Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2021 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. w W.

przeciwko D. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku

z dnia 23 listopada 2020 r. sygn. akt VII GC 268/17

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 8.100 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

(...)

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w pozwie z dnia 7.09.2017 r. skierowanym przeciwko D. G. wnosił o zasądzenie kwoty 302.612,90 CHF tytułem niespłaconego kapitału, kwoty 23.960,68 CHF tytułem niespłaconych odsetek naliczonych od dnia 20.04.2016r. do dnia 07.09.2017r., dalszych należnych odsetek za okres od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty naliczanych od kwoty 302.612,90 CHF, według zmiennej stopy procentowej obowiązującej dla kredytów przeterminowanych w (...) S.A., stanowiącej każdorazowo czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, która na dzień sporządzenia niniejszego pozwu wynosi 10 % w stosunku rocznym, nie wyższej niż określonej przepisem art. 481 § 2 ¹ k.c., kwoty 17,96 CHF z tytułu niespłaconych kosztów postępowania windykacyjnego. Jednocześnie powód wnosił o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazywał, że (...) Bank (...).03.2008r. zawarł z pozwanym D. G. umowę (...) Kredytu inwestycyjnego dla posiadaczy rachunków bieżących (...) w walucie wymienialnej. Na jej mocy udzielono pozwanemu kredytu w wysokości 378.166,00 CHF na okres od 31.03.2008 r. do 28.04.2023 r. Do umowy zawartych zostało szereg aneksów. W dniu 06.05.2008 r. został zawarty Aneks nr (...), na mocy którego (...) SA udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 408.084,70 CHF. Kredyt udzielony został na okres do 06.05.2023 r. W dniu 19.12.2011 r. został zawarty Aneks nr (...), na mocy którego pozwany zobowiązał się do spłaty zadłużenia z tytułu kapitału wg ustalonego harmonogramu spłaty. W dniu 16.01.2013 r. został zawarty Aneks nr (...) określający kolejny harmonogram spłaty kredytu. W dniu 15.11.2013 r. został zawarty Aneks nr (...) określający kolejny harmonogram spłaty kredytu. Powód wskazał, że w związku z brakiem spłaty zobowiązań z tytułu umowy nr (...) wypowiedziano mu umowę kredytu.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 18.09.2017 r., sygn. akt VII GNc 419/17 uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w dniu 13.03.2018 r. skierował przeciwko pozwanemu kolejny pozew, w którym domagał się zapłaty kwoty 29.498,06 CHF wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 10% od dnia 13.03.2018 r. do dnia zapłaty, według zmiennej stopy procentowej w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy procentowej kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, z zastrzeżeniem, że wysokość tych odsetek nie może przekraczać wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, 5.066,92 CHF odsetek umownych naliczonych za okres od 20.10.2015 r. do 12.03.2018 r. włącznie, które są dochodzone obok roszczenia głównego. Jednocześnie powód wnosił o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z kosztami opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i kosztami odpisów poświadczonych notarialnie pełnomocnictw w wysokości 4 x 3,69 zł (łącznie 14,76 zł).

W uzasadnieniu powód wskazał, że (...) Bank (...) S.A. w dniu 03.04.2007 r. zawarł z Pozwanym D. G. umowę Kredytu inwestycyjnego (...)Na jej mocy udzielono pozwanemu kredytu w wysokości 254.000,00 zł. Ostateczny termin spłaty ustalony został na dzień 02.04.2017 r. Powód wskazał, że Aneksem nr (...) z dnia 13.06.2008 r. nastąpiła zmiana numeru umowy kredytowej na (...), oraz zmiana waluty kredytu z PLN na (...). Powód wyjaśnił, że aktualne zadłużenie na dzień zawarcia Aneksu nr (...) z tytułu kredytu wynosiło 108.635,93 CHF. Powód podkreślił, że data zapadalności kredytu została ustalona na dzień 20.04.2017 r. Wskazał również, że kolejne aneksy nr (...) wprowadzały zmiany dotyczące wysokości rat, natomiast data zapadalności kredytu, tj. 20.04.2017 r. została zachowana. Z uwagi na brak terminowej obsługi kredytu oraz utrzymujące się zaległości w spłacie, w dniu 16.01.2017 r. do pozwanego zostało wysłane wypowiedzenie umowy kredytu.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 18.04.2018 r., sygn. akt VII GNc 132/18 uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na zarzuty od nakazu zapłaty powód wskazał na te same argumenty, co w sprawie o sygn. akt VII GC 268/17.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy z dnia 17.12.2018 r., sygn. akt VII GC 268/17 w trybie art. 219 k.p.c. połączono do wspólnego rozpoznania sprawę o sygn. akt VII GC 268/17 ze sprawą o sygn. akt VII GC 177/18.

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2020 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku:

1.  w sprawie z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko D. G. o zapłatę kwoty 326.573,58 CHF (sygn. akt VII GC 268/17) zasądził od pozwanego D. G. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 326.573,58 CHF, w tym: 302.612,90 CHF z odsetkami w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej obowiązującej dla kredytów przeterminowanych w (...) S.A. stanowiącej każdorazowo czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, która na dzień sporządzenia pozwu wynosiła 10% w stosunku rocznym, nie wyższej niż określonej przepisem art.481 § 2 ¹ kodeksu cywilnego od dnia 08.09.2017 roku do dnia zapłaty oraz 23.960,68 CHF (punkt I.); zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 67.815 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu ( punkt II.).

2.  w sprawie z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko D. G. o zapłatę kwoty 34.564,98 CHF (sygn. akt VII GC 177/18) uchylił w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy w dniu 18 kwietnia 2018 roku w sprawie sygnatura akt VII G Nc 132/18 (punkt I.), zasądził od pozwanego D. G. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 34.564,98 CHF, w tym: 29.498,06 CHF z umownymi odsetkami w stosunku rocznym za opóźnienie w wysokości 10% według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy procentowej kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, z zastrzeżeniem, że wysokość tych odsetek nie może przekraczać wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, o których mowa w art.481 § 2 ¹ kodeksu cywilnego od dnia 13.03.2018 roku do dnia zapłaty oraz 5.066,92 CHF (punkt II.), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 6.973 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt III.) oraz nakazał pobrać od pozwanego D. G. kwotę 4.770,11 złotych na rzecz Skarbu Państwa tytułem zwrotu części nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych (punkt IV.).

Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynikało, że strony łączyła umowa nr (...) kredytu inwestycyjnego dla posiadaczy rachunków bieżących typu PARTNER w walucie wymienialnej. Na mocy tej umowy (...) SA udzielił pozwanemu na warunkach określonych niniejszą umową kredytu, w kwocie 378.166,00 CHF. Kredytobiorca oświadczył, że środki z kredytu przeznaczy na finansowanie zakupu 1/2 części nieruchomości tj. lokali użytkowych zlokalizowanych na V piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), wraz z dwoma miejscami garażowymi i przynależnym udziałem w gruncie oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli. Kredyt udzielony został na okres od 31.03.2008 r. do 28.04.2023 r.

Zgodnie z umową wykorzystanie kredytu miało następować w walucie polskiej według kursu kupna dewiz obowiązującego w (...) S.A. w dniu wypłaty.

Strony postanowiły, że kwota wykorzystanego kredytu będzie oprocentowana w stosunku rocznym według zmiennej stopy procentowej. Stopa procentowa równa będzie stawce referencyjnej, powiększonej o marżę banku. Stawkę referencyjną stanowić miała zmienna stawka LIBOR oferowana na międzybankowym rynku pieniężnym dla waluty, w której udzielony był kredyt, tj. LIBOR dla międzybankowych depozytów 1-miesięcznych wg notowania na dwa dni poprzedzające rozpoczęcie pierwszego, kolejnych (miesięcznych) i ostatniego okresu obrachunkowego, za jaki należne odsetki od kredytu będą naliczane i spłacane. W przypadku, gdy w danym dniu nie ustalono notowań stawki LIBOR, miała obowiązywać stawka LIBOR z dnia poprzedzającego, w którym było ostatnie notowanie. Wysokość stawki referencyjnej podawana miała być do wiadomości w Tabeli kursów (...) S.A. Marża banku miała być stała w umownym okresie kredytowania i miała zależeć od wyniku dokonanej przez (...) SA oceny zdolności kredytowej Kredytobiorcy oraz stopnia ryzyka banku. Marża banku wynosiła 1,6%. O zmianie wysokości oprocentowania kredytu i dacie wprowadzenia tej zmiany (...) S.A. powiadamiać miała pisemnie Kredytobiorcę, Poręczycieli. Zmiana wysokości oprocentowania kredytu nie wymagała wypowiedzenia przez (...) S.A. umowy w tej części. W każdym okresie obrachunkowym wchodzącym w skład umownego okresu kredytowania stopa procentowa była stała. Odsetki od wykorzystanego kredytu obliczane były na bieżąco w okresach obrachunkowych i płatne w dniu zakończenia każdego okresu obrachunkowego, tj. dziewiętnastego dnia miesiąca. Zgodnie z umową za czynności związane z udzieleniem i obsługą kredytu (...) S.A. pobierał prowizje i opłaty bankowe w wysokości określonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej”. O zmianie wysokości prowizji (...) S.A. miał informować Kredytobiorcę pisemnie, osobiście, listem zwykłym lub na wyciągach z rachunku, o którym mowa w § 5 ust. 2. W umowie wskazano, że w czasie jej obowiązywania (...) S.A. będzie pobierać prowizje określone w Taryfie, o których mowa w § 6 ust. 1 w następującej wysokości: za rozpatrzenie wniosku kredytowego 0,1% od kwoty kredytu tj. 378,17 CHF płatną jednorazowo w dniu 7 kwietnia 2008 r. w walucie polskiej według kursu sprzedaży dewiz poprzez obciążenie rachunku (...) nr (...) w Oddziale 2 w B.; za udzielenie kredytu - 1,0% od kwoty kredytu, tj, 3.781,66 CHF płatną jednorazowo w dniu uruchomienia kredytu w walucie polskiej według kursu sprzedaży dewiz; od niewykorzystanego kredytu - 2,0% w stosunku rocznym za każdy dzień niewykorzystania kredytu od dnia postawienia do dyspozycji kredytobiorcy do dnia poprzedzającego wykorzystanie włącznie, prowizja miała zostać pobrana po upływie okresu wykorzystania w walucie polskiej według kursu sprzedaży dewiz poprzez obciążenie rachunku (...) nr (...) w Oddziale 2 w B.; 0,5% od kwoty kredytu spłaconej przed terminem w walucie polskiej według kursu sprzedaży dewiz obowiązującego w (...) S.A. poprzez obciążenie rachunku (...) nr (...) w Oddziale 2 w B..

W umowie ustalono następujące terminy spłaty kredytu: 178 rat w kwocie 2.112,65 CHF płatnych 20-ego dnia każdego miesiąca poczynając od 20 lipca 2008 r. do 20 kwietnia 2023 r. oraz ostatnia sto siedemdziesiąta dziewiąta rata płatna w kwocie 2.114,30 CHF 28 kwietnia 2023 r. § 11 umowy stanowił, że niespłacenie w terminie kredytu albo jego części spowoduje, że od następnego dnia niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym. Należność z tytułu przeterminowanego zadłużenia (...) S.A. potrąci bez osobnego wezwania z rachunku Kredytobiorcy. Z kolei w § 17 umowy postanowiono, że (...) SA pobierze z rachunku prowadzonego przez (...) S.A.: bieżącego walutowego (...) w walucie (...) nr (...) w Oddziale 2 w B., biznes (...) nr (...) w Oddziale 2 w B., środki pieniężne w przypadku niespłacenia wszelkich należności (...) SA z tytułu udzielonego kredytu.

Spłata kredytu została zabezpieczona poprzez złożenie weksla własnego blanco Kredytobiorcy poręczony przez J. i K. D., ustanowienie hipoteki zwykłej łącznej w kwocie 378.166,00 CHF na nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania opisanej tj. lokalach użytkowych zlokalizowanych na V piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), wraz z dwoma miejscami garażowymi i przynależnym udziałem w gruncie oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli, opisanych w księgach wieczystych nr (...) i nr BI 1B/ (...) oraz hipoteki kaucyjnej łącznej do kwoty 106.000,00 CHF na nieruchomości opisanej w pkt 2.

Kredytobiorca oświadczył, że został poinformowany o ryzyku zmiany kursów waluty polegającym na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu i odsetek wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursu waluty kredytu, zmiany stopy procentowej polegającym na wzroście odsetek przy wzroście stawki referencyjnej, oraz, że ponosi ryzyko, o którym mowa w pkt. 1. W § 22 Umowy wskazano natomiast, że w przypadku wzrostu kursu franków szwajcarskich kredyt zostanie wypłacony w mniejszej kwocie niż kwota udzielonego kredytu, tak aby wartość wypłaconego kredytu nie przekroczyła kwoty 848.000,00 zł.

