Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 01 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Danuta Domańska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 01 kwietnia 2022 roku w Toruniu

sprawy M. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o wysokość świadczenia

a skutek odwołania M. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 15 października 2021 roku znak:(...)

oddala odwołanie.

Sędzia Danuta Domańska

Sygn. akt IV U 1089/21

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 października 2021r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. – działając na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania od decyzji z dnia 13.09.2021r., ponownie obliczył M. Ś. emeryturę od dnia 2 października 2020 r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury w nowej wysokości, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla ubezpieczonej wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku, tj. wieku 65 lat.



kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 382 157,01 zł;



kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 773 850,38 zł;



kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji wyniosła 145 047,33 zł;



średnie dalsze trwanie życia wyniosło 217,60 miesięcy;



wyliczona kwota emerytury wyniosła 5 979,11 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy:

(382 157,01 + 773 850,38 + 145 047,33) / 217,60 = 5 979,11 zł

Emerytura z urzędu po waloryzacji od 1 marca 2021r. przysługuje w kwocie
6 232,62 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona M. Ś. wniosła
o uchylenie i zmianę zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona wskazała, że w punkcie III zaskarżonej decyzji organ rentowy nieprawidłowo naliczył wyrównanie, potrącenia i odliczenia. Zaskarżoną decyzją ustalono ubezpieczonej wysokość emerytury brutto od dnia 2 października 2020 r. w wysokości 5 979,11 zł, zaś od dnia 1 marca 2021 r. w wysokości 6 232,62 zł. Zdaniem ubezpieczonej naliczone wyrównanie w punkcie III decyzji od dnia 2 października 2020 r. do 31 października 2012 r. powinno być obliczone w następujący sposób:

należna kwota emerytury: 5 m-cy x 5 979,11 zł = 29 895,95 zł (od X 2020 r. do II 2021 r.)

8 m-cy x 6 232,62 zł = 49 860,96 zł (od III 2021 r. do 31.10.2021 r.)

Razem = 79 756,51 zł

emerytura wypłacona w okresie od 2 października 2020r. do 31 października 2021r. = 49 128,18 zł (suma przelewów na konto od X 2020 r. do 31 X 2021 r.)

z powyższego wynika: należna kwota 79 756,51 zł

pomniejszona o wypłaconą emeryturę: 49 128,18 zł

pozostała należność w kwocie: 30 628,33 zł

po odliczeniu:

zaliczki na podatek dochodowy w kwocie 2 789,00 zł (od podstawy opodatkowania 30 628 zł)

składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 2 756,54 zł organ rentowy powinien przekazać na rachunek ubezpieczonej kwotę 25 082,79 zł.

Tymczasem organ rentowy przekazał ubezpieczonej na rachunek kwotę 26 639,87 zł wynikającą z wyliczenia w punkcie III uchylonej decyzji z dnia 13 września
2021r. Z powyższego wynika, że organ rentowy nadpłacił ubezpieczanej należność
w wysokości (26 639,87 zł – 25 082,79 = 1 557,08 zł). I tylko taką nadpłatę powinien rozliczyć np. w wypłaconym świadczeniu za miesiąc listopad.

W ocenie ubezpieczonej wypłata świadczenia za miesiąc listopad 2021 r. powinna być naliczona następująco:

emerytura zgodnie z decyzją z dnia 15 października 2021 r.: 6 232,62 zł

po odliczeniu nadpłaty: 1 557,08 zł

zaliczki na podatek dochodowy w kwocie: 389,00 zł

składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie: 420,80 zł

organ rentowy powinien przekazać na rachunek ubezpieczonej 3 865,75 zł

Z kolei wypłata świadczenia za grudzień 2021 r. powinna być naliczona następująco:

emerytura zgodnie z decyzją z dnia 15 października 2021 r.: 6 232,62 zł

po odliczeniu:

- zaliczki na podatek dochodowy w kwocie: 533,00 zł

- składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie: 560,93 zł

organ rentowy powinien przekazać na rachunek ubezpieczonej 5 138,69 zł

Zdaniem ubezpieczonej w decyzji z dnia 15 listopada 2021r. w punkcie III organ rentowy wyliczył błędnie nienależne mu nadpłaty w wysokości 4 866,69 zł za listopad 2021 r. oraz 3 092,54 zł za grudzień 2021 r., nie podając sposobu wyliczenia ww. nadpłat. Obliczone przez organ rentowy nadpłaty nie mają uzasadnienia merytorycznego w przepisach dotyczących emerytury kapitałowej.

