Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2874/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 4.10.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. J. jako pracownik u płatnika składek (...) A. M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu od 1.08.2016 r., a także, że nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu od 1.05.2019 r.

Co do pierwszego okresu objętego decyzją Zakład argumentował, że A. J. przedstawiła umowę o pracę z dnia 29.07.2016 r. z płatnikiem na czas nieokreślony od 1.08.2016 r., potwierdzenia przelewów zasiłków macierzyńskich na jej rachunek bankowy, zeznania podatkowe PIT 11, PIT 37 i oświadczenie, z którego wynika, że otrzymywała minimalne wynagrodzenie, lecz płatnik nie dostarczył dokumentów umożliwiających wypłatę zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego, nie brał udziału w postępowaniu wyjaśniającym przez organem rentowym, A. J. nie została zgłoszona do ubezpieczeń pracowniczych przez płatnika od 1.08.2016 r. i nie były za nią opłacane składki z tego tytułu, natomiast z ustaleń organu rentowego wynika, że A. J. już od 2.02.2017 r. do 20.04.2017 r. miała zwolnienie lekarskie, a nadto kontrola u płatnika przeprowadzona od 15.01.2019 r. do 30.01.2019 r. dotycząca okresu od stycznia 2014 r. do grudnia 2016 r., nie wykazała, że wymieniona była zatrudniona u płatnika.

Co do drugiego okresu objętego decyzją Zakład podniósł, że płatnik zgłosił A. J. do ubezpieczeń społecznych od 1.05.2019 r. z uchybieniem ustawowego terminu 21.07.2020 r., dokumenty rozliczeniowe za maj, czerwiec (z podstawą wymiaru 2250 zł), lipiec (z podstawą wymiaru 750 zł), sierpień (z podstawą wymiaru 0 zł) także zostały złożone po terminie ze znacznym opóźnieniem. Zakład podał, że za okres od 12.07.2019 r. do 2.03.2020 r. płatnik wykazał zwolnienie lekarskie i zasiłek macierzyński od 3.03.2020 r. do 28.02.2021 r.

Organ rentowy zaznaczył, że nie przedłożono umowy o pracę z 1.05.2019 r., zaświadczenia lekarskiego o zdolności do podjęcia zatrudnienia na umówionym stanowisku pracy, ani żadnych dowodów pracy A. J..

W konkluzji ZUS stwierdził, że brak zgłoszenia do ubezpieczeń pracowniczych od 1.08.2016 r. oraz dokonane zgłoszenie od 1.05.2019 r. ze znacznym uchybieniem terminowi, a także to, że zgłoszenia te miały miejsce na krótko przed powstaniem niezdolności do pracy przypadającej w okresie ciąży, uzasadniają wniosek, że zgłoszenie od 1.05.2019 r. miało na celu jedynie uzyskanie tytułu do ubezpieczeń społecznych w celu korzystania z wypłaty kolejnych świadczeń, wobec czego umowa o pracę była pozorna.

(decyzja w aktach ZUS dotyczących A. J.)

Decyzją z 17.11.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że J. J. jako pracownik u płatnika składek (...) A. M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz chorobowemu od 6.10.2015 r. do 31.05.2016 r. i od 1.07.2016 r. do 30.06.2017 r.

Zakład argumentował, że J. J. przedłożył umowy o pracę zawarte z płatnikiem, świadectwa pracy, zeznania podatkowe PIT 11, PIT 37, lecz kontrola u płatnika przeprowadzona od 15.01.2019 r. do 30.01.2019 r. dotycząca okresu od stycznia 2014 r. do grudnia 2016 r., nie wykazała, że był on zatrudniony u płatnika, a nadto został on zgłoszony do ubezpieczeń dopiero 16.11.2020 r., a więc z uchybieniem terminowi ustawowemu, płatnik nie złożył żadnych imiennych raportów ZUS RCA za wskazany okres, w trakcie postępowania wyjaśniającego płatnik nie przedłożył zaświadczenia lekarskiego o zdolności do pracy na umówionym stanowisku pracy, ani żadnych dowodów pracy J. J..

(decyzja w aktach ZUS dotyczących J. J.)

Odwołania od powyższych decyzji złożyli odpowiednio A. J. i J. J., negując pozorności swoich umów o pracę i wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez stwierdzenie, że w objętych nimi okresach podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownicy płatnika składek.

(odwołania k. 3-4, k. 3-5 akt VIII U 77/22)

W odpowiedziach na odwołania pozwany wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowiska w sprawie obojga wnioskodawców.

( odpowiedzi na odwołania k. 34-35, k. 7-8 akt VIII U 77/22)

Sprawy z odwołań wnioskodawców zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia za sygn. VIII U 2874/21. ( e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:50:09 w aktach VIII U 77/22)

W toku postępowania - na rozprawach z 11.07.2022 r., z 9.08.2022 r. i z 3.10.2022 r. -pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, wnioskodawca poparł własne odwołanie, zainteresowany płatnik zajął stanowisko jak wnioskodawcy, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie obu odwołań i o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. ( e-prot. z 11.07.2022 r.:00:03:34 , e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:02:20, 00:02:28, 00:03:30 w aktach VIII U 77/22, e-prot. z 3.10.2022 r.:00:00:15, 00:38:57 )

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Płatnik składek - A. M. prowadzi – na podstawie wpisu do (...) od 1.03.2012 r. własną działalność gospodarczą pod firmą (...) w Ł., która polega na sprzedaży odzieży sportowej na bazarze w Hali B. Rynek oraz na detalicznej sprzedaży przez domy wysyłkowe lub Internet.

Na prowadzenie tej działalności namówił płatniczkę jej mąż T. M.. P. bardzo niechętnie zgodziła się na otwarcie własnej działalności, ponieważ obawiała się, że nie podoła obowiązkom prawnym jakie się z tym wiązały. Uległa jednak namowom małżonka, ponieważ ten zadeklarował, że przejmie na siebie załatwianie wszelkich spraw związanych z prowadzeniem dokumentacji dotyczącej firmy żony, a w tym w szczególności wykona odpowiednie zgłoszenia do ZUS zatrudnionych u płatniczki osób, będzie składał dokumenty rozliczeniowe za te osoby, odprowadzi należne składki, dokona rozliczeń podatkowych, wystawi zeznania podatkowe PIT dla pracowników płatniczki. P. zleciła wykonywanie w/w czynności małżonkowi i przez cały czas w badanym okresie była przekonana, że jej mąż - zgodnie z powyższymi ustaleniami - rzeczywiście wykonywał wszystkie czynności dotyczące obowiązków płatniczki jakie łączyły się z zatrudnieniem przez nią pracowników.

P. nie korzystała w badanych okresach z usług zewnętrznej firmy rachunkowej.

W badanym okresie płatniczka miała dwa sklepy: jeden w formie boksu na (...) B., gdzie odbywała się sprzedaż stacjonarna, oraz drugi – sklep internetowy, gdzie odbywała się sprzedaż wysyłkowa.

(wydruk z (...) k. 13 akt VIII U 77/22, zeznania płatniczki e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:02:50 w zw. z 00:38:05 w zw. z zeznaniami płatniczki w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:27:10, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11)

Wnioskodawcy - A. J. i J. J. są małżeństwem . (okoliczność niesporna)

W dniu 29.07.2016 r. płatnik składek i A. J. zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony, zgodnie z którą wnioskodawczyni została zatrudniona w firmie płatniczki na stanowisku sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1850 zł miesięcznie, wskazując jako dzień rozpoczęcia pracy 1.08.2016 r., a jako miejsce jej wykonywania Ł. ul. (...) (Hala B. Rynek boks 245).