W dniu 06.05.2008 r. został zawarty Aneks nr (...), na mocy którego (...) S.A. udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 408.084,70 CHF. Kredyt udzielony został na okres do 06.05.2023 r. W dniu 19.12.2011 r. został zawarty Aneks nr (...), na mocy którego pozwany zobowiązał się do spłaty zadłużenia z tytułu kapitału według ustalonego harmonogramu spłaty. W dniu 16.01.2013 r. został zawarty Aneks nr (...) określający kolejny harmonogram spłaty kredytu.

Pozwany wnosił o zawarcie z powodem umowy restrukturyzacyjnej. W dniu 15.11.2013 r. został zawarty Aneks nr (...) określający kolejny harmonogram spłaty kredytu. Sąd Okręgowy wskazał, że wysokość spłaty rat obrazuje historia operacji na kontrakcie kredytowym. W dniu 20.03.2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 312.413,08 CHF. Wezwanie zostało odebrane w dniu 29.03.2017 r. W dniu 16.01.2017 r. bank wypowiedział natomiast pozwanemu warunki spłaty umowy kredytu, z powodu braku spłaty. Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych nr (...) zadłużenie pozwanego wynosiło 326.591,54 CHF (k. 32 – 34). Zgodnie zaś z wyciągiem z ksiąg bankowych nr (...) zadłużenie pozwanego wynosiło 356.432,49 CHF (k. 138 - 139).

Z dalszych ustaleń Sądu I instancji wynikało, że w dniu 3.04.2007 r. strony zawarły umowę kredytu inwestycyjnego nr (...)w rachunku kredytowym w walucie polskiej dla posiadaczy rachunku bieżącego typu (...)udzielił kredytobiorcy, na warunkach określonych umową kredytu w walucie polskiej w kwocie 254.000,00 zł. Kredytobiorca oświadczył, że środki z kredytu przeznaczy na finansowanie: zakupu 1/2 części nieruchomości, na którą składa się lokal użytkowy nr (...) zlokalizowany na I piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), garaż nr (...) (miejsce postojowe) oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli. (k. 219 – 228). Kredyt udzielony został na okres od 3.04.2007r. do 2.04.2017r. (k. 219). Wykorzystywanie kredytu następować miało w walucie polskiej. Zgodnie z umową stawkę referencyjną miał stanowić WIBOR-S, oznaczający ustaloną przez (...) S.A. średnią arytmetyczną wartość WIBOR 1M z notowań od 25 dnia poprzedniego miesiąca do 24 danego miesiąca z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, która obowiązywać miała jako stawka referencyjna od pierwszego dnia następnego miesiąca kalendarzowego Wysokość stawki referencyjnej podawana miała być do wiadomości w Tabeli kursów (...) S.A. Marża banku wynosiła 1,4%.

Spłata odsetek dokonywana miała być w formie obciążenia przez (...) S.A. rachunku bieżącego (...) nr (...) z w Oddziale 2 w B. kwotą odsetek w walucie polskiej.

Strony ustaliły następujące terminy spłaty kredytu: 118 rat w kwocie 2.140,00 zł płatne pierwszego dnia każdego miesiąca poczynając od 1.06.2007r. do 1.03.2017 r oraz ostatnia 119-ta rata w kwocie 1.480,00 zł płatna w dniu 2.04.2017r. W § 17 umowy wskazano, że (...) S.A. pobierze z rachunku/ów prowadzonych przez (...) S.A.: bieżącego (...) nr (...) w Oddziale 2 w B., środki pieniężne w przypadku niespłacenia wszelkich należności (...) S.A. z tytułu udzielonego kredytu.

Do powyższej umowy strony zawarły szereg aneksów. Aneksem nr (...) z dnia 13.06.2008 r. nastąpiła zmiana numeru umowy kredytowej na (...), oraz zmiana waluty kredytu z PLN na (...). Aktualne zadłużenie na dzień zawarcia Aneksu nr (...) z tytułu kredytu wynosiło 108.635,93 CHF. Data zapadalności kredytu została ustalona na dzień 20.04.2017 r. Kolejne Aneksy nr (...) wprowadzały zmiany dotyczące wysokości rat.

W dniu 16.01.2017 r. powód wypowiedział pozwanemu warunki spłaty umowy kredytu z powodu braku spłaty zobowiązań. Pismem z dnia 0.03.2017 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 31.671,76 CHF.

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych nr (...) łączne zadłużenie pozwanego wobec banku na dzień 13.03.2018 r. wynosiło 34.564,98 CHF. Wysokość spłaty rat obrazuje zaś historia operacji na kontrakcie kredytowym.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd I instancji uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Wskazywał, że na mocy łączącej strony Umowy nr (...) kredytu inwestycyjnego dla posiadaczy rachunków bieżących typu PARTNER w walucie wymienialnej, (...) S.A. udzielił pozwanemu na warunkach określonych umową kredytu, w kwocie 378.166,00 CHF. Kredytobiorca oświadczył, że środki z kredytu przeznaczy na finansowanie zakupu 1/2 części nieruchomości tj. lokali użytkowych zlokalizowanych na V piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), wraz z dwoma miejscami garażowymi i przynależnym udziałem w gruncie oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli. Strony w dniu 3.04.2007 r. zawarły także drugą umowę kredytu inwestycyjnego nr (...)w rachunku kredytowym w walucie polskiej dla posiadaczy rachunku bieżącego typu PARTNER. (...) S.A. udzielił kredytobiorcy, na warunkach określonych tą umową kredytu w walucie polskiej w kwocie 254.000,00 zł. Kredytobiorca oświadczył, że środki z kredytu przeznaczy na finansowanie: zakupu 1/2 części nieruchomości, na którą składa się lokal użytkowy nr (...) zlokalizowany na I piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), garaż nr (...) (miejsce postojowe) oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli. Druga z powyższych umów na mocy aneksu z dnia 13.06.2008 r. uległa zmianie w zakresie waluty kredytu z PLN na (...).