Ubezpieczona wskazała także, że w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie określił również jaka będzie podstawa opodatkowania wynikająca z naliczonej emerytury brutto
w wysokości 6 232,62 zł, jaka zaliczka na podatek będzie odprowadzana do Urzędu Skarbowego oraz jaka będzie składka na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym nie określił wysokości świadczenia do wypłaty, co powinno znaleźć się w wydanej decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w T. podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, wnosząc o oddalenie odwołania. Jednocześnie wskazał, że ubezpieczona wraz ze świadczeniem za 10/2021 r. otrzymała różnicę między EDK a ENP za okres od 2 października 2020r. do 30 września 2021r. bez pomniejszenia o kwotę EOK. Decyzją z dnia 13 września 2021r. otrzymała w październiku 32 533,92 zł brutto emerytury.

W piśmie z dnia 8 grudnia 2021r. M. Ś. podtrzymała odwołanie od zaskarżonej decyzji, wnosząc o jej uchylenie i zmianę. Jednocześnie podniosła, że:



organ rentowy nie wskazał w jaki sposób została obliczona wartość zaewidencjonowanych środków na subkoncie ani w jaki sposób wyliczono składki emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji;



organ rentowy nie doręczył ubezpieczonej decyzji z dnia 21 września 2021r., w której stwierdzono, że ubezpieczona pobrała nienależne świadczenie za okres od
2 października 2020 r. do 30 września 2021 r. w łącznej kwocie 7 959,23 zł.



w zaskarżonej decyzji organ rentowy przyjął średnie dalsze trwanie życia w dniu osiągnięcia przez ubezpieczoną 65 lat, a nie w dniu złożenia wniosku na druku ERO,
tj. 31 sierpnia 2021r.



również pozostałe składkowe podstawy (kwota zwaloryzowanych składek emerytalnych, zwaloryzowany kapitał początkowy i zwaloryzowane subkonto) zostało przyjęte w wysokości na dzień 2 października 2020r. a nie przeliczone na dzień złożenia wniosku (tj. na 31 sierpnia 2021r.).

W piśmie z dnia 17 stycznia 2022 r. ZUS wskazał, że nie wysyła decyzji o nadpłacie EOK, wpina kopię do akt. Ponadto wyjaśnił, że składki zgromadzone na subkoncie ubezpieczonej zostały naliczone na dzień 2 września 2016r. i zwaloryzowane na dzień nabycia uprawnień do emerytury, tj. 2 października 2020r. W dalszej kolejności organ rentowy zaznaczył, że brak funkcjonalności systemu w sprawie sposobu wyliczenia wartości zaewidencjonowanych środków na subkoncie ani sposobu wyliczenia składek emerytalnych
z uwzględnieniem każdej ich waloryzacji. Podniósł też, że ustawa z 2 marca 2020r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganie, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacjach kryzysowych
(Dz. U. poz. 374, 567 i 568) nie przewiduje możliwości wskazania daty, od której uprawniony może żądać ustalenia prawa do świadczenia.

W piśmie z dnia 26 stycznia 2022 r. M. Ś. wniosła o ponowne przeliczenie emerytury na dzień złożenia wniosku, tj. na 31 sierpnia 2021r. Wskazała, że na stronie ZUS.pl organ rentowy wyraźnie wskazuje sposób wyliczenia emerytury. Z zamieszczonych tam danych wynika, że istnieje system wyliczania poszczególnych składników emerytury i właśnie powyższy sposób – zdaniem ubezpieczonej – powinien mieć zastosowanie do przeliczenia jej emerytury na dzień 31 sierpnia 2021r. Ponieważ ubezpieczona wiek 65 lat osiągnęła w dniu
2 października 2020r. a wniosek o przeliczenie emerytury złożyła po tej dacie, czyli 31 sierpnia 2021r., dlatego dla jej przypadku zgłoszenie wniosku nastąpiło po dacie osiągnięcia wieku. Wiąże się to jednoznacznie z zastosowaniem dla tej daty przeliczenia emerytury wskaźnikiem średniego dalszego trwania życia wynoszącym 197,5 m-cy (w dniu 31 sierpnia 2021r. ubezpieczona osiągnęła wiek 65 lat i 10 miesięcy). Jednocześnie należy przeliczyć kapitał początkowy, składki na ubezpieczenie społeczne i wartość subkonta odpowiednimi wskaźnikami waloryzacji. M. Ś. oświadczyła przy tym, że podczas wizyty
w Oddziale ZUS została poinformowana, że powinna złożyć wniosek ERO, który spowoduje, że do wyliczenia emerytury zostaną zastosowane tablice średnie dalszego trwania życia obowiązujące po dniu 1 kwietnia 2021r.

