Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 611/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2022r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Karłowicz

Protokolant:

p. o. sekr. sąd. Olga Wojtczuk

przy udziale Prokuratora Artura Trębickiego

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2022 r.

sprawy K. B.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 4 maja 2022 r. sygn. akt II K 896/20

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 540 złotych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 611/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 4 maja 2022 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 896/20;

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---

--

-------------------

-------------------------------------------------------

-------------

-------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

-------------------

-------------------------------------------------------

-------------

-------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

----------------

---------------------------------

-------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

----------------

---------------------------------

-------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami logiki, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego wobec:

a) uznania za udowodnione, iż status ekonomiczny oskarżonego w chwili zawarcia umowy uniemożliwiał mu wywiązanie się z umowy, nie miał on płynności finansowej i nie miał zdolności uregulowania należności w terminie, a twierdzenia oskarżonego, że stan jego niewypłacalności zaistniał po zawarciu umowy i związany był z nieregulowaniem zobowiązań przez jego kontrahentów stanowi jedynie jego linię obrony, w sytuacji gdy oskarżony w 2015 i 2016 r. osiągał dochód, strata w związku z prowadzoną działalnością pojawiła się dopiero w roku 2017, jego problemy finansowe pogłębiały się stopniowo ze względu na fakt, iż sam nie otrzymał wynagrodzenia za sprzedany rolnikom towar, oskarżony cały czas pracował i dążył do tego, aby jego działalność nie musiała zostać zakończona i by mógł uregulować zadłużenie, prowadzona przez niego działalność gospodarcza funkcjonowała bez zarzutu od roku 2002 r., wykreślona została z CEIDG dopiero w 2019 r.,

b) uznania za udowodnione, iż po stronie oskarżonego istniał zamiar niewywiązania się z umowy i oskarżony zobowiązując się do zapłaty za towar wprowadził pokrzywdzonego w błąd, bo zdawał sobie sprawę, że w tym terminie nie będzie w stanie wykonać zobowiązania, w sytuacji gdy istnienie takiego zamiaru nie zostało w żaden sposób udowodnione, oskarżony po zawarciu umowy posiadał dochód, nadal prowadził działalność gospodarczą, prosperującą od lat, nie był dotychczas karany, przewidywał że przyniesienie ona zysk pozwalający na uregulowanie wszelkich zobowiązań, w grudniu 2016 r. wpłacił na rzecz pokrzywdzonego kwotę 1000 zł, miał świadomość, że prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą za zobowiązania odpowiada całym swoim majątkiem, w skład którego wchodzą także nieruchomości, znalazł się wraz z rodziną w bardzo trudnej sytuacji materialnej, a całe istniejące zadłużenie jest przez niego spłacane w toku postępowania egzekucyjnego,

c) przyjęcia, że niewiele do sprawy wnoszą dokumenty KRUS i Urzędu Skarbowego, bowiem nie można z nich wyprowadzić wniosku o niewypłacalności oskarżonego w chwili zawierania umowy, a kluczowe dla sprawy są uzyskane od komornika tytuły egzekucyjne, bowiem w chwili zawierania umowy oskarżony posiadał już zadłużenie, w sytuacji gdy pominięto przy dokonywaniu ustaleń istotne okoliczności wynikające z uznanych za wiarygodne dokumentów, bowiem zaległości oskarżonego w KRUS zaczęły się w lutym 2016 r., natomiast towar od pokrzywdzonego zakupił w 2015 r., wydanie tytułów wykonawczych i odzyskiwanie należności w drodze postępowania egzekucyjnego nie przesądza o niewypłacalności oskarżonego, ponadto mając na uwadze czas i zakres prowadzonej przez oskarżonego w ciągu kilkunastu lat działalności kwot egzekwowanych przed 2015 r. nie można uznać za znaczne i przekraczające możliwości zarobkowe.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja wywiedziona przez obrońcę oskarżonego wraz z przytoczonymi na jej poparcie argumentami, w konfrontacji z całokształtem zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, okazała się niezasadna. Bezzasadność przedmiotowego środka odwoławczego wynikała przede wszystkim z faktu, iż kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła, by postępowanie w niniejszej sprawie obarczone było uchybieniami wskazanymi przez skarżącego.

Na wstępie nadmienić należy, iż pomimo że ten pozornie podniósł szereg odrębnych zarzutów (a przy tym sformułowanych w sposób błędny - połączenie art. 7 kpk z art. 410 kpk), to tak naprawdę całość jego wywodów krążyła wokół jednej tylko materii i miała na celu zdyskredytowanie i umniejszenie wartości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, który to jednoznacznie przemawiał za przyjęciem winy jego klienta, zaś w zamian wyeksponowanie tych dowodów i okoliczności, które interpretowane po myśli samego autora przemówiłyby za korzystnym z jego punktu widzenia rozstrzygnięciem sprawy, a które tak naprawdę sprowadzały się wyłącznie do depozycji K. B. i wskazanej przezeń dokumentacji.

Tymczasem, bez zawahania stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie wina podsądnego została wykazana w oparciu o całokształt materiału dowodowego, zaś przede wszystkim - na podstawie dowodów z dokumentów, które nie tylko okazały się autentyczne i najbardziej miarodajne, ale przy tym również obiektywne i rzetelne. Jednocześnie, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej wykładni treści płynących z rzeczonych źródeł dowodowych, wyprowadzając racjonalne i należyte konkluzje.

Z kolei, tego samego nie sposób powiedzieć już o przekonaniach autora apelacji, który za wszelką cenę starał się nadać wspomnianym dowodom i płynącym z nich okolicznościom wyraźnie nazwany, intencjonalny wydźwięk, niejako zatracając płynącą z nich rzeczywistą i jasną treść. Idee apelującego nie zostały przy tym poparte choćby żadnymi poszlakami, a jedynie bazowały na uprzednich, doszczętnie przenalizowanych przez Sąd Rejonowy, wyjaśnieniach K. B., czyli, swoją drogą, podmiotu niewątpliwie zainteresowanego określonym rozstrzygnięciem sprawy. I o ile rzecz jasna, pozostawał on stosunkowo konsekwentny w swych twierdzeniach dotyczących rzekomego braku zamiaru popełnienia przestępstwa przedstawionego mu w akcie oskarżenia, przekonując iż jego kondycja finansowa uległa znacznemu pogorszeniu dopiero po zawarciu umowy z pokrzywdzonym, o tyle fakt ten nie mógł jeszcze stanowić podstawy dla poczynionych przez organ sądowy ustaleń faktycznych. Wręcz przeciwnie, właśnie do treści płynących z tego dowodu, z naturalnych i logicznych względów, należało podjeść z minimum zdwojoną ostrożnością, bacząc iż relacja prezentowana przez K. B. może stanowić wyłącznie realizację przyjętej linii obrony. Stąd, Sąd Rejonowy zobligowany został nie tylko do kompleksowego przeanalizowania stanowiska procesowego zajmowanego przez podsądnego, ale również przez pryzmat właśnie tych przekonań – oceny pozostałej części ujawnionego materiału dowodowego. Bez wątpienia jednak, Sąd merytoryczny sprostał tak nakreślonej powinności, czemu wyraz dał w pisemnych motywach do zaskarżonego orzeczenia, gdzie – być może zwięźle, acz niezwykle konkretnie – wypunktował jakie przesłanki przemawiały za odmówieniem wiary wyjaśnieniom oskarżonego w tym zakresie.