( umowa o pracę k. 12 akt ZUS)

Przed zawarciem w/w umowy o pracę wnioskodawczyni nie została skierowana na badania wstępne przez płatnika. Przed podjęciem zatrudnienia u płatnika wnioskodawczyni nie została także przeszkolona w zakresie bhp.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12)

A. J. podjęła u płatniczki pracę ponieważ zaraz po ślubie wnioskodawcy chcieli jak najwięcej czasu wolnego spędzać razem, a w/w bazar, na którym wnioskodawczyni miała świadczyć dla płatniczki pracę, był bardzo blisko miejsca zamieszkania wnioskodawców. Przed ślubem J. J. pracował jako kierowca autokaru.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38)

Wcześniej płatniczka zatrudniała na stanowisku sprzedawcy na (...) B. siostrę wnioskodawczyni - E. B., która w badanym czasie przebywała na urlopie wychowawczym. A. J. została przez płatniczkę zatrudniona na zastępstwo za siostrę. E. B. podejmując u płatniczki zatrudnienie na umowę o pracę była na ostatnim roku studiów, które godziła z pracą. P. składek zgłosiła E. B. do pracowniczych ubezpieczeń.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania świadka E. B. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:30:47)

Jednak kontrola ZUS u płatniczki przeprowadzona od 15.01.2019 r. do 30.01.2019 r. dotycząca okresu od stycznia 2014 r. do grudnia 2016 r., wykazała, że płatnik nie złożył raportów ZUS RCA z kodem (...) i podstawą wymiaru składek za E. B. za okres od 1.01.2016 r. 31.12.2016 r. W trakcie tej kontroli wykazano, że E. B. była na urlopie wychowawczym od 2.01.2016 r. do 31.12.2016 r. Nie wykazano wówczas natomiast, że pracownikami płatniczki w spornych okresach byli także wnioskodawcy.

(protokół kontroli przeprowadzonej od 15 do 30.01.2019 r. u płatnika k. 38-40 akt ZUS)

W badanym okresie A. J. miała już licencjat z zarządzania i kontynuowała naukę jako studentka ostatniego roku dziennych studiów magisterskich na kierunku rachunkowość i finanse na Uniwersytecie (...) w Ł.. Przed 2016 r. wnioskodawczyni nie pracowała, bo studiowała dziennie. Obrona pracy magisterskiej wnioskodawczyni odbyła się w październiku 2017 r.

( zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12)

W roku akademickim 2016/2017 w semestrze zimowym zajęcia na kierunku wnioskodawczyni odbywały się od 4.10.2016 r. do 22.01.2017 r. a w semestrze letnim od 20.02.2017 r. do 11.06.2017 r. Zgodnie z Regulaminem Studiów (...) obowiązującym w latach, w których studiowała A. J. „student ma obowiązek uczestniczenia w zajęciach prowadzonych w formie konwersatoriów, ćwiczeń, laboratoriów, warsztatów, symulacji, zajęć terenowych i lektoratów na wszystkich latach studiów”, nie miała obowiązku uczestniczenia w zajęciach prowadzonych w formie wykładów. Forma zaliczenia przedmiotu oraz limit uczestnictwa w zajęciach był podawany przez osobę prowadzącą studentom na pierwszych zajęciach. Nie ma obecnie możliwości zweryfikowania tego w przypadku wnioskodawczyni, ani też możliwości odtworzenia list obecności z badanego okresu.

(pismo z (...) z załącznikami k. 77- 82)

Z karty ciąży wynika, że wnioskodawczyni ostatnią miesiączkę miała 13.07.2016 r., badanie potwierdzające 7/8 tydzień ciąży przeprowadzono 20.08.2016 r., a termin porodu wyznaczono na 22.04.2017 r.

( karta ciąży k. 71-73)

A. J. rozpoczęła pracę u płatniczki w boksie handlowym nr 245 w (...) w Ł. w dniu 1.08.2016 r. Wykonywała pracę sprzedawcy od poniedziałku do piątku od 9.00 do 17.00, a w soboty przez 4 godziny. Jej praca polegała na sprzedaży odzieży sportowej oraz na składaniu zamówień na towar drogą mailową. Robiła to samo co wcześniej jej siostra E. B.. Przed Świętami Bożego Narodzenia był większy ruch. Zdarzało się, że przy okazji spaceru E. B. odwiedzała wnioskodawczynię w pracy. Mąż płatniczki bezpośrednio uczestniczył w prowadzeniu tego boksu i kontaktował się z A. J. w sprawie zaopatrzenia boksu handlowego. Odwołująca nie była upoważniona do podpisywania dokumentów firmowych w imieniu płatniczki. Jeśli klient chciał fakturę wówczas A. J. informowała kiedy będzie do odbioru po wypisaniu jej przez pracodawcę. Wnioskodawczyni sporządzała raporty dobowe. Po utarg przyjeżdżała płatniczka. Wnioskodawczyni godziła obowiązki studentki ostatniego roku z pracą u płatniczki. Jeśli wnioskodawczyni musiała zdawać egzamin na studiach - brała wówczas dzień wolny. P. nie prowadziła dla A. J. list obecności, ani ewidencji czasu pracy.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania płatniczki e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:02:50 w zw. z 00:38:05 w zw. z zeznaniami płatniczki w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:27:10, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zdjęcia z boksu, w którym pracowała wnioskodawczyni k. 5, wydruki e-maili z zamówieniami towaru przez wnioskodawczynię do sklepu płatniczki k. 6 – 32, zeznania świadka E. B. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:30:47)

A. J. wiedząc, że niedługo urodzi swoje pierwsze dziecko zaproponowała swojej znajomej M. Ł. (1) pracę u płatniczki na jej miejsce i poleciła ją płatniczce. A. J. pokazywała M. Ł. (1) na przełomie 2016 i 2017 r. na czym polega jej praca w boksie na rynku i przyuczała ją przez kilka dni do tej pracy.

( zeznania świadka M. Ł. (1) e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:31:06, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12)

M. Ł. (1) skontaktowała się telefonicznie w sprawie pracy z płatniczką, z którą spotkała się na miejscu na rynku i umówiła się z nią wtedy, że ewentualnie rozpocznie pracę u niej od kwietnia 2017 r. jeśli do tego czasu nie znajdzie pracy w swoim zawodzie.

M. Ł. (1) na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony podjęła pracę u płatniczki składek od kwietnia 2017 r. na (...) B., gdzie sprzedawała odzież dziecięcą codziennie od poniedziałku do piątku w godz. od 9.00 do 17.00, a także zamawiała towar, który przywoził do boksu małżonek płatniczki składek. Przed zatrudnieniem u płatniczki M. Ł. (1) miała wykonane badania wstępne u lekarza medycyny pracy i przeszła szkolenie bhp. Jeśli M. Ł. (1) miała jakieś pytania co do pracy to wówczas dzwoniła do płatniczki. P. składek nie prowadziła dla wymienionej pracownicy list obecności. M. Ł. (1) otrzymywała od płatniczki wynagrodzenie systematycznie w formie wypłaty gotówkowej, kwitując jego odbiór.

( zeznania świadka M. Ł. (1) e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:31:06)

Pismem z 2 stycznia 2017 r. płatniczka składek poinformowała wnioskodawczynię, że od 1.01.2017 r. jej wynagrodzenie ulegnie zmianie za pracę i wynosić będzie 2000 zł brutto.

(pismo z 2.01.2017 r. k. 8 akt ZUS)

Od 2.02.2017 r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Do tego czasu ciąża przebiegała prawidłowo i wnioskodawczyni mogła świadczyć pracę u płatniczki. Odwołująca przebywała na zwolnieniu lekarski od 2.02.2022 r. do 21.04.2022 r. przed porodem. Pierwsze dziecko urodziła w dniu 22.04.2022 r. Następnie korzystała z urlopu macierzyńskiego i bezpośrednio po nim rodzicielskiego od 22.04.2017 r. do 23.04.2018 r. W dniach 30.04.2018 r. – 11.07.2019 r. korzystała z urlopu wychowawczego u płatniczki.

Na kolejnym zwolnieniu lekarskim przebywała od 12.07.2019 r. do 26.02.2020 r. z uwagi na przebieg drugiej ciąży. Drugie dziecko urodziła w dniu 26.02.2020 r. Potem korzystała z urlopu macierzyńskiego i bezpośrednio po nim rodzicielskiego od 26.02.2020 r. do 26.02.2021 r.