W piśmie z dnia 16 lutego 2022r. ubezpieczona wniosła o ponowne przeliczenie emerytury na dzień złożenia wniosku, tj. na 31 sierpnia 2021r. z uwzględnieniem:



kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego na dzień 31 sierpnia 2021r. wynoszącego 812 987,15 zł;



kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji do dnia 31 sierpnia 2021r. (wg. odpowiednich wskaźników waloryzacji);



kwoty środków zaewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji do dnia 31 sierpnia 2021r. (wg. odpowiednich wskaźników waloryzacji);



średniego dalszego trwania życia na dzień 31 sierpnia 2021r. w wysokości
197,5 miesięcy.

Ubezpieczona wskazała, że nie kwestionuje żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okres od 2 października 2020r. do 30 września 2021r. w kwocie 7 959,23 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 20 października 2016r. organ rentowy ustalił ubezpieczonej M. Ś. (ur. (...)) okresową emeryturę kapitałową od
2 października 2016r., tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowił iloraz kwoty środków,
z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na subkoncie, ustalonych na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano ubezpieczonej okresową emeryturę kapitałową, tj. 147 605,54 zł i średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, tj. wieku 61 lat –
250,60 miesięcy.

Od 2 października 2016r. okresowa emerytura kapitałowa wynosiła 589,01 zł.

Dowód: - decyzja ZUS – k. 17 akt ZUS p. I.

Drugą decyzją z dnia 20 października 2016r. organ rentowy przyznał M. Ś. emeryturę od 2 października 2016r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.



kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 277 165,03 zł;



kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 561 221,75 zł;



średnie dalsze trwanie życia wyniosło 250,60 miesięcy;



wyliczona kwota emerytury wyniosła 3 345,52 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:

(277 165,03 + 561221,75 + 145 047,33) / 250,60 = 3 345,52 zł

Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 589,01 zł.

Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wyniosła 3 934,53 zł.

Dowód: - decyzja ZUS – k. 19 akt ZUS p. I .

Decyzją z dnia 1 marca 2020r. organ rentowy dokonał waloryzacji od dnia 1 marca 2020 r. przysługującej ubezpieczonej emerytury, która wyniosła kwotę 3 686,06 zł oraz okresowej emerytury kapitałowej, która wyniosła kwotę 648,96 zł. Łączna kwota świadczenia po waloryzacji wyniosła 4 335,02 zł brutto (3 587,87 zł netto).

Dowód: - decyzja ZUS z dnia 1.03.2020 r. – k. 16 akt sądowych.

Decyzją z dnia 1 marca 2021r. organ rentowy dokonał waloryzacji od dnia 1 marca 2021 r. przysługującej ubezpieczonej emerytury, która wyniosła kwotę 3 842,35 zł oraz okresowej emerytury kapitałowej, która wyniosła kwotę 676,48 zł. Łączna kwota świadczenia po waloryzacji wyniosła 4 518,83 zł brutto (3 738,14 zł netto).

Dowód: - decyzja z dnia 1.03.2021 r. – k. 17 akt sądowych.

W dniu 31 sierpnia 2021r. M. Ś. złożyła wniosek o ponowne obliczenie emerytury. Do wniosku załączyła oświadczenie na druku ERO, w którym wniosła o przyznanie świadczenia, ponowne ustalenie wysokości świadczenia i podjęcie wypłaty przyznanego świadczenia od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej niż od 1 kwietnia
2021r.

Formularz ERO składał się z dwóch stron. Druga strona formularza ERO zawiera informację o następującej treści:

1.  Jeśli nie później niż w ciągu 30 dni po ustaniu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii związanych z Covid-19 zgłosiłeś wniosek
o przyznanie, ponownie ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty emerytury, renty lub innego świadczenia o charakterze długoterminowym (np. świadczenia uzupełniającego przysługującego osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji czy nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego), możemy przyznać, ponownie obliczyć lub podjąć wypłatę tych świadczeń od dnia spełnienia wymaganych warunków - nie wcześniej jednak niż od 1 marca 2020 r. Będziemy mogli to zrobić jeśli wypełnisz i złożysz formularz niniejszego oświadczenia.

W przypadku przedłożenia oświadczenia Twój wniosek w sprawie świadczenia zakwalifikujemy tak, jakby był złożony w dacie spełnienia warunków do przyznania, ponownego ustalenia wysokości lub podjęcia wypłaty świadczenia - nie wcześniej jednak niż 1 marca 2020 r.

2.  Oświadczenie najlepiej złóż wraz z wnioskiem o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty świadczenia. Możesz złożyć je także później. Abyśmy mogli uwzględnić Twoje żądanie wyrażone w tym oświadczeniu, powinieneś złożyć je przed dniem uprawomocnienia się decyzji wydanej w wyniku rozpatrzenia Twojego wniosku o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty świadczenia,
tj. w ciągu miesiąca od dnia doręczenia tej decyzji.

3.  Jeżeli złożysz wniosek o przyznanie lub przeliczenie świadczenia za okres wsteczny, składniki obliczenia świadczenia mogą być inne niż te które zostały przyjęte do obliczenia świadczenia w ostatniej decyzji, np. kwota zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego zapisana na Twoim koncie może być niższa, a średnie dalsze trwanie życia może być dłuższe. Może to skutkować ustaleniem świadczenia w kwocie niższej, w porównaniu do kwoty ustalonej poprzednią decyzją. Różnica w wysokości świadczenia wypłaconego na podstawie poprzedniej decyzji, a świadczeniem obliczonym zgodnie z wnioskiem i przyznanym od wcześniejszej daty, stanowi nienależne świadczenie. W takiej sytuacji musisz liczyć się z koniecznością zwrotu nadpłaconej kwoty świadczenia.

4. Oświadczenie możesz wycofać wyłącznie wraz z wnioskiem w sprawie świadczenia, najpóźniej do dnia uprawomocnienia się decyzji wydanej w wyniku rozpatrzenia wniosku.

5. Oświadczenie nie dotyczy Cię jeśli ubiegasz się oświadczenie przyznawane od daty wskazanej w decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Chodzi o:



emerytury i renty, o których mowa w art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2020 r. poz. 53),



rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303) oraz



emerytury i renty, o których mowa w art. 16 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r.
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu;

Dowód: - wniosek – k. 1 – 3 akt ZUS p. II,

- oświadczenie ERO – k. 4 – 5 akt ZUS p. II.

Decyzją z dnia 13 września 2021 r. organ rentowy z urzędu przyznał M. Ś. emeryturę z FUS od 2 października 2020 r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury w nowej wysokości, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla ubezpieczonej wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku, tj. wieku 64 lat i 4 miesięcy.



kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 382 157,01 zł;



kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 773 850,38 zł;



kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji wyniosła 145 047,33 zł;



średnie dalsze trwanie życia wyniosło 222,70 miesięcy;



wyliczona kwota emerytury wyniosła 5 842,19 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

(382 157,01 + 773 850,38 + 145 047,33) / 222,70 = 5 842,19 zł.

Emerytura po waloryzacji od 01.03.2021r. przysługiwała w kwocie 6 089,90 zł.

Dowód: - decyzja ZUS z dnia 13.09.2021r. - k. 6 akt ZUS p. II.

M. Ś. wniosła odwołanie od decyzji z dnia 13 września 2021r. W treści odwołania wskazała, że w decyzji błędnie określoną datę wniosku (powinno być 31 sierpnia 2021 r. a nie 1 sierpnia 2021 r.). Ponadto w pkt II decyzji określono, że w dniu złożenia wniosku ubezpieczona osiągnęła wiek 64 lata i 4 miesiące, podczas gdy w dniu 31 sierpnia 2021r. ubezpieczona miała 65 lat i 10 miesięcy. W związku z powyższym wskaźnik średniego trwania życia w dniu złożenia wniosku wynosił 197,5 a nie 222,7.

W piśmie 8 października 2021r., stanowiącym uzupełnienie odwołania od decyzji
z dnia 13 września 2021r. ubezpieczona wskazała, że wyraża zgodę, by przeliczono jej emeryturę wskaźnikiem dalszego trwania życia w dniu osiągnięcia przez nią wieku 65 lat. Wyjaśniła też, że wiek ten osiągnęła w dniu 2 października 2020 r. Zgodnie z tablicami dalszego trwania życia obowiązującymi w tej dacie wskaźnik dla 65 lat wynosił 217,6 miesięcy.

Dowód: - odwołanie – k. 12 akt ZUS p. II,

- pismo ubezpieczonej z 8.10.2021r. – k. 14 akt ZUS p. II.

Decyzją z dnia 21 września 2021 r. organ rentowy stwierdził, że M. Ś. pobrała nienależnie świadczenie za okres od 2 października 2020r. do 30 września 2021r.
w łącznej kwocie 7 959,23 zł z tytułu nienależnie pobranej emerytury EOK.

Dowód: - decyzja ZUS – k. 11 akt ZUS p. II.

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 października 2021r. organ rentowy, po rozpatrzeniu odwołania od decyzji z dnia 13 września 2021r., ponownie obliczył ubezpieczonej emeryturę od 2 października 2020r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury w nowej wysokości, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla ubezpieczonej wieku osiągniętego w dniu zgłoszenia wniosku, tj. wieku 65 lat.



kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 382 157,01 zł;



kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 773 850,38 zł;



kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji wyniosła 145 047,33 zł;



średnie dalsze trwanie życia wyniosło 217,60 miesięcy;



wyliczona kwota emerytury wyniosła 5 979,11 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej:

(382 157,01 + 773 850,38 + 145 047,33) / 217,60 = 5 979,11 zł.

Emerytura z urzędu po waloryzacji od 1 marca 2021r. przysługiwała w kwocie
6 232,62 zł.

Dowód: - decyzja ZUS – k. 16 akt ZUS p. II.

Wraz ze świadczeniem za październik 2021 r. organ rentowy wypłacił M. Ś. różnicę między EDK a ENP za okres od 2 października 2020r. do 30 września 2021r. bez pomniejszenia o kwotę EOK. Ubezpieczonej wypłacono 32 533,92 zł brutto emerytury. Powyższą wysokość organ rentowy obliczył w następujący sposób:

Miesiąc	Należne	Wypłata bez EOK	EDK + wyrównanie
październik 2020	5 653,80	3 567,15	2 086,65
listopad 2020	5 842,19	3 686,06	2 156,13
grudzień 2020	5 842,19	3 686,06	2 156,13
styczeń 2021	5 842,19	3 686,06	2 156,13
luty 2021	5 842,19	3 686,06	2 156,13
marzec 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
kwiecień 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
maj 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
czerwiec 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
lipiec 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
sierpień 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
wrzesień 2021	6 089,90	3 842,35	2 247,55
październik 2021	6 089,90		6 089,90
	77 741,76	45 207,84	32 533,92

Kwota netto przekazana w październiku 2021 r. wyniosła 26 639,87 zł.

BRUTTO 32 533,92 zł

	Obliczenie
podstawa składki zdrowotnej:	32 533,92
podstawa opodatkowania:	32 534
podatek należny:	5 487,02
zaliczka na podatek:	2 966
składka zdrowotna:	2 928,05
z podatku:	2 521,38
ze świadczenia:	406,67
NETTO	26 639,87

W wyniku przeliczenia EDK od przyznania decyzją z 15 października 2021r., ubezpieczonej przysługuje wyrównanie EDK na 11/ 2021 r. za okres od 2 października 2020 r. do 31 października 2021 r.

Miesiąc	Należne	Wypłacone	Różnica
października 2020	5 786,10	5 653,80	132,30
listopad 2020	5 979,11	5 842,19	136,92
grudzień 2020	5 979,11	5 842,19	136,92
styczeń 2021	5 979,11	5 842,19	136,92
luty 2021	5 979,11	5 842,19	136,92
marzec 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
kwiecień 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
maj 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
czerwiec 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
lipiec 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
sierpień 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
wrzesień 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
październik 2021	6 232,62	6 089,90	142,72
SUMA	79 563,50	77 741,76	1 821,74

Powyższa kwota, zdaniem organu rentowego, jest zgodna z E2. Nienależnie pobrane świadczenie zostało potrącone na listopad 2021 r. Łącznie kwota nienależnie pobranej EOK za okres od 2 października 2020 r. do 30 września 2021 r. wyniosła 7 959,23 zł.

