Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2018 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa J. T., I. T.

przeciwko (...)

o ustalenie względnie przywrócenie prawa do działki

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania uznania uchwał numer (...) za bezskuteczne;

2.  przywraca powodom prawo do działki ROD N. w G. przy ul. (...) na poprzednich warunkach

3.  zasądza pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 280 (dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Barbara Przybylska

Sygn. akt I C 72/18

UZASADNIENIE

Powodowie J. T. i I. T. w pozwie przeciwko (...) ogrodowe w W. wnieśli o uznanie za bezskuteczne uchwał nr 20 i 21/08/2017 w prawie wypowiedzenia dzierżawy działkowej , uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umów dzierżawy działkowej ogrodu nr 192a, ewentualnie przywrócenia prawa do dzierżawy działki na poprzednich warunkach.

W uzasadnieniu podali, że pozwany z naruszeniem statutu i regulaminu (...) wypowiedział im umowę dzierżawy ogródka działkowego, dopuszczając się naruszeń formalnych – niewłaściwy formularz wypowiedzenia, brak wskazania jednostki nadrzędnej, czytelnego podpisu, podpisów członków zarządu. Ponadto okoliczności stanowiące podstawę wypowiedzenia są niezgodne z rzeczywistością, bądź dotyczą okoliczności niemogących być podstawą wypowiedzenia (jak zarzut dotyczący powoda że toleruje zachowanie żony).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że Zarząd ROD N. jednomyślnie podjął uchwały w sprawie wypowiedzenia dzierżawy działkowej powodom, a następnie oświadczeniami z 22.09.2017r. wypowiedział im umowę. Oświadczenia zostały podpisane przez prezesa i członka zarządu ROD N. w G. zgodnie z (...) statutu (...). Podstawą wypowiedzenia było uporczywe nękanie innych działkowców oraz naruszeń Regulaminu (...) w (...), a to: braku kompostownika, dokonania nasadzeń w odległości mniejszej niż 1 m od ogrodzenia zewnętrznego, kilkukrotne spalanie odpadów, usunięcie z użytkowanej działki bez wymaganego zezwolenia jesionu.

Sąd ustalił:

Powód J. T. uzyskał prawo do ogrodu działkowego nr 192a w 1994r. Ogród ten użytkowała mama powódki I. T.. W 2012r., po śmierci matki, powódka przystąpiła do dzierżawy ogrodu działkowego jako współmałżonek. Na działce znajdowały się liczne nasadzenia – w tym kilkadziesiąt drzew i wiele krzewów. Z czasem na działce wyrosły liczne nieusuwane samosiejki, rosnące bezpośrednio przy ogrodzeniu zewnętrznym i przerastające na zewnątrz. Drzewa te już w 2011r. wyrastały do znacznych, wielometrowych rozmiarów, nie były wówczas ani później przez powodów usuwane. Rosnące na działce krzewy jeżyny przerastają ok. 1 m na zewnątrz ogrodzenia, zawężając alejkę i stanowiąc uciążliwość dla innych działkowiczów. Powodowie ograniczali się do ich podwiązywania oraz wycinania części gałęzi, jednak wiele z nich nadal przerasta ogrodzenie. Część drzew jest sucha i nadal pozostaje na działce. Jedno z drzew (orzech) , wyrosłe przy starym jesionie, spowodowało jego zawalenie, Powódka dokonywała dodatkowych nasadzeń krzewów owocowych i bukszpanu, ziół i kwiatów.

/oględziny, zeznania świadków U. B. k. 518, G. C., T F. k.522, M. K. k.522-523, T. H. k.524,D. J. k. 527,A. G. k. 528-529, B. N. k. 530, przesłuchanie stron k. 554-558/

Powodowie w 2011r. i 2015r. byli bezskutecznie wzywani do uporządkowania ogrodu oraz usunięcia nieprzyciętych gałęzi przy ogrodzeniu działki (k. 552,102).

Od 2012r. powódka na terenie całego ogrodu poszukiwała stanowiących w jej ocenie naruszenie prawa i regulaminu zachowań innych działkowców, nagminnie i z ogromną częstotliwością składała liczne skargi na użytkowników ogrodów i działalność zarządu ROD, ustawicznie fotografowała i nagrywała innych działkowiczów – po czym zdjęcia te przekazywała organom jako dowody naruszeń przepisów. Z jej inicjatywy toczyło się 36 spraw administracyjnych, co najmniej kilkadziesiąt postępowań w Straży Miejskiej, na Policji, w prokuraturze i sądach, a także organach gminnych i wojewódzkich. Wielokrotnie powódka składała zawiadomienia do straży miejskiej lub prokuratury w błahych sprawach, dotyczących np. niewłaściwego parkowania, spalania odpadów – w sytuacji, gdy np. inni działkowicze urządzali grilla, wydostania się psa poza działkę. Zarzucała kradzieże prądu, niszczenie roślin w jej ogrodzie, nieprzestrzeganie przepisów regulaminu. Zdecydowana większość z nich nie znalazła potwierdzenia, w sporadycznych przypadkach sprawy te kończyły się pouczeniem, zwłaszcza w sytuacjach, gdy objęci skargami nie podejmowali obrony. Nieustannie składała skargi na działalność zarządu do (...). Inni działkowicze czuli się nękani, stresowała ich sama obecność powódki , gdyż obawiali się jej zachowania, a zwrócenie jej uwagi wiązało się z obietnicami spotkania w sądzie. Zmuszeni byli wielokrotnie stawiać się na przesłuchania w związku ze skargami składanymi przez powódkę, dla wielu z nich postawa powódki spowodowała utratę przyjemności z pobytu na działce, dezorganizowała pracę.

Ostatecznie działkowcy gremialnie domagali się usunięcia powodów z członkostwa w (...) i pozbawienia ich prawa do działki.

/zeznania świadków. B. k.401, S. B., G. C. k. 520,J. B. k. 517-518, T. F. k. 521-522, M. K. k. 523-524, T. H. k. 524-525, D. J. k. 526, T. F. k.527-528, A. G. k.528, B. N. k. 529-530, M. P. k. 530, przesłuchanie stron k. 544-558/

Pismem z 7.08.2017r. zarząd ROD N. w G. wezwał powodów do stosowania przepisów regulaminu ROD i zaprzestania naruszeń porządku ogrodowego w terminie 1 miesiąca od otrzymania pisma z informacją, że bezskuteczny upływ tego terminu będzie skutkował wypowiedzeniem umowy dzierżawy działkowej. Jako naruszenia porządku ogrodowego wskazano:

- uporczywe nękanie innych działkowców, bezpodstawne posadzanie członków zarządu o okaleczenie drzewa, publikację wizerunku Prezesa Zarządu ROD bez jego zgody Straży Miejskiej, prowadzenie sporów z zarządem ROD i utrudnianie jego działania, utrudnianie przeprowadzenia Walnego Zebrania Sprawozdawczego w dniu 24.04.2017r., zwracanie uwagi w sposób niedopuszczalny małym dzieciom, wskazywanie, ze działki w ROD to ruina – w tym ciągłe bezpodstawne doniesienia do Straży Miejskiej, bezpodstawne oskarżanie zarządu ROD o wrzucanie zanieczyszczonego papieru toaletowego na ogród powodów, bezpodstawne oskarżenie o kradzież prądu, bezpodstawne oskarżanie działkowców z działki (...) o zanieczyszczanie śmietnika,

- brak kompostownika, nasadzenia w odległości mniejszej niż 1 m od ogrodzenia oraz poza ogrodzeniem, spalanie odpadów organicznych,

usunięcie jesionu bez wymaganego zezwolenia.

/pismo k. 11-13/.

W dniu 22.09.2017r. zarząd ROD (...) na podstawie art. 36 ust.3 pkt 1 ustawy o R.O.D podjął uchwałę o wypowiedzeniu umowy dzierżawy działkowej powódce (uchwała k. 12-13), powołując się na przyczyny tożsame z zarzucanymi w upomnieniu z 7.08.2017r., oraz powodowi – wskazując że od co najmniej 5 lat nie pojawia się na działce, toleruje zakłócenia porządku ogrodowego przez małżonkę oraz brak kompostownika, nasadzenia w odległości mniejszej niż 1 m od ogrodzenia oraz poza ogrodzeniem, spalanie odpadów organicznych. Uchwały te zostały podpisane przez prezesa Zarządu ROD (...) M. O..

/uchwały k. 12-15/.

