebie, jest jej posiadaczem samoistnym.

Obok posiadania konieczną przesłanką do nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia jest upływ czasu, aby władający nieruchomością był jej posiadaczem samoistnym przez określony w ustawie czas. Jest on różny w zależności od tego czy mamy do czynienia z posiadaniem samoistnym w dobrej czy złej wierze. W przypadku dobrej wiary jest to termin 20 letni, a w przypadku złej wiary – 30 letni. Dopiero po upływie tych terminów posiadacz samoistny jest właścicielem nieruchomości.

Dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo.

W rozpoznawanej sprawie zasadniczą kwestią sporną było ustalenie czy wnioskodawcy korzystali ze spornego gruntu jak posiadacze samoistni przez odpowiedni okres czasu, ale także czy to posiadanie, tej konkretnie nieruchomości, której dotyczył wniosek, może prowadzić do nabycia własności przez zasiedzenie z uwagi na fakt, że stanowi ona – co podkreślał uczestnik postępowania - część pasa drogowego.

Niewątpliwe przyznać należy racje uczestnikowi postępowania, że w polskim prawie istnieje pewna grupa nieruchomości, które z mocy ustaw zostały wyłączone z obrotu (tzw. res extra commercium). Nie jest możliwe przeniesienie własności takich nieruchomości, nie jest możliwe również ich zasiedzenie. Do kręgu tych nieruchomości wchodzą m. in. drogi publiczne, które zgodnie z art. 2a ustawy o drogach publicznych z 21.03.185r. (Dz.U.2017.0.2222 t.j.) stanowią własność Skarbu Państwa. Zgodnie z art. 4 ustawy o drogach publicznych droga to budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Składa się z jezdni tj. części drogi przeznaczonej do ruchu pojazdów oraz chodnika, czyli część drogi przeznaczonej do ruchu pieszych. Pas drogowy to wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Pas drogowy jest, więc pojęciem znacznie szerszym, obejmującym składniki niebędące drogą w rozumieniu ustawy. W związku z powyższym zasadne jest stanowisko, że art. 2a ustawy o drogach publicznych, dotyczy tylko i wyłącznie drogi sensu stricto, a nie o pasa drogowego. Z obrotu prawnego wyłączona jest wyłącznie droga wraz z częścią pasa drogowego, na którym ta droga jest zlokalizowana, a nie cały pas drogowy. Pogląd ten znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który nie dopuszcza zasiedzenie część pasa drogowego, ale wyłącznie w sytuacji, gdy stanowi on funkcjonalną, techniczną i przestrzenną całość z drogą publiczną (tak SN w postanowieniu z dnia 22 maja 2014, IV CSK 556/13). Tym samym bezspornym jest, że o wyłączeniu z obrotu nie przesądza dokonanie samej zmiany w ewidencji gruntów polegającej na sklasyfikowaniu nieruchomości, jako drogi, lecz faktycznie zrealizowanie inwestycji. W sytuacji, gdy na nieruchomości tak sklasyfikowanej nie urządzono drogi lub infrastruktury, która jest z nią integralnie związana, wówczas nie można uznać, że nieruchomość taka została wyłączona z obrotu.

Podkreślić należy, że nie budzi wątpliwości, że w niniejszej sprawie grunt sporny nie został zajęty pod drogę publiczną, nie urządzono na nim jezdni czy chodnika. Nie stanowi również elementu funkcjonalnie z nią związanego, albowiem nie ma na niej infrastruktury koniecznej do korzystania z drogi publicznej. Teren ten jest wykorzystywany tylko i wyłącznie przez wnioskodawców. W związku z powyższym w ocenie Sądu nie występują okoliczności aby twierdzić, że teren ten nie może być przedmiotem zasiedzenia. W związku z powyższym należało ustalić czy w przedmiotowej sprawie zaistniały ww. przesłanki umożliwiające uwzględnianie przedmiotowego wniosku.

Powszechnie przyjmuje się, że rodzaj posiadania (samoistne lub zależne) zdeterminowany jest przede wszystkim zakresem faktycznego władztwa nad rzeczą oraz faktem, czy odbywa się ono za wyraźną lub dorozumianą zgodą innej osoby (w tym właściciela). Posiadanie samoistne to władztwo nad rzeczą z wyłączeniem innych osób i niezależne od wyraźnej lub dorozumianej zgody innej osoby, w tym w szczególności niezależne od zgody i woli właściciela. Każdy posiadacz samoistny obejmuje rzecz w posiadanie dlatego, że, z przyczyn usprawiedliwionych, uważa się za właściciela albo dlatego, że chce rzeczą władać dla siebie, jak właściciel, chociaż wie, że nie jest właścicielem ( por. m. in. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2007 r. I CSK 300/07, OSNC –ZD 2008/3/91).