Miesiąc	EOK
października 2020	628,03
listopad 2020	648,96
grudzień 2020	648,96
styczeń 2021	648,96
luty 2021	648,96
marzec 2021	676,48
kwiecień 2021	676,48
maj 2021	676,48
czerwiec 2021	676,48
lipiec 2021	676,48
sierpień 2021	676,48
wrzesień 2021	676,48
SUMA	79 563,50

Na poczet należności z tytułu nadpłaty EOK zostało zaliczone w całości wyrównanie EDK za okres od 2 października 2020 r. do 30 września 2021 r. w kwocie 1 679,02 zł oraz 50% wyrównania EDK za październik 2021r. wraz ze świadczeniem za listopad 2021r.,
tj. (6 232,62 zł + 142,72 zł) x 50% = 3 187,67 zł. Łącznie kwota potrącona ze świadczenia
w listopadzie wyniosła 4 866,69 zł. Świadczenie netto wypłacone w listopadzie zostało obliczone następująco:

	Obliczenie
podstawa składki zdrowotnej:	3 187,67
podstawa opodatkowania:	3 188
podatek należny:	498,20
zaliczka na podatek:	251
składka zdrowotna:	286,89
z podatku:	247,04
ze świadczenia:	39,85
NETTO	2 649,78

Pozostała część nadpłaty, tj. 3 092,54 zł (7 959,23 zł – 4 866,69 zł) została potrącona ze świadczenia w grudniu. Również ona pomniejszy podstawę opodatkowania. W grudniu świadczenie netto zostanie obliczone następująco:

	Obliczenie
podstawa składki zdrowotnej:	3 140,08
podstawa opodatkowania:	3 140
podatek należny:	490,04
zaliczka na podatek:	247
składka zdrowotna:	282,61
z podatku:	243,36
ze świadczenia:	39,25
NETTO	2 610,47

Świadczenie w pełnej wysokości zostało wypłacone w styczniu 2022 r.

Vide: - opowiedz na odwołanie organu rentowego – k. 6 – 8 akt sądowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie okoliczności bezspornych,
a także w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sądowych oraz w aktach prowadzonych przez organ rentowy (aktach emerytalnych i aktach kapitału początkowego). Sąd przyznał walor wiarygodności dokumentom zgromadzonym w niniejszej sprawie, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała prawdziwości zawartych w nich informacji ani ich mocy dowodowej, nie wzbudziły one również zastrzeżeń Sądu.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy decyzja organu rentowego z dnia 15 października 2021 r. została wydana w sposób prawidłowy. Na podstawie zaskarżonej decyzji organ rentowy dokonał przeliczenia emerytury ubezpieczonej od dnia
2 października 2020 r. - na podstawie art. 26c w zw. z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504; dalej jako „ustawa emerytalna”) - w związku z ukończeniem przez M. Ś. 65 roku życia i wygaśnięciem prawa do okresowej emerytury kapitałowej. W ocenie ubezpieczonej,
w związku ze złożeniem przez nią druku ERO, przeliczenie emerytury powinno zostać dokonane nie na dzień ukończenia przez nią 65 roku życia, lecz na dzień złożenia przez nią wniosku, tj. na 31 sierpnia 2021r. W szczególności, na dzień 31 sierpnia 2021r. należało zwaloryzować kapitał początkowy, wyliczyć i zwaloryzować kwotę składek oraz ustalić średnie dalsze trwanie życia.

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługiwało na uwzględnienie, zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Na wstępie należy wskazać, że ubezpieczona była uprawniona do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń oraz do okresowej emerytury kapitałowej od dnia 2 października 2016 r.

Zgodnie z treścią art. 9 pkt 2 ustawy o emeryturach kapitałowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 926) prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa z dniem poprzedzającym dzień,
w którym członek otwartego funduszu emerytalnego ukończył 65 rok życia.

Stosownie do treści art. 26c ust. 1 ustawy emerytalnej po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu oblicza się ponownie z urzędu na zasadach określonych w art. 26, z tym że do obliczenia emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat, obowiązujące w dacie osiągnięcia tego wieku.

W myśl art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia przewidziane w ustawie wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Z kolei art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Biorąc pod uwagę treść przytoczonych przepisów, można sformułować wnioski, że uprawnienia do świadczeń długoterminowych powstają ex lege, a o terminie wypłaty świadczenia co do zasady decyduje data złożenia wniosku. Innymi słowy, określonej osobie przysługuje świadczenie z ubezpieczenia społecznego ustalone w decyzji mającej charakter deklaratoryjnej od dnia złożenia stosownego wniosku. Podobnie rzecz się ma w przypadku ponownego ustalenia wysokości lub podjęcia wypłaty emerytury, renty lub innego świadczenia o charakterze długoterminowym.

