Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 495/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2022r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Walerczak

przy udziale Prokuratora Urszuli Korczakowskiej

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2022 r.

sprawy D. J. (1)

oskarżonego z art. 178a § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim

z dnia 14 kwietnia 2022 r. sygn. akt II K 288/21

I.  utrzymuje wyrok w mocy;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 420 złotych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 495/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim z dnia 14 kwietnia 2022 r. sygn. akt II K 288/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

D. J.

Oskarżony w chwili czynu nie znajdował się w stanie nietrzeźwości

Prywatna opinia toksykologiczna

165-167

(173-175)

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Prywatna opinia toksykologiczna

Przedmiotowa prywatna opinia bazując na informacjach przekazanych biegłemu wraz ze zleceniem stwierdza, że nie jest możliwe sporządzenie opinii retrospektywnej z uwagi na niespełnienie niezbędnych warunków oraz że brak jest dostatecznych danych by ustalić wpływ założenia maseczki rękami, odkażonymi płynem na bazie spirytusu, na wynik badania zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu. Tym samym można stwierdzić, że opinia ta nie budzi merytorycznej wątpliwości, ale nie wykazuje, że oskarżony w czasie zdarzenia nie był w stanie nietrzeźwości. W szczególności opinia nie kwestionuje wyniku badania krwi oskarżonego na zawartość alkoholu, wskazując jedynie, że jednorazowe badanie krwi nie pozwala na ustalenie fazy alkoholemii. Nie odnosi się natomiast krytycznie do wyników pozostałych badań.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to art. 4, 7 i 410 k.p.k. wyrażającą się dokonaniem dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, nieopartej o całokształt ujawnionego w toku rozprawy materiału dowodowego, sprzecznej z logiką wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a to poprzez:

- przyjęcie za zupełnie wiarygodne zeznań J. R. i A. G., podczas gdy ich treść - w częściach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. co do ciągłego nadzoru nad oskarżonym gdy ten przebywał na terenie jednostki policji, faktu korzystania przez niego z toalety, przeszukania, zasad składania telefonów osób zatrzymanych do depozytu sądowego, możliwości wpływania przez osobę badaną na wyniki badania wydychanego powietrza - cechowały się bądź to brakiem precyzji i stanowczości, bądź rozbieżnościami, czego konsekwencją była nietrafna odmowa nadania walor wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego i błędne ustalenie, iż ten w dniu 1 lutego 2021 prowadził samochód znajdując się w stanie nietrzeźwości,

- pominięcie w całości dowodu korzystnego dla oskarżonego, w postaci dwóch negatywnych wyników badań alkomatem stacjonarnym w KPP S., przeprowadzonych po przewiezieniu oskarżonego do jednostki policji i oparcie rozstrzygnięcia w/łącznie o wynik badania krwi, podczas gdy to w ogóle nie powinno zostać zakwalifikowane jako dowód w sprawie, a to na skutek przeprowadzenia badania bez podstawy prawnej, tj. wbrew regulacji § 8 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 2 z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz.U.2018.2472 z dnia 2018.12.29),

2) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a to art. 170 § 1 pkt 5 w zw. z art. 170 § 1a k.p.k. oraz art. 172 k.p.k poprzez oddalenie wszystkich wniosków dowodowych obrońcy oskarżonego, jako zmierzających do przewłoki, podczas gdy wioski dowodowe zostały zgłoszone na wczesnym etapie sprawy, w terminie zakreślonym przez Sąd, nadto wnioski o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych:

- dotyczyły okoliczności o fundamentalnym znaczeniu dla sprawy i mogącej jednoznacznie przesądzić o braku winy oskarżonego, tj. ustalenia czy oskarżony mimo poddania się badaniu alkomatem stacjonarnym w KPP w S. mógł wpłynąć na wynik pracy urządzenia, czy też nieprawidłowy przebieg badania skutkowałby brakiem wskazania stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu,

- zmierzały do wykazania prawdziwości wersji wydarzeń wynikającej z wyjaśnień oskarżonego, poprzez weryfikację jego twierdzeń o spożywaniu alkoholu już po zdarzeniu i użytkowaniu maseczki zabrudzonej miksturą dezynfekującą poprzez odniesienie się do wiedzy specjalistycznej,

natomiast wniosek o konfrontację mógł się istotnie przyczynić do wyjaśnienia rozbieżności w relacjach funkcjonariuszy oraz sprzeczności zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonego w zakresie przebiegu czynności z udziałem D. w dniu 1 lutego 2022 roku.