Okoliczności uzyskania władania rzeczą nie mają więc znaczenia dla oceny tego władania jako posiadania samoistnego. Kwalifikacja władania nieruchomością jako posiadania samoistnego, stanowiącego przesłankę zasiedzenia nieruchomości uzależniona jest od sposobu władania rzeczą. Dla stwierdzenia posiadania samoistnego konieczne jest wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty i niezależny od woli innej osoby stan władztwa ( tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 września 2003 roku, I CK 74/02, LEX Nr 141416).

W ocenie Sądu materiał dowodowy zebrany w sprawie jednoznacznie przesądza, że wnioskodawcy B. i J. L. byli samoistnymi posiadaczami części nieruchomości objętych wnioskiem, albowiem ich posiadanie miało charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie. Ujawnili oni swą wolę posiadania przedmiotowego gruntu dla siebie w sposób jawny i dostrzegalny dla otoczenia realizując wszelkie prerogatywy właścicielskie takie jak: samodzielna budowa ogrodzenia bez żadnych pozwoleń i uzgodnień z właścicielem, nieuiszczanie opłat za korzystanie z przedmiotowej nieruchomości. Świadomość wnioskodawców czy posiadają, czy nie posiadają tytułu prawnego do przedmiotowej nieruchomości, nie wyłącza w żaden sposób braku przymiotu samoistności posiadania nieruchomości.

Wskazać należy, że wnioskodawcy wykazali, że sporną nieruchomość objęli w posiadanie wraz z zakupem działki nr (...) w grudniu 1977 r. W ocenie Sądu z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, ze z przedmiotowego gruntu jak właściciel korzystali Państwo L.. Świadczy o tym przede wszystkim fakt, że wnioskodawcy przeprowadzając poszczególne prace polegające, prowadzeniu upraw rolnych, pracach porządkowych, ogrodzeniu przedmiotowego terenu, posadzeniu tui czynili to samodzielnie, nie pytając i nie informując o tym nikogo, a uczestnik postepowania się temu nie sprzeciwiał. W ocenie Sądu zachowanie takie świadczy, że korzystali z gruntu w sposób samoistny, manifestowali w ten sposób, że władają tym gruntem z wyłączeniem innych osób i nie uwzględniając praw innych podmiotów. Powyższe ustalenia potwierdzają nie tylko wyjaśnienia wnioskodawców, ale także zeznania świadków K. I. k. 82v, 83, I. L. k. 83 , P. L. k. 83v, A. O. k. 84. Zeznania świadków w tym zakresie są spójne, uzupełniają się tworząc logiczna całość. Potwierdza je materiał fotograficzny (k 6). Ze zdjęć przedstawionych przez wnioskodawców wynika, ze teren jest odgrodzony, a osoby trzecie nie mają do niego bezpośredniego dostępu. Z zeznań świadka K. I., P. L. A. O. wynika, ze od samego początku, od razu po zakupie nieruchomości wnioskodawcy uprawiali grunt do rowu przy drodze, nie było tam ani chodnika ani ścieżki. Potwierdza to również świadek I. L., która zeznała, ze wcześniej jak nie było płotu to ich pole było do rowu. Również zarówno I. L. jak i P. L. potwierdzili, że jak chodzili do szkoły podstawowej to chodzili skrajem ulicy. Zdaniem świadka K. I. to wnioskodawcy oddali swój grunt na chodnik. Podobne zdanie miał świadek A. O., według którego wnioskodawcy oddali część ziemi na chodnik. Z zeznań I. L., P. L., A. O. wynika, ze najpierw powstał chodnik a potem płot. Nieznaczne rozbieżności m.in. czy najpierw wnioskodawcy postawili płot, czy posadzili tuje wytłumaczyć można upływem czasu, ale nie mają one wpływu na ocenę zeznań śwaidków.

W ocenie Sądu zeznania wszystkich świadków są logiczne, wiarygodne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Brak jest jakichkolwiek dowodów przeciwnych, które podważyłyby ich wartość dowodową. Należy również uwzględnić treść art. 339 k.c. , z którego wynika domniemanie samoistności posiadania. Ciężar udowodnienia, że posiadanie wnioskodawców było jedynie posiadaniem zależnym, spoczywał na uczestniku postępowania (art. 6 k.c.).

Nadmienić należy, ze biegły sądowy Paweł Jędrzejewski przedstawił w swojej opinii z dnia 5 października 2020 r. dwa warianty wyznaczenia terenu. Wnioskodawcy wnosili o stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie obszaru, który w części był odgrodzony od nieruchomości sąsiednich, a w części nie (tj. wjazd przed bramą) – przedstawiony przez biegłego jako I wariant. W II wariancie biegły wyznaczył teren, który został odgrodzony przez wnioskodawców i z którego niewątpliwe tylko oni korzystali. W ocenie Sądu powyższe rozważania dotyczące samoistnego posiadania niewątpliwie dotyczą tylko ogrodzonego przez wnioskodawców terenu. W tym zakresie Sąd nie miał żadnych wątpliwości, że obszar ten był w samoistnym posiadaniu tylko i wyłącznie przez nich, z wyłączeniem osób trzecich. W ocenie Sądu wniosek nie podlegał uwzględnieniu w części dotyczącej terenu, który nie był ogrodzony (wjazd przed bramą). Trzeba mieć na uwadze, ze przedmiotowy grunt stanowi pas drogowy i był on wykorzystywany przez wnioskodawców i osoby trzecie do wjazdu na posesję. Wnioskodawczyni sama wskazywała, ze część ta jest wykorzystywana również przez inne podmioty m.in. jako miejsce postojowe, albowiem zastawiają im wjazd. Zaznaczyć należy, ze z dróg publicznych do każdej z nieruchomości mieszkańców są utworzone wjazdy, w ocenie Sądu brak jest podstaw aby uznać, ze skoro z danego wjazdu korzystają tylko właściciele danej nieruchomości i ich goście to posiadanie jest ich samoistne. Nadmienić należy, ze w piśmie z dnia 28 stycznia 2020 r. wnioskodawczyni przyznała, że przedmiotowy wjazd został poprawiony przez Rejon Dróg Publicznych w C., a tym samym – w ocenie Sądu - uczestnik ujawnił swoją wolę dbania o należący do niego teren. W związku z powyższym Sąd uwzględnił 2 wariant opinii biegłego.

Bezsporny jest fakt, że w okresie posiadania gruntu przez wnioskodawców przedmiotowy sporny grunt do należał do Skarbu Państwa.

Zgodnie z obowiązującym do dnia 1 października 1990r. artykułem 177 k.c. przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosowano, jeżeli nieruchomość była przedmiotem własności państwowej. Zakaz ten został uchylony na mocy ustawy z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny (Dz.U.Nr 55, poz. 321). Zgodnie z treścią art. 10 przedmiotowej ustawy jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. W związku z powyższym bieg zasiedzenia spornego gruntu rozpoczął się z dniem 1 października 1990r. Biorąc pod uwagę fakt, że wnioskodawcy posiadali sporny grunt w złej wierze, czas zasiedzenia wynosi 30 lat. Wskazać należy, że do dnia zamknięcia rozprawy okres ten nie upłynął, jednakże na mocy cytowanego art. 10 ustawy termin ten ulega skróceniu o czas, w którym istniał stan wyłączający zasiedzenie czyli okres od grudnia1977 r. do dnia 1 października 1990r. Biorąc pod uwagę, że na mocy art. 10 w/w ustawy okres czasu konieczny do zasiedzenia ulega skróceniu o czas, w którym istniał stan wyłączający zasiedzenie, lecz nie więcej niż o połowę, należało stwierdzić, ze wnioskodawcy nabyli sporny grunt w drodze zasiedzenia z dniem 2 października 2005 r. – o czym Sąd orzekł w pkt 1 orzeczenia.

W pkt 2 postanowienia Sąd orzekł, na mocy art. 520 § 1 k.p.c., że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postepowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Na koszt sądowe składają się koszty wynagrodzenia biegłego w łącznej wysokości 6688,19 zł. które do wysokości 1500 zł., uiszczone zostały z zaliczki na biegłego. W związku z powyższym od wnioskodawców należało w pkt 3 orzeczenia ściągnąć solidarnie ww. kwotę 5188,19 zł. Nadmienić należy, że biegłego sądowego z zakresu geodezji powołano zgodnie z wnioskiem wnioskodawców.