W okresie od 27.02.2021 r. do 10.05.2021 r. korzystała z kolejnego zwolnienia z powodu przebiegu trzeciej ciąży. Trzecie dziecko urodziła w dniu 10.05.2021 r. Następnie korzystała z urlopu macierzyńskiego i bezpośrednio po nim rodzicielskiego od 10.05.2021 r. do 10.05.2022 r.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, dokumentacja medyczna k. 85, 88-148, 152, zaświadczenie k. 58)

Początkowo płatniczka wypłacała wnioskodawczyni wynagrodzenie w gotówce, a od sierpnia 2017 r. zasiłki drogą przelewu na rachunek bankowy. Niekiedy wynagrodzenie przywoził wnioskodawczyni jej mąż. Zasiłki macierzyńskie płatniczka wypłacała na konto A. J. nieregularnie. W trakcie zwolnień lekarskich, urlopu macierzyńskiego i wychowawczego A. J. nie wykonywał u płatniczki żadnej pracy.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, wydruki z konta k.9-11 akt ZUS )

W dniu 21 maja 2018 r. płatnik wystawił dla A. J. zaświadczenie o zatrudnieniu, w którym potwierdził, że wnioskodawczyni jest w jego firmie zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony oraz, że pracodawca wyraził zgodę na urlop wychowawczy w wymiarze 2 lat od 30.04.2018 r.

(zaświadczenie k. 58)

J. J. o możliwości pracy u płatniczki dowiedział się od siostry swojej żony- E. B., która poleciła płatniczce, aby zatrudniła J. J. do pracy jako pakowacza. P. często w swojej firmie zatrudnia osoby z polecenia.

(zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania płatniczki e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:02:50 w zw. z 00:38:05 w zw. z zeznaniami płatniczki w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:27:10)

W dniu 6.10.2015 r. płatniczka i J. J. zawarli umowę o pracę na czas określony od 6.10.2015 r. do 31.12.2015 r., zgodnie z którą wnioskodawca został zatrudniony w firmie płatniczki na stanowisku sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1750 zł miesięcznie, wskazując jako dzień rozpoczęcia pracy 6.10.2015 r., a jako miejsce wykonywania pracy ul. (...) lok. 4 w Ł..

( umowa o pracę k. 11 w aktach ZUS dotyczących J. J. )

Strony zawarły w dniu 31.05.2016 r. porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę z dnia 30.12.2015 r. z dniem 31.05.2016 r.

( porozumienie z 31.05.2016 r. k. 9 w aktach ZUS dotyczących J. J. )

J. J. rozwiązał rzeczoną umowę ponieważ chciał podjąć pracę u innego pracodawcy. Zatrudnienie u innego pracodawcy nie wyszło i wnioskodawca postanowił wrócić do pracy u płatniczki po miesiącu.

(zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27)

P. składek wystawiła świadectwo pracy z 31.05.2016 r., w którym potwierdziła, że wnioskodawca był zatrudniony w okresie od 6.10.2015 r. do 31.05.2016 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy, umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron bez zachowania okresu wypowiedzenia, a pracownik wykorzystał 11 dni z 26 przysługujących dni urlopu wypoczynkowego.

( świadectwo pracy z 30.08.2017 r. k. 5-7 w aktach ZUS dotyczących J. J. )

W dniu 30.12.2015 r. płatnik i J. J. zawarli drugą umowę o pracę na czas nieokreślony, zgodnie z którą wnioskodawca został zatrudniony w firmie płatnika na stanowisku sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1850 zł miesięcznie, wskazując jako dzień rozpoczęcia pracy 1.01.2016 r., a jako miejsce wykonywania pracy ul. (...) lok. 4 w Ł..

( umowa o pracę k. 12 w aktach ZUS dotyczących J. J. )

Strony zawarły w dniu 14.06.2017 r. porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę z dnia 1.07.2016 r. z dniem 30.06.2017 r.

( porozumienie z 14.06.2017 r. k. 8 w aktach ZUS dotyczących J. J. )

Świadectwo pracy z 30.08.2017 r. wystawione przez płatnika, w którym płatnik potwierdził, że wnioskodawca był zatrudniony w okresie od 1.07.2016 r. do 30.06.2017 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy, umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron bez zachowania okresu wypowiedzenia, a pracownik wykorzystał 13 dni z 26 przysługujących dni urlopu wypoczynkowego.

(świadectwo pracy z 30.08.2017 r. k. 2-4w aktach ZUS dotyczących J. J. )

J. J. na podstawie spornych umów o pracę w badanych okresach wykonywał u płatniczki umówioną rodzajowo pracę w godzinach 8 - 16 od poniedziałku do piątku w okresie od 6 października 2015 r. na ul. (...) lok. 4 (...), natomiast od dnia 10 listopada 2016 r. uległ zmianie adres wykonywania pracy na: (...)-(...) Ł., ul. (...). Wynagrodzenie otrzymywał w gotówce, w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Do jego obowiązków należało kompletowanie zamówień internetowych ( pochodzących głównie ze strony internetowej (...) oraz z allegro) oraz wysyłka ich. Zajmował się również pakowaniem zamówień hurtowych. Nie był upoważniony do podpisywania dokumentów firmowych. Jego pracę nadzorował przeważnie mąż płatniczki T. M.. Praca J. J. była zadaniowa – jeśli wykonał ją danego dnia, mógł opuścić wcześniej miejsce pracy.

( zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45, zdjęcia z miejsca pracy wnioskodawcy k. 16 -16 v. akt VIII U 77/22, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania płatniczki e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:02:50 w zw. z 00:38:05 w zw. z zeznaniami płatniczki w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:27:10 )

Gdy wnioskodawca zaczął robić prawo jazdy uprawniające go do prowadzenia samochodów ciężarowych, urodziła się pierwsza córka wnioskodawców. Po uzyskaniu uprawnień do prowadzenia samochodów ciężarowych wnioskodawca zrezygnował z dalszego zatrudnienia u płatniczki.

Po rozwiązaniu drugiej umowy o pracę z J. J. u płatniczki był przestój i dlatego po pewnym czasie został na jego miejsce zatrudniony nowy pracownik.

(zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11)

P. składek odprowadzała zaliczki na podatek dochodowy odwołujących.

Oboje wnioskodawcy otrzymywali w badanych okresach od płatnika składek informacje podatkowe o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT 11, wystawione przez męża płatniczki jako jej pełnomocnika, i rozliczyli się podatkowo w tych okresach z dochodów uzyskanych u płatnika z tytułu spornych umów o pracę w zeznaniach podatkowych PIT 37.

( zeznania podatkowe na drukach PIT 11 i PIT 37 k. 22-46 w aktach ZUS dotyczących J. J., zeznania podatkowe na drukach PIT 11 i PIT 37 k. 17-33 w aktach ZUS dotyczących A. J. i k. 52-57, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45)

A. J. założyła profil (...) w lutym 2017 r. Z tego profilu dowiedziała się, że płatniczka składek nie zgłosiła jej do pracowniczych ubezpieczeń społecznych.

Małżonkowie sprawdzili wtedy status ubezpieczeniowy J. J. i dowiedzieli się wówczas, że również wnioskodawca nie był zgłoszony przez płatniczkę do ubezpieczeń pracowniczych z tytułu zawarcia w/w umów o pracę.

Wnioskodawczyni w tej sprawie kontaktowała się z płatniczką, jednak płatniczka i jej mąż nie potrafili logicznie wytłumaczyć odwołującej dlaczego skarżący nie zostali zgłoszeni do ZUS, natomiast przez pewien czas zapewniali odwołujących, że wyjaśnią tę sprawę w ZUS.