I tak, nie budziło wątpliwości, iż już (i to nawet blisko rok) przed zawarciem spornej umowy K. B. posiadał znaczne zadłużenie, które zupełnie ignorował i którego nie spłacał regularnie, pomimo (wynikającej z aktywności podejmowanej przez komornika sądowego) świadomości ciążących na nim obowiązków. W tej sytuacji trudno przyjąć, ażeby ówczesna sytuacja finansowa podsądnego była na tyle zadowalająca i pewna, ażeby dać komukolwiek podstawy do uznania, że z jakichś przyczyn kolejne zobowiązania będzie on regulował w terminie. Racjonalne wnioski pozostawały wręcz zgoła odmienne. To brak płatności przez oskarżonego spowodował wszczęcie kolejnych postępowań egzekucyjnych. Oczywiście, być może tuż po podpisaniu omawianego kontraktu, ze względów przywoływanych przez obronę, K. B. stał się jeszcze mniej wypłacalny, jednakże fakt ten tak naprawdę nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy i poczynionych przez organ sądowy ustaleń dotyczących motywacji i zamiaru sprawcy. Wszak, relewantne znaczenie dla stwierdzenia rzeczywistych pobudek oskarżonego oraz jego nastawienia miał wyłącznie moment, w którym zadeklarował on kontrahentowi pewne świadczenia. Podobnie obojętne dla finalnych konkluzji o sprawstwie podsądnego pozostawało również i to, że ten od kilkunastu lat prowadził działalność gospodarczą, która corocznie przynosiła pewne dochody, zwłaszcza, że jak wskazał sam skarżący w okolicach inkryminowanego zajścia te tak naprawdę wcale nie oscylowały wysoko. Trzeba zauważyć, że osiągany dochód roczny w 2014 roku i 2015 roku oscylował w wysokości zadłużenia oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego. Wreszcie, ustaleń co do braku zamiaru oszukania pokrzywdzonego nie mógł dowodzić fakt, iż kilkanaście miesięcy po sfinalizowaniu transakcji, K. B. przekazał mu sumę tysiąca złotych, która swoją drogą stanowiła jedynie blisko 10 procent należnej mu kwoty. Okoliczność ta w swej istocie miała się bowiem nijak do zamiaru towarzyszącemu podsądnemu kilkanaście miesięcy wcześniej, przy zawieraniu umowy. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, wyrażonym w wyroku z dnia 03 kwietnia 2013 r., sygn. akt II AKa 80/13 przy ustaleniu zamiaru sprawcy, który nie przyznaje się do winy, należy brak pod uwagę wszystkie okoliczności (w tym dotyczące strony przedmiotowej), na podstawie których można by wyprowadzić wnioski czy mamy do czynienia z oszustwem. Nie budzi wątpliwości pogląd, iż o zamiarze zagarnięcia mienia można wnioskować również z zachowań sprawcy składających się na elementy strony przedmiotowej przestępstwa, a nie tylko z jego wyjaśnień, w których ów zamiar kwestionuje (Legalis Numer 999517) .Jak wynika z akt niniejszej sprawy, oskarżony w dacie zarzucanego mu czynu zalegał z płatnościami także innym podmiotom. Prawidłowym był zatem wniosek, iż zdawał sobie doskonale sprawę z tego, iż nie jest w stanie uregulować kolejnych zobowiązań, jeżeli już toczyły się wobec niego postepowania egzekucyjne. Zapłatę za wystawioną przez pokrzywdzonego fakturę uzależniał od zdarzenia przyszłego i niepewnego, jakim było rozwinięcie podupadłej działalności gospodarczej. Jego zamiar wynikał zatem wprost z jego wszelkich działań i zaniechań. O zamiarze bezpośrednim wprowadzenia w błąd świadczą kolejne, poszczególne czynności wykonawcze K. B., jak również jego zachowanie po dacie wskazanej w akcie oskarżenia – brak odpowiedzi na wysłane pisma, brak prób rozłożenia należności na raty czy stanowczych deklaracji spłaty należności w określonym terminie.

Stąd, dalsze dywagacje obrony - tak naprawdę niepoparte żadnymi ostrymi argumentami i które również nie stanowiły w zasadzie żadnego novum, nie mogły znaleźć uznania w oczach Instancji Odwoławczej. Co więcej, analizując tak wyjaśnienia oskarżonego jak i wtórne przekonania jego pełnomocnika procesowego zawarte w apelacji - i to nie tylko przez pryzmat pozostałej części zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, ale także pod kątem podstawowych zasad rozsądku i obycia społecznego i nie tracąc jednocześnie z pola widzenia kontekstu sytuacyjnego sprawy oraz jego tła, należy dojść do przekonania o braku szczerości z jego strony. W przedstawionym stanie rzeczy wyjaśnienia oskarżonego nie tylko nie mogły stanowić wyznacznika dla odtworzonego przebiegu inkryminowanego zdarzenia, ale także miernika dla oceny wiarygodności pozostałych zgromadzonych dowodów, a właśnie takie intencje w rzeczywistości przyświecały autorowi apelacji.

Tym samym, reasumując całość niniejszych wywodów stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji w zakresie oceny wiarygodności ujawnionego w toku postępowania materiału dowodowego, stwierdzając przy tym winę K. B. w zakresie zarzucanego mu czynu. Apelujący w wywiedzionym środku zaskarżenia w sposób obiektywny nie wykazał zaś nieprawidłowości procesu pierwszoinstancyjnej oceny dowodów, które skutkowałyby uwzględnieniem przedstawionych zarzutów. Wobec braku zarzutów w tym zakresie należy tylko wskazać, że wymierzona oskarżonemu w niniejszej sprawie kara czyni zadość wymogom płynącym w tym zakresie z przepisu art. 53 kk . Orzeczona kara odpowiada bowiem stopniowi winy oraz społecznej szkodliwości czynu, uwzględnia właściwości i warunki osobiste oskarżonego, rodzaj i wysokość wyrządzonej przez niego szkody, a także uwzględnia cele kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Tym samym Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, żeby kwestionować rodzaj i wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonego K. B. od stawianego mu zarzutu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec bezzasadności wywiedzionych zarzutów, na uwzględnienie nie zasłużył tak sformułowany wniosek apelacyjny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 4 maja 2022 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 896/20;

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec bezzasadności wywiedzionych zarzutów i przy jednoczesnym braku przesłanek podlegających uwzględnieniu z urzędu, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby podjąć ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk uznając, że w sprawie nie zachodzą podstawy do zwolnienia oskarżonych od ich zapłaty.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 4 maja 2022 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II K 896/20;

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana