Sygn. akt II Ka 659/22
Sygn. akt. II Kz 287/22
Dnia 26 października 2022r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Karol Troć |
|
Sędziowie: |
SO Agata Kowalska SR (del.) Paweł Mądry (spr.) |
|
Protokolant: |
p. o. sekr. sąd. Olga Wojtczuk |
przy udziale prokuratora Artura Oleszka
po rozpoznaniu w dniu 26 października 2022 r.
sprawy M. K.
oskarżonego z art. 177 § 2 kk
na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej M. D. oraz zażalenia wniesionego przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej L. D. (1)
od wyroku Sądu Rejonowego w Łukowie
z dnia 9 czerwca 2022 r. sygn. akt II K 383/20
I. zaskarżony wyrok, w tym zawarte w nim rozstrzygnięcie o kosztach procesu, utrzymuje w mocy;
II. zasądza na rzecz Skarbu Państwa od M. D. kwotę 40 złotych, zaś od L. D. (1) kwotę 10 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II Ka 659/22 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
6.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 09 czerwca 2022r. w sprawie II K 383/20 |
6.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☒ inny |
6.3. Granice zaskarżenia |
6.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
6.1.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
6.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2.
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
6.5. Ustalenie faktów |
6.1.3. Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
2.1.1.1. |
------------------- |
--------------------------------------------------------- |
------------ |
--------------- |
6.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
2.1.2.1. |
------------------- |
---------------------------------------------------------- |
------------- |
-------------- |
6.6. Ocena dowodów |
6.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
--------------- |
------------------------------------------------------------ |
---------------------------------------------- |
6.1.6.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
--------------- |
------------------------------------------------------------- |
---------------------------------------------- |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
zarzut obrazy prawa materialnego, art. 46 § 1 kk, poprzez uznanie, że wydatki, które poniosła i udokumentowała M. D. nie są związane z przestępstwem popełnionym przez oskarżonego M. K. i nie podlegają kompensacie jako szkoda wyrządzona przestępstwem, co w konsekwencji skutkowało nieuwzględnieniem wniosku oskarżycielki posiłkowej, zgłoszonego na podstawie przywołanego wyżej przepisu |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
- obrońca kwestionując odmowę uwzględnienia wniosku M. D. o naprawienie szkody krytycznie odniósł się do stanowiska Sądu Rejonowego przedstawionego w rozdziale „Inne zagadnienia” uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji wyraził tam pogląd, że wydatki poniesione przez oskarżycielkę „ nie są związane z popełnionym przestępstwem i nie stanowią szkody wyrządzonej tym występkiem”. Nadto Sąd stwierdził, że w sprawie nie zachodzi podstawa do zastosowania art. 446 § 3 kc. - natomiast obrońca w uzasadnieniu apelacji wskazał na argumenty przemawiające za istnieniem związku przyczynowego pomiędzy śmiercią L. D. (2) a wydatkami poniesionymi przez jego córkę, a następnie stwierdził, że „ przepis art. 46 § 1 kk stanowi w tym przypadku lex specialis” w stosunku do art. 446 § 3 kc. Zdaniem obrońcy, z uwagi na kategoryczne brzmienie art. 46 § 1 kk, obowiązkiem Sądu Rejonowego było uwzględnienie wniosku o naprawienie szkody. - oceniając zasadność zarzutu obrońcy, na wstępie należy jedynie ubocznie wskazać, że błędem obrońcy jest kwalifikowanie jako „ wydatku” oskarżycielki kwot 9.388 zł i 500 zł stanowiących odpowiednio cenę wycieczki oskarżycielki i zaliczkę na zimowisko jej syna, gdyż nie są to wydatki powstałe wskutek śmierci L. D. (2). - przechodząc do zasadniczego nurtu rozważań należy jednoznacznie wskazać, że przepis art. 46 § 1 kk nie jest lex specialis w stosunku do przepisów prawa cywilnego regulujących kwestie odpowiedzialności za popełnienie czynu niedozwolonego. Przeciwny pogląd skarżącego jest rażąco sprzeczny z jednoznacznym brzmieniem przepisu art. 46 § 1 kk, na który powołuje się obrońca. Należy zatem przypomnieć, że sąd orzeka na podstawie tego przepisu „ stosując przepisy prawa cywilnego”. Sformułowanie to oznacza, że sąd w procesie karnym jest zobowiązany oceniać żądanie pokrzywdzonego na podstawie kryteriów zawartych w odpowiednich przepisach kodeksu cywilnego z uwzględnieniem odmienności wynikających z samego faktu wyrządzenia szkody przestępstwem (a zatem, dla przykładu, niemożliwe jest stosowanie w procesie karnym przepisów kodeksu cywilnego o odpowiedzialności na zasadzie ryzyka). - z tych powodów należy przyznać rację stanowisku Sądu Rejonowego, że żądanie M. D. nie znajduje oparcia w żadnym przepisie kodeksu cywilnego i w tym kontekście zostało wyartykułowane twierdzenie Sądu I instancji, że „ wydatki” oskarżycielki nie stanowią szkody wyrządzonej występkiem przypisanym M. K.. |
||
Wniosek |
||
uwzględnienie wniosku oskarżycielki posiłkowej M. D. złożonego na podstawie art. 46 § 1 kk |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
brak podstawy prawnej do uwzględnienia wniosku chociażby w części |
||
3.2. |
- zarzut, mającej wpływ na treść orzeczenia, obrazy prawa procesowego - art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk poprzez zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. D. kwoty 2.352 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy całość wydatków, które poniosła z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika wynosi 10.000 zł plus 2.300 zł podatku VAT nadto zarzut zawarty w zażaleniu pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej L. D. (1): - zarzut obrazy przepisów postępowania, a mianowicie art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk poprzez niezasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej L. D. (1) całości wydatków, które poniosła z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika, tj. w kwocie |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
- wskazane powyżej zarzuty, zbieżne w swej treści, należało ocenić łącznie z uwagi na tożsamość argumentacji stanowiącej podstawę do ich nieuwzględnienia; - podnosząc powyższe zarzuty obaj pełnomocnicy prezentowali stanowisko, że sąd orzekając o kosztach procesu nie jest upoważniony do weryfikowania opłaty określonej w umowie zawartej pomiędzy pełnomocnikiem a klientem, a wysokość wydatków limitowana jest wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów. Obaj skarżący powołali się w tym zakresie na dokładnie te same orzeczenia Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Dodatkowo pełnomocnik M. D. stwierdził, że „ obowiązujące rozporządzenie określające wysokość opłat za czynności adwokackie nie określa maksymalnego honorarium adwokata, wobec czego jego zaniżenie przez Sąd było arbitralne i całkowicie nieuzasadnione”. - z tak postawionymi tezami nie zgadza się Sąd Okręgowy w Siedlcach. Owszem, w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wyrażano w przeszłości stanowisko, że sąd nie jest uprawniony do obniżenia opłaty określonej w umowie zawartej między adwokatem a klientem, gdy takie wydatki zostały rzeczywiście poniesione oraz jeżeli ustalona opłata nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej wysokości wynagrodzenia jednego adwokata przewidzianego w przepisach, lecz orzeczenia te, wydane ponad dekadę temu, nie reprezentują aktualnej linii orzeczniczej, co do której przyłącza się Sąd Okręgowy w Siedlcach. Prawidłowa wykładnia § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie prowadzi do wniosku, że w przypadku ustalania wysokości opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości (stanowiących podstawę do zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa prawnego) sąd ograniczony jest nie tylko limitem wynikającym z tego przepisu (tj. sześciokrotnością stawki minimalnej w przypadku sprawy wymagającej przeprowadzenia rozprawy), lecz jest zobowiązany do przeprowadzenia kontroli w celu ustalenia czy wysokość wydatków poniesionych przez stronę, która zwrotu się domaga, jest adekwatna w realiach tej sprawy przy uwzględnieniu kryteriów enumeratywnie wskazanych w przepisie § 15 ust. 3 rozporządzenia, a w przypadku ustalenia że jest zawyżona, zobowiązany jest do obniżenia wysokości takiej opłaty do wysokości zgodnej z tymi wyznacznikami (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 marca 2021r. w sprawie IV KK 319/19, Lex nr 3189930; Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 4 lipca 2019r. w sprawie II AKz 353/19, Lex nr 2757909; Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 11 kwietnia 2019r. w sprawie II AKz 171/19, Lex nr 2738932; Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 4 grudnia 2018r. w sprawie II AKz 930/18, Lex nr 2728420). - wbrew twierdzeniu pełnomocnika M. D., przepis § 15 ust. 3 rozporządzenia znajduje także zastosowanie w przedmiotowej sprawie (§ 11 ust. 7 rozporządzenia). - z tych powodów pogląd prawny skarżących o niedopuszczalności sądowej kontroli wysokości należnego wynagrodzenia obrońcy lub pełnomocnika należało ocenić negatywnie. - z uwagi zaś na brak kwestionowania przez skarżących ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego co do wysokości należnego w tej sprawie wynagrodzenia (tj. ustalenia opłaty na poziomie dwukrotności stawki minimalnej), Sąd Okręgowy uznając zarzut apelacji i zażalenia za bezzasadny, nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej części wyroku zgodnie z wnioskami pełnomocników. |
||
Wniosek |
||
wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielek posiłkowych kwot po 12.300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
bezzasadność obu zarzutów skutkowała nieuwzględnieniem obu wniosków |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
4.1. |
brak |
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
6.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.1.1 |
Przedmiot utrzymania w mocy |
- rozstrzygnięcie w zakresie wniosku oskarżycielki posiłkowej M. D. złożonego na podstawie art. 46 § 1 kk - rozstrzygnięcie o kosztach procesu |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
zarzuty apelacji i zażalenia okazały się w całości bezzasadne, zaś Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany wyroku na podstawie przesłanek uwzględnianych z urzędu |
|
6.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
5.2.1 |
Przedmiot i zakres zmiany |
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
6.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
6.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
5.3.1.1.1. |
---------------------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
5.3.1.4.1. |
---------------------------------------------------------------------- |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ |
|||
6.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
|||
6.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
----------------- |
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||
6. Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
II |
oba złożone środki odwoławcze nie zostały uwzględnione, zatem zgodnie z art. 633 kpk w zw. z art. 636 § 2 kpk Sąd zasądził od oskarżycielek posiłkowych na rzecz Skarbu Państwa w równych częściach wydatki postępowania odwoławczego (20 zł tytułem ryczałtu za doręczanie pism sądowych) oraz dodatkowo od M. D. opłatę od apelacji (30 zł - art. 13 ust. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych). |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej M. D. |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
rozstrzygnięcie co do środka kompensacyjnego i kosztów procesu |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść |
☐ w całości |
|||||
☒ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |