Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 493/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2022 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 października 2022 roku w Warszawie

sprawy K. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o przeliczenie emerytury

na skutek odwołania K. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 24 stycznia 2022 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

K. P. w dniu 22 kwietnia 2022r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 stycznia 2022r., znak: (...)Zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego w związku ze zwiększeniem zaliczki na podatek, odprowadzanej do Urzędu Skarbowego oraz wyliczeń składki na ubezpieczenie zdrowotne, skutkujące zmniejszeniem kwoty wcześniej przyznanego świadczenia miesięcznie do wypłaty, co zostało zmienione w otrzymanej w decyzji z dnia 24 stycznia 2022r. W związku z tym ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przywrócenie wcześniej przyznanej wysokości świadczenia do wypłaty miesięcznie w kwocie 5.975,06 zł, wynikającej z decyzji z dnia 19 listopada 2021r. oraz dodatkowo o wyliczenie składek za okres od dnia 1 października 2021r. do dnia 28 października 2021r.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że kwestionował decyzję dotyczącą zmienionego świadczenia emerytalnego, które należy uznać za prawa nabyte i niezbywalne gwarantowane przez Konstytucję. Dalej wyjaśnił, że w pismach otrzymanych od organu rentowego stwierdzono, że jego odwołanie jest bezprzedmiotowe i wobec powyższego odmówiono jego przesłania do Sądu. Zarazem nie przywrócono tego, co wynikało z wcześniej wydanej decyzji i przesłano jedynie nie do końca wiarygodne wyjaśnienia, w których powołano rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022r. w sprawie przedłużenia terminów poboru, dotyczące niektórych płatników. Decyzja zmieniająca świadczenie emerytalne została wydana w dniu 24 stycznia 2022r., a więc po wejściu w życie ww. rozporządzenia. W związku z tym nie można wydać decyzji, jednocześnie powołując wcześniejsze rozporządzenie, które nie jest nawet ustawą. Nadto w rozporządzeniu tym brak jest informacji dotyczących emerytów otrzymujących świadczenia w wysokości do kwoty 12.800 zł (odwołanie z dnia 19 kwietnia 2022r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., a uzasadniając swe stanowisko wskazał, że K. P. pobiera emeryturę przyznaną na podstawie decyzji z dnia 19 listopada 2021r. W dniu 14 stycznia 2022r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie oraz z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia. Wobec powyższego organ rentowy zaskarżoną decyzją przeliczył emeryturę poprzez doliczenie składek zgromadzonych na koncie, natomiast średnie dalsze trwanie życia zostało przyjęte w najkorzystniejszym wariancie. Wysokość świadczenia wzrosła z kwoty 7.255,01 zł do 7.262,84 zł brutto, z tym że z dniem 8 stycznia 2022r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. W związku z tym zmianie uległy zasady rozliczania zaliczek na podatek dochodowy, które zostały pobrane w styczniu 2022r. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, jeżeli emerytura nie przekracza kwoty 12.800 zł brutto, zaliczka na podatek za styczeń powinna być pobrana w wysokości nie wyższej niż kwota zaliczki obliczonej na zasadach, które obowiązywały do dnia 31 grudnia 2021r. Oznacza to, że emeryt lub rencista, którego wysokość świadczenia nie przekroczy kwoty 12.800 zł brutto, powinien otrzymać taką samą kwotę jak w grudniu. Organ rentowy stwierdził w związku z tym, iż świadczenie, które otrzymał ubezpieczony w styczniu było niższe, a więc nadpłacony podatek za styczeń 2022r. w kwocie 181 zł został zwrócony wraz ze świadczeniem za miesiąc luty 2022r. Wobec powyższego odwołanie z dnia 23 lutego 2022r. nie zostało przekazane do tutejszego Sądu, ponieważ roszczenie K. P. zostało zaspokojone (odpowiedź na odwołanie z dnia 16 maja 2022r., k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. w dniu 29 października 2021r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę, do którego dołączył świadectwo pracy z dnia 28 października 2021r., wystawione przez Narodowy Fundusz Zdrowia, z którego wynika, że był zatrudniony w Narodowym Funduszu Zdrowia od dnia 17 sierpnia 2007r. do dnia 28 października 2021r. (wniosek z dnia 29 października 2021r., k. 1-3 akt emerytalnych, świadectwo pracy z dnia 28 października 2021r., k. 7 akt emerytalnych).