W przypadku ubezpieczonej prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasło
z dniem 1 października 2020 r. Z tego powodu, decyzją z dnia 13 września 2021 r., a następnie zaskarżoną decyzją z dnia 15 października 2021r., organ rentowy ponownie obliczył ubezpieczonej emeryturę z FUS od dnia 2 października 2020 r., tj. od dnia nabycia uprawnień do emerytury powszechnej. Co przy tym istotne, organ rentowy dokonał właściwych obliczeń, ustając wysokość emerytury ubezpieczonej w oparciu o art. 26c ustawy emerytalnej. W swych obliczeniach prawidłowo zsumował kwotę składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej (z uwzględnieniem waloryzacji) z kwotą zwaloryzowanego kapitału początkowego, odejmując od nich sumę kwot pobranych emerytur. Trafnie również organ rentowy dobrał wartość średniego dalszego trwania życia (zgodnie z tablicą średniego dalszego trwania życia dla 65 lat), co wprost wynikało z treści art. 26c ust 1 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z treścią art. 26c w zw. z art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej emerytura
w przeliczonej wysokości przysługiwała ubezpieczonej od miesiąca, w którym złożono wniosek o przeliczenie, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczona ukończyła 65 lat. W przedmiotowej sprawie, M. Ś. domagała się jednak przeliczenia emerytury od daty złożenia wniosku ERO (31 sierpnia 2021r.)

Mając powyższe na uwadze Sąd wskazuje, że art. 31zy ⁹ ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r., poz. 2095; dalej jako „ustawa (...)19 ”) stanowi, że osobom, które w okresie 30 dni po ustaniu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii związanych z (...)19 zgłoszą wniosek o przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty emerytury, renty lub innego świadczenia o charakterze długoterminowym, do którego przyznania właściwy jest organ rentowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczenia, prawo do świadczenia w ponownie ustalonej wysokości lub wypłata świadczenia przysługuje, na ich żądanie wyrażone w formie oświadczenia, od dnia, w którym zostały spełnione warunki do przyznania, ponownego ustalenia wysokości lub podjęcia wypłaty świadczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia 1 marca 2020 r.

W art. 31zy ⁹ ust. 1 ustawy (...)19 przewidziano wyjątek od zasady wyrażonej
w art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej. W myśl wskazanego przepisu w okolicznościach wskazanych w ustawie organ rentowy, ustalając prawo do określonego świadczenia, wyliczając nową kwotę świadczenia bądź podejmując wypłatę zawieszonego świadczenia, bierze pod uwagę datę spełnienia warunków określonych w przepisach ubezpieczeniowych. Czyni to
w odniesieniu do osób, które w okresie 30 dni od ustania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, wprowadzonych w związku z (...)19, wystąpią do ZUS ze stosownym wnioskiem. W ustawie zastrzega się, że przyznanie, ponowne ustalenie wysokości lub podjęcie wypłaty może nastąpić nie wcześniej niż od 1 marca 2020 r. Termin określony w ustawie odnosi się do świadczeń, co do których przesłanki umożliwiające nabycie, ponowne ustalenie wysokości bądź podjęcie wypłaty zostały spełnione do tej daty. W przypadku świadczeń,
w odniesieniu do których okoliczności warunkujące nabycie, ponowne ustalenie bądź podjęcie wypłaty zostaną spełnione po tej dacie, organ rentowy, podejmując określone działania, będzie brał pod uwagę termin ich ziszczenia się ( Baran Krzysztof - Komentarz do niektórych przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).

Organ rentowy wprowadził w druku ZUS ERO rozwiązanie korzystne dla osób, które
z jakichś przyczyn nie były w stanie złożyć wniosku o świadczenie pieniężne długoterminowe, bądź o jego przeliczenie lub wypłatę. Formularz ERO składa się z dwóch stron. Druga strona zawiera informację, m. in. o następującej treści: „Jeżeli złożysz wniosek o przyznanie lub przeliczenie świadczenia za okres wsteczny, składniki obliczenia świadczenia mogą być inne niż te które zostały przyjęte do obliczenia świadczenia w ostatniej decyzji, np. kwota zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego zapisana na Twoim koncie może być niższa, a średnie dalsze trwanie życia może być dłuższe. Może to skutkować ustaleniem świadczenia w kwocie niższej, w porównaniu do kwoty ustalonej poprzednią decyzją. Różnica w wysokości świadczenia wypłaconego na podstawie poprzedniej decyzji, a świadczeniem obliczonym zgodnie z wnioskiem i przyznanym od wcześniejszej daty, stanowi nienależne świadczenie. W takiej sytuacji musisz liczyć się z koniecznością zwrotu nadpłaconej kwoty świadczenia”.

Jak już wskazano, organ rentowy na wniosek świadczeniobiorcy może ustalić prawo do świadczenia, przeliczyć je lub podjąć wypłatę od dnia, w którym dana osoba spełniła warunki wymagane przy określonym świadczeniu, ale nie wcześniej niż od 1 marca 2020r. Zatem ustawa (...)19 umożliwia przesunięcie wstecz domagania się prawa, m. in. do przeliczenia świadczenia od dnia spełnienia warunków do ich przyznania – co w przypadku ubezpieczonej zostało zapewnione w zaskarżonej decyzji, w której przyznano jej prawo do emerytury „docelowej” od dnia ukończenia 65 roku, tj. od 2 października 2020r. Ustawa nie zezwala natomiast na przesunięcie prawa domagania się przeliczenia świadczenia „do przodu”
i wybrania daty złożenia wniosku i domagania się przeliczenia świadczenia od tej daty. Innymi słowy, ustawa (...)19 nie przewiduje wskazywania daty, od której ubezpieczony mógłby żądać ustalenia prawa do świadczenia.( por. wyrok Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2021r. VII U 1573/20, LEX nr 3244883).

Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Sądu, w przypadku ubezpieczonej przeliczenia emerytury należało dokonać od dnia ukończenia przez nią powszechnego wieku emerytalnego, tj. od dnia 2 października 2020r. Tak też organ rentowy uczynił. Nie było podstaw do uwzględnienia tablic dalszego średniego trwania życia oraz do obliczenia wartości części składowych emerytury na dzień złożenia wniosku, tj. 31 sierpnia 2021 r. Informacje podane na stronie internetowej ZUS, na które w toku postępowania powoływała się ubezpieczona, dotyczą pierwszorazowego ustalenia prawa do świadczenia, a nie jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie – wniosku o przeliczenie emerytury. Ubezpieczona uzyskała bowiem prawo do emerytury wraz z okresową emeryturą kapitałową na mocy dwóch decyzji z dnia 20 października 2016r. Po osiągnięciu wieku emerytalnego przez osobę, która pobierała okresową emeryturę kapitałową do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku, emeryturę z Funduszu oblicza się ponownie z urzędu na zasadach określonych w art. 26c ust. 1 ustawy emerytalnej, tzn. do obliczenia emerytury przyjmuje się średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat, obowiązujące w dacie osiągnięcia tego wieku.

Na marginesie Sąd wskazuje, że już piśmie z dnia 8 października 2021 r., stanowiącym uzupełnienie odwołania od decyzji z dnia 13 września 2021 r. ubezpieczona wskazała, że wyraża zgodę, by przeliczono jej emeryturę wskaźnikiem dalszego trwania życia w dniu osiągnięcia przez nią wieku 65 lat. Wyjaśniła też, że wiek ten osiągnęła w dniu 2 października 2020 r. Zgodnie z tablicami dalszego trwania życia obowiązującymi w tej dacie wskaźnik dla 65 lat wynosił 217,6 miesięcy, jak przyjęto w zaskarżonej decyzji.

Reasumując, organ rentowy prawidłowo wyliczył ubezpieczonej wysokość emerytury na podstawie art. 26c ustawy emerytalnej, przyjmując średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku 65 lat, a więc w przypadku ubezpieczonej w dacie 2.10.2020r. Żądanie przeliczenia emerytury na dzień zgłoszenia wniosku, tj. 31.08.2021r., a nie na dzień osiągnięcia wieku 65 lat nie znajduje podstaw prawnych. Przepis art. 31zy ⁹ ust. 1 ustawy (...)19 również nie stanowi podstawy do takiego żądania, bowiem nie przewiduje możliwości przesunięcia prawa domagania się przeliczenia do przodu i wskazywania daty, od której ubezpieczony mógłby żądać ustalenia prawa do świadczenia. Przepis ten umożliwia przesunięcie wstecz domagania się prawa do przeliczenia świadczenia od dnia spełnienia warunków do jego przyznania, nie wcześniej jednak niż od dnia 1 marca 2020r.

Z uwagi na powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

Sędzia Danuta Domańska