Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 6 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2022 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy P. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek zażalenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

na postanowienie zawarte w punkcie II wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 stycznia 2022 r. sygn. akt IV U 857/21

p o s t a n a w i a :

oddalić zażalenie.

Sygn. akt III AUz 61/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2022 r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w sprawie o zwrot nienależnie pobranego świadczenia oddalił odwołanie, a w pkt II zasądził od odwołującego się na rzecz ZUS kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu sąd wskazał, że zastosował § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265). Sprawa o zwrot nienależnie pobranego świadczenia nie została wymieniona wprost w przepisach rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r., jednakże zdaniem Sądu jest ona bliższa kategorii spraw o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, niż sprawom o zapłatę (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r. , sygn. akt II UZ 11/10, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 23 września 2020 roku, sygn. akt III AUa 734/20 ). Z tego względu podstawę zasądzenia opłaty za czynności radcy prawnego powinny stanowić minimalne stawki przewidziane w rozporządzeniu dla spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z przepisem § 9 ust 2 powołanego rozporządzenia stawka minimalna w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym wynosi 180 zł (Dz. U. 2018 r., poz. 265).

Zażalenie na postanowienie zawarte w pkt II wyroku złożył organ rentowy.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił :

1.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj.:

-

§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 ze zm.) polegającą na jego niezastosowaniu w sytuacji, gdy sprawa o wysokość zadłużenia z tytułu składek jest sprawą o charakterze majątkowym;

-

§ 9 pkt 2 ww. rozporządzenia w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. poprzez jego zastosowanie, podczas gdy w sprawie należało zasądzić zwrot kosztów zastępstwa procesowego uwzględniając wartość przedmiotu sprawy.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty - na podstawie art. 394 § 3 k.p.c. - wniósł o:

-

ustalenie obowiązku zwrotu przez Odwołującą na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 wskazanego wyżej rozporządzenia,

-

zmianę zaskarżonego postanowienia w całości poprzez zobowiązanie Odwołującej się do zapłaty na rzecz organu rentowego kwoty 900 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego udzielonego przez radcę prawnego.

W uzasadnieniu podniósł, co następuje. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z 18 stycznia 2022 r., zawartym w punkcie II wyroku sygn. akt IV U 857/21, oddalającego odwołanie wniesione od decyzji ZUS Oddziału w N. z 14 lipca 2021 r. znak: o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, obciążył Odwołującego jako stronę przegrywającą proces kosztami postępowania, tj. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego udzielonego przez radcę prawnego w kwocie 180 zł. Powyższe rozstrzygnięcie, zdaniem organu rentowego jest nieprawidłowe. W ocenie organu nie ulega wątpliwości, że sprawa o wysokość zadłużenia z tytułu składek jest sprawą o charakterze majątkowym, stad rozstrzygając o kosztach zastępstwa procesowego Sąd winien zastosować przepis § 2 pkt 3 wskazanego wyżej rozporządzenia, (ponieważ wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosiła 4800 zł). Przy tej wartości przedmiotu sporu, zgodnie z § 2 ww. rozporządzenia Sąd winien zasądzić kwotę 900 zł na rzecz organu rentowego, a nie 180 zł. Sądowi Okręgowemu umknęła jednak okoliczność, że sprawa o zwrot nienależnie pobranych świadczeń, a taką właśnie była sprawa z odwołania P. W., nie należy do kategorii sprawy wymienionych w przepisie § 9 pkt. 2 ww. Rozporządzenia MS, bo strona ma już ustalone prawo do świadczenia, a ciąży na niej tylko obowiązek zwrotu tego świadczenia, które miała, w ocenie organu rentowego, niezasadnie pobrać. A zatem wynagrodzenie pełnomocnika strony, będącego radcą prawnym, kształtować się winno w zależności od wartości przedmiotu sporu, którą w rozpoznawanej sprawie była kwota dochodzona przez ZUS tytułem zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tj. 4800 zł. W analizowanej sprawie, przy takiej zaś wartości przedmiotu sporu stawka minimalna wynagrodzenia radcy prawnego wynosi 900 zł, zgodnie z § 2 pkt. 3 rozporządzenia z 22 października 2015 r. (zob. wyrok SA we Wrocławiu z 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt III AUa 184/13, wyrok SA w Łodzi z 24 czerwca 2015 r., sygn. akt III AUa 1228/14). Wskazać również należy, iż w orzeczeniu Sądu Okręgowego w Nowym Sączu (prawomocnym) z dnia 16.12.21 r. w sprawie o sygn. akt IV U 822/21 w analogicznej sprawie Sąd zastosował § 2 ww. Rozporządzenia MS.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

Bezsporne jest, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Z § 20 cytowanego wyżej rozporządzenia o kosztach wynika, iż wysokość stawek w sprawach w nim nieokreślonych ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju. Sąd Apelacyjny w Krakowie przyjmuje jednolicie, że sprawa o zwrot nienależnie pobranego świadczenia jest bliższa rodzajowo sprawie o przyznanie takiego świadczenia niż sprawie o zapłatę, wobec czego podstawę zasądzenia opłaty za czynności radcowskie powinny stanowić minimalne stawki przewidziane w § 9 ust. 2 rozporządzenia o kosztach tj. stawki przewidziane w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego. Taki pogląd wyraził też Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniach z dnia 1 czerwca 2010 r. sygn. II UZ 11/10 oraz z dnia 18 października 2010 r. sygn. I UZ 151/10 podnosząc, że sprawa o zwrot świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest bliższa rodzajowo sprawie o przyznanie takich świadczeń niż sprawie o zapłatę, wobec czego podstawę zasądzenia opłaty za czynności adwokackie powinny stanowić w niej minimalne stawki przewidziane w rozporządzeniu dla spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego. W związku z powyższym wbrew stanowisku skarżącego podstawą zasądzenia opłaty za czynności radcy prawnego w niniejszej sprawie powinna stanowić stawka minimalna w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wyrażona § 9 ust. 2, która stanowi wprost, że w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego stawki minimalne wynoszą 180 zł. Chociaż w powołanym orzecznictwie (także tym wskazanym przez sąd pierwszej instancji) przyjmuje się zastosowanie § 9 ust. 2 rozporządzenia w związku z § 20, to jednak należy zwrócić uwagę, że zastosowanie stawki z § 9 ust. 2, przynajmniej zdaniem Sądu Apelacyjnego w tej sprawie, nie wymaga nawet stosowania § 20, bowiem treść § 9 ust. 2 stanowi o „sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego”, a nie o przyznanie takiego świadczenia. Oznacza to, że przedmiotową stawkę należy stosować zarówno w przypadku spraw o przyznanie takich świadczeń, jak i spraw o zwrot takich świadczeń.

Błędnie przyjmuje w zażaleniu organ rentowy, że niniejsza sprawa jest sprawą o wysokość zadłużenia z tytułu składek. Jest sprawą o zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń i nie ma nic wspólnego z wysokością zadłużenia z tytułu składek. Gdyby rzeczywiście chodziło o zadłużenie składkowe ubezpieczonego, to wywód zażalenia byłby uzasadniony w zakresie konieczności stosowania § 2 rozporządzenia. Wreszcie okoliczność, że niniejsza sprawa jest sprawą o charakterze majątkowym nie ma żadnego wpływu na stosowanie § 9 ust. 2, ponieważ przepis ten dotyczy właśnie spraw o charakterze majątkowym, ale stanowi lex specialis w stosunku do § 2 rozporządzenia.

Wobec powyższego na podstawie art. 385 kpc w związku z art. 397 § 3 kpc orzeczono jak w sentencji postanowienia.