Sąd Okręgowy wskazał, że między stronami zaistniał spór co do konieczności spłaty pozostałych części opisanych kredytów. Strona pozwana po wielokrotnym aneksowaniu przedmiotowych umów, w zakresie zmiany harmonogramu spłat, zaprzestała uiszczania kwot tytułem spłaty wymagalnych rat kredytowych. Pozwany stał bowiem na stanowisku, iż zawarte umowy są nieważne, z uwagi na treść art. 69 Prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia analizowanych umów. Pozwany forsował tezę, jakoby ówczesne przepisy nie pozwalały na zawieranie umów kredytu denominowanego. W ocenie pozwanego o możliwości udzielenia kredytu w takim kształcie przed 24.01.2009 r. nie przesądzał także przepis art. 4 nowelizacji ustawy prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw z dn. 29.07.2011 r. Ponadto zdaniem D. G., opisane powyżej umowy zawierały szereg klauzul abuzywnych, niedozwolonych w transakcjach z konsumentami. Odnosiły się one do subiektywnie ustalanej Tabeli kursów (...) S.A., nie zawierającej żadnych zasad przeliczania na walutę wypłaty tegoż kredytu. Zdaniem pozwanego w niniejszej sprawie zastosowanie winna znaleźć także klauzula waloryzacyjna (art. 358 ¹ § 3 k.c.) Pozwany wskazał również na ewentualne przedawnienie roszczenia o zapłatę rat kredytu.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności odniósł się do kwestii czy analizowane umowy zawarte zostały w sposób ważny i łączą strony niniejszego postępowania, czy też są nieważne i powód nie jest uprawniony do dochodzenia przedmiotowych roszczeń. Wskazywał, że w tym celu niezbędna była analiza przepisów obowiązujących w dacie zawarcia umów kredytowych, tj. w latach 2007 – 2008. Wskazał w związku z tym, że kluczową regulacją jest art. 69 Prawa bankowego, którego ówczesna treść brzmiała: „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (ust.1). Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: 1) strony umowy, 2) kwotę i walutę kredytu, 3) cel, na który kredyt został udzielony, 4) zasady i termin spłaty kredytu, 5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, 6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, 7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, 8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, 9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, 10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy”.

W ocenie Sądu I instancji, powyższy zapis nie ustanawiał zakazu zawierania umów o kredyt denominowany. Treść tej regulacji nakazywała jedynie określenie kwoty i waluty kredytu. Zdaniem Sądu Okręgowego zawarte między stronami umowy nie sprzeciwiały się powołanemu przepisowi art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym kredytobiorca zobowiązuje się do zwrotu wykorzystanego kredytu. Wywodził, że pogląd o dopuszczalności umowy kredytu zarówno indeksowanego, jak i denominowanego przed rokiem 2011 (kiedy w ustawie Prawo bankowe określono jej postanowienia) został przedstawiony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, a ustawodawca w aktach prawnych wydanych po dacie zawarcia umowy dwukrotnie regulował obowiązki i uprawnienia wiążące się z umowami kredytu indeksowanego i denominowanego (ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 165, poz. 984) oraz ustawa z 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2017 r. poz. 819). W ocenie Sądu Okręgowego, był jest to argument przemawiający za brakiem wynikającej z art. 69 Prawa bankowego w zw. z art. 58 § 1 k.c. nieważności umów tego rodzaju.

Sąd Okręgowy wskazywał również, że zgodnie z wyrażonym w judykaturze poglądem umowy kredytowe nie były sprzeczne z obowiązującym do stycznia 2009 r. brzmieniem art. 358 § 1 k.c. W tym okresie obowiązywał już art. 358 ¹ § 2 k.c. zezwalający na określenie wysokości świadczenia pieniężnego przez odwołanie do innego niż pieniądz miernika wartości. Możliwą postacią dopuszczalnej waloryzacji świadczeń stron było odwołanie się do wartości pieniądza obcego, zaś banki posiadały ogólne zezwolenie dewizowe na zawieranie umów skutkujących powstawaniem zobowiązań wycenianych w walutach obcych. Przywoływał ogólną zasadę swobody zawierania umów i wskazywał, że zgodnie bowiem z art. 353 ¹ k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji uznał, że zawarte przez strony niniejszego postępowania umowy były ważne i wiążące.

Następnie, przechodząc do oceny zawarcia w treści analizowanych umów klauzul abuzywnych Sąd Okręgowy rozważył, w jakim charakterze D. G. zawarł umowy kredytowe, tj. czy jako konsument czy jako przedsiębiorca, mając na uwadze, że zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie ( z wyjątkiem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny) nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).

Wskazał, że zakaz umieszczania takich zapisów chroni konsumentów przed zawieraniem niekorzystnych dla nich umów. Jednocześnie w przypadku umów sporządzanych pomiędzy przedsiębiorcami (w obrocie profesjonalnym) nie istnieje pojęcie klauzul niedozwolonych, bowiem uznaje się, że obie te strony posiadają wiedzę oraz doświadczenie, które gwarantuje im skonstruowanie takiej umowy, której postanowienia będą zadowalające dla obu stron. Wobec powyższego zatem strona będąca przedsiębiorcą, bądź też taka, która dokonała czynności prawnej w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, nie może powołać się na istnienie w umowie klauzul abuzywnych (poza przypadkami wskazanymi w ustawie – umowie ubezpieczenia). Wskazał, że kwestia braku bezpośredniego związku między dokonaną przez dany podmiot czynnością prawną a jego działalnością gospodarczą lub zawodową jest kryterium najistotniejszym i najbardziej charakterystycznym dla pojęcia konsumenta. Działalność gospodarczą charakteryzuje chęć zysku. W orzecznictwie wskazuje się, że umowa konsumencka z reguły ma zmierzać do zaspokajania potrzeb własnych, osobistych, „prywatnych” podmiotu, jego rodziny, domowników, także przyjaciół lub znajomych lub ma zapewniać funkcjonowanie gospodarstwa domowego.

Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego, Sąd Okręgowy podkreślił, że zaciągnięte przez pozwanego kredyty przeznaczone zostały na finansowanie zakupu 1/2 części nieruchomości tj. lokali użytkowych zlokalizowanych na V piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), wraz z dwoma miejscami garażowymi i przynależnym udziałem w gruncie oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli oraz zakupu 1/2 części nieruchomości, na którą składa się lokal użytkowy nr (...) zlokalizowany na I piętrze budynku położonego w B. przy ul. (...), garaż nr (...) (miejsce postojowe) oraz udział w prawie współwłasności gruntu i części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku ogółu właścicieli. Następnie wskazał, że jak wykazało postępowanie dowodowe nieruchomość ta została przeznaczona pod wynajem, który był przez pozwanego fakturowany. Świadek K. D., zeznała: „ ten lokal, który był finansowany kredytem jest wynajmowany. Są dwie umowy najmu. Z tytułu umów najmu są wystawiane faktury przez pana G. pod nazwą (...) D. G. ”. Podobnie wskazał także świadek J. D.: „ Ten kredyt był wzięty na zakup lokalu (…). To były biura, które zajmowała w tamtym czasie Gazeta (...), która wynajmowała te lokale (…). My wystawialiśmy faktury za najem tej nieruchomości. Pan G. wystawiał takie faktury. Faktury szły w przychód działalności gospodarczej”. Nadto świadek T. B. zeznała: „ Kredyty były zaciągnięte na zakup nieruchomości w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej”. Co prawda sam pozwany zaprzeczał, aby nieruchomość zakupiona była w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, niemniej Sąd I instancji nie dał tym twierdzeniom wiary. Na obdarzenie walorem wiarygodności zasługiwały natomiast jego zdaniem powyższe zeznania świadków, które były spójne, logiczne i zbieżne.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, iż w przedmiotowej sprawie pozwany występował w roli przedsiębiorcy, nie zaś konsumenta. Jego czynności prawne podejmowane przy zawieraniu analizowanych umów podyktowane były chęcią osiągnięcia zysku. Nadto nie uszło uwadze tegoż Sądu, iż w ramach wynajmu, D. G. wystawiał faktury na rzecz najemców, co także przesądza, o tym, iż kredyty zaciągane były w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Dlatego też, Sąd I instancji nie badał występowania w umowach postanowień niedozwolonych. Podkreślał bowiem, że wielokrotnie wskazywano w licznych judykatach, że istnieje niemożność uznania klauzul abuzywnych wobec przedsiębiorcy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 2019 r., sygn. akt I ACa 216/19, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2019 r., sygn. akt VI ACa 232/19). Zaznaczał, że pozwany jako przedsiębiorca występuje w obrocie gospodarczym jako podmiot profesjonalny, który z najwyższą starannością, zdecydowanie większą niż konsument, powinien dbać o własne interesy. Wobec tego decydując się na podpisanie umowy w kształcie zaproponowanym przez bank, winien upewnić się, iż jasne i zrozumiałe są dla niego wszystkie jej postanowienia. Bez znaczenia wobec tego pozostaje, iż bank nie wyjaśnił na czym polega kredyt denominowany. Jeżeli pozwany nie znał zasad jego dotyczących, sam powinien zadbać o rozwianie wszelkich wątpliwości w tym zakresie. Nie jest to natomiast okoliczność, która może w tym przypadku negatywnie obciążać powoda.

Mając powyższe na uwadze, stwierdził, że w przedmiotowej sprawie brak było również podstaw do zastosowania zasady waloryzacji wynikającej z art. 358 ¹ § 3 k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Należy jednak pamiętać, iż cytowana regulacja posiada także § 4, który jednoznacznie wskazuje, iż z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Jak już natomiast ustalono powyżej, pozwany występuje w przedmiotowej sprawie jako przedsiębiorca, nie zaś jako konsument.

Sąd Okręgowy zaznaczył także, iż w analizowanej sprawie nie doszło do przedawnienia roszczeń powoda. Nadmienił, że pozwany spłacał część kredytu, występował z wnioskami o jego aneksowanie, następnie restrukturyzację, a zatem zdawał sobie sprawę z zasad naliczania rat kredytowych, jak i należnych odsetek.

Niemniej, Sąd Okręgowy na wniosek strony pozwanej dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego S. Z. z zakresu księgowości, który wskazał, że z rozliczenia umowy kredytowej zawartej w dniu 31.03.2008 roku, w której kwota kapitału do spłaty wynosiła 862.119,74 zł, wystąpiło zadłużenie kredytobiorcy na kwotę łączną na dzień 16.01.2017 roku (sporządzenie wypowiedzenia umowy kredytu) 478.484,93 zł; na dzień 19 stycznia 2017 roku (doręczenie wypowiedzenia umowy kredytu) 478.484,93 zł Niezależnie od sporządzonej w sprawie opinii, Sąd I instancji wskazał, że miała ona jedynie charakter pomocniczy i nie stanowiła podstawy wyrokowania w niniejszej sprawie. Należało mieć bowiem na uwadze, iż przedmiotem roszczenia była kwota wynikająca z udzielonego pozwanemu kredytu denominowanego, wyrażona we frankach. W takiej też walucie następowała spłata kredytu. Nie ma zatem podstaw, aby zasądzone roszczenie opierało się na złotym polskim. Powód sformułował żądanie pozwu wskazując walutę (...). Dlatego też, Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

O odsetkach orzekł na mocy art. 481 § 1 i § 2 ¹ k.c., zaś o kosztach postępowania postanowił na mocy art. 98 k.p.c. Jednocześnie, nakazał pozwanemu zwrócić Skarbowi Państwa kwotę 4.770,11 zł tytułem tymczasowo uiszczonych wydatków w sprawie (art. 83 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 23 listopada 2020 r. złożył pozwany D. G., który zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 13 maja 2002 r. prawo bankowe (Dz.U. Nr 72, poz. 665) - aktualnego na dzień zawarcia umowy nr (...) (21 marca 2008 r.) oraz na dzień zawarcia aneksu nr (...) do umowy nr (...) (13 czerwca 2008 r.) przejawiające się w ustaleniu, że umowy będące podstawą odpowiedzialności kontraktowej pozwanego nie pozostają w sprzeczności z treścią wyżej powołanego przepisu — podczas gdy biorąc pod uwagę brzmienie przepisu w zakresie w jakim wskazuje się, że kredytobiorca zobowiązuje się „zwrócić kwotę wykorzystanego kredytu" należy stwierdzić, że obydwie umowy w swej treści (§ 8 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz § 8 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.) przywidują nie zwrot wykorzystanego kredytu (który został wykorzystany w PLN - vide expressis verbis brzmienie § 3 ust. 1 pkt 1 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz § 2 ust. 2 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.), lecz zwrot jego ustalonej jednostronnie przez Bank (...) w walucie (...). Brak jest również tym samym argumentów przemawiających za twierdzeniem, że powód był uprawniony do domagania się spełnienia świadczenia w walucie obcej, skoro kredyt został wykorzystany w PLN;

2)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 13 maja 2002 r. prawo bankowe (Dz.U. Nr 72, poz. 665) - aktualnego na dzień zawarcia umowy nr (...) (21 marca 2008 r.) oraz na dzień zawarcia aneksu nr (...) do umowy nr (...) (13 czerwca 2008 r.) przejawiające się w ustaleniu, że umowy będące podstawą odpowiedzialności kontraktowej pozwanego nie pozostają w sprzeczności z treścią wyżej powołanych przepisów, tj. że w obydwu umowach określono walutę kredytu oraz zasady jego spłaty - podczas gdy na datę zaciągania obydwóch zobowiązań kredytowych jedyną walutą, w której mogły być one wyrażone był PLN art. 358 § 1 k.c.- Dz. U. 2003 nr 49, poz. 408), a zasady spłaty kredytu nie zostały ściśle określone na wypadek braku bieżącej spłaty kredytu (§ 17 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz § 17 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.);

3)  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 358 § 2 k.c. poprzez jego interpretację contra legem przejawiającą się w uznaniu, że umowy kredytowe objęte rozpoznaniem nie były sprzeczne z obowiązującym do stycznia 2009 r. brzmieniem art. 358 § 1 k.c. ze względu na możliwość określenia świadczenia pieniężnego przez odwołanie się do waluty obcej jaką jest (...) podczas gdy z przepisu art. 358 ¹ § 2 k.c. jednoznacznie wynika, że punktem odniesienia przy waloryzacji musiałby miernik wartości inny niż pieniądz. Natomiast nawet gdyby przyjąć, że czynnikiem waloryzacyjnym może być waluta obca to przy waloryzacji nawiązującej do wartości waluty obcej istotne znaczenie ma zawsze odpowiednie określenie miarodajnego kursu tej waluty do waluty polskiej czego w niniejszej sprawie zabrakło;

4)  jako konsekwencja powyższych uchybień, naruszenie art. 58 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuznanie czynności prawnych - umowy kredytu nr (...) z dn. 21 marca 2008 r. oraz aneksu nr (...) do umowy nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r. za bezwzględnie nieważne ze względu na sprzeczność z powszechnie obowiązującym na dzień ich zawierania prawem, tj. art. 69 ustawy z dnia 13 maja 2002 r. prawo bankowe (Dz.U. Nr 72, poz. 665);

5)  naruszenie art. 69 ust. 4a ustawy z dnia 8 października 2020 r. prawo bankowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 1896) w zw. z art. 4 ustawy z dn. 29 lipca 2011 r. o zmienia ustawy - prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. nr 165, poz. 984) poprzez ich zastosowanie, w sytuacji gdy zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądów Powszechnych oceny umowy wiążącej strony należy dokonywać przez pryzmat wymogów jakie umowa kredytu bankowego winna spełniać stosownie do treści art. 69 ustawy prawo bankowe w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia, nie zaś w dacie późniejszej, czy dacie wydawania wyroku w sprawie, jak to uczynił Sąd Okręgowy w Białymstoku;

6)  niezależnie od powyższego zarzutu wskazuję, że Sąd Okręgowy w Białymstoku uznając umowy zawarte między stronami za kredyty denominowane do waluty obcej me przeprowadził analizy ich treści pod kątem spełnienia przesłanek z art. 69 ust. 4a ustawy z dnia 8 października 2020 r. prawo bankowe czym naruszył art. 327 ¹ § 1 pkt 2 k.p.c. Gdyby bowiem przyjąć (za Sądem Okręgowym), że w sprawie znajdzie zastosowanie art. 69 ust. 4a ustawy prawo bankowe, to zadaniem Sądu winna być ocena umów pod kątem tej normy, czego w niniejszej sprawie zabrakło. Niemniej analiza zapisów umownych (w szczególności § 3 ust. 1 pkt 1 i § 17 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz ust. 2 preambuły oraz § 17 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.), prowadzi do wniosku że obydwie umowy nie wyczerpują definicji kredytu denominowanego ze względu na brak zawarcia w nich szczegółowych zasad określenia sposobów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego wyliczana jest kwota kredytu, oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty oraz spłaty kredytu;

7)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, przejawiający się w ustaleniu, że pozwany w niniejszej sprawie nie może korzystać ze statusu konsumenta — podczas gdy czynności prawne dotyczące zawarcia umów kredytowych z dn. 21 marca 2008 r. oraz z dn. 13 czerwca 2008 r. nie pozostawały w bezpośrednim związku z wykonywaną przez pozwanego działalnością gospodarczą. Pozwany D. G. prowadzi działalność związaną ze sprzedażą odzieży używanej, natomiast lokal został zakupiony celem jego wynajmu osobom trzecim. Pozwany posiłkowo powołuje się także na nowowprowadzony art. 385 (5) k.c., zgodnie z którym intencją ustawodawcy jest, aby przepisy dotyczące konsumentów stosować również do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej. Jakkolwiek w czasie zawierania spornych umowy kredytu nie obowiązywał jeszcze art. 385 (5) k.c. jednakże przepis ten może stanowić jedną ze wskazówek pomocnych w rozwiązaniu spornej między stronami kwestii prawnej;

8)  mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie pobieżnej, nader dowolnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w postaci:

a.  umów z dn. 21 marca 2008 r. oraz z dn. 13 czerwca 2008 r., przejawiające się w stwierdzeniu że nie zawierają one klauzul niedozwolonych - podczas gdy dokonując ich pogłębionej analizy, w szczególności § 3 ust. 1 pkt 1 i § 17 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz ust. 2 preambuły oraz § 17 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r. należy stwierdzić że są to zapisy abuzywne, ze względu na wprowadzenie możliwości przewalutowania kwoty kredytu wypłaconego według kursu kupna dewiz obowiązującego w (...) SA w dniu wypłaty (aktualna (...) SA - § 3 ust. 1 pkt 1 umowy z dn. 21 marca 2008 r.), a także z uwagi na brak jakiegokolwiek wpływu kredytobiorcy na kurs waluty w przypadku samodzielnego pobierania kwot kredytu z konta pozwanego przez Bank (§ 17 umowy z dn. 21 marca 2008 r. oraz § 17 aneksu nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.). Z ugruntowanego już orzecznictwa sądowego wynika, że mechanizm ustalania przez bank kursów waluty, pozostawiający bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, a klauzula, która nie zawiera jednoznacznej treści i przez to pozwala na pełną swobodę decyzyjną przedsiębiorcy w kwestii bardzo istotnej dla konsumenta, dotyczącej kosztów kredytu, jest klauzulą niedozwoloną,

b.  opinii biegłego z zakresu rachunkowości w zakresie w jakim stwierdzono, że miała charakter pomocniczy i nie stanowiła podstawy wyrokowania - podczas gdy uznając klauzule umowne za abuzywne, opinia biegłego stanowi podstawę do dokonania tzw. przewalutowania kredytu (wprowadzenie innego mechanizmu waloryzacji na podstawie kursu średniego NBP);

9)  naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz art. 245 k.c. przejawiający się w uwzględnieniu powództwa w całości pomimo że powód nie przedstawił żadnych dowodów na wykazanie faktu wysokości zadłużenia pozwanego. Księgi bankowe jako dokument prywatny nie stanowią wystarczającej podstawy do uznania zasadności roszczenia co do wysokości, w szczególności gdy przedmiot sporu nie został przez powoda w żaden sposób wyliczony. Pozwany (ani Sąd) nie miał możliwości zweryfikowania wysokości roszczenia dochodzonego pozwem. Przedstawione przez powoda wyliczenia tabelaryczne (wpłat dokonywanych przez pozwanego) w żaden sposób nie uzasadniają przyjętej przez stronę powodową wartości przedmiotu sporu, w szczególności, że pozwany od samego początku kwestionował jej wysokość.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty, wnosił o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości,

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obydwie instancje.

SĄD APELACYJNY USTALIŁ I ZWAZYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wydając zaskarżony wyrok wyjaśnił wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, przeprowadził wystarczające postępowanie dowodowe i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Sąd Apelacyjny przyjmuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji za własne, w konsekwencji czego nie zachodzi potrzeba ich szczegółowego powtarzania (vide: orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., sygn. II UKN 61/97, LEX nr 31200; z dnia 5 listopada 1998r., sygn. akt I PKN 339/98, LEX nr 38486).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, rozpoznając niniejszą sprawę, Sąd Okręgowy nie naruszył zasad postępowania, ani też norm prawa materialnego i procesowego wskazanych w apelacji. Brak było zatem podstaw do uwzględnienia sformułowanego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., dotyczącego oceny przeprowadzonych dowodów i określającego reguły tej oceny. Podkreślenia bowiem wymaga, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu wymagało wykazania, że konkretny przeprowadzony w sprawie dowód został oceniony przez sąd niezgodnie z regułami oceny dowodów. Tymczasem pozwany nie zgłosił do zgromadzonych w sprawie dokumentów, na których Sąd I instancji, opierał głównie swoje ustalenia - żadnych konkretnych i umotywowanych zastrzeżeń.

Wobec zarzutów apelacji w pierwszej kolejności należało odnieść się do kwestii, czy powód może powołać się skutecznie na treść art. 385 ¹ k.c. jako konsument. Norma zart. (...) k.c. odnosi się bowiem jedynie do niedozwolonych postanowień umownych zamieszczonych w umowach zawieranych z konsumentami.

Należy zatem podkreślić, że ustawodawca w art. 22 ¹ k.c. zdefiniował konsumenta jako osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Powyższa definicja zawiera w sobie cztery zasadnicze elementy:1) konsumentem może być tylko osoba fizyczna, 2) musi ona dokonywać czynności prawnej, 3) czynność ta pozostaje w określonej relacji z rolą społeczną tej osoby oraz 4) adresatem oświadczenia woli jest przedsiębiorca. Za działalność gospodarczą zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807) należy rozumieć m.in. zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Brak bezpośredniego związku wskazanej czynności dotyczy każdej działalności gospodarczej lub zawodowej, zarówno ciągłej, jak i incydentalnej. Z uwagi na gospodarczy cel czynności konsumentem nie jest więc osoba zawierająca nawet tylko jednorazowo umowę, zastrzegającą dla niej osiągnięcie celu gospodarczego. Należy podzielić stanowisko Sądu I instancji, że w świetle obecnie funkcjonującej definicji działalności gospodarczej nie ma działalności gospodarczej tam, gdzie nie występuje motyw zysku, a w orzecznictwie wskazuje się, że umowa konsumencka z reguły ma zmierzać do zaspokajania potrzeb własnych, osobistych, „prywatnych” podmiotu, jego rodziny, domowników, także przyjaciół lub znajomych lub ma zapewniać funkcjonowanie gospodarstwa domowego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2007 r., IV CSK 122/07, OSNC-ZD 2008/3/74). Osoba, która zawarła umowę w celu wykonywania nie teraźniejszej, lecz przyszłej działalności zawodowej lub gospodarczej, nie może być również traktowana jako konsument (K. Piasecki (w:) K. Piasecki, Komentarz, s. 155). Należy nadto zaznaczyć, że uznaniu danej czynności za działalność gospodarczą nie sprzeciwia okoliczność, że działalność ta nie jest umieszczona w stosownym rejestrze.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że w niniejszej sprawie D. G., który niewątpliwie zaciągnął kredyty z przeznaczeniem na zakup lokalu użytkowego, a nie lokalu mieszkalnego nie może być traktowany jako konsument.

Podkreślić w tym kontekście należy, że Pozwany zaciągnął kredyt inwestycyjny jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i posiadająca rachunek (...), a następnie wynajmowała nabyty za kredyt lokal użytkowy wystawiając za najem faktury VAT. Powyższe wynika nie tylko z treści umowy kredytu – „UMOWA… kredytu inwestycyjnego dla posiadaczy rachunków bieżących typu PARTNER”, zawarta z D. G. … - prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą B F E D. G. z siedzibą w B. przy ul. (...) lokal (...) zarejestrowaną w Urzędzie Miejskim w B.” k. 13, 24, 26, 28, 219, 224, 229, 230, 231, 232 akt) wraz z aneksami, ale także z przedłożonego do akt sprawy - wniosku o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej (dane wnioskodawcy – (...) k. 99 akt). Należy także zwrócić uwagę, że zarówno pod Umową, jak i aneksami Pozwany obok swego podpisu zawsze umieszczał także pieczęć zawierającą dane prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (k. 23, 25, 27, 29, 223v., 228, 229, 230v., 231v., 232v. akt). Za niezasadny należałoby zatem uznać zarzut sprzeczności zawartych umów z treścią art. 69 prawa bankowego, w przypadku, gdyby zawierały one klauzule niedozwolone.

W wyniku nowelizacji przepisów Prawa bankowego z 2011 r. dodany został w ust. 2 art. 69 pkt. 4a dotyczący kredytów denominowanych do waluty obcej, jednakże umowy zawierające tego typu klauzule były ważnie zawierane już wcześniej. Ustawodawca we wspomnianej modyfikacji wprowadził jedynie wymóg, aby w przypadku kredytów denominowanych do waluty innej niż waluta polska umowy zawierały szczegółowe zasady określenia sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo – odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. W art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, wskazano elementy, które winna zawierać umowa kredytu. Warto jednak w tym miejscu zaznaczyć, że nie wszystkie z nich, stanowią essentialia negotii umowy kredytowej. Jej elementy konstrukcyjne określa bowiem przepis art. 69 ust. 1 powołanej ustawy, według którego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Takie też wymogi, w ocenie Sądu Apelacyjnego, spełniały objęte przedmiotem sporu umowy (zarówno umowa kredytu nr (...) z dn. 21 marca 2008 r., jak i aneks nr (...) do umowy nr (...) z dn. 13 czerwca 2008 r.). W tej sytuacji nie było więc podstaw do stwierdzenia, że zawarte przez strony i objęte sporem umowy kredytu skonstruowane zostały z naruszeniem przepisu art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, co skutkować winno ich bezwzględną nieważnością (art. 58 § 1 k.c.).

Nie trafne były także zarzuty sprzeczności zapisów obu umów z treścią art. 69 prawa bankowego poprzez zawarcie w umowach zapisów, które przewidywały spłatę kredytów w innej walucie ( (...)), niż ta w której kredyty były wykorzystane (PLN). W tym kontekście należy zaznaczyć, że zarówno w doktrynie, jak i judykaturze wskazuje się, że w polskim prawie cywilnym dopuszczalne jest rozdzielenie waluty zobowiązania (w tym wypadku umowy kredytu) oraz waluty płatności. Wskazać w tym zakresie należy, że m.in. w wyroku z 18 maja 2016 roku w sprawie V CSK 88/16, Sąd Najwyższy wskazał, że na gruncie przewidzianej w art. 353 ¹ k.c. zasady swobody umów, dopuszczalne jest ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, że strony ustalą w umowie inną walutę zobowiązania i inną walutę wykonania zobowiązania. W wyroku z dnia 25 marca 2011 roku w sprawie IV CSK 377/10 z kolei argumentował, że modyfikacja taka dotyczy wyłącznie sposobu wykonania zobowiązania, przez co nie powoduje zmiany waluty wierzytelności (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2016 r., V CSK 88/16, Legalis nr 1483335; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011r., IV CSK 377/10, Legalis nr 2011). Powódka może zatem żądać od pozwanego zapłaty w (...), gdyż jest to waluta w jakiej wyrażono tę wierzytelność w Umowach stron. Podkreślić także należy, że także z art. 69 ust. 2 pkt. 2 i 4 prawa bankowego nie wynika, że określona w umowie kredytu bankowego waluta kredytu oraz określona w tej umowie waluta spłaty kredytu muszą być takie same.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 358 § 1 k.c., należy zgodzić się ze Skarżącym, że art. 358 § 1 k.c., w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia ww. umów, przewidywał, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Regulacja ta, statuująca tzw. zasadę walutowości, przewidywała powinność wyrażania każdego zobowiązania pieniężnego w walucie polskiej, z wyjątkiem zobowiązań, dla których odmienną regulację wprowadzały ustawy szczególne. Taką zaś regulację wprowadzała ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe, która w art. 3 ust. 1 przewidywała zasadę swobody dewizowej, zgodnie z którą w obrocie dewizowym wszystko co nie jest wyraźnie zakazane ustawowo jest dozwolone. Przepisy Kodeksu cywilnego nie rozstrzygają zaś jednoznacznie kwestii, w jakiej walucie spełnione zostać winno świadczenie pieniężne, jeśli jego przedmiot stanowi suma pieniężna, wyrażona w walucie innej niż polska. Stąd, zgodnie z regulacją zawartą w art. 354 § 1 k.c. o sposobie wykonania zobowiązania rozstrzygać winna treść samej umowy. Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że objęte sporem umowy nie naruszały także zasady walutowości i nie mogły zostać z tej przyczyny uznane za nieważne.

Nie może też zdaniem Sądu Apelacyjnego budzić wątpliwości, że wysokość zadłużenia może wynikać również z dokumentów prywatnych, w tym z wydruków z ksiąg bankowych, które podlegają ocenie wedle reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c.

Dlatego też, niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz 245 k.c. Pozwany nie zgłosił do przedłożonych przez powoda dokumentów żadnych konkretnych i umotywowanych zastrzeżeń, co do merytorycznej i formalnej poprawności wynikających z nich zapisów. Nie wskazał błędów czy nieścisłości w wyliczeniu kwoty objętej pozwem. W rozpoznawanej sprawie wysokość dochodzonego w niej roszczenia wynika z wyciągów z ksiąg bankowych, które zgodnie z art. 95 ust. 1 a ustawy - Prawo bankowe w postępowaniu cywilnym nie mają wprawdzie mocy urzędowej, przewidzianej w art. 244 k.p.c., stanowią jednak dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. i podlegają ocenie razem ze wszystkimi innymi dowodami, w myśl reguł wynikających z art. 233 k.p.c. Poza wyciągami z ksiąg bankowych powódka przedstawiła szereg innych dowodów z dokumentów dotyczących przedmiotowej umowy o kredyt, które należało oceniać kompleksowo. Przy tej ocenie nie można było pomijać tego, że dokumenty te zostały sporządzone przed podmiot profesjonalnie zajmujący się udzielaniem pożyczek i kredytów (tj. przez Bank), w ramach przyznanych mu w tym zakresie kompetencji ustawowych, a nadto podlegający w tym zakresie rygorystycznemu nadzorowi państwowemu, co także przemawia za ich wiarygodnością. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo zatem poczynił ustalenia faktyczne w oparciu o przedstawione mu dokumenty prywatne.

Wobec zatem braku uzasadnionych podstaw, apelacja pozwanego podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanego, który przegrał proces w całości - na rzecz powoda poniesione przez niego koszty związane z reprezentacją przez profesjonalnego pełnomocnika, których wysokość w stawce minimalnej została ustalona zgodnie z § 2 pkt. 7) w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r.poz 265).

(...)