Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 528/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 listopada 2021 roku w sprawie VII K 576/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. P.

Oskarżony zanegował swoje sprawstwo i przedstawił nowe okoliczności zdarzenia.

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego.

k 243 odw.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Uzupełniające wyjaśnienia oskarżonego.

Wersja oskarżonego wymaga sprawdzenia i weryfikacji w ramach ponownego postępowania dowodowego.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Naruszenie przepisu prawa procesowego tj. 171 § 7 kpk mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, gdy zachodziły ku temu podstawy biorąc pod uwagę fakt zatrzymania oskarżonego w stanie nietrzeźwości (ponad 3 promile w wydychanym powietrzu) oraz jego przesłuchania kilka godzin później, kiedy oskarżony w dalszym ciągu znajdował się w stanie nietrzeźwości, a tym samym składał wyjaśnienia w warunkach wyłączających świadomość i swobodę wypowiedzi, co dyskwalifikuje uzyskane w ten sposób wyjaśnienia, jako materiał dowodowy. Faktycznie należy uznać, że organ procesowy w sposób bezprawny wykorzystał stan upojenia alkoholowego oskarżonego, w którym oskarżony nie panował nad własną wolą przy formułowaniu wyjaśnień z uwagi na wyłączną świadomość i swobodę wypowiedzi.

Naruszenie przepisu prawa procesowego tj. 117 § 2 kpk w zw. z art. 6 kpk mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez błędne przeprowadzenie przez sąd rozprawy pomimo, iż oskarżony nie został skutecznie zawiadomiony o jej terminie, co skutkowało pozbawieniem oskarżonego prawa do obrony. Wskazane uchybienia bez wątpienia mogły mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, albowiem oskarżony został pozbawiony możliwości zaprezentowania swojego stanowiska w trakcie posiedzenia, w tym cofnięcia swoich wyjaśnień złożonych w stanie wyłączającym swobodę wypowiedzi, w związku z pozostawaniem stanie nietrzeźwości powodującym wyłączenie świadomości i ograniczającym zrozumienie praw, jak i konsekwencji zarzucanego mu czynu.

Naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 7 kpk mające wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego złożonych w toku postępowania przygotowawczego w stanie wyłączającym świadomą i swobodna wypowiedz ze względu na fakt upojenia alkoholowego oskarżonego i oceny tych wyjaśnień jako wiarygodnych i w pełni wartościowych, w sytuacji gdy dowód ten jako kluczowy dowód winy oskarżonego został pozyskany z naruszeniem art. 117 § 2 kpk przy jednoczesnym pozbawieniu oskarżonego możliwości złożenia wyjaśnień w toku postępowania sądowego.

Naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 366 § 1 kpk w zw. z art. 7 kpk poprzez zaniechanie przez sąd I instancji wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy, związanych z wartością krokiew, a w konsekwencji dowolne przyjęcie wyłącznie na podstawie gołosłownych twierdzeń pokrzywdzonej J. M., iż wartość utraconych części krokiew wynosiła 2000 zł, pomimo tego, że w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek obiektywnego dowodu wskazującego na rynkową wartość mienia pokrzywdzonej, co skutkowało dowolnym obciążeniem oskarżonego obowiązkiem naprawienia szkody. Sąd I Instancji nie ustalił rzeczywistej wartości krokiew albowiem z uzasadnienia wyroku wynika, iż kwestia ta nie była przedmiotem ocen prawnych, co jest niezbędne do prawidłowego określenia zasady odpowiedzialności za taki czyn i nałożenia obowiązku naprawy szkody.

Błąd w ustaleniach stanu faktycznego przyjętego za podstawę orzeczenia mającego wpływ na jego treść a polegającego na przyjęciu, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu opisanego w skarżonym orzeczeniu, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie mogła stanowić podstawy takich ustaleń, jako że materiał został pozyskany z naruszeniem art. 117 § 2 kpk a cały proces toczył się z pozbawieniem oskarżonego prawa do aktywnej obrony, zaś kluczowy dowód winy oskarżonego w sprawie stanowiły jego wyjaśnienia, których oskarżony nie miał możliwości cofnąć w toku rozprawy.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty te zostaną rozpoznane łącznie, co pozwoli zarazem uniknąć powielania tych samych rozważań i ocen.