Z ostrożności procesowej, wyłącznie na wypadek uznania przez Sąd odwoławczy, że powyższe zarzuty nie zasługują na uwzględnienie, zarzut:

orzeczenia wobec oskarżonego rażąco niewspółmiernie surowego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszystkich pojazdów mechanicznych przez okres 3 lat, podczas gdy źródłem utrzymania oskarżonego jest prowadzenie samochodów ciężarowych, przez co przez cały ten okres pozbawiony będzie jedynego źródła zarobkowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut dotyczący obrazy art. 4 kpk, 7 kpk i 410 kpk był całkowicie nietrafny, a Sąd I instancji nie dopuścił się zarzucanych mu nieprawidłowości. Nie sposób twierdzić, że zeznania świadków- policjantów są niewiarygodne, bo brak im stanowczości czy precyzji. Jest oczywiste i nie wymaga szczegółowego wyjaśniania, że świadkowie, dokonujący licznych czynności badania kierowców, zeznając na rozprawie po ponad roku od zdarzenia, nie będą pamiętać wszystkich szczegółów, a mając tego świadomość, będą zeznawać, zastrzegając, iż nie wszystko pamiętają. Dodatkowo nie jest niczym nietypowym, że mogą nie pamiętać szczegółów błahych, jak to, czy zatrzymany korzystał z łazienki, czy korzystał z telefonu, czy przez 100% czasu nie spuszczali go z oczu, ale będą pamiętać kwestie nietypowe albo będą mieć stanowcze przekonanie co do kwestii rutynowych. Dlatego też logicznym jest, że nie pamiętając np., w co oskarżony był ubrany, będą pamiętać, że celowo utrudniał badanie, wciągając powietrze zamiast je wydmuchiwać, że wyjmował rurkę z urządzenia pomiarowego, by nie trafiało ono na sensor, jak również że będą pamiętać, że nie znaleźli przy nim niczego, co podczas zatrzymania powinno zostać zabezpieczone (a trzymana w kieszeni dość duża butelka z alkoholem, zwłaszcza przy zatrzymaniu pod zarzutem kierowania w stanie nietrzeźwości, takim przedmiotem z całą pewnością jest). Kwestia telefonu również była przez świadków wyjaśniona poprzez wskazanie, że gdyby telefon ten był wykorzystywany przez zatrzymanego w sposób utrudniający czynności, byłby mu odebrany, a jeśli korzystał z niego w sposób akceptowalny, to niekoniecznie. Stąd brak pamięci świadków co do wykonywania przez oskarżonego połączeń telefonicznych nie ma tak istotnego znaczenia, jak by tego chciał skarżący, a i całkowicie zbędna była procesowa czynność ich konfrontacji. Dlatego też bardziej istotną w sprawie jest okoliczność, że przy oskarżonym nie znaleziono butelki z alkoholem, niż to, czy fizycznie miał możliwość ją opróżnić niezauważony, w toalecie. Na marginesie, całkowicie nielogicznym, a przez to podlegającym odrzuceniu jest wyjaśnienie oskarżonego, że alkohol ten „z nerwów” w tych okolicznościach wypił. Twierdził wszak, że dopiero potem usłyszał, że jadą na badanie krwi i był zdziwiony, skoro normalnie przeprowadzone badania wskazały na jego trzeźwość. Taki dotychczasowy przebieg wydarzeń nie uzasadniał przecież zdenerwowania, powodującego chęć wypicia płynu do dezynfekcji na spirytusie, o nieprzyjemnym w smaku stężeniu ok. 70%. Przy tym policjanci bezpośrednio po wypiciu znacznej ilości mocnego alkoholu powinni od razu poczuć silny jego odór od oskarżonego, nadto logika wskazuje, że po informacji o planowanym pobraniu krwi i w jego trakcie oskarżony winien głośno informować, że nie ma ono sensu z racji spożycia przez niego alkoholu, tymczasem nikt nigdzie jego protestu nie usłyszał i nie odnotował. Podobnie słusznie Sąd I instancji uznał, że nie można uznać za wiarygodną teorii oskarżonego, że na wynik pierwszego badania wpływ miała nasączona alkoholem maseczka. W okolicznościach przez niego opisywanych miał zdezynfekować ręce alkoholem, a następnie mokrymi rękami założyć maseczkę. By nasiąkła ona istotną ilością alkoholu, nie wystarcza pewna tylko jego ilość na wilgotnych dłoniach, nadto gdyby rzeczywiście była ona od alkoholu mokra, raczej nie można byłoby przez nią normalnie oddychać, bo uniemożliwiałyby to silne opary mocnego alkoholu. Nie sposób dać wiary w to, że po pozytywnym wyniku pierwszego badania nikt oskarżonego o tym nie poinformował, choć zdążył na ten temat powiedzieć, że spożywał alkohol, ale poprzedniego dnia. Dlatego też słusznie Sąd odrzucił wyjaśnienia oskarżonego, jako nie przedstawiające rzeczywistego przebiegu wydarzeń, ale stanowiące jedynie wyraz wytworzonej na potrzeby sprawy linii obrony.

Bezzasadny jest zarzut dotyczący dopuszczalności i skuteczności dowodu z badania krwi oskarżonego. Badanie alkomatem, co wynika z zeznań świadków, nie było przeprowadzone prawidłowo, nawet jeśli wyświetlił się jakiś wynik, zaś badanie krwi jest dowodem w pełni obiektywnym, dającym co do zasady zawsze prawdziwą odpowiedź na pytanie, czy znajdował się w niej alkohol. Podnoszenie więc wątpliwości, czy była konieczność jego wykonania czy jej nie było nie sprawi, że wynik tego badania winien być oceniony jako niedopuszczalny, nieprawdziwy lub niepotrzebny.

Bezzasadny był również zarzut obrazy przepisów, dotyczący oddalenia wniosków dowodowych. Wbrew treści apelacji, wniosek dot. dowodu z opinii biegłego, zgłaszany tak w odpowiedzi na akt oskarżenia (k. 75-76) jak i ponawiany na piśmie (k. 119) i w treści apelacji (k. 133v), dotyczył innych okoliczności, niż w zarzucie, a stawiana w tych wnioskach teza dowodowa nie pozwalała na uznanie wniosku za dopuszczalny. Słusznie wniosek ten był oddalany, ponieważ biegły miałby wbrew wynikowi badania krwi rozważać okoliczności hipotetyczne i niewiarygodne (ustalać wpływ nasączenia maseczki alkoholem na pierwszy wynik badania alkosensorem i spożycia alkoholu w toalecie), co nie służyło ustaleniu prawdziwego stanu faktycznego, jak też dokonać oceny dowodów w postaci protokołu badania alkomatem („czy w świetle dwukrotnego badania z wynikiem 0,0‰ możliwe jest stwierdzenie, czy oskarżony kierując był po użyciu alkoholu”). Tak sformułowane wnioski zdecydowanie podlegały oddaleniu, wobec czego nawet wskazanie niepełnej czy nieprawidłowej podstawy prawnej takiej decyzji (wyłącznie art. 170 § 1 pkt 5 kpk, zamiast art. 170 § 1 pkt 2 lub 3 kpk) nie powoduje, iż oddalenie wniosku można było uznać za nieprawidłowe i mające wpływ na treść wyroku.

Wobec bezzasadności zarzutu, dotyczącego obrazy przepisów ze sfery postępowania dowodowego, nie można było uznać, iż zasadnym był zarzut o wpływie podnoszonych naruszeń na treść rozstrzygnięcia poprzez dokonanie nieprawidłowych ustaleń faktycznych.

Za całkowicie bezzasadny należało uznać zarzut alternatywny, dotyczący rażącej surowości środka karnego. Zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych przy skazaniu za przestępstwo z art. 178a § 1 kk wg treści art. 42 § 2 kk jest regułą, wymieniany w tym przepisie jako pierwszy, a orzeczenie go alternatywnie tylko co do pojazdów określonego rodzaju musi wynikać z uzasadniających to, zasługujących na uwzględnienie okoliczności. Tymczasem w toku postępowania pierwszoinstancyjnego okoliczności takie nie były przez obronę podnoszone, nie było też wniosku o takie wyłączenie. Nadto zauważyć należy, że oskarżony podał, iż prowadzi działalność gospodarczą – firmę transportową, w której posiada 6 samochodów ciężarowych – zapewne nie kieruje nimi wszystkimi osobiście, wobec czego zakaz prowadzenia takich pojazdów nie uniemożliwi mu, a jedynie w pewnym stopniu utrudni, dalsze prowadzenie firmy (będzie musiał zatrudnić kierowcę). Nie uzasadnia to ustalenia, że w okolicznościach sprawy z orzeczonego wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów powinny zostać wyłączone wszystkie inne pojazdy mechaniczne, niż te, do których kierowania uprawnia kategoria B, albo nawet, że należałoby całkowicie odstąpić od orzekania takiego zakazu (przy warunkowym umorzeniu postępowania).

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów ustanowienia obrońcy w sprawie, wg norm przepisanych,

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz pozostawienie temu sądowi rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego,

ewentualnie

w związku z zarzutem rażącej niewspółmierności środka karnego, o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wyłącznie samochodów mechanicznych kategorii B, przez okres 3 lat,

ewentualnie

z najdalej posuniętej ostrożności procesowej, na wypadek uznania przez Sąd, że okoliczności zdarzenia - wbrew argumentacji obrony - nie budzą wątpliwości, o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego oraz odstąpienie od stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów skutkowała nietrafnością wniosku o jakąkolwiek zmianę wyroku, w szczególności poprzez uniewinnienie oskarżonego. Całkowicie niezasadny był wniosek alternatywny o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W obecnie obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk, uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk (zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej), art. 454 kpk (przy potrzebie kasacji wyroku uniewinniającego lub umarzającego postępowanie) lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Żadnej z tych przesłanek skarżący nie przywołał, wobec czego złożenie takiego wniosku nie mogło spotkać się z aprobatą Sądu odwoławczego. Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania nie został wsparty żadnym zarzutem, dotyczącym np. błędnych ustaleń faktycznych w zakresie stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynu czy prognozy kryminalistycznej ani nawet argumentacją w uzasadnieniu, wobec czego nie było zdaniem Sądu konieczności szczegółowego wyjaśniania, dlaczego ten wniosek nie znalazł aprobaty.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność apelacji i brak okoliczności, podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zgodnie z treścią art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia apelacji, wniesionej wyłącznie przez oskarżonego (jego obrońcę), koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi skarżący. Na koszty postępowania odwoławczego składają się zaś opłata w wysokości należnej za I instancję oraz ryczałt za doręczenia korespondencji – w kwocie 20 zł.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana