Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2022 r. w Kaliszu

odwołania A. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w OstrowieWielkopolskim

z dnia 18 stycznia 2022 r. Nr (...)

w sprawie A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w OstrowieWielkopolskim

o rekompensatę

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w OstrowieWielkopolskim z dnia 18 stycznia 2022 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, że odwołujący A. R. przy ustaleniu wysokości emerytury ma prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych poczynając od 5 grudnia 2021r.

Sędzia Romuald Kompanowski

UZASADNIENIE

Decyzją z 18 stycznia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w OstrowieWielkopolskim, odmówił A. R. przy obliczaniu wysokości emerytury uwzględnienia rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych albowiem wnioskodawca nie posiada 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji A. R. wniósł odwołanie, w którym wywodził, iż spełnia warunki niezbędne do uzyskania prawa do rekompensaty z uwagi na posiadany przez niego okres pracy w warunkach szczególnych wykonywanej w latach 1979-1999 w Spółdzielni (...) w K..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w OstrowieWielkopolskim wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący A. R. urodzony (...), w okresie 18.01.1979 – 31.05.1999 był pracownikiem Spółdzielni (...) w K. zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy. Podstawowym zakresem jego obowiązków było prowadzenie pojazdów mechanicznych.

dowód: świadectwo pracy w aktach emerytalnych ZUS, akta osobowe odwołującego.

Powyższe prace odwołujący wykonywał codziennie w pełnym wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż 8 godzin każdego dnia roboczego. Przez pierwsze trzy lata pracy, odwołujący kierując samochodem ciężarowym marki S. o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony rozwoził towar po okolicznych sklepach. Pracę zaczynał rano około godziny 7-ej. Z trasy wracał do bazy około godziny 17-ej. W tym czasie każdego dnia roboczego dojeżdżał kolejno do wskazanych w zleceniu sklepów i tam zostawiał według specyfikacji odpowiednie partie towaru. W poszczególnych dniach różna była ilość obsługiwanych przez odwołującego sklepów. Po dojechaniu do danego sklepu, odwołujący zostawiał tam wskazany w zleceniu towar po czym jechał do kolejnego sklepu. W ten sposób odwołujący obsługiwał w czasie dniówki kilka sklepów. Czas na rozładunek towaru w jednym sklepie zajmował odwołującemu czas do 20 minut. Pozostały czas zajmowało odwołującemu kierowanie pojazdem.

Następnie odwołujący rozwoził żywiec do zakładów mięsnych a na przełomie lat 80-tych i 90-tych ubiegłego wieku także węgiel ze składów zlokalizowanych na Śląsku. Takie kursy trwały w wymiarze większym niż ustawowo określony wymiar dobowy – 8 godzin. W takich realiach odwołujący dość często wracał swoim pojazdem do bazy po 3 dniach od wyjazdu. Aż do rozwiązania stosunku pracy 31 maja 1999 r. pracodawca nie zmieniał odwołującemu wskazanych wyżej warunków wykonywania pracy.

dowód: zeznania świadków: K. K., J. S., zeznania odwołującego, akta osobowe.

Wskazaną na wstępie decyzją, organ rentowy przyznał odwołującemu prawo do emerytury poczynając od 5 grudnia 2021 r. Na dzień 1 stycznia 1999 r. odwołujący legitymował się okresem składkowym w rozmiarze 23 lata 3 miesiące i 4 dni oraz okresem nieskładkowym w rozmiarze 10 dni.

/bezsporne/

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z definicją ustawową z art. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2017 poz. 664 t. j. ze zm.) rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Przesłanki przedmiotowego świadczenia są sprecyzowane w art. 21, art. 22 i art. 23 ust. 2 ustawy pomostowej. Zgodnie z powołanymi przepisami rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. (tylko dla tych ubezpieczonych ustala się kapitał początkowy), który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008 r. Jednocześnie ust. 2 art. 21 precyzuje przesłankę negatywną, stanowiąc, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Opierając się na brzmieniu literalnym art. 21 ust. 2 ustawy należałoby uznać, iż każdej osobie, która uzyskała prawo do emerytury na podstawie cytowanej wyżej ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nie przysługuje rekompensata. Natomiast celem wprowadzonej rekompensaty jest zgodnie z art. 2 pkt. 5 ustawy o emeryturach pomostowych zapewnienie pracownikom uzyskania odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, którzy nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Ratio legis ustanowienia przez ustawodawcę instytucji rekompensaty było zatem dążenie do wyrównania szkody, spowodowanej wejściem w życie ustawy o emeryturach pomostowych, poniesionej przez osoby legitymujące się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a nie spełniające innych warunków do ustalenia im wcześniejszej emerytury do dnia 1 stycznia 2009 r. i jednocześnie nie spełniające warunków do ustalenia im emerytury pomostowej po tej dacie. Dla powstania prawa do rekompensaty koniecznym więc jest, by ubezpieczony poniósł szkodę, poprzez utratę możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS, wskutek odebrania mu tego przywileju przez ustawodawcę.

Ujawnione w sprawie okoliczności wskazują jednoznacznie, iż odwołujący nie legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. wymaganym co najmniej 25-letnim okresem ubezpieczenia. Z tej przyczyny nawet spełnienie na ten dzień warunku 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych nie spowoduje uzyskania prawa do emerytury na podstawie wskazanych wyżej przepisów. Wykazany przez odwołującego świadectwami pracy charakter pracy czyni w sposób oczywisty brak również jakichkolwiek podstaw do ubiegania się o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

Powyższe oznacza, iż dla ustalenia prawa do rekompensaty konieczne jest wykazanie określonego charakteru pracy ubezpieczonego pracownika w rozumieniu art. 32 ustawy o ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wymiarze co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008 r. Zgodnie z przepisem 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17.12. 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącymi pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ustawy.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. w myśl uregulowania zawartego w przepisie art. 184 ust. 1 cytowanej ustawy mogą nabyć prawo do emerytury na powyższych warunkach po osiągnięciu wieku określonego w art.32 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

-

okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat

oraz

-

okres składkowy i nieskładkowy wynoszący w przypadku mężczyzn co najmniej 25 lat.

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Wiek emerytalny, o którym mowa w art. 32 ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z przepisem § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (Dz. U. nr 8 poz. 43 z póz. zm.)/ za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami składkowymi, okresami nieskładkowymi oraz ewentualnie okresami uzupełniającymi (okresy ubezpieczenia rolniczego, okresy pracy w gospodarstwie rolnym). W myśl § 4 ust.1 cytowanego rozporządzenia pracownik, który stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołujący legitymuje się wymaganym co najmniej 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych albowiem w okresie 18.01.1979 – 31.05.1999 wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracę na stanowisku wymienionym w wykazie A załącznika do przytoczonego wyżej rozporządzenia. Praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymieniona jest w dziele VIII pkt 2 przywołanego wyżej wykazu.

Powyższa ocena wskazuje na istnienie przesłanek do przyznania odwołującemu prawa do rekompensaty. Odwołujący bowiem wykonywał w badanym okresie, przez czas nie mniejszy niż 15 lat, pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wcześniejszego wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

Z tych przyczyn odwołanie jako uzasadnione podlegało uwzględnieniu a zaskarżona decyzja zmianie o czym sąd orzekł w sentencji wyroku.

Sędzia Romuald Kompanowski