P. i jej mąż liczyli na pomoc ZUS-u w wyjaśnieniu statusu ubezpieczeniowego wnioskodawców.

Ponieważ wnioskodawcy nalegali, aby płatniczka uregulowała ich sytuację w ZUSie – mąż płatniczki w 2019 r. starał się to uregulować w ten sposób, że dokonał zgłoszenia odwołującej od 1 maja 2019 r., które do ZUS wpłynęło dopiero 21 lipca 2020 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu, a ponadto złożył dokumenty rozliczeniowe za odwołującą za maj, czerwiec (z podstawą wymiaru 2250 zł), lipiec (z podstawą wymiaru 750 zł), sierpień (z podstawą wymiaru 0 zł), które także wpłynęły do ZUS po terminie. Za okres od 12.07.2019 r. do 2.03.2020 r. płatnik wykazał zwolnienie lekarskie i zasiłek macierzyński od 3.03.2020 r. do 28.02.2021 r. Wnioskodawca został zgłoszony do ubezpieczeń przez płatniczkę dopiero 16.11.2020 r. a więc z uchybieniem terminowi ustawowemu. P. nie złożył żadnych imiennych raportów za wnioskodawcę ZUS RCA dotyczących badanego okresu.

Po czterech latach A. J. wystąpiła do ZUS o wszczęcie kontroli u płatniczki w sprawie jej ubezpieczenia pracowniczego u płatniczki.

(zeznania wnioskodawczyni e-prot. z 11.07.2022 r.: 00:06:23-00:19:36 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:27, zeznania A. J. w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:40:12, zeznania świadka T. M. e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:15:11, zeznania płatniczki e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:02:50 w zw. z 00:38:05 w zw. z zeznaniami płatniczki w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:27:10, zeznania wnioskodawcy w sprawie VIII U 77/22 - e-prot. z 9.08.2022 r.: 00:07:38 w zw. z e-prot. z 3.10.2022 r.: 00:38:45)

Powyższy stan faktyczny został odtworzony na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron, a także na podstawie zeznań obojga wnioskodawców, płatniczki składek i świadków, które to depozycje okazały się w całości koherentne. Sąd zważył, że z zeznań tych wynika, iż oboje odwołujący faktycznie w spornych okresach przystąpili do realizacji kwestionowanych umów o pracę i rzeczywiście wykonywali umówioną rodzajowo pracę na rzecz płatniczki. Stwierdzenie natomiast bezspornie szeregu zaniedbań ze strony płatniczki jako pracodawcy względem skarżących nie może obciążać wnioskodawców wobec istniejących dowodów na rzeczywiste świadczenie przez nich pracy.

Zdaniem Sądu, że z dowodów w postaci zdjęć, wydruków maili wnioskodawczyni, wydruku z konta bankowego wnioskodawczyni, z zeznań podatkowych PIT obojga wnioskodawców, które zostały zaoferowane przez skarżących razem z zeznaniami przesłuchanych stron badanych umów o pracę i świadków wynika, że tworzą one spójną logiczną całość, pozwalającą na ustalenie, że oboje skarżący rzeczywiście wykonywali umówioną pracę - odpowiednio wnioskodawczyni jako sprzedawca na bazarze w boksie, a wnioskodawca jako sprzedawca w sklepie internetowym płatniczki.

W szczególności należy zwrócić uwagę na to, że płatniczka odprowadzała należności podatkowe za skarżących z tytułu ich zatrudnienia na umowy o pracę, wystawiała też stosowne druki PIT za sporne okresy, a odwołujący rozliczali się podatkowo z dochodów u płatniczki.

ZUS nie podważył skutecznie zeznań świadków, ani stron postępowania, z których wynika, że umowy były realizowane, ani tego, że praca świadczona przez wnioskodawców odbywała się w ramach łączących ich z płatniczką stosunków pracy.

Sąd dał wiarę wersji skarżących i płatniczki oraz zeznającego w charakterze świadka męża płatniczki, albowiem są one konsekwentne, wzajemnie się uzupełniają i nie noszą znamion konfabulacji.

Sąd uznał, że świadek T. M. szczerze zeznał na temat własnych zaniedbań w zakresie braku zgłoszenia skarżących do ubezpieczeń społecznych. Zdaniem Sądu płatniczka i jej mąż zeznali prawdę, że myśleli, że po kontrolach ZUS uzyskają pomoc ze strony ZUS-u, aby wyjaśnić jaki faktycznie był status ubezpieczeniowy skarżących oraz, że później świadek T. M. starał się skorygować tę sytuację, lecz zrobił to nieskutecznie. Nie zmienia to oczywiście w analizowanym aspekcie negatywnej oceny postępowania po stronie płatniczki i upoważnionego przez nią małżonka, który zobowiązał się do wykonania obowiązków ubezpieczeniowych za swoją żonę względem zatrudnionych przez nią osób, z czego w przypadku wnioskodawców się nie wywiązał. Jednakże zaniedbania pracodawcy nie mogą rodzić dla pracowników tak negatywnych konsekwencji jak uznanie, że nie podlegali ubezpieczeniom pracowniczym w sytuacji, gdy materiał dowodowy potwierdził, że sporne umowy o pracę były przez odwołujących faktycznie realizowane.

Zauważyć też należy, że nie było to jedyne uchybienie ze strony płatniczki co do jej obowiązków ubezpieczeniowych względem zatrudnianych osób, albowiem nieprawidłowości dotyczyły też E. B., co wykazała kontrola ZUS, a której prawdziwości zatrudnienia Zakład nie podważał.

Istnieją też poza samymi umowami o pracę oraz zeznaniami stron badanych umów i świadków powołane przez Sąd w podstawie dowodowej odtworzonych faktów dokumenty dotyczące zatrudnienia skarżących, które powstały w związku z ich zatrudnieniem i w trakcie ich trwania, jak choćby pismo z 2 stycznia 2017 r., w którym płatniczka składek poinformowała wnioskodawczynię, że od 1.01.2017 r. jej wynagrodzenie ulegnie zmianie za pracę i wynosić będzie 2000 zł brutto (k. 8 akt ZUS dotyczących wnioskodawczyni), czy też wystawione dla A. J. zaświadczenie o zatrudnieniu z 21 maja 2018 r., w którym płatnik potwierdził, że wnioskodawczyni jest w jego firmie zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony oraz, że pracodawca wyraził zgodę na urlop wychowawczy w wymiarze 2 lat od 30.04.2018 r. (k. 58), a także PITy za sporne lata zatrudnienia wnioskodawczyni, wydruk z konta bankowego wnioskodawczyni z wypłatą zasiłków przez płatniczkę od sierpnia 2017r. w drodze przelewu, a nadto wydruki maili z zamówieniami towaru do boksu na (...) B. dokonanymi przez wnioskodawczynię, zdjęcia skarżącej z miejsca pracy na bazarze, a w przypadku wnioskodawcy: PITy za sporne lata zatrudnienia wnioskodawcy, porozumienia z 31.05.2016 r. i z 14.06.2017 r . (k.8- 9 w aktach ZUS dotyczących J. J.), świadectwa pracy, zdjęcia z miejsca pracy wnioskodawcy.

Dając wiarę przedstawionej przez odwołujących oraz płatniczkę i świadka T. M. wersji Sąd zważył, że okoliczności w jakich doszło do zawarcia umów z wnioskodawcami potwierdziła świadek E. B., gdyż ze złożonych przez nią zeznań wynika, że faktycznie płatniczka zatrudniała w swojej firmie osoby z polecenia. Wersja o takim sposobie zatrudniania pracowników przez płatniczkę koreluje z zeznaniami świadka M. Ł. (1), która z kolei została zatrudniona z polecenia wnioskodawczyni. Sami wnioskodawcy logicznie i przekonująco według Sądu wyjaśnili dlaczego chcieli pracować u płatniczki w badanym okresie.

Świadek E. B. zeznała także, że odwiedzała siostrę w czasie pracy na bazarze, co koreluje z zeznaniami wnioskodawczyni o tym, że faktycznie wykonywała do 2.02.2017 r. pracę w boksie na (...) B. jako sprzedawca i z załączonymi zdjęciami z boksu a także wydrukami maili z zamówieniami towaru.