Przepis art. 6 kpk statuuje jedną z podstawowych gwarancji procesowych oskarżonego, jaką jest prawo do obrony w sensie materialnym, rozumiane jako prawo przeciwstawiania się tezie oskarżenia, jak i prawo do obrony w sensie formalnym, rozumiane jako prawo do korzystania z pomocy obrońcy. Szczególną wagę wspomnianego przepisu obrazuje fakt, iż przenosi on na grunt Kodeksu postępowania karnego unormowanie zawarte w art. 42 ust. 2 Konstytucji RP, jak też w art. 6 ust. 3 lit. c Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Oczywiście prawo do obrony przewiduje uprawnienie oskarżonego do osobistego wykonywania obrony, niezależnie od tego, czy posiada on obrońcę i czy obrońca ten jest obecny w czasie czynności, w trakcie której oskarżony chciałby osobiście działać. Prawo do aktywnej obrony obejmuje także prawo oskarżonego do osobistego udziału w rozprawie głównej, gwarantowane w art. 117 § 1 kpk, zgodnie z treścią którego każdego uprawnionego do wzięcia udziału w czynności procesowej zawiadamia się o jej czasie i miejscu.

Tymczasem oskarżony został pozbawiony możliwości udziału w postępowaniu przed sądem I instancji, jak również wyznaczenia obrońcy z wyboru, czy wnioskowania o obrońcę z urzędu, gdyż nie został prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy głównej. Wskazane uchybienie bez wątpienia mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, albowiem oskarżony nie miał możliwości zaprezentowania swojego stanowiska w trakcie rozprawy głównej, w tym cofnięcia swojego oświadczenia zawartego w pierwszych wyjaśnieniach o przyznaniu się do winy.

We wniesionej apelacji strona wykazała, że oskarżony neguje sprawstwo i w związku z tym chciałby uzupełnić i zweryfikować postępowanie dowodowe oraz w jaki sposób, co potwierdza, iż naruszenie prawa do obrony w zaistniałe w postępowaniu przed sądem I instancji było rażące i miało istotny wpływu na treść wydanego orzeczenia.

Dodatkowo na rozprawie apelacyjnej zostały ujawnione nowe okoliczności wynikające ze złożenia uzupełniających wyjaśnień oskarżonego, w których zakwestionował swoje sprawstwo, wskazał w tym zakresie nowe okoliczności (udział w przestępstwie innych osób, w tym jednej przez niego zindywidualizowanej ) wymagające weryfikacji i oceny w ponownym postępowaniu ), odniósł się do warunków, w jakich składał wyjaśnienia w postępowaniu przygotowawczym, w których przyznał się do winy. W odniesieniu do kwestii zakresu przeprowadzanych dowodów uchylenie wyroku może nastąpić wtedy, gdy jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Przyjąć należy, że ponowienie przewodu w całości jest konieczne nie tylko w sytuacji, gdy sąd pierwszej instancji przeprowadził w sposób wadliwy, niedopuszczalny lub nieprawidłowy wszystkie dowody, bądź nie przeprowadził ich wcale, ale również gdy nieprawidłowe przeprowadzenie większości dowodów w sądzie pierwszej instancji spowoduje niemożność poddania ocenie tych prawidłowo przeprowadzonych. Takie cechy miałoby postępowanie, w którym przeprowadzono by jedynie poszczególne dowody w sposób prawidłowy, tak że nie można by było dokonać ich oceny w kontekście jakichkolwiek innych prawidłowo przeprowadzonych dowodów (art. 7 kpk w zw. z art. 8 kpk). Postępowanie dowodowe, w wyniku którego nie można dokonać ustaleń, gdyż każdy z dowodów musi być oceniany w całkowitym wzajemnym oderwaniu od siebie, powinno być powtórzone w całości. Zachodzi wówczas konieczność uchylenia wyroku, którą tłumaczyć trzeba tym, że postępowanie dowodowe w ogóle nie spełniło swego celu w postaci zgromadzenia materiału niezbędnego do dokonania ustaleń faktycznych. W tej sytuacji sąd drugiej instancji musiałby w postępowaniu apelacyjnym przeprowadzić wszystkie dowody ścisłe niezbędne do merytorycznego orzeczenia co do zasadniczego przedmiotu procesu; stan taki należałoby uznać za powodujący konieczność ponowienia przewodu sądowego w pierwszej instancji. W konkluzji, prawidłowe przeprowadzenie choć jednego dowodu przez sąd pierwszej instancji nie powinno stanowić przeszkody do uznania, że zachodzi konieczność ponowienia postępowania dowodowego w całości przez tenże sąd. Jeżeli w ustawie jest mowa o konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu przez sąd pierwszej instancji w całości, to tę niemożność należy oceniać w kontekście całego materiału dowodowego sprawy, nie zaś jego części.

Taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie; postępowanie dowodowe nie spełniło zakładanej funkcji w postaci zgromadzenia materiału niezbędnego do dokonania ustaleń faktycznych i oceny dowodów. Nieprzeprowadzenie w sposób prawidłowy dowodów w sądzie I instancji powoduje niemożność poddania ocenie tych przeprowadzonych. Zachodzi więc konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku, gdyż braki dowodowe powodują niemożność ustalenia stanu faktycznego i oceny dowodów już przeprowadzonych.

Art. 436 kpk pozwala sądowi odwoławczemu ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania. W rozpatrywanej sprawie sąd II instancji uznał, że zaistniało uchybienie podniesione przez skarżącego, mianowicie naruszenie prawa do obrony, powodujące konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości, wobec czego bez naruszenia art. 433 § 2 kpk mógł ograniczyć rozpoznanie apelacji przede wszystkim do tego uchybienia.

Wniosek

Wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim; ewentualnie o jego zmianę i uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk sąd odwoławczy może uchylić zaskarżone orzeczenie i przekazać sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznania tylko w jednym z trzech przypadków: zaistnienia bezwzględnych przyczyn odwoławczych, konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości oraz wówczas, gdy wydanie wyroku reformatoryjnego naruszyłoby regułę ne peius, wskazaną w art. 454 § 1 kpk. Przewidziana w art. 437 § 2 kpk konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości jako powód uchylenia przez sąd odwoławczy zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, zachodzi wówczas, gdy orzekający sąd pierwszej instancji naruszył przepisy prawa procesowego, co skutkowało, w realiach sprawy, nierzetelnością prowadzonego postępowania sądowego, uzasadniającą potrzebę powtórzenia (przeprowadzenia na nowo) wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy w sądzie pierwszej instancji.

W postępowaniu pierwszoinstancyjnym doszło do takiego naruszenia norm prawa procesowego, które w realiach konkretnej sprawy, podważa rzetelność tego postępowania, co przemawia za powtórzeniem wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy w sądzie I instancji.

Rozpatrywanie wydania wyroku uniewinniającego jest aktualnie przedwczesne z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Powody te zostały wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd I instancji przeprowadzi ponownie postępowanie dowodowe uwzględniając powyższe uwagi, rozważy argumenty środka odwoławczego. Przeprowadzenie postępowania dowodowego powinno nastąpić w rozszerzonym zakresie wskazanym przez środek odwoławczy- niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy i wynikającym z zasady prawdy ( art. 2 § 2 kpk ), co obejmuje również ustalenie rzeczywistej wartości skradzionego mienia. Po przeprowadzeniu dowodów sąd oceni je we wzajemnym powiązaniu, rozważy wszystkie okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego; musi mieć też na względzie pośredni zakaz reformationis in peius. Sąd merytoryczny decydując się na dokonywanie własnych ustaleń faktycznych powinien mieć na uwadze treść wszystkich dowodów zgromadzonych w toku procesu i rozważyć znaczenie istotnych okoliczności, które z nich wynikają. Sytuacja procesowa oskarżonego nie jest przesądzona, W dalszym ciągu sąd I instancji procedować będzie w granicach wyznaczonych przez art. 7 kpk, a więc według zasady swobodnego uznania sędziowskiego.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana