Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI GC 175/20

(poprzednia sygn. akt VI GC 28/20)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2022 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko Ł. B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Ł. B. na rzecz powoda J. P. kwotę 20 324 złotych ( dwadzieścia tysięcy trzysta dwadzieścia cztery złote) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 14 876 złotych za okres od dnia 27 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego Ł. B. na rzecz powoda J. P. kwotę 10 451 złotych ( dziesięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje ściągnąć od pozwanego Ł. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1 780,27 złotych ( jeden tysiąc siedemset osiemdziesiąt złotych dwadzieścia siedem groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

Sygn. akt VI GC 175/21

(poprzednia sygn. akt VI GC 28/20)

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 05 września 2019 roku powód J. P. domagał się zasądzenia od pozwanego Ł. B. kwoty 20 324 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 27 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z fakturą.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany od dnia 31 sierpnia 2016 roku pełnił funkcję prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Prawomocnym nakazem zapłaty Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził na rzecz powoda od tej spółki kwotę 14 876 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 3 600 złotych brutto za okres od dnia 11 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty, 3 600 złotych za okres od dnia 11 lipca 2018 roku do dnia zapłaty i 7 676 złotych netto za okres od dnia 04 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty. Dodatkowo Sąd zasądził na rzecz powoda również koszty tego postępowania w kwocie 4 428 złotych.

Powód wskazał, że w oparciu o powyższy tytuł egzekucyjny, po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności, wszczął postępowanie egzekucyjne przez komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D., które prowadzone było pod sygn. akt Km 2/19. Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2019 roku postępowanie to zostało umorzone wobec bezskuteczności egzekucji prowadzonej wobec dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Nadto jak ustalono w toku tej egzekucji postępowania egzekucyjne wobec spółki wszczynano już w 2016 roku, zaś spółka ma milionowe długi w urzędzie skarbowym i Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Pozwany jako jedyny członek zarządu dłużnej spółki mimo jej niewypłacalności nie złożył w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości, a zatem poprzez uchybienie swoim obowiązkom jako członka zarządu spowodował w majątku powoda szkodę w wysokości 20 324 złotych. Na należność dochodzoną niniejszym pozwem składa się: kwota 7 200 złotych tytułem wynagrodzenia za miesiące maj i czerwiec 2018 roku, kwota 7 676 złotych tytułem należnych powodowi diet i kwota 4 428 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – zasądzone nakazem zapłaty z dnia 03 października 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 oraz kwota 120 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu klauzulowym i kwota 900 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie o sygn. akt Km 2/19.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 06 grudnia 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 5839/19 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany Ł. B. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że nie pełnił funkcji członka zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w okresie, którego dotyczy dochodzona wierzytelność. Pozwany wskazał, że w styczniu 2018 roku złożył ustną rezygnację z pełnionej funkcji udziałowcom spółki, co powtórzył w formie pisemnej w dniu 04 kwietnia 2018 roku. Jednocześnie podniósł, że w dniu rezygnacji z funkcji członka zarządu nie było podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., co wynika z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2019 roku wydanego w sprawie o sygn. akt VI Gzd 23/19.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2020 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GC 28/20 Sąd Rejonowy w Gdyni oddalił powództwo.

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2021 toku wydanym w sprawie o sygn. akt XII Ga 583/20 Sąd Okręgowy w Gdańsku uwzględniając apelację powoda J. P. uchylił wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 24 czerwca 2020 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania wskazując na konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego w celu ustalenia momentu osiągnięcia przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. stanu niewypłacalności. Jeżeli bowiem dłużna spółka stała się niewypłacalna w czasie od daty powstania zobowiązania, tj. od dnia zawarcia umowy o pracę z powodem do momentu złożenia przez członka zarządu oświadczenia o rezygnacji z pełnionej funkcji, to pozwany członek zarządu powinien ponosić odpowiedzialność na gruncie art. 299 k.s.h., miał on bowiem realną możliwość wypowiedzenia zawartego przez spółkę stosunku pracy i zapobieżenia powstaniu zadłużenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. B. pełnił funkcję prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. co najmniej od momentu zarejestrowania tej spółki w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego do dnia 04 kwietnia 2018 roku, kiedy to złożył spółce pisemne oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu.

Ł. B. został wykreślony z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w dniu 28 stycznia 2019 roku.

oświadczenie o wyrażeniu zgody na pełnienie funkcji członka zarządu – k. 112 akt, wniosek o podjęcie postępowania przymuszającego w celu dokonania wpisu – k. 113 akt, oświadczenie o rezygnacji – k. 114 akt, uchwała numer 1 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z dnia 24 sierpnia 2018 roku – k. 71-72 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, odpis pełny z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – k. 8-11 akt, zeznania świadka K. B. – protokół rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:31-00:24:38), zeznania świadka M. S. – protokół rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:38-00:45:15), zeznania pozwanego Ł. B. – protokół rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:01:40-01:14:39)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. posiadał od dnia 15 maja 2017 roku zaległości w regulowaniu należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w dniu 21 grudnia 2017 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rozłożenie powyższych zaległości na raty.

Wniosek ten pozostawiono bez rozpoznania, albowiem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie uregulował kosztów egzekucyjnych ani nie złożył wniosku o ich rozłożenie na raty.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w dniu 27 marca 2018 roku złożył ponownie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rozłożenie powyższych zaległości na raty. Warunkiem uwzględnienia wniosku było uregulowanie składek należnych za okres po dniu złożenia tego wniosku.

Wobec braku spełnienia powyższego warunku, pismem z dnia 22 maja 20218 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował o odstąpieniu od zawarcia umowy w przedmiocie rozłożenia należności na raty.

pismo – k. 93 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek – k. 94-95 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, pismo – k. 17 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek – k. 97-98 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, pismo – k. 99-100 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, pismo – k. 101 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w dniu 16 kwietnia 2018 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rozłożenie na raty nieopłaconych kosztów postępowania egzekucyjnego.

Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozłożył powyższą należność na raty.

Decyzją z dnia 26 września 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozwiązał umowę o rozłożenie na raty, albowiem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie opłacił rat wynikających z harmonogramu spłaty oraz bieżących składek.

wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu nieopłaconych kosztów egzekucyjnych – k. 102 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, postanowienie – k. 103-104 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, decyzja – k. 105 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie miał uregulowanej należności wobec P. S. (1). Należność ta stała się wymagalna z dniem 17 sierpnia 2017 roku.

Na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 04 kwietnia 2019 roku wydanego w sprawie o sygn. akt V GC 1548/18 P. S. (1) wszczął przeciwko dłużnej spółce egzekucję przedmiotowej należności.

wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 230-231 akt, wyrok – 232 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie miał uregulowanej należności wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Należność ta stała się wymagalna z dniem 29 września 2017 roku.

Na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku w dniu 27 października 2017 roku w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4543/17 (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wszczął przeciwko dłużnej spółce egzekucję przedmiotowej należności.

wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 190 akt, nakaz zapłaty – 191 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie miał uregulowanej należności wobec P. D.. Należność ta stała się wymagalna z dniem 13 grudnia 2017 roku.

Na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 29 czerwca 2018 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 3550/18 P. D. wszczął przeciwko dłużnej spółce egzekucję przedmiotowej należności.

wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 251 akt, nakaz zapłaty – 252 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. pod koniec 2017 roku zatrudniała około 170 pracowników, wpłaciła też zaliczki na zawarcie umów leasingu samochodów oraz posiadała wierzytelność wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., która dłużna była ponad jeden milion złotych.

Ł. B. podjął wówczas decyzję o zleceniu windykacji tej należności, jednakże jeden ze wspólników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nakazał jej zakończenie. Ostatecznie między stronami została zawarta ugoda, z której (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wywiązał się jedynie częściowo dokonując w styczniu i lutym 2018 roku wpłat na kwotę około 350 000 złotych.

W międzyczasie właściwy naczelnik urzędu skarbowego wszczął wobec (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. postępowanie kontrolne kwestionując koszty spółki, wskutek czego w dniu 17 kwietnia 2018 roku wydał zarządzenie zabezpieczenia na kwotę 247 047 złotych tytułem zabezpieczenia ewentualnego podatku od towarów i usług za 2016 rok (oraz odsetki w kwocie 23 446 złotych) i na kwotę 307 656 złotych tytułem zabezpieczenia ewentualnego podatku od towarów i usług za okres od dnia 01 stycznia 2017 roku do dnia 31 marca 2017 roku (oraz odsetki w kwocie 23 127 złotych).

Zarządzenie powyższego zabezpieczenia zostało wysłane do kontrahentów (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., którzy w związku z zaistniałą sytuacją zaprzestali udzielania spółce zleceń. Brak środków pieniężnych, w tym z utraconych kontraktów, spowodował, że spółka nie była w stanie finansować swojej bieżącej działalności, zaprzestała ona także regulowania innych należności, w tym z tytułu wynagrodzeń i diet.

zarządzenie zabezpieczenia – dokumentacja z Pierwszego Urzędu Skarbowego w G., zeznania świadka K. B. – protokoł rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:31-00:24:38), zeznania świadka M. S. – protokoł rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:24:38-00:45:15), zeznania pozwanego Ł. B. – protokoł rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 01:01:40-01:14:39)

J. P. był zatrudniony w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. od dnia 02 maja 2017 roku na podstawie umowy o pracę na stanowisku kierowcy pojazdu ciężarowego. Strony uzgodniły wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3 600 złotych brutto oraz dodatkowo – z tytułu podróży służbowych – diety w kwocie 75 złotych za każdą dobę w przypadku podróży na terenie kraju oraz 236 złotych za każdą dobę w przypadku podróży zagranicznej.

W okresie od dnia 08 kwietnia 2018 roku do dnia 17 czerwca 2018 roku (tj. łącznie przez okres 41 dni) J. P. przebywał w zagranicznych podróżach służbowych, za co nie zostały mu wypłacone przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. diety, poza kwotą 2 000 złotych otrzymaną w czerwcu 2018 roku. Jednocześnie spółka nie wypłaciła mu również wynagrodzenia zasadniczego za miesiące maj oraz czerwiec 2018 roku w kwocie po 3 600 złotych.

W związku z powyższym wskutek pozwu o zapłatę wniesionego przez J. P. w dniu 03 października 2018 roku Sąd Rejonowy w Gdyni w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, na mocy którego nakazał, aby pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zapłacił w ciągu dwóch tygodni na rzecz powoda J. P. kwotę 3 600 złotych brutto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty, kwotę 3 600 złotych brutto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 lipca 2018 roku oraz kwotę 7 676 złotych netto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 04 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, a także koszty postępowania w kwocie 4 428 złotych.

Powyższe orzeczenie uprawomocniło się z dniem 09 listopada 2018 roku i zostało opatrzone klauzulą wykonalności wraz z przyznaniem wierzycielowi od dłużnika kosztów postępowania klauzulowego w kwocie 120 złotych.

pozew – k. 2-4 akt sprawy o sygn. akt IV Np. 36/18 Sądu Rejonowego w Gdyni,

nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 36 akt sprawy o sygn. akt IV Np 36/18 Sądu Rejonowego w Gdyni, zeznania powoda J. P. – protokół rozprawy z dnia 17 czerwca 2020 roku – k. 315-320 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:52:48-01:01:40)

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 03 października 2018 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na wniosek J. P. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. wszczął i prowadził postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt Km 2/19.

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2019 roku komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. umorzył prowadzone postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Jednocześnie, komornik przyznał wierzycielowi J. P. kwotę 900 złotych tytułem zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym.

postanowienie – k. 13 akt

Pismem z dnia 21 sierpnia 2019 roku J. P. wezwał Ł. B. do zapłaty kwoty 3 600 złotych brutto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 czerwca 2018 roku do dnia zapłaty, kwoty 3 600 złotych brutto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 lipca 2018 roku do dnia zapłaty, kwoty 7 676 złotych netto wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 04 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty, kwoty 4 428 złotych tytułem kosztów postępowania w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18, kwoty 120 złotych tytułem kosztów postępowania klauzulowego i kwoty 900 złotych tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego w sprawie o sygn. akt Km 2/19 – w terminie 3 dni.

Ł. B. odebrał powyższe wezwanie w dniu 23 sierpnia 2019 roku.

wezwanie do zapłaty – k. 19 akt, śledzenie przesyłek – k. 20 akt

(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. toczyło się wiele postępowań egzekucyjnych.

Część z nich dotyczyła wierzytelności powstałych przed kwietniem 2018 roku. Część z nich została umorzona z powodu bezskuteczności egzekucji.

wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Kms 86/18, Km 2881/18, Km 3299/18, Km 3300/18, GKm 307/19, GKm 426/19, GKm 134/19, GKm 516/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt (...) - (...) (...) (...) (...) (...), (...) - (...) (...) (...) (...) (...), (...) - (...) (...) (...) (...), (...) - (...) (...) (...) (...) oraz (...) - (...) (...) (...) (...)prowadzonych przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz (...) prowadzonych przez Dyrektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w G., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 603/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym dla miasta Stołecznego Warszawy w Warszawie S. G., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 2008/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku P. S. (2), wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 2762/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Słupsku J. M. (1), wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 386/18, Km 1194/18 i Km 1003/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdynia A. K., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 811/18 i Km 923/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie P. B., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 1074/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni B. B., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 93/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku K. M., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 3556/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Południe w Gdańsku K. G., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 2705/18 i Km 2703/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. M. (2), wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 2480/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wejherowie K. K.,

wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 3281/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Krakowa – Śródmieścia w Krakowie S. H., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 62/19, Km 74/19, GKm 26/19, GKm 106/19 i K. 44/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. B., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 4061/18 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku M. C., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 140/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Lęborku K. S., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt GKm 135/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku P. K., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt GKm 12/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni I. M., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt GKm 52/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wejherowie K. P., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt GKm 125/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku T. W., wnioski egzekucyjne i tytuły wykonawcze w sprawach o sygn. akt Km 468/19 oraz Km 469/19 komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Słupsku D. C. – k. 144-156, 190-200, 226-301, 335-342 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych od dnia 16 sierpnia 2017 roku. W tej dacie wystąpiły przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

opinia biegłego sądowego W. A. – k. 423-430 akt, uzupełniająca opinia biegłego sądowego W. A. – k. 452-453 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dowodów z dokumentów zgromadzonych w toku postępowania, w tym znajdujących się w aktach sprawy o sygn. akt IV Np 36/18 Sądu Rejonowego w Gdyni i o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku oraz w aktach postępowań egzekucyjnych, których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Postanowieniem wydanym na rozprawie Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z tytułu wykonawczego znajdującego się w aktach postępowania egzekucyjnego o sygn. akt Km 248/19 prowadzonego przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku A. R. mając na uwadze, że komornik ta wskazała, że przedmiotowa sprawa toczy się przeciwko innemu dłużnikowi niż (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (k. 138 akt). Sąd miał przy tym na uwadze, że powód w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 11 maja 2020 roku” (data prezentaty: 2020-05-13, k. 210 akt) potwierdził prawidłowość powyższej sygnatury, jednakże w żadnej mierze nie dokonał modyfikacji wniosku dowodowego poprzez ewentualną zmianę komornika sądowego prowadzącego tę sprawę. Tymczasem rolą Sądu nie jest odgadywanie intencji strony, zwłaszcza reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika.

Odnosząc się do zeznań świadków K. B. i M. S. oraz pozwanego Ł. B., to wskazać należy, że Sąd dał im wiarę w zakresie, w jakim wskazywali oni, że w okresie pełnienia przez pozwanego funkcji prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. spółka ta miała zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, a także zobowiązania wobec innych kontrahentów, co znajduje potwierdzenie nie tylko w opinii biegłego sądowego, ale przede wszystkim w dokumentach znajdujących się w aktach sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19. Co więcej, na podstawie dokumentów w postaci tytułów wykonawczych, tj. na podstawie daty wniesienia pozwu, czy dat, od których zasądzano odsetki ustawowe za opóźnienie można także przy tym ustalić, że część wierzytelności wobec przedmiotowej spółki powstała w czasie, gdy to pozwany pełnił funkcję prezesa zarządu. Sąd miał jednak na uwadze, że pozwany nie wykazał żadnym obiektywnym dowodem podnoszonego przez siebie twierdzenia, że należności te były sporne między spółką a jej kontrahentami, a co wynikać miało z kwestionowania przez spółkę zasadności zapłaty wobec zarzutu nienależytego wykonania umowy, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

Jakkolwiek uznając zeznania świadków K. B. (mając na uwadze, że jako osoba bliska dla pozwanego (brat) jest on zainteresowany w korzystnym dla pozwanego rozstrzygnięciu sprawy, co jednakże samo w sobie nie dyskredytuje zeznań takiego świadka, o ile znajdują one potwierdzenie w innych dowodach) i M. S. oraz pozwanego Ł. B. (wskazując przy tym, że drobne nieścisłości dotyczące np. właściwego organu skarbowego, w żadnej mierze nie odejmują jego zeznaniom wiarygodności) za wiarygodne w powyżej wskazanym zakresie, Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 maja 2014 roku (sygn. akt I ACa 1537/13), że sytuacja finansowa spółki winna być wykazana przede wszystkim dokumentami finansowymi, a nie zeznaniami świadków, czy stron.

Odnosząc się do zeznań powoda, to Sąd im dał wiarę w zakresie, w jakim powód potwierdził, że nie otrzymał należnych mu świadczeń od kwietnia 2018 roku, przy czym Sąd zważył, że jak wynikało z treści pozwu w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 Sądu Rejonowego w Gdyni, w której wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, objęta tym orzeczeniem wierzytelność powoda obejmowała należne mu diety za czas podróży w okresie od dnia 08 kwietnia 2018 roku do dnia 17 czerwca 2018 roku (tj. łącznie przez okres 41 dni), tj. w kwocie 7 676 złotych (tzn. 9 676 złotych pomniejszone o 2 000 złotych otrzymane w czerwcu 2018 roku), a także wynagrodzenie zasadnicze za miesiące maj – czerwiec 2018 roku w kwocie po 3 600 złotych.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miała opinia biegłego sądowego do spraw księgowości W. A.. Przedmiotowa opinia została sporządzona przez osobę posiadającą wiadomości specjalne z zakresu księgowości, a zatem uprawnioną do przeprowadzania badań i sporządzania opinii danego rodzaju. Wykonano ją w sposób rzetelny i obiektywny, zgodnie z zasadami wiedzy fachowej i wymogami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

Jak wynikało z opinii biegłego sądowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. utracił zdolność wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych od dnia 16 sierpnia 2017 roku i w ciągu 30 dni od tej daty zarząd spółki winien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Biegły sądowy wskazał przy tym, że spółka ta posiadała nieuregulowane zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także liczne i przeterminowane zobowiązania wobec innych kontrahentów.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 07 czerwca 2021 roku” (data prezentaty: 2021-06-10, k. 441 akt) pozwany Ł. B. wskazał, że biegły sądowy wydając opinię uwzględnił niezapłacone należności, które w chwili złożenia przez niego rezygnacji były sporne, tj. wierzytelności P. S. (1), P. D. oraz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Nadto wierzytelności te łącznie wynosiły około 20 000 złotych, zaś kapitał zakładowy spółki – 1 000 000 złotych. Pozwany wskazał również, że wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych były objęte układem ratalnym i na jego realizację po kwietniu 2018 roku pozwany nie miał wpływu, jak też że powyższe fakty były badane w postępowaniu w sprawie o sygn. akt VI Gzd 23/19.

W opinii uzupełniającej biegły sądowy wskazał, że wierzytelności P. S. (1), P. D. oraz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. stały się wierzytelnościami spornymi z chwilą wszczęcia o nie postępowań sądowych, natomiast wysokość kapitału zakładowego pozostaje bez wpływu na zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych wobec swoich kontrahentów. Biegły sądowy wyjaśnił, że na dzień 15 maja 2017 roku spółka ta nie miała uregulowanych składek na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych w kwocie 10 021,60 złotych oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 2 388,52 złotych, zaś w następnych miesiącach nie płaciła już żadnych składek, w tym na ubezpieczenie społeczne. Terminy wymagalności składek przypadały na daty od maja 2017 roku, a po uwzględnieniu wymaganego trzymiesięcznego okresu, tj. w dacie 16 sierpnia 2017 roku, stanowiły o zaistnieniu przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Jednocześnie biegły sądowy wskazał, że brak jest sprawozdań finansowych tejże spółki za lata 2017, 2018 i 2019.

Pismem procesowym z datą w nagłówku „dnia 16 sierpnia 2021 roku” (data prezentaty: 2021-08-10, k. 463 akt) pozwany Ł. B. podniósł, że nie mając dostępu do dokumentów finansowych spółki, biegły sądowy nie był w stanie zbadać jej sytuacji finansowej oraz że nie zbadał podstaw wierzytelności P. S. (1), P. D. oraz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., które były wielokrotnie przez dłużną spółkę kwestionowane. Pozwany wskazał ponownie, że wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych były objęte układem ratalnym i na jego realizację po kwietniu 2018 roku pozwany nie miał wpływu, jak też że w okresie od maja 2017 roku do dnia 04 kwietnia 2018 roku spółka uregulowała zobowiązania na kwotę około 20 000 000 złotych i że w związku z tym twierdzenie, że były podstawy do ogłoszenia upadłości w związku z brakiem regulacji zobowiązań na kwotę 20 000 złotych nie polegają na prawdzie, zaś niepłacone zobowiązania budżetowe, czy zajęcia komornicze miały miejsce po jego rezygnacji.

Odnosząc się do powyższych twierdzeń pozwanego, wskazać należy, że w niniejszej sprawie podstawą uznania, że pozwany utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań z dniem 16 sierpnia 2017 roku było ustalenie przez biegłego sądowego, że spółka posiadała kilka nieuregulowanych przeterminowanych należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz przeterminowane o co najmniej 3 miesiące zobowiązania nie tylko wobec tego podmiotu, ale także wobec P. D., (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Przy obecnym brzmieniu przepisów zdolność do wykonywania zobowiązań powinna stać się przedmiotem wnikliwej analizy już z chwilą pierwszego opóźnienia w dokonywaniu płatności spowodowanego brakiem środków płatniczych w dyspozycji przedsiębiorcy. Jeżeli istnieje realna perspektywa pozyskania tych środków w niedługim czasie, są podstawy do uznania, iż stan niewypłacalności jeszcze nie wystąpił. Wątpliwości co do tego, jak długo dłużnik może zwlekać z rozpoznaniem u siebie stanu utraty zdolności do regulowania zobowiązań, rozstrzyga art. 11 ust. 1a ustawy każący uznać ten stan za istniejący z upływem 3 miesięcy od chwili kiedy najstarsza z niezapłaconych należności stała się wymagalna (tak: P. Zimmermann, Komentarz do art. 20 ustawy Prawo upadłościowe, 2020, Lex). Powyższe zaś jednoznacznie wskazuje, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. z całą pewnością utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań z upływem 3 miesięcy od chwili kiedy najstarsza wierzytelność (z terminem zapłaty do dnia 15 maja 2017 roku) stała się wymagalna, przy czym mimo upływu 30 dni od dnia zaistnienia tego stanu pozwany – co niesporne – nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości. Przyjmuje się przy tym, że trzymiesięczne opóźnienie w zapłacie pozwala uznać, że sytuacja dłużnika jest na tyle zła, że w braku dowodu przeciwnego powinno dojść do ogłoszenia upadłości. Dłużnik może bronić się twierdząc, że pomimo braku spłaty jest w stanie uregulować istniejące wymagalne zobowiązania, przy czym pozwany na tę okoliczność nie zaoferował jakiegokolwiek dowodu, a jego twierdzenia, że spółka w okresie od maja 2017 roku do kwietnia 2018 roku uregulowała zobowiązania wobec kontrahentów na kwotę około 20 000 000 złotych pozostają gołosłowne, zwłaszcza w świetle braku złożenia przez nią jakichkolwiek sprawozdań finansowych za ten okres. Wskazać przy tym należy, że bez wątpienia wierzytelności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie miały charakteru spornego, a pozwany w żaden sposób nie wykazał, że porozumienie przewidujące ratalną spłatę tych zaległości zostało w ogóle zawarte. Sąd zważył bowiem, że pozwany w swoich zeznaniach wskazał, że „na 100% nie mam wiedzy, czy układ ratalny zostały podpisany”. Co więcej, jak wynika z pisma znajdującego się na karcie 93 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19, jak i pozostałych dokumentów (wniosków i decyzji) wniosek o rozłożenie na raty zaległości z tytułu składek z dnia 21 grudnia 2017 roku pismem dnia 19 lutego 2018 roku pozostawiono bez rozpoznania, zaś na podstawie kolejnego wniosku o rozłożenie na raty zaległości z tytułu składek z dnia 27 marca 2018 roku nie doszło ostatecznie do podpisania umowy w tym zakresie. Na marginesie jedynie wskazać należy, że w dniu 15 czerwca 2018 roku podpisano wprawdzie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych porozumienie o spłacie w ratach, ale dotyczyło to kosztów egzekucyjnych (które w niniejszej sprawie nie były brane pod uwagę), a nie składek (przy czym rozwiązano tę umowę z dniem 26 września 2018 roku z powodu niezachowania harmonogramu spłat).

Za uznaniem, że pomimo upływu terminu 3 miesięcy dłużnik nie utracił zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych przemawiać może np. ugoda z wierzycielami w stopniu wystarczającym do odzyskania zdolności płatniczej odraczająca termin płatności, co usunie przesłankę wymagalności wierzytelności branych pod uwagę przy ocenie niewypłacalności, jednakże podnoszona przez pozwanego okoliczność dotycząca objęcia zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i właściwe fundusze porozumieniem co do ratalnej spłaty pozostała nieudowodniona.

Niewypłacalność przedsiębiorcy w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 1228 ze zmianami) polega na niemożności jednoczesnego spłacania wszystkich długów, zatem muszą być zaspokajane równoprawnie interesy wszystkich wierzycieli, a nie tylko interesy wierzycieli uprzywilejowanych (wybranych). W rezultacie nie ma podstaw do traktowania zaległości składkowych wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako pozbawionych znaczenia w aspekcie sytuacji finansowej spółki i przyjęcia w związku z tym, że – mimo powstania tych zaległości – nie doszło do trwałego zaprzestania spłaty długów. Już zatem długotrwałe nieregulowanie przez płatnika składek wymagalnych zobowiązań tylko wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uzasadnia przyjęcie niewypłacalności spółki (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu wyroku z dnia 07 lutego 2020 roku, sygn. akt AUa 1122/19).

Odnosząc się natomiast do podnoszonej przez pozwanego „sporności” pozostałych przeterminowanych wierzytelności istniejących w okresie sprawowania przez pozwanego funkcji członka zarządu, tj. wierzytelności P. D., P. S. (1) i (...)z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wobec przedmiotowej spółki, to jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 03 marca 2004 roku (sygn. akt III CK 360/02) nie w każdym wypadku zachodzi zaprzestanie płacenia długów, gdy przedsiębiorca nie spłaca długów. W szczególności nie ma miejsca zaprzestanie płacenia długów uzasadniające uznanie przedsiębiorcy za upadłego, gdy przedsiębiorca nie płaci długów, ponieważ uznaje je za nienależne (należności sporne). Sporność wierzytelności nie musi polegać tylko na wytoczeniu powództwa, wystarczy, że dłużnik zakwestionuje obowiązek zapłaty lub wymagalność roszczenia. Spór taki może zaś polegać na wymianie korespondencji, w której dłużnik np. oświadczył, że nie zapłaci za wykonane roboty, dzieło lub usługę z uwagi na niewykonanie lub nienależyte wykonanie, na zaprzeczeniu istnienia długu, potrąceniu wzajemnych wierzytelności, sporze co do istnienia wierzytelności wzajemnej dłużnika, sporze co do ich istnienia itp. Jednakże pozwany w żaden sposób nie wykazał, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w jakikolwiek sposób wierzytelności te kwestionował, same twierdzenia pozwanego w tym zakresie nie stanowią dowodu na powyższą okoliczność ani nie są wystarczające do uznania, że brak płatności tych należności był wynikiem nie złej sytuacji finansowej spółki, lecz kwestionowaniem obowiązku zapłaty. Skoro pozwany nie wykazał, że wierzytelności P. D., (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. były sporne przed wytoczeniem o nie przez kontrahentów spółki powództwa, pozwala to przyjąć, że stały się one sporne co najwyżej dopiero z tą chwilą, kiedy to po wytoczeniu powództwa spółka zakwestionowała na drodze sądowej obowiązek ich zapłaty. Skoro zaś postępowanie sądowe dotyczące roszczenia P. S. (1) wobec spółki toczyło się pod sygnaturą postępowania z 2018 roku, pozwala to na przyjęcie, że do końca 2017 roku nie miała ona charakteru spornego, zaś w przypadku wierzytelności P. D. – pozew został wniesiony w dniu 23 maja 2018 roku (k. 252 akt), a więc dopiero z tą chwilą można by przyjąć sporność tego roszczenia, zważyć przy tym należy, że było ono w tym okresie już znacznie przeterminowane (ponad 5 miesięcy). W przypadku zaś wierzytelności (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., to skoro nakaz zapłaty został wydany już w dniu 27 października 2017 roku, to wierzytelność ta była sporna co najmniej od tego dnia, zaś do czasu kiedy pozwany sprawował funkcję członka zarządu była ona przeterminowana ponad 6 miesięcy. Zważyć także należało, że w przypadku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. i P. D. postępowania sądowe zakończyły się prawomocnymi nakazami zapłaty w postępowaniu upominawczym, co wskazuje, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. nie zaskarżył tychże rozstrzygnięć. W takiej zaś sytuacji nie sposób przyjąć, że wierzytelności te były sporne także w sytuacji wytoczenia o nie powództwa.

Pamiętać również należy, że do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest konieczne ustalenie, że stan niewypłacalności ma charakter trwały i dotyczy przeważającej części zobowiązań spółki. Dla określenia, czy dłużnik jest niewypłacalny nie ma znaczenia to, czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań pieniężnych, czy tylko niektóre z nich. Nie ma też znaczenia wielkość niewykonanych przez dłużnika zobowiązań. Niewypłacalność stanowiąca podstawę ogłoszenia upadłości następuje już, gdy dłużnik nie wykonuje wymagalnych zobowiązań bez rozróżnienia ich rozmiaru. Nawet bowiem niewykonanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 1228 ze zmianami). Dla określenia, czy istnieją podstawy ogłoszenia upadłości istotne znaczenie ma wyłącznie to, czy dłużnik nie wykonuje wymagalnych zobowiązań (tak np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 czerwca 2021 roku, sygn. akt I SA/KE 109/21).

Nadto wskazać należy, że nie jest rolą ani Sądu ani biegłego sądowego poszukiwanie dokumentacji mającej być przedmiotem badania przez biegłego sądowego, obowiązek jej wskazania, w tym miejsca, w którym się ona znajduje spoczywał niewątpliwie na stronie pozwanej w niniejszym procesie, zwłaszcza że jak wynikało z analizy akt rejestrowych spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym za okres, w którym pozwany sprawował funkcję członka zarządu nie złożono żadnego sprawozdania finansowego.

Mając na uwadze powyższe i uznając, że podniesione przez pozwanego Ł. B. argumenty stanowią w istocie polemikę z prawidłowymi ustaleniami biegłego sądowego i próbę forsowania przez pozwanego, bez poparcia w zgromadzonych dowodach, twierdzenia o braku podstaw do ogłoszenia upadłości w czasie, kiedy pozwany był prezesem zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. i dobrej kondycji finansowej tej spółki w spornym okresie, Sąd oparł się dokonując rozstrzygnięcia sprawy – podzielając słuszność założeń i wniosków – na opinii biegłego sądowego w zakresie, w jakim ustalono, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. utracił zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań z dniem 16 sierpnia 2017 roku i z tym dniem zaistniały podstawy do złożenia przez pozwanego jako prezesa zarządu tej spółki wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W niniejszej sprawie powód J. P. domagał się zasądzenia od pozwanego Ł. B. kwoty 20 324 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 27 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów postępowania swoje roszczenie wywodząc z treści art. 299 § 1 k.s.h., zgodnie z którym jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Przepisy kodeksu spółek handlowych poprzez nadanie spółce z ograniczoną odpowiedzialnością osobowości prawnej czynią ją samodzielnym podmiotem praw i obowiązków. Zasadniczo spółka taka sama ponosi pełną odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania, a gwarancją jej wypłacalności powinien być co najmniej kapitał zakładowy jako element majątku spółki. Zasadę tę przełamuje jednak przepis art. 299 k.s.h., który wprowadza osobistą i solidarną odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania kierowanej przez nich spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie bowiem z obowiązującą w chwili powstania wierzytelności powoda treścią art. 299 § 1 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Cytowany przepis prawa w procesach przeciwko członkowi zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nakłada na powoda obowiązek udowodnienia dwóch przesłanek, a mianowicie: sprawowania przez pozwanego funkcji członka jej zarządu w okresie istnienia zobowiązania spółki oraz bezskuteczności egzekucji wierzytelności przysługującej przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie uzasadnia stwierdzenie, iż powód J. P. wykazał istnienie niezaspokojonego zobowią­zania przysługującego mu wobec (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., przedłożył on bowiem tytuł wykonawczy w postaci prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 03 października 2018 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 przez Sąd Rejonowy w Gdyni i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Powód wykazał także bezskuteczność egzekucji prowadzonej na podstawie powyższego tytułu wykonawczego przeciwko dłużnej spółce. Przedłożył on bowiem do akt sprawy postanowienie komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. z dnia 11 czerwca 2019 roku wydane w sprawie o sygn. akt Km 2/19 o umorzeniu postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku powoda przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji, a jednocześnie pozwany Ł. B. nie zdołał obalić domniemania wynikającego z tego postanowienia jako dokumentu urzędowego, nie zaoferował bowiem na tę okoliczność żadnych dowodów, co więcej na żadnym etapie postępowania nie podnosił, ażeby bądź to w chwili prowadzenia tej egzekucji, bądź w toku niniejszego procesu dłużna spółka posiadała majątek o jakiejkolwiek realnej wartości, z którego wierzytelność powoda mogłaby zostać zaspokojona, choćby w części, a więc, że prowadzona przeciwko spółce egzekucja byłaby możliwa w tym sensie, że mogłaby przynieść skutek w postaci rzeczywistego zaspokojenia wierzytelności i uzyskania należności dochodzonej pozwem (tak również Sąd Apelacyjny w Szczecinie w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 czerwca 2015 roku, sygn. akt I ACa 887/14).

Odnosząc się natomiast do przesłanki udowodnienia faktu sprawowania przez pozwanego Ł. B. funkcji członka zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w okresie istnienia zobowiązania spółki wobec powoda, to wskazać należy, że pozwany Ł. B. pełnił funkcję prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w okresie do dnia 04 kwietnia 2018 roku, kiedy to złożył spółce pisemne oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu, przy czym został on wykreślony z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dopiero w dniu 28 stycznia 2019 roku.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 01 marca 2018 roku (sygn. akt I CSK 660/17) wpis (wykreślenie) określonej osoby do rejestru w charakterze członka zarządu nie rozstrzyga o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na zasadach określonych przez art. 299 k.s.h. Zgodnie bowiem przyjmuje się, że domniemanie określone przez art. 17 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 roku, poz. 112 ze zmianami) jest domniemaniem prawnym w rozumieniu art. 234 k.p.c., które wiąże sąd w postępowaniu cywilnym, przy czym domniemanie to może być obalone, ponieważ ustawa tego nie wyłącza. Domniemanie dotyczy wpisów, a więc obejmuje treść zamieszczoną w odpowiednim dziale rejestru. Ustawodawca uznaje, że – co do zasady – wszystkie dane wpisane do rejestru są zgodne z prawdziwym stanem rzeczy, czyli z obiektywną rzeczywistością. Nadto również Sąd najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 08 marca 2019 roku (sygn. akt III CSK 96/17) wskazał, że wpis w rejestrze określonej osoby jako członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie rozstrzyga per se (sam przez się) o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na zasadach przewidzianych w art. 299 k.sh. Decydujące znaczenie ma bowiem rzeczywiste posiadanie statusu członka zarządu, oceniane jednakże z punktu widzenia przepisów kodeksu spółek handlowych i statutu spółki.

Zgodnie z treścią art. 202 § 4 k.s.h. mandat członka zarządu spółki kapitałowej wygasa wskutek złożenia rezygnacji. Rezygnacja z funkcji członka zarządu jest jednostronną czynnością prawną skuteczną z chwilą dojścia oświadczenia o rezygnacji do spółki. Jest to oświadczenie woli w rozumieniu art. 61 k.c. Z tego względu uważa się, że oświadczenie woli członka zarządu stanowiące rezygnację z pełnionej funkcji jest złożone spółce (adresatowi oświadczenia) z chwilą, gdy doszło ono do wiadomości spółki – właściwego organu spółki lub jej reprezentantowi w taki sposób, że mogła się ona zapoznać z jego treścią (w niniejszej sprawie wpływ oświadczenia pozwanego został potwierdzony na oświadczeniu). Prowadzi ono wówczas do wygaśnięcia z mocy prawa korporacyjnego stosunku członkostwa w zarządzie spółki i nie wymaga jej akceptacji (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 sierpnia 2004 roku, sygn. akt V CK 600/03).

W tej sytuacji mając na uwadze, że w aktach rejestrowych spółki znajduje się oświadczenie o rezygnacji z funkcji członka zarządu przyjęte przez spółkę w dniu 04 kwietnia 2018 roku (opatrzone datą, podpisem i pieczęcią firmową spółki) oraz treść uchwały z dnia 24 sierpnia 2018 roku nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (k. 71-72 akt sprawy o sygn. akt VI Gzd 23/19 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku), w której wspólnicy spółki potwierdzili fakt złożenia rezygnacji przez pozwanego Ł. B. z funkcji członka zarządu z dniem 04 kwietnia 2018 roku, uznać należało, że pozwany pełnił funkcję członka zarządu przedmiotowej spółki do tego dnia, tj. do dnia 04 kwietnia 2018 roku.

Jednocześnie jak wynikało z przeprowadzonego postępowania dowodowego powód J. P. był zatrudniony w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. od dnia 02 maja 2017 roku na podstawie umowy o pracę na stanowisku kierowcy pojazdu ciężarowego i w okresie od dnia 08 kwietnia 2018 roku do dnia 17 czerwca 2018 roku (tj. łącznie przez okres 41 dni) przebywał w zagranicznych podróżach służbowych, za co nie zostały mu wypłacone przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. diety w kwocie po 236 złotych za dzień (poza kwotą 2 000 złotych). Spółka nie wypłaciła mu również wynagrodzenia zasadniczego za miesiące maj oraz czerwiec 2018 roku. Powyższe należności objęte zostały nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w sprawie o sygn. akt IV Np 36/18 przez Sąd Rejonowy w Gdyni.

Art. 299 § 1 k.s.h. przewiduje solidarną odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Zwrócić należy uwagę, że jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 11 lutego 2010 roku (sygn. akt I CSK 269/09) przepis ten nie określa odpowiedzialności członków zarządu jako odpowiedzialności za dług spółki, czy za niespełnione świadczenia wynikające z zobowiązania spółki, lecz jako odpowiedzialność „za zobowiązania” spółki. Oznacza to, że stosownie do wymienionego przepisu odpowiedzialność ponoszą osoby będące członkami zarządu spółki w czasie istnienia zobowiązania, a ściślej rzecz ujmując – w czasie istnienia podstawy tego zobowiązania. Objęcie odpowiedzialnością członków zarządu wszystkich zobowiązań spółki, których podstawa istnieje w czasie, gdy sprawują oni funkcję członka zarządu, a więc także zobowiązań jeszcze wtedy niewymagalnych, jest – co do zasady – uzasadnione tym, że ogłoszenie upadłości, o które członek zarządu powinien wystąpić, ażeby zapobiec bezskuteczności egzekucji, spowodowałoby wymagalność także zobowiązań niemających dotychczas tej cechy (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 lutego 2008 roku, sygn. akt III CZP 143/07).

Nadto, jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 11 lutego 2021 roku (sygn. akt III CSK 74/20) w orzecznictwie rozważano już problem odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za świadczenia, co do których obowiązek ich spełnienia powstał wprawdzie po rezygnacji z funkcji członka zarządu, jednak wynikał ze stosunku prawnego istniejącego już w okresie, w którym pozwany pełnił tę funkcję i wypracowano w tej kwestii stanowisko, że dla możliwości ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu wystarczająca jest okoliczność, iż w czasie pełnienia przez niego mandatu powstał (lub istniał już) stosunek prawny, z którego następnie wynika obowiązek spełniania świadczeń okresowych (wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 2010 roku, sygn. akt I CSK 269/09 dotyczący zapłaty świadczeń okresowych w postaci czynszu najmu). Utrwalone jest przy tym także stanowisko, że odpowiedzialność na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. mogą ponosić jednakże tylko osoby, które wykonywały swój mandat w okresie, w którym powinien zostać zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Od wspomnianej odpowiedzialności członek zarządu może uwolnić się w razie wykazania jednej z przesłanek egzoneracyjnych określonych w art. 299 § 2 k.s.h., a więc dowodząc, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości wierzyciel nie poniósł szkody.

Odpowiedzialność, o której mowa w art. 299 k.s.h. obejmuje więc jak już wskazano, także obowiązek spełnienia świadczeń, które powstały wprawdzie po ustaniu wykonywania funkcji członka zarządu, lecz wynikały ze stosunku prawnego istniejącego w okresie, w którym określony podmiot pełnił tę funkcję. Oznacza to, że uniknięcie odpowiedzialności przez pozwanego wymagałoby wykazania, że nie było podstaw do ogłoszenia upadłości w okresie, w jakim pozwany pełnił funkcję członka zarządu, albo że podstawy takie wprawdzie istniały, ale niezgłoszenie przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości w okresie, w którym pełnił funkcję członka zarządu nastąpiło nie z winy pozwanego albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości wierzyciel nie poniósł szkody.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, mając na uwadze treść zawartej z powodem umowy, wskazać należy, że zobowiązaniem dłużnej spółki wynikającym z tej umowy była zapłata comiesięcznie umówionego wynagrodzenia, a zobowiązaniem powoda jako pracownika – świadczenie pracy. Okoliczność, że wynagrodzenie za świadczoną pracę powinno być płatne w umówionym terminie – comiesięcznie, nie zmienia faktu, że podstawą jego zapłaty jest umowa o pracę z dnia 02 maja 2017 roku. Jeżeli umowa ta została zawarta w czasie sprawowania przez członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością tej funkcji, a tak było w niniejszej sprawie, to podstawa zobowiązania do zapłaty dochodzonego wynagrodzenia powstała w tym czasie, a więc w czasie, gdy członek zarządu sprawował tę funkcję, mimo że samo sporne wynagrodzenie (diety i wynagrodzenie zasadnicze) dotyczyło okresu późniejszego (kwiecień – czerwiec 2018 roku). Podkreślić przy tym raz jeszcze należy, że w takiej sytuacji odpowiedzialność za takie niezapłacone należności spółki mogą ponosić jednakże tylko osoby, które wykonywały swój mandat w okresie, w którym powinien zostać zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia związanego z wykonywaniem umowy w czasie, gdy przestał on być członkiem zarządu znajduje w takiej sytuacji usprawiedliwienie dlatego, że w czasie sprawowania przez niego funkcji członka zarządu miał on wpływ na istnienie tej odpowiedzialności i mógł podjąć czynności zmierzające np. do rozwiązania umowy. W przypadku bowiem właściwego wypełniania obowiązków przez prezesa zarządu spółki i terminowego złożenia przedmiotowego wniosku, na skutek ogłoszenia upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. pracownicy tej spółki zostaliby zwolnieni, co zapobiegłoby dalszemu narastaniu zadłużenia spółki bądź też – w przypadku dalszego ich zatrudniania – ryzyka związanego z kosztami tego zatrudnienia nie ponosiłby pozwany, a co najwyżej syndyk masy upadłości na zasadzie winy w nienależytym wykonywaniu powierzonych mu obowiązków (tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 stycznia 2019 roku, sygn. akt I AGa 217/18).

Pozwany w niniejszej sprawie mógł przy tym uwolnić się od odpowiedzialności ciążącej na nim z mocy art. 299 k.s.h. wykazując, że w czasie, kiedy był on członkiem zarządu oraz w dacie, w której przestał być członkiem zarządu, nie istniały jakiekolwiek podstawy do ogłoszenia upadłości, a więc i nie było podstaw do rozwiązania umowy z powodem. Tymczasem, jak wynikało z opinii biegłego sądowego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań z dniem 16 sierpnia 2017 roku, czego podstawą było ustalenie przez biegłego sądowego, że spółka posiadała kilka nieuregulowanych i przeterminowanych o 3 miesiące należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieuregulowanych składek oraz wobec innych kontrahentów. Za uznaniem, że pomimo upływu terminu trzech miesięcy dłużnik nie utracił zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych przemawiać może wprawdzie np. ugoda z wierzycielami w stopniu wystarczającym do odzyskania zdolności płatniczej odraczająca termin płatności, co usunie przesłankę wymagalności wierzytelności branych pod uwagę przy ocenie niewypłacalności, jednakże jak już wskazano, pozwany nie zdołał wykazać, że należności te – dotyczące Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – zostały objęte porozumieniem w kwestii ratalnej spłaty, wręcz przeciwnie – z pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że żadna umowa w tym zakresie ostatecznie nie została zawarta (zawarto jedynie porozumienie co do spłaty należności w postaci kosztów egzekucyjnych, a więc innych należności niż należności z tytułu składek). Nadto przedmiotowa spółka w badanym okresie posiadała przeterminowaną o trzy miesiące należność wobec P. S. (1), co do której pozwany nie wykazał, aby była ona kwestionowana przez dłużną spółkę przed końcem 2017 roku, podobnież co do pozostałych wierzytelności, w tym wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Wszystkie te wierzytelności stały się co najmniej trzymiesięcznymi zaległościami przed złożeniem przez pozwanego oświadczenia o rezygnacji. Raz jeszcze podkreślić należy, że pozwany nie wykazał, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwestionował powyższe wierzytelności co do zasady ani nie zawnioskował na tę okoliczność jakichkolwiek dowodów, które mogłyby być podstawą do czynienia przez biegłego sądowego, czy Sąd jakichkolwiek ustaleń w tym zakresie, ciężar dowodu zaś w tym przypadku spoczywał na pozwanym. Powyższe zaś powoduje, że niewątpliwie przesłanka do ogłoszenia upadłości – utrata zdolności do regulowania wymagalnych zobowiązań (a więc co najmniej dwóch) zaistniała w czasie, kiedy to pozwany był członkiem zarządu. Przy obecnym brzmieniu przepisów zdolność do wykonywania zobowiązań powinna stać się przedmiotem wnikliwej analizy już z chwilą pierwszego opóźnienia w dokonywaniu płatności spowodowanego brakiem środków płatniczych w dyspozycji przedsiębiorcy. Sąd miał przy tym na uwadze, że przy zaległościach – od maja 2017 roku – w regulowaniu składek, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystąpił z pierwszym wnioskiem o rozłożenie tej należności na raty (który to wniosek ostatecznie pozostawiono bez rozpoznania) dopiero w grudniu 2017 roku, kiedy to posiadał już także inne i przeterminowane zobowiązania wobec innych kontrahentów. Wątpliwości co do tego, jak długo dłużnik może zwlekać z rozpoznaniem u siebie stanu utraty zdolności do regulowania zobowiązań, rozstrzyga art. 11 ust. 1a ustawy każący uznać ten stan za istniejący z upływem trzech miesięcy od chwili kiedy najstarsza z niezapłaconych należności stała się wymagalna (tak: P. Zimmermann, Komentarz do art. 20 ustawy Prawo upadłościowe, 2020, Lex). Badając, kiedy ziściły się przesłanki do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego, nie należy kierować się przy tym subiektywnym przekonaniem członków zarządu o spodziewanej przyszłej sytuacji finansowej spółki, lecz kryteriami obiektywnymi dotyczącymi rzeczywistej sytuacji finansowej spółki (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 września 2019 roku, sygn. akt III AUa 1122/19). Dla oceny niewypłacalności nie ma bowiem znaczenia kondycja finansowa podmiotu, w tym również okoliczność osiągania przez podmiot przychodów, a także otrzymywania darowizn. W tym przypadku istotny jest jedynie obiektywny stan nieregulowania przez podmiot wymagalnych zobowiązań, a taki stan zaistniał w okresie, w którym pozwany był członkiem zarządu.

Jak wskazuje art. 10 i art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 1228 ze zmianami), upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące albo gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące, przy czym do tego majątku nie wlicza się składników niewchodzących w skład masy upadłości i zobowiązań przyszłych, w tym zobowiązań pod warunkiem zawieszającym oraz zobowiązań wobec wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach. Wystarczające jest przy tym zaistnienie jedynie jednej z przesłanek.

Zgodnie zaś z treścią art. 21 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 1228 ze zmianami) dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości (ust. 1). Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie (dłużnikiem była spółka kapitałowa), obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami (ust. 2), a zatem przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – obowiązek taki nie wątpliwie spoczywał na pozwanym jako członku zarządu spółki.

W niniejszej sprawie jak wykazało postępowanie dowodowe niewypłacalność (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. rozumiana jako utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych zaistniała z dniem 16 sierpnia 2017 roku i od tej daty biegł trzydziestodniowy termin na złożenie przez pozwanego jako członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości. Bezsprzecznie zaś pozwany wniosku takiego nie złożył, przy czym nie powoływał się na przesłankę braku winy w jego złożeniu. A zatem pozwany ponosi odpowiedzialność opartą na treści art. 299 k.s.h., albowiem po zaistnieniu stanu niewypłacalności mógł on podjąć czynności zmierzające do rozwiązania istniejącego stosunku pracy z powodem, a w konsekwencji zapobiec powstaniu należności, której spółka nie była w stanie późniejszym okresie uregulować.

Podkreślić należy, że specyfika odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także likwidatorów takiej spółki (zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010 roku, sygn. akt III CZP 91/09) przejawia się w tym, że wierzyciel, który nie wyegzekwował swej należności wobec spółki, nie musi dowodzić wysokości doznanej wskutek tego szkody. Wystarcza, że przedłoży tytuł egzekucyjny stwierdzający zobowiązanie spółki istniejące w czasie piastowania przez określoną osobę funkcji członka zarządu i udowodni, iż egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna. Jeżeli członek zarządu nie udowodni, że szkoda wierzyciela była niższa od niewyegzekwowanego od spółki zobowiązania, to poniesie wobec wierzyciela odpowiedzialność do wysokości tego zobowiązania. Z omawianej regulacji wynika więc na rzecz wierzyciela domniemanie szkody w wysokości niewyegzekwowanego wobec spółki zobowiązania. Domniemany w świetle tej regulacji jest także związek przyczynowy między szkodą wierzyciela a niezłożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości lub podania o wszczęcie postępowania układowego oraz zawinienie przez niego niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości i niewszczęcia postępowania układowego. Taki rozkład ciężaru dowodu wskazanych okoliczności jest uzasadniony tym, że wierzyciele na ogół nie znają stanu interesów spółki, wiedzy w tym zakresie można natomiast wymagać od członków zarządu. Mimo wspomnianej specyfiki tej odpowiedzialności odszkodowawczej należy przyjąć, że odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. jest sankcją za kierowanie przez zarząd sprawami spółki w sposób niekorzystny dla wierzycieli, który doprowadził do bezskuteczności egzekucji jej zobowiązań. Ostatecznym zaś przejawem tego nieprawidłowego, nagannego postępowania zarządu jest zaniechanie złożenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęcia postępowania układowego (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 stycznia 2008 roku, sygn. akt IV CSK 430/07).

Należy przy tym zauważyć, że przepis art. 299 k.s.h. specyficznie reguluje rozkład ciężaru dowodzenia. Występując z roszczeniem przeciwko członkowi zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wierzyciel musi bowiem jedynie przedstawić dowody potwierdzające istnienie przysługującego mu wobec spółki roszczenia w czasie pełnienia funkcji członka zarządu (co miało miejsce w niniejszej sprawie, gdyż w czasie kiedy powstała podstawa zobowiązania pozwana była członkiem zarządu) oraz bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko spółce (co także zaistniało). Wykazanie tych okoliczności stwarza ustawowe domniemanie odpowiedzialności członka zarządu, a zarazem przerzuca na niego ciężar dowodu zaktualizowania się przesłanek egzoneracyjnych zwalniających go z odpowiedzialności, ściśle określonych w art. 299 § 2 k.s.h., czego jednakże pozwany nie wykazał.

Nadto wskazać należy, że powagą rzeczy osądzonej nie była objęta wskazana w uzasadnieniu postanowienia z dnia 13 czerwca 2019 roku wydanego w sprawie o sygn. akt VI Gzd 23/19 okoliczność, że w tymże postępowaniu stwierdzono, że w okresie sprawowania przez pozwanego funkcji członka zarządu nie istniała podstawa do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż okoliczności tej wierzyciel wnioskujący o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie wykazał, a więc okoliczność ta podlegała badaniu i samodzielnemu jej ustaleniu przez Sąd w niniejszej sprawie na podstawie zaoferowanych w tym postępowaniu dowodów (tak też Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 sierpnia 2020 roku, sygn. akt XII Ga 48/20).

W ocenie Sądu powód J. P. wykazał przesłanki odpowiedzialności pozwanego Ł. B. wnikające z treści art. 299 k.s.h, a jednocześnie pozwany nie zdołał wykazać jakichkolwiek przesłanek egzoneracyjnych uwalniających go od tej odpowiedzialności.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje także zasądzone w tytule wykonawczym wydanym przeciwko spółce koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 07 grudnia 2006 roku, sygn. akt III CZP 118/06), co wynika z charakteru odpowiedzialności członków zarządu wobec wierzycieli spółki. Przy czym niezaspokojonemu w postępowaniu egzekucyjnym wierzycielowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przysługują od członków zarządu odpowiadających na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. odsetki na podstawie art. 481 k.c. za opóźnienie w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 299 § 1 k.s.h. Odsetki ustawowe za opóźnienie należne od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. naliczone zgodnie z treścią nakazu zapłaty mogą zostać jednakże uwzględnione tylko w ramach odszkodowania przewidzianego w art. 299 k.s.h. po ich kapitalizacji i doliczeniu do sumy należności głównej wynikającej z nakazu zapłaty, przy czym w niniejszej sprawie odsetki te nie były objęte żądaniem pozwu.

Natomiast przysługujące na podstawie art. 481 k.c. odsetki mogą być dochodzone przez wierzyciela spółki od członków jej zarządu za ich opóźnienie, tj. od dnia wymagalności tego odszkodowania (tak m. in. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 maja 2011 roku, sygn. akt III CSK 228/10). Ustalenie daty, od której należą się wierzycielowi spółki od członków zarządu odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego na podstawie art. 481 k.c. od kwoty odszkodowania z tytułu odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 299 k.s.h. powinno nastąpić więc z uwzględnieniem unormowania art. 455 k.c. Ponieważ termin wykonania tego zobowiązania nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, to powinno ono zostać spełnione niezwłocznie po wezwaniu członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do jego wykonania. Zatem przewidziane w art. 481 k.c. odsetki za opóźnienie spełnienia świadczenia pieniężnego przez członków zarządu należą się od chwili wymagalności roszczenia ustalonej stosownie do art. 455 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2002 roku, sygn. akt IV CKN 793/00). Wierzycielowi należą się zatem odsetki od odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. od chwili jego wymagalności ustalonej zgodnie z art. 455 k.c. Stosownie do tego przepisu wynikające z art. 299 § 1 k.s.h. roszczenie odszkodowawcze staje się wymagalne niezwłocznie po wezwaniu członka zarządu do zapłaty sumy zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna (tak też Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z dnia 06 grudnia 2013 roku, sygn. akt V ACa 483/13).

W niniejszej zaś sprawie powód wezwał pozwanego do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty pismem z dnia 21 sierpnia 2019 roku, w terminie 3 dni. Mając zaś na uwadze, że jak wynika z wydruku śledzenia przesyłek, wezwanie to zostało doręczone pozwanemu Ł. B. w dniu 23 sierpnia 2019 roku, roszczenie dochodzone niniejszym pozwem stało się wymagalne z dniem 26 sierpnia 2019 roku, a pozwany nie regulując go w wyznaczonym terminie popadł w opóźnienie uzasadniające naliczanie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 27 sierpnia 2019 roku.

W ocenie Sądu nie jest jednakże zasadne żądanie powoda zasądzenia odsetek od kosztów procesu w postępowaniu sądowym, klauzulowym i egzekucyjnym, co potwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 31 stycznia 1996 roku (sygn. akt III CZP 1/96) wskazując, że art. 481 § 1 k.c. nie ma zastosowania do zobowiązań pieniężnych z prawomocnego rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Skoro zatem dłużna spółka nie jest i nie była zobowiązana do zapłaty odsetek od kwot kosztów procesu (a także kosztów postępowania klauzulowego, czy kosztów postępowania egzekucyjnego) – według wówczas obowiązującego stanu prawnego – to również odpowiedzialność pozwanego na podstawie art. 299 k.s.h. takiego zobowiązania nie obejmuje.

Uwzględniając całokształt rozważań Sąd na podstawie art. 299 k.s.h. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zasądził od pozwanego Ł. B. na rzecz powoda J. P. kwotę 20 324 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 14 876 złotych za okres od dnia 27 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu – w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 5 448 złotych (gdyż kwota ta stanowiła sumę kosztów procesu, kosztów postępowania klauzulowego i kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym) – za niezasadne, Sąd orzekł jak w punkcie drugim wyroku oddając powództwo w tej części na podstawie powyższych przepisów w zw. z art. 6 k.c. stosowanym a contrario.

Odnośnie kosztów procesu, to Sąd zważył, iż przepis art. 98 § 1 k.p.c. statuuje zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, w myśl której strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Przepis art. 100 k.p.c. wskazuje natomiast, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Niewątpliwie w niniejszej sprawie wskazać należy, że powód przegrał sprawę jedynie w nieznacznej części żądania, tj. jedynie odnośnie oddalonego w części żądania w zakresie należności odsetkowej. W tej sytuacji w ocenie Sądu całością kosztów procesu należało zatem obciążyć pozwanego, o czym Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zmianami) zasądzając od niego na rzecz powoda kwotę 10 451 złotych tytułem zwrotu: opłaty sądowej od pozwu (1 017 złotych), kosztów zastępstwa procesowego (3 600 złotych), opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 złotych), opłaty sądowej od apelacji (1 017 złotych), kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym (1 800 złotych), wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego (3 000 złotych).

Na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 roku, poz. 2257) w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd w punkcie czwartym wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego Ł. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1 780,27 złotych tytułem wydatków na wynagrodzenie biegłego sądowego w części niepokrytej zaliczką powoda, a poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.  (...)

Justyna Supińska

Gdynia, dnia 27 maja 2022 roku