Również świadek M. Ł. (1) potwierdziła, że A. J. rzeczywiście pracowała u płatniczki, a nawet przyuczała ją przez kilka dni na przełomie 2016-2017 roku do pracy, a także, że to wnioskodawczyni poleciła ją płatniczce na zastępstwo w związku ze spodziewaną rychłą nieobecnością w pracy z uwagi na bliski termin porodu.

Sąd miał na uwadze przyznając walor prawdziwości zeznaniom wnioskodawczyni, że w dacie zawarcia umowy o pracę z 29.07.2016 r. odwołująca nie mogła wiedzieć o ciąży, skoro z karty ciąży wynika, że ostatnią miesiączkę miała 13.07.2016 r. a badanie potwierdzające 7/8 tydzień ciąży przeprowadzono dopiero 20.08.2016 r.

Nawet gdyby jednak wnioskodawczyni była wówczas w ciąży i wiedziała o tym– choć zdaniem Sądu nie jest to możliwe na datę 29.07. (...). - to i tak nie jest to okoliczność, która oznacza pozorność umowy o pracę. Mając na uwadze, że pozwany łączy pozorność umowy o pracę skarżącej z tym, że była w ciąży i w niedługim czasie od zatrudnienia korzystała ze zwolnienia lekarskiego w związku z chorobą w okresie ciąży a następnie z uprawnień łączących się z urodzeniem dziecka i macierzyństwem, podkreślić należy, że stan ciąży sam w sobie nie stanowi przesłanki wyłączającej możliwość zawarcia umowy o pracę, a nawet odmowa zatrudnienia z tej przyczyny mogłaby podlegać ocenie z punktu widzenia przepisów o dyskryminacji. Samo zawarcie umowy o pracę z kobietą w ciąży nie może być kwalifikowane jako społecznie naganne nawet w sytuacji gdy jej zachowanie obliczone było na uzyskanie w niedługim czasie świadczeń z ubezpieczenia społecznego przy faktycznym jednakże wykonywaniu obowiązków pracowniczych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 18 czerwca 2013 r. , III AUa 1302/12, LEX nr 1327481, wyrok Sądu Najwyższego z 2 sierpnia 2006 r. I UK 61/06, LEX nr 1001285).

Zdaniem Sądu, kierując się doświadczeniem życiowym, w świetle całokształtu odtworzonych okoliczności w sprawie należy uznać, że nie jest wiarygodne, aby oboje małżonkowie decydowali się na pozostawanie bez pracy, a co za tym idzie bez źródła utrzymania i bez tytułu do ubezpieczeń - w czasie, gdy podjęli tak ważną życiową decyzję jak zawarcie związku małżeńskiego, zwłaszcza, że niedługo potem dowiedzieli, że wkrótce powiększy się ich rodzina. W szczególności trudno uznać, że w takiej sytuacji wnioskodawca mając uprawnienia kierowcy autokarów zdecydowałby się na pozostawanie bez pracy i ubezpieczenia aż do 30.06.2017 r., gdyby i on i jego żona nigdzie nie pracowali.

Według Sądu fakt, że wnioskodawczyni była na ostatnim roku studiów dziennych nakazuje - kierując się także doświadczeniem życiowym - uznać, że nie była to przeszkoda do podjęcia przez nią zatrudnienia od 1.08.2016 r. (w okresie przerwy międzysemestralnej) i świadczenia jej do 2.02.2017 r. kiedy stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie ciąży. Jest to dość powszechne zjawisko wśród studentów zwłaszcza ostatniego roku studiów, którzy już w trakcie studiów starają się zdobyć pierwsze doświadczenia zawodowe, co tym bardziej w przypadku wnioskodawczyni jest wiarygodne, że przecież, jak wyżej podniesiono, razem z odwołującym w tym czasie postanowili założyć własną rodzinę. Zresztą, nie wychodząc nawet poza ramy niniejszego postępowania, chociażby z zeznań świadka E. B. wynika, że i ona podjęła pracę u płatniczki będąc jeszcze studentką i ZUS nie kwestionuje z tego powodu prawdziwości jej stosunku pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oba odwołania są zasadne.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.2021 r., poz. 423 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, będące pracownikami, od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Oznacza to, że warunkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym jest posiadanie statusu pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 1 omawianej ustawy, który to przepis stanowi, że za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

W konsekwencji powyższego, decydujące znaczenie dla powstania stosunku ubezpieczeniowego ma uprzednie istnienie stosunku pracy.

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Na tle cytowanego przepisu zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, określone zostały konstytutywne cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych. Należą do nich: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I PK 110/06, Lex nr 207175)

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy organ rentowy podnosił, iż zakwestionowane umowy o pracę zawarte przez oboje wnioskodawców z płatniczką składek są umowami pozornymi. To stanowisko organu rentowego, zdaniem Sądu Okręgowego, nie znajduje żadnego oparcia w dowodach zebranych w sprawie.

Zgodnie z art. 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Pozorne oświadczenie woli ma miejsce wówczas gdy jest skierowane do adresata. Wada tego oświadczenia polega na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (art. 83 § 1 k.c.).

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, że nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (por. wyroki SN: z 16.03.1999 r., II UKN 512/98, OSNAPiUS 2000/9/36; z 28.02.2001 r. II UKN 244/00, OSNAPiUS 2002/20/496; z 17.12.1996 r., II UKN 32/96, OSNAPiUS 1997/15/275; z 4.08.2005 r., II UK 320/04, OSNAPiUS 2006/7-8/122; z 4.08.2005 r., II UK 320/04, OSNAPiUS 2006/7-8/122; z 25.01.2005 r. II UK 141/04, OSNAPiUS 2005/15/235).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie wnioskodawców u płatnika składek w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

O tym zatem czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 6 lutego 2013 r. III AUa 804/12, LEX nr 1312046/.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego znajduje także potwierdzenie stanowisko, że korzystanie ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego na skutek podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu samo w sobie nie może być określone jako sprzeczne z prawem lub mające na celu obejście prawa. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest bowiem legalnym celem zawierania umów o pracę /por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2006 r. I UK 186/05, LEX nr 272575, wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2006 r. III UK 150/05, LEX nr 272551/.

Jednocześnie w uzasadnieniu do wyroku z 18 października 2005 r., w sprawie II UK 43/05, Sąd Najwyższy stwierdził, że zawarcie umowy o pracę w ustalonych w tej sprawie okolicznościach (to jest: świadomość ciąży, poprzednie wykonywanie tych samych obowiązków bez wynagrodzenia i objęcie ubezpieczeniem z tytułu prowadzonej działalności, krótkotrwałość "zatrudnienia", jak również ustalenie stosunkowo wysokiego wynagrodzenia za pracę), można uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Fakt, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, nie może jednak oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawieraniu umów o pracę na stosunkowo krótki okres przed zajściem zdarzenia rodzącego uprawnienie do świadczenia z ubezpieczenia społecznego (np. urodzeniem dziecka) i ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania przez osobę ubezpieczoną naliczonych od takiej podstawy świadczeń z ubezpieczenia społecznego / OSNP 2006/15-16/251, OSP 2007/6/74/.

Także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 14 maja 2014 r., III AUa 1254/13, stwierdził, że „zawierając umowę o pracę strony kierują się różnymi motywami indywidualnymi, które należy odróżnić od typowego celu tej czynności prawnej. W szczególności trudno uznać, że dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest sprzeczne z prawem. Samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego, nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem. Przeciwnie, jest to zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi dlatego kobietom ciężarnym przysługuje ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży, a odmowa nawiązania stosunku pracy, podyktowana taką przyczyną, jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć. Tym samym uzyskanie ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może ono być nawet głównym motywem wyboru świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych.”( LEX nr 1477215) .

Jeśli chodzi zaś o samą umowę o pracę, to zgodnie z art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c., na który powołał się organ rentowy, nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich.

W związku z powyższym przedmiotem rozważań sądu w rozpatrywanej sprawie było przede wszystkim ustalenie, czy w związku z zawarciem umowy o prace z płatnikiem składek, wnioskodawczyni faktycznie wykonywała w reżimie podporządkowania pracowniczego za umówionym wynagrodzeniem pracę rodzajowo umówioną na rzecz płatnika, jak również jaki był realny cel przyświecający stronom przy zawiązywaniu tego stosunku prawnego.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że przy ocenie istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego nacisk kładzie się na ustalenie faktycznego wykonywania umowy czy działalności (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 26 lutego 2013 r., I UK 472/12, z 24 sierpnia 2010 r. I UK 74/10, z 13 listopada 2008 r., II UK 94/08, postanowienie Sądu Najwyższego z 18 października 2011 r., III UK 43/11). Nie wystarczy zatem zawarcie samej umowy, lecz konieczne jest rozpoczęcie jej wykonywania. Umowa taka powinna mieć, przynajmniej w zamiarze, realne znaczenie gospodarcze, w innym bowiem przypadku można by mówić jedynie o relacji grzecznościowej, a nie stosunku prawnym.

Sąd podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, który w uzasadnieniu wyroku z 30 kwietnia 2015 r. podkreślił, że " obowiązek ubezpieczenia jest co do zasady powiązany z działalnością zapewniającą środki utrzymania. Celem ubezpieczenia jest ochrona przed skutkami zdarzeń losowych powodujących z reguły niezdolność do pracy, czyli ochrona dochodu uzyskiwanego z danego rodzaju działalności" (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 30 kwietnia 2014 r., III AUa 1630/14)

Przystępując do oceny merytorycznej odwołań sąd w pierwszej kolejności, na wstępie, porządkując stan rzeczy, wskazuje, że umowa o pracę zawarta przez płatniczkę z A. J. była jedna – była to umowa na czas nieokreślony z 29 lipca 2016 r., zgodnie z którą wnioskodawczyni miała wykonywać pracę sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 sierpnia 2016 r. za wynagrodzeniem minimalnym. Wobec tego powoływanie się przez ZUS w zaskarżonej decyzji na brak złożenia umowy z 1 maja 2019 r. było bezzasadne, ponieważ nie było żadnej innej umowy poza umową z 29 lipca 2016 r.

Z materiału dowodowego wynika też, że wniosku o objęcie odwołującej od 1 sierpnia 2016 r. nie ma, a wniosek o objęcie od 1 maja 2019 r. został złożony z opóźnieniem dopiero 21 lipca 2020 r., co było spowodowane niedopilnowaniem tych czynności przez płatniczkę składek, która zleciła wykonanie tych czynności swojemu mężowi, jako osobie odpowiedzialnej za kwestie związane z prowadzeniem dokumentacji w jej firmie i dopełnieniem formalności łączących się z zatrudnianiem w jej firmie pracowników. W konsekwencji zgłoszenie wnioskodawczyni jako pracownika do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1 sierpnia 2016 r. nie wpłynęło do ZUS a od 1 maja 2019 r. wpłynęło dopiero 21 lipca 2020 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Organ rentowy wskazywał przy tym na znaczne przekroczenie terminu.

Zdaniem Sądu, o ile fakt nie dokonania zgłoszenia od 1 sierpnia 2016 r. i dokonania zgłoszenia od 1 maja 2019 r. z przekroczeniem ustawowego terminu jest bezsporny, o tyle dyskusyjne jest, czy przekroczenie to należy kwalifikować jako kluczowe, biorąc pod uwagę fakt, że - jak wynika z materiału dowodowego - umowa była faktycznie realizowana albowiem świadczą o tym w szczególności wydruki maili z zamówieniami towaru przez wnioskodawczynię poczynając od sierpnia 2016 r., zdjęcia w czasie jej pracy w boksie na rynku bałuckim, PITy -37, - 11 z rozliczeniem podatkowym za 2016 r. i kolejne lata, zaświadczenie o zatrudnieniu z 21.05.2018 r. wystawione przez płatniczkę (k. 58), informacja z 2.01.2017 r. o zmianie wynagrodzenia od 1.01.2017 r. (k. 8 akt ZUS), a także zeznania wnioskodawczyni, płatniczki i świadków, którzy potwierdzili, że odwołująca rzeczywiście wykonywała pracę sprzedawcy na (...) B. dla płatniczki. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje zatem na okoliczności zatrudnienia ubezpieczonej a poza tym na faktyczne zapotrzebowanie na jej pracę –albowiem wnioskodawczyni podjęła pracę u płatnika za siostrę E. B., która była na urlopie wychowawczym od 2.01.2016 r. do 31.12.2016 r., z jej polecenia, a gdy sama stała się niezdolna do pracy od 2.02.2017 r. wówczas płatniczka z kolei na jej miejsce i z polecenia odwołującej - zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami - od kwietnia 2017 r. zatrudnił M. Ł. (1) –co potwierdza również fakt rzeczywistego zapotrzebowania w firmie płatnika na pracownika do wykonywania pracy sprzedawcy w boksie na (...) B..

Ponadto z dostępnych dowodów wynika, że za wykonaną pracę ubezpieczona otrzymywała od płatniczki umówione wynagrodzenie i zasiłki, od jej wynagrodzenia płatniczka odprowadzała zaliczki na podatek dochodowy, odwołująca rozliczyła się podatkowo z tego tytułu otrzymując na bieżąco roczne informacje podatkowe PIT od płatnika. W aktach są bowiem wydruki z rachunku bankowego, że płatnik wypłacał od sierpnia 2017 r. zasiłki wnioskodawczyni (pierwszy zasiłek za lipiec 2017 r.) , ale też, że płatnik wystawiał w badanym okresie dla wnioskodawczyni formularze PIT za 2016 r., a odwołująca rozliczała się podatkowo z Urzędem Skarbowym za 2016 r. i za lata następne.

Zeznania świadka E. B. są dodatkowo spójne z wersją odwołującej co do tego w jaki sposób doszło do zatrudnienia A. J. u płatniczki. Z zeznań świadka M. Ł. wynika, że wnioskodawczyni wiedząc, że niedługo urodzi dziecko zaproponowała świadkowi, aby zatrudniła się na jej miejsce u płatniczki i poleciła ją płatniczce, a nadto zeznała, że na przełomie 2016/2017 to wnioskodawczyni przyuczała ją przez kilka dni do ewentualnej pracy u płatnika. Powyższe zeznania świadków potwierdzają zarówno schemat jaki panuje w firmie płatniczki co do polityki zatrudniania pracowników, którymi są osoby z polecenia, jak i faktyczne zapotrzebowanie pracodawcy. Przede wszystkim w/w świadkowie potwierdzili, że odwołująca rzeczywiście realizowała sporny stosunek pracy zanim stała się niezdolna do pracy od 2.02.2017 r. co potwierdził również świadek T. M., z którym wnioskodawczyni kontaktowała się chociażby w sprawie zamówień towaru. Pozwany nie podważał w toku postępowania wiarygodności zeznań świadków w tym zakresie.

Sąd miał na uwadze, że wnioskodawczyni była studentką na ostatnim roku studiów magisterskich na kierunku finanse i rachunkowość, jednak w szczególności z jej zeznań i świadka T. M. wynika, że mogła te zajęcia pogodzić z pracą u płatniczki. Poza tym, jak już wyżej wspomniano, doświadczenie życiowe wskazuje, że dość powszechną praktyką wśród studentów – zwłaszcza - ostatnich lat studiów jest podejmowanie aktywności zawodowej, czego przykładem jest chociażby przypadek siostry wnioskodawczyni. Świadek T. M. potwierdził, że wnioskodawczyni godziła wykonywanie prac u płatniczki i że czasem wychodziła na egzaminy.

Sąd miał też na uwadze, że przed zatrudnieniem wnioskodawczyni nie zostały wykonane badania wstępne, z których wynikałoby że nie było przeciwwskazań do podjęcia przez nią pracy sprzedawcy u płatnika. Brak skierowania wnioskodawczyni na te badania przez płatnika nie może jednak obciążać odwołującej. Dla oceny kwestii zdolności do podjęcia zatrudnienia u płatniczki, zdaniem Sądu, w realiach niniejszej sprawy ważne jest to, że z analiza dokumentacji medycznej dotycząca pierwszej ciąży skarżącej wynika brak przeciwwskazań do podjęcia takie zatrudnienia, albowiem zapisy w tej dokumentacji nie wskazują na żadne problemy zdrowotne wnioskodawczyni w okresie od 1 sierpnia 2016 r. aż do 2 lutego 2017 r. W dacie sporządzenia umowy z 29.07.2016 r. i rozpoczęcia wykonywania umowy z dniem 1 sierpnia 2016 r. wnioskodawczyni nie była zresztą w ciąży, skoro ostatnią miesiączkę miała 13 lipca 2016 r.

P. wskazała, że przyczyna opóźnień w zgłoszeniu do ubezpieczeń wnioskodawców była związana z okolicznością, że wszystkie czynności w zakresie dokumentacji zatrudnianych przez nią osób zleciła swojemu mężowi. Świadek T. M. potwierdził zeznania płatniczki i według Sądu szczerze starał się przedstawić jak doszło do tego, że wnioskodawcy nie zostali przez niego zgłoszeni do ubezpieczeń. Składki za ubezpieczonych również nie były opłacane i nie zostały opłacone. Wersje przedstawiane przez tego świadka i płatniczkę okazały się koherentne i konsekwentne. Choć świadek T. M. i płatniczka, według Sądu, nie umieli racjonalnie wytłumaczyć dlaczego wnioskodawczyni i wnioskodawca nie byli zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń pracowniczych, to jednak przez cały czas konsekwentnie potwierdzali, że odwołujący w badanych okresach faktycznie przystąpili do realizacji spornych umów o pracę, świadczyli rodzajowo umówioną pracę i mieli wypłacane umówione wynagrodzenie oraz byli rozliczani podatkowo. Faktyczne wykonywanie przez skarżących umówionej pracy miało zaś kluczowe znaczenie dla sprawy, bo realizowanie badanych umów w przypadku obojga skarżących przesądza o braku ich pozorności.

W rozpatrywanej sprawie - bez względu na wskazane naruszenia przepisów ze strony pracodawcy - istotne jest to, że strony przystąpiły do realizacji umowy o pracę, a więc spóźnione zgłoszenie do ubezpieczeń, nie miało znaczenia decydującego. W stosunkach pracy może to być oceniane w aspekcie przestrzegania przez pracodawcę przepisów, ale jeśli umowa o pracę faktycznie była realizowana, nie skutkują one uznaniem, iż doszło do jej nieważności. Sam fakt świadczenia pracy przez pracownika, w przypadku którego nie dopełniono opisywanych formalności, nie może prowadzić do tak daleko idącego skutku, chyba że umowa nie byłaby realizowana. Tylko wówczas takie okoliczności, jakie zaistniały w przedmiotowej sprawie, mogłyby potwierdzać pozorność umowy, a tym samym jej nieważność.

Z materiału dowodowego wynika też, że wnioskodawcy nie byli jedynymi pracownikami, co do których płatnik nie dopełnił obowiązków ubezpieczeniowych, albowiem kontrola ZUS z 2019 r. wykazała, że płatnik nie złożył raportów ZUS RCA z kodem (...) i podstawą wymiaru składek za E. B. (siostrę wnioskodawczyni) za okres od 1.01.2016 r. 31.12.2016 r. W trakcie tej kontroli z 2019 r. wykazano, że E. B. była na urlopie wychowawczym od 2.01.2016 r. do 31.12.2016 r. (protokół kontroli przeprowadzonej od 15 do 30.01.2019 r. u płatnika k. 38-40 akt ZUS)

Kwestia przebywania przez wnioskodawczynię na zwolnieniu lekarskim od 2.02.2016 r. do dnia porodu, a następnie korzystanie z uprawnień jakie wiążą z macierzyństwem i ze zwolnień w trakcie kolejnych ciąż oraz uprawnień związanych z macierzyństwem co do dwójki młodszych dzieci - nie może skutkować automatycznie przyjęciem, że zatrudnienie wnioskodawczyni u płatnika składek było fikcyjne.

Skorzystanie z uprawnienia zasiłkowego w związku z chorobą przez skarżącą po 6 miesiącach od faktycznego przystąpienia w dniu 1 sierpnia 2016 r. do wykonywania umowy o pracę, absolutnie samo z siebie nie może, zdaniem Sądu, automatycznie prowadzić do tak drastycznego dla ubezpieczonej skutku, jak uznanie, że jej zatrudnienie było pozorne, z tej przyczyny, że w dalszym okresie korzystała z uprawnień macierzyńskich i rodzicielskich w związku z kolejnymi ciążami, a także okresowo przebywała z powodu w/w choroby w okresie tych ciąż na zwolnieniach lekarskich. Należy mieć w tym kontekście na uwadze, że świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby, które obejmują zasiłek chorobowy, mają na celu pokrycie szkody spowodowanej zajściem danego rodzaju ryzyka, tj. określonej sytuacji życiowej, z której wystąpieniem wiąże się opłacanie składki (por. wyrok TK z 6.03.2007 r., P 45/06, OTK-A 2007, Nr 3, poz. 22). Treścią tego ryzyka jest ochrona sytuacji ubezpieczonego, który przejściowo przez pewien okres nie może na skutek choroby świadczyć pracy. Celem ogólnym zasiłków wypłacanych okresowo jest bowiem zastąpienie pracownikowi wynagrodzenia, którego nie może uzyskać z powodu niemożności świadczenia pracy (zob. W. Musialski, Prawo socjalne, Warszawa 2006, s. 115).

Odwołująca się przebywając na kolejnych urlopach w związku z macierzyństwem i na zwolnieniach z powodu przebiegu dwóch następnych ciąż nie wykonywał wówczas pracy tylko i wyłącznie z przyczyn obiektywnych, a tego rodzaju okoliczność z całą pewnością nie niweczy skutku zgodnych oświadczeń stron umowy o pracę w postaci nawiązania rzeczywistego stosunku pracy, który łączył strony od 1 sierpnia 2016 r.

Zaakcentować należy, że przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie uzależniają skuteczności nawiązania stosunku pracowniczego od czasookresu trwania konkretnej umowy, a także od długości wcześniej przysługującej ochrony ubezpieczeniowej. Z powyższego wynika, że nagłe przerwanie relacji z pracodawcą bądź nieprzystąpienie do realizacji umowy o pracę w ustalonym czasie z powodu pogorszenia stanu zdrowia pracownika, nie może wpływać negatywnie na powstały stosunek ubezpieczenia społecznego i skutki z niego wynikające. Dla powstania wskazanych skutków konieczne jest bowiem skuteczne nawiązanie umowy o pracę. Skutku takiego nie rodzi zawarcie przez strony umowy o pracę bez woli jej realizacji, nawet jeżeli strony podejmują jakieś czynności, które mają na zewnątrz pozorować realizację umowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 15.05.2014r., III AUa 826/13).

Należy w tym kontekście stanowczo zauważyć, że z dostępnych dowodów wynika, że wnioskodawczyni rzeczywiście wykonywała umówioną pracę na rzecz płatniczki zgodnie z badaną umową o pracę. To zaś przesądza o braku pozorności tej umowy w spornym okresie.