Powodowie pomimo wezwania nie wyposażyli ogródka w kompostownik, nie dokonali żadnych zmian w nasadzeniach – w szczególności nie doszło do żadnych działań dla dostosowania nasadzeń do obowiązującego regulaminu, tj. usunięcia krzewów wyrastających poza ogrodzenie zewnętrzne, drzew i krzewów rosnących bezpośrednio przy ogrodzeniu, nie wyposażono działki w kompostownik, który według powodów wystarczająco zastępowały plastikowe wiadra. Nie ustały także dalsze skargi powódki kierowane do licznych organów. /oględziny, zeznania świadków i stron/

W dniu 22.09.2018r. (...) reprezentowany przez Zarząd Rodzinnego Ogrodu Działkowego ”N.” w G. działając na podstawie art.36 ust.3 pkt 1 ustawy o R.O.D., (...) Statutu (...) oraz uchwał zarządu ROD z 22.09.2017r. wypowiedział powodom umowę dzierżawy działkowej ze skutkiem na 31.10.2017r. jako przyczynę wypowiedzenia wskazano przyczyny wymienione we wcześniejszych uchwałach oraz niezaniechanie tych naruszeń. Wypowiedzenia zostały podpisane przez Prezesa Zarządu i członka zarządu ROD (...).

/wypowiedzenia k. 16-19/

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody. Sąd oddalił pozostałe wnioski dowodowe powodów i pozwanego, zmierzały one bowiem do ustalenia toku poszczególnych postępowań, bądź wykazania naruszeń dokonywanych przez zarząd lub innych działkowców, co - biorąc pod uwagę, że przedmiotem postępowania jest skuteczność i zasadność wypowiedzenia względem powodów – pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Analiza zeznań świadków i stron (w tym powodów) wskazuje na ich zgodność co do faktów, pomijając oceny dokonywane przez zeznających. W szczególności zarówno fakt uporczywego fotografowania, nagminnego składania skarg i doniesień przez powódkę, braku jakichkolwiek działań dla dostosowania ogrodu powodów do zasad regulaminowych jest w ich świetle bezsporny. Powodowie wskazują jedynie na „próby usuwania gałęzi”, potwierdzają jednak, że na przestrzeni całego użytkowania działki – od 1994r. - nie dokonano usunięcia roślin, w tym licznych samosiejek i roślin zdziczałych, co zresztą potwierdzone zostało w czasie oględzin – zarówno w stanie działki, jak i oświadczeniach powodów. Zeznania te jednak nie potwierdzają podnoszonego przez pozwanego faktu nieprzebywania powoda na działce.

Sąd zważył:

Roszczenie powodów wywodzi się z art. 37 ustawy o ROD (Dz.U 2014/40). W myśl tego przepisu działkowiec może wytoczyć powództwo o uznanie wypowiedzenia umowy za bezskuteczne albo o przywrócenie prawa do działki na poprzednich warunkach w terminie 30 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę.

W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy nastąpiło z naruszeniem przepisów ustawy, sąd orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu prawa do działki na poprzednich warunkach.

Powodowie kwestionowali skuteczność wypowiedzenia zarówno pod kątem zasadności podstaw wypowiedzenia w nim wskazanych, jak i braków formalnych oraz naruszenia statutu i regulaminu.

Odnosząc się do kwestii podstaw faktycznych wypowiedzenia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, że oboje powodowie przez wiele lat uporczywie nie stosowali się do zasad regulaminowych w zakresie zagospodarowania działki, ignorowali upomnienia dotyczące usunięcia gałęzi i niedopuszczalnych w świetle regulaminu nasadzeń, wbrew obowiązkowi nie posiadali kompostownika ( którego kilka plastikowych wiader z całą pewnością nie zastępuje). Zachowania te stanowią naruszenie art. 31 i 32 ustawy o ROD oraz (...) obowiązującego wówczas regulaminu. Pomimo upomnienia poprzedzającego wypowiedzenie powodowie nie podjęli nawet minimalnych starań dla doprowadzenia działki do stanu zgodnego z regulaminem, choć powołują się na jego dogłębną znajomość. Niewątpliwie także zachowanie powódki polegające na nieustannym obserwowaniu innych użytkowników i członków zarządu celem przypisania im uchybień i dokonywania pod pozorem dbałości o porządek prawny zgłoszeń do różnych organów stanowi działanie o charakterze uporczywego nękania, dezorganizujące życie i działalność ROD (nawet jeżeli uznać, że kilka z nich było zasadnych). Co prawda część zarzutów w wypowiedzeniu, które dotyczyły wcześniejszych działań powodów ( jak spalanie odpadów, usunięcie drzewa, utrudnianie walnego zebrania, pięcioletnia nieobecność powoda), chociażby ze względu na ich nieodwracalny charakter, niemożliwy do zmiany w okresie wyznaczonym w upomnieniu czy też zarzut dotyczący tolerowania przez powoda zachowania żony nie mogły stanowić skutecznych podstaw wypowiedzenia. Tym niemniej usunięcie naruszenia regulaminu w zakresie nasadzeń czy kompostownika czy zaniechanie nękania działkowców były proste do podjęcia w wyznaczonym czasie, co jednak nie nastąpiło.