Wskutek rozpoznania powyższego wniosku organ rentowy wydał decyzję z dnia 19 listopada 2021r., znak: (...) w której przyznał K. P. prawo do emerytury od dnia 1 października 2021r., wyliczone zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość świadczenia wyniosła 7.255,01 zł brutto. Należność za październik i listopad 2021r., po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzonej do urzędu skarbowego w kwocie 1.298,00 zł, liczonej od postawy opodatkowania wynoszącej 14.510,00 zł oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 1.305,90 zł, w tym odliczanej od podatku – 1.124,53 zł oraz z kwoty świadczenia – 181.37 zł, w łącznej kwocie 11.906,12 zł netto została przekazana ubezpieczonemu na rachunek bankowy. Od 1 grudnia 2021r., zgodnie z treścią decyzji, podstawę opodatkowania stanowiła kwota 7.255 zł miesięcznie. Zaliczka na podatek odprowadzana do Urzędu Skarbowego wyniosła 627 zł, zaś składka na ubezpieczenie zdrowotne łącznie 652,95 zł (odliczana od podatku – 562,26 zł, odliczana z kwoty świadczenia – 90.69 zł). W konsekwencji wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 5.975,06 zł. Dodatkowo organ rentowy wskazał w decyzji, że ponowne ustalenie wysokości emerytury poprzez doliczenie składek za okres od 1 października 2021r. do 28 października 2021r., może nastąpić po przedłożeniu stosowanego wniosku, w razie nie podjęcia ponownego zatrudnienia (decyzja z dnia 19 listopada 2021r., k. 8-10 akt emerytalnych).

Ubezpieczony w dniu 14 stycznia 2022r. złożył do organu rentowego wniosek o ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie oraz z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia (wniosek z dnia 14 stycznia 2022r., k. 11 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 24 stycznia 2022r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przeliczył emeryturę K. P. od dnia 1 stycznia 2022r. Emerytura ustalona w kwocie 7.255,01 zł została zwiększona o kwotę wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ustalenia prawa do emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem ich waloryzacji przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku. Emeryturę obliczono przy przyjęciu kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 1.305,86 zł oraz średniego dalszego trwanie życia w wymiarze 166,70 miesięcy. Wysokość świadczenia wzrosła z 7.255,01 zł do 7.262,84 zł brutto. Wskazano również, że od 1 marca 2022r. podstawę opodatkowania będzie stanowiła miesięcznie kwota 7.263 zł, zaś zaliczka na podatek odprowadzana do Urzędu Skarbowego będzie wynosiła 810 zł, natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne - 653,66 zł. Zatem wysokość świadczenia do wypłaty to 5.799,18 zł miesięcznie (decyzja z dnia 24 stycznia 2022r., k. 13-14 akt emerytalnych).

K. P. w dniu 23 lutego 2022r. złożył w organie rentowym pismo zatytułowane (...), w którym wskazał, że odwołuje się od decyzji z dnia 24 stycznia 2022r. (odwołanie z dnia 23 lutego 2022r., k. 15 akt emerytalnych). Po przeanalizowaniu tego odwołania, organ rentowy ustalił, że został nadpłacony przez ubezpieczonego podatek za styczeń 2022r. w kwocie 181 zł. Został więc zwrócony wraz ze świadczeniem za luty 2022r. (pismo organu rentowego z dnia 21 marca 2022r., k. 21 akt emerytalnych).

W dniu 22 kwietnia 2022r. ubezpieczony ponownie skierował do organu rentowego pismo zatytułowane (...), w którym wskazał, że odwołuje się od decyzji z dnia 24 stycznia 2022r. Zarzucił organowi rentowemu m.in. nieprzesłanie wcześniejszego odwołania do sądu (odwołanie z 19 kwietnia 2022r., 3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny, Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego. Dokumenty te, pochodzące od stron sporu i niekwestionowane przez nie, nie budziły zastrzeżeń i zostały ocenione jako wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Rozpoznanie sprawy w analizowanym przypadku nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 1 § 1 k.p.c. (Dz. U. z 2021r., poz. 11), który przewiduje, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie okoliczności istotne w sprawie zostały wyjaśnione i ostatecznie ustalone poprzez dowody przeprowadzone na posiedzeniu niejawnym. Nie było więc potrzeby wyznaczania rozprawy, tym bardziej że strony o to nie wnosiły. W tych okolicznościach Sąd na podstawie powołanego przepisu ocenił, że wyznaczenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym. O takim sposobie załatwienia sprawy Sąd wcześniej uprzedził strony, powołując się dodatkowo na art. 15 zzs 1 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r., poz. 1842) i udzielając stronom tygodniowego terminu na złożenie pism procesowych prezentujących ich stanowiska w sprawie (k. 13-14 a.s.).

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że K. P., składając odwołanie, zarzucił, że organ rentowy w sposób nieprawidłowy zwiększył zaliczkę na podatek, odprowadzaną do Urzędu Skarbowego, co skutkowało zmniejszeniem wysokości emerytury w porównaniu do obliczonej w decyzji z dnia 19 listopada 2021r. oraz że nie wyliczył świadczenia przy uwzględnieniu zwaloryzowanej kwoty składek za okres od dnia 1 października 2021r. do dnia 28 października 2021r.

Jeśli chodzi o drugi z zarzutów, to ubezpieczony błędnie przyjmuje, że organ rentowy w zaskarżonej decyzji nie uwzględnił składek za ww. okres. Decyzja wyraźnie wskazuje na okoliczność przeciwną, gdyż wynika z niej, że organ rentowy – stosując art. 108 ustawy z dnia 17 października 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504) –emeryturę w kwocie 7.255,01 zł brutto (a więc w wysokości ustalonej w decyzji z dnia 19 listopada 2021r.) powiększył o kwotę, która powstała po podzieleniu zwaloryzowanych składek za okres od dnia 1 października 2021r. do dnia 28 października 2021r. (1.305,86 zł) przez średnie dalsze trwanie życia wynoszące 166,70 miesięcy. W związku z tym, w wyniku przeprowadzonych wyliczeń, kwota po przeliczeniu świadczenia wyniosła łącznie 7.262,84 zł brutto [7.255,01 + (1.305,86 / 166,70)], i jest o 7,83 zł wyższa niż w decyzji z dnia 19 listopada 2021r. W związku z powyższym zarzutu ubezpieczonego, zarzucającego ZUS, nieuwzględnienie wniosku o przeliczenie świadczenia, nie można ocenić jako zasadnego.

Taka sama ocena dotyczy również zarzutu, jaki sformułował ubezpieczony w związku z niższą wysokością świadczenia do wypłaty, związaną z odprowadzanym do Urzędu Skarbowego podatkiem. W tym jednak zakresie, przed przystąpieniem do właściwej analizy zagadnienia, budzącego wątpliwości ubezpieczonego, należy wyjaśnić, że organ rentowy wydając w dniu 24 stycznia 2022r. zaskarżoną decyzję, nieprawidłowo zastosował przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz. U. z 2022r., poz. 28), które weszło w życie w dniu 8 stycznia 2022r., a więc obowiązywało w dacie wydawania zaskarżonej decyzji. Zgodnie z § 1 rozporządzenia przedłuża się terminy, o których mowa w art. 31, art. 38 ust. 1, art. 41 ust. 1 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021r., poz. 1128, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą podatkową do pobrania i przekazania przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów określonych w art. 31 i art. 34 ust. 1 ustawy podatkowej oraz z umów zlecenia określonych w art. 13 pkt 8 ustawy, w części stanowiącej nadwyżkę:

1)  kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych przychodów obliczonej zgodnie z przepisami ustawy, w brzmieniu obowiązującym w roku, w którym zaliczka jest pobierana, nad

2)  kwotą zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczoną od tych przychodów zgodnie z przepisami ustawy, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021r., pomniejszoną o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b ustawy podatkowej, w brzmieniu obowiązującym na ten dzień (ust. 1).

Przedłużony termin pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, o którym mowa w ust. 1, upływa w momencie uzyskania odpowiednio przychodów określonych w art. 31 i art. 34 ust. 1 ustawy podatkowej oraz z umów zlecenia określonych w art. 13 pkt 8 ustawy podatkowej w miesiącu, w którym wystąpiła ujemna różnica między:

1)  kwotą zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych przychodów obliczoną zgodnie z przepisami ustawy podatkowej, w brzmieniu obowiązującym w roku, w którym zaliczka jest pobierana, a

2)  kwotą zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych przychodów obliczoną zgodnie z przepisami ustawy podatkowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. pomniejszoną o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b ustawy podatkowej, w brzmieniu obowiązującym na ten dzień

- przy czym poboru nadwyżki zaliczki obliczonej zgodnie z ust. 1 dokonuje się do wysokości tej ujemnej różnicy (ust. 2).

W przypadku gdy nadwyżka zaliczki obliczona zgodnie z ust. 1 nie została pobrana w całości na podstawie ust. 2, przedłużony termin pobrania pozostałej części nadwyżki zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, o którym mowa w ust. 1, upływa w momencie uzyskania odpowiednio przychodów określonych w art. 31 i art. 34 ust. 1 ustawy podatkowej oraz z umów zlecenia określonych w art. 13 pkt 8 ustawy podatkowej w kolejnych miesiącach roku podatkowego, w których wystąpi różnica obliczona zgodnie z ust. 2 (ust. 3).

Przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, o której mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2, płatnik uwzględnia koszty uzyskania przychodów i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek zgodnie z przepisami ustawy podatkowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., o ile na moment obliczania tej zaliczki płatnik jest uprawniony do ich stosowania (ust. 4).

Płatnik pobiera nadwyżkę zaliczki obliczonej zgodnie w ust. 1 z przychodów, o których mowa odpowiednio w ust. 2 lub 3 (ust. 5).

Przedłużony termin przekazania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, o którym mowa w ust. 1, upływa w terminie określonym dla przekazania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów, o których mowa odpowiednio w ust. 2 lub 3 (ust. 6).

Jednocześnie zgodnie z § 2 rozporządzenia przedłużenie terminów, o których mowa w § 1, ma zastosowanie do zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobieranych w miesiącu, w którym podatnik uzyskał od płatnika przychody określone w art. 31 lub art. 34 ust. 1 ustawy podatkowej lub z umów zlecenia określonych w art. 13 pkt 8 ustawy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 12.800 zł, przy czym limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła tych przychodów.

Organ rentowy w styczniu 2022r., ustalając wysokość kwoty świadczenia do wypłaty dla ubezpieczonego, za ww. miesiąc pobrał wyższą o 181,00 zł zaliczkę na podatek dochodowy, którą to kwotę zwrócił K. P. wraz z emeryturą przysługującą za luty 2022r. i w tym zakresie obecnie nie ma podstaw do formułowania jakichkolwiek zarzutów, gdyż we wskazanej części żądanie ubezpieczonego – poprzez zwrot ww. kwoty – jest zaspokojone.

Odnosząc się z kolei do zarzutu ubezpieczonego, dotyczącego niższej kwoty świadczenia do wypłaty oraz zwiększenia zaliczki na podatek, odprowadzanej do urzędu skarbowego, to podkreślić należy, że wskazywane przez ubezpieczonego obniżenie świadczenia netto jest skutkiem właśnie wspomnianej zmiany wysokości zaliczki na podatek, przy czym zaliczka ta została obliczona przy uwzględnieniu zmienionych od 1 stycznia 2022r. przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021r., poz. 1128, z późn. zm.). Na datę, w której ZUS wydał zaskarżoną decyzję, według tych przepisów, przy uwzględnieniu skali podatkowej wynoszącej 17% i rocznej kwoty zmniejszającej podatek do 5.100 zł (w konsekwencji podwyższenia miesięcznej kwoty z 43,76 zł do 425 zł), zaliczka na podatek od świadczenia brutto ubezpieczonego wynoszącego 7.263 zł powinna wynieś 810 zł, jak przyjął ZUS (7.263 zł x 17% = 1.234,71 zł – 425 zł = 810 zł w zaokrągleniu). Przy tym trzeba pamiętać, że od 2022r. kwoty faktycznej zaliczki za dany miesiąc nie pomniejsza już składka zdrowotna. Nie można więc odliczać składki na ubezpieczenie zdrowotne od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w kwocie stanowiącej 7,75% podstawy wymiaru. Oznacza to, że kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne po pierwsze, nie wpływa na wysokość zaliczki i podatku dochodowego od osób fizycznych obliczanego od dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022r., a po drugie wyliczona w wysokości 9% podstawy wymiaru, będzie pomniejszać świadczenie wypłacane przez ZUS. W przypadku składki zdrowotnej, obliczonej od świadczenia ubezpieczonego, te właśnie zasady zastosowano. Kwota emerytury w zaskarżonej decyzji uległa podwyższeniu z 7.255 zł, ustalonej na mocy decyzji z dnia 19 listopada 2021r., do 7.263 zł, a zatem składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9%, też zwiększyła się, biorąc pod uwagę wskazane zmiany.

Reasumując, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w sposób prawidłowy dokonał przeliczenia emerytury z uwzględnieniem składek zapisanych na koncie oraz z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia. Również odliczenia z tytułu zobowiązań publiczno – prawnych są prawidłowe, zatem odwołanie K. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 stycznia 2021r., znak: (...), podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ( 14) § 1 k.p.c.

sędzia Agnieszka Stachurska