Mając na uwadze dotychczasowe rozważania Sąd zważył, że przedmiotowa umowa o pracę zawarta z wnioskodawczynią nie zmierzała do obejścia prawa. Czynnością prawną podjętą w celu obejścia ustawy jest czynność, nie objęta zakazem prawnym, ale przedsięwzięta w celu osiągnięcia skutku zakazanego przez prawo. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 25.11.2004 r. (I PK 42/04, OSNP 2005/14/209), stwierdził, że "czynności mające na celu obejście ustawy (in fraudem legis) zawierają jedynie pozór zgodności z ustawą. Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem" (por. również wyrok SN z 25.01.2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005/15/235). Stwierdzić należy zatem, że obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej "obchodzi" go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem. Skorzystanie z zasiłków z ubezpieczenia społecznego, nie może być uznane za cel, którego osiągnięcie jest sprzeczne z prawem. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może ono nawet być głównym motywem nawiązania stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (por. wyrok SN z 9.08.2005 r., III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192). Zawierając umowę o pracę strony mogą kierować się różnymi motywami indywidualnymi, które należy wyraźnie odróżnić od causae czynności prawnej. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych, czy uzyskania kredytu bankowego, nie jest obejściem ustawy (zob. wyrok SN z 25 listopada 2004 r., I PK 42/04). Podobnie takiego zarzutu nie można postawić umowie o pracę nienaruszającej art. 22 k.p., nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tak SN w wyrokach: z 25.01.2005 r., II UK 141/04 oraz z 9.08.2005 r., III UK 89/05). Tym samym uzyskanie ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę. Może nawet ono być nawet głównym motywem wyboru świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14.05.2014 r., III AUa 1254/13, LEX nr 1477215). Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (zob. wyrok SN z 25.01.2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005/15/235).

Organ rentowy nie przedstawił skutecznie żadnego dowodu przeciwnego, zmierzającego do wykazania, że ubezpieczona nie podjęła i nie wykonywała pracy u płatnika składek na podstawie badanej umowy od 1 sierpnia 2016 r. Pozwany skupił się tak naprawdę na podkreśleniu tego, że płatnik nie wywiązał się z ciążących na nim obowiązków względem ZUS-u w zakresie zgłoszenia wnioskodawczyni do obowiązkowych ubezpieczeń i odprowadzania za nią składek – tymczasem stosunek ubezpieczeniowy jest wtórny wobec stosunku pracy, a zatem ustalenie, że strony łączył ważny stosunek pracy, który był faktycznie realizowany – co wnioskodawczyni, zdaniem Sądu, wykazała - przesądza o istnieniu stosunku ubezpieczeniowego.

W tych okolicznościach sąd uznał, że spornej umowie o pracę zawartej z wnioskodawczynią nie sposób przypisać cech pozorności, albowiem materiał dowodowy potwierdza faktyczne, odpłatne wykonywanie umówionej rodzajowo pracy przez odwołującą na rzecz płatnika. Skoro zatem umowa była przez strony rzeczywiście wykonywana, to nie zachodzą przesłanki do uznania jej za pozorną, a przez to nieważną na podstawie art. 83 §1 k.c. i w konsekwencji wyłączenia wnioskodawczyni z ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego, związanych z umową o pracę zawartą 29 lipca 2016 r. do 1 sierpnia 2016 r.

W przypadku J. J. Sąd pragnie zaznaczyć, że większość powyższych rozważań prawnych w kontekście kluczowej kwestii dla oceny pozorności spornych umów o pracę, dotyczy w równym stopniu braku zarzucanej pozorności tych umów a to wobec faktycznej realizacji obu spornych umów o pracę przez jej strony.

O przyjętej przez Sąd tezie braku pozorności kwestionowanych umów również w przypadku wnioskodawcy, świadczą oprócz zeznania odwołującego i zeznań płatniczki składek, także zeznania świadka T. M., świadka A. J., którzy jednoznacznie potwierdzili wykonywanie pracy przez wnioskodawcę, a nadto załączone zdjęcia k. 16 (akta VIII U 77/22), deklaracje PIT z rozliczeniem podatkowym dochodów z tytułu umów o pracę zawartych z płatniczką za sporne okresy oraz inne dokumenty, które powstały w trakcie zatrudnienia skarżącego. Sąd dał wiarę zeznaniom w/w osób, uznając, że nie noszą one znamion konfabulacji, albowiem okazały się w całości spójne, konsekwentne, nie zawierają żadnych sprzeczności i mają potwierdzenie w dokumentach pracowniczych pochodzących z okresu zatrudnienia skarżącego. Dodać należy, że ZUS nie podważył wartości dowodowej tych zeznań, ani autentyczności dokumentów jakie powstały w związku z zatrudnieniem wnioskodawcy w firmie płatniczki. Z dowodów tych wynika, że J. J. został zatrudniony na polecenie siostry swojej małżonki przez płatniczkę i wykonywał u płatniczki pracę w godzinach 8 - 16 od poniedziałku do piątku w okresie od 6 października 2015 r. na ul. (...) lok. 4 (...), natomiast od dnia 10 listopada 2016 r. uległ zmianie adres wykonywania pracy na : (...)-(...) Ł., ul. (...), otrzymywał umówione wynagrodzenie w wysokości najniższej krajowej, a do jego obowiązków należało kompletowanie zamówień internetowych (pochodzących głównie ze strony internetowej (...) oraz z allegro) oraz wysyłka ich, a także zajmował się pakowaniem zamówień hurtowych. A zatem odwołujący wykonywał rodzajowo umówioną pracę zgodnie z postanowieniami badanych umów o pracę, a płatniczka przyjmowała świadczoną przez niego pracę i wypłacała umówione wynagrodzenie. Z zeznań świadka T. M., płatniczki i odwołującego wynika, że pracę wnioskodawcy nadzorował mąż płatniczki T. M., który był do tego upoważniony przez płatniczkę. Świadek T. M. i wnioskodawca w sposób spójny wyjaśnili powody zatrudnienia odwołującego w firmie płatniczki, przyczynę z powodu której wnioskodawca chciał za porozumieniem stron rozwiązać pierwszą umowę i przyczynę powrotu do pracy u płatniczki po miesiącu, jak i powody ostatecznego zakończenia zatrudnienia w jej firmie. Na miejsce wnioskodawcy, po okresie przestoju, płatniczka przyjęła nowego pracownika, co potwierdza także, że faktycznie istniała rzeczywista potrzeba zatrudnienia pracownika na tym stanowisku.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu, należało uznać, że sporne umowy również w przypadku wnioskodawcy były przez strony rzeczywiście wykonywane, a zatem nie zachodzą przesłanki do uznania ich za pozorne, a przez to nieważne na podstawie art. 83 § 1 k.c. W konsekwencji nie ma podstaw do wyłączenia wnioskodawcy z ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego, związanych z badanymi umowami o pracę od 6.10.2015 r. do 31.05.2016 r. i od 1.07.2016 r. do 30.06.2017 r.

Sąd uznał, że wnioskodawcy przekonująco wyjaśnili kiedy i w jaki sposób dowiedzieli się o tym, że nie byli zgłoszeni przez płatniczkę do ubezpieczeń społecznych, tym bardziej, że odwołująca przedstawiła dowód założenia profilu (...) w lutym 2017 r., a także, że próbowali wyjaśnić tę sprawę z płatniczką i jej mężem, którzy z kolei szczerze według Sądu przyznali, że nie dopełnili obowiązków w tym zakresie wobec odwołujących. Sąd pragnie jednocześnie podkreślić raz jeszcze, że mimo niewątpliwych zaniedbań po stronie płatniczki i jej męża jako osoby, której zleciła wykonywanie czynności w tym zakresie i braku okoliczności usprawiedliwiających te uchybienia, to jednak rozstrzygającą dla sprawy kwestią było jedynie to, że całokształt materiału dowodowego potwierdził, że umowy o pracę odwołujących były realizowane, przesądzając o braku o ich pozorności.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawcy jako pracownicy u płatnika składek w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu, i w rezultacie zmienił obie zaskarżone decyzję, o czym orzeczono, jak w punkcie 1 i 3 wyroku, na mocy powołanych przepisów oraz art. 477 14 § 2 k.p.c.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wysokość wynagrodzeń pełnomocnika procesowego reprezentującej odwołującą się w kwocie 180 zł Sąd ustalił zgodnie z §9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć

pełnomocnikowi ZUS przez P.I.

A.P.