W konkluzji stwierdzić należy, że wystąpiły podstawy faktyczne do skutecznego wypowiedzenia umowy dzierżawy działkowej w świetle art. 36 ust.3 pkt 1 ustawy o ROD, w myśl którego stowarzyszenie ogrodowe może wypowiedzieć umowę, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli działkowiec pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany działkowej w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek.

Tym niemniej żądanie powodów należało uznać za zasadne z uwagi na naruszenie wynikającej z powyższego przepisu zasady dotyczącej sposobu wypowiedzenia. Przepis ten przewiduje wypowiedzenie przez stowarzyszenie ogrodowe. Stowarzyszenie takie działa przez swoje organy na zasadach określonych w statucie (do których odwołuje się także § 17 ust.2 regulaminu ROD: Szczegółowe zasady oraz tryb wypowiadania umowy dzierżawy działkowej określa statut (...) ). Rodzinne ogrody działkowe są podstawowymi jednostkami organizacyjnymi (...) ((...) (...),(...)regulaminu ROD). Zgodnie z (...) statutu w stosunku do zarządu ROD statutu organem wyższego stopnia jest właściwy terytorialnie okręgowy zarząd.

Zgodnie z (...) statutu Zarząd ROD prowadzi sprawy ROD polegające na realizacji zadań koniecznych do zapewnienia bieżącego funkcjonowania ROD (sprawy zwykłego zarządu), a w szczególności:

4) wypowiada umowy dzierżawy działkowej na zasadach określonych w (...).

Zgodnie z tym ostatnim przepisem (...) może wypowiedzieć umowę, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli działkowiec:

1) pomimo pisemnego upomnienia nadal korzysta z działki lub altany w sposób sprzeczny z przepisami ustawy lub regulaminem, niszczy infrastrukturę ogrodową albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi ogrodowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych działek

2. Podstawę wypowiedzenia umowy stanowi uchwała zarządu ROD, która musi być zatwierdzona przez okręgowy zarząd.

3. Zatwierdzenie, o którym mowa w ust. 2, stanowi zgodę na złożenie, w imieniu (...), oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o treści przedłożonej przez zarząd ROD.

4. W razie spełnienia warunków określonych w ust. 1-3, zarząd ROD może wypowiedzieć umowę w drodze pisemnego oświadczenia, które doręcza zainteresowanemu działkowcowi.

W niniejszej sprawie wypowiedzenie zostało dokonane przez zarząd ROD na podstawie podjętej przez niego uchwały, brak jednak spełnienia przesłanek z (...) statutu. Strona pozwana podnosząc, że wypowiedzenie zostało podpisane zgodnie z (...)statutu (...) nie powoływała się nawet na zatwierdzenie uchwały zarządu ROD przez organ nadrzędny w myśl(...) statutu, pomijając przy tym treść ust. (...), jak i powołanych wyżej uregulowań szczególnych w zakresie wypowiedzenia umowy.

W konsekwencji uznać należy, że w braku zatwierdzenia przez okręgowy zarząd –zarówno uchwała zarządu ROD, stanowiąca podstawę wypowiedzeń, jak i dokonane na jej podstawie wypowiedzenia jako wydane z naruszeniem przepisów są bezskuteczne.

W takiej sytuacji na podstawie art. 37 ust.2 ustawy o ROD aktualizuje się roszczenie powodów o przywrócenie prawa do działki na poprzednich zasadach. Mając powyższe na względzie, sąd na podstawie tego przepisu uwzględnił powództwo , o kosztach orzekając na podstawie art. 98 kpc. W zakresie, w jakim powodowie cofnęli żądanie (uznanie za bezskuteczne uchwał) postępowanie umorzono na podstawie art. 355kpc.