Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny w (...) I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Ryszard Marchwicki

Protokolant: sekretarz sądowy Andrzej Becker

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2022 r. w (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w M.

przeciwko S. G.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 30 czerwca 2021 r. sygn. akt(...)

I.  apelację oddala;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego 4050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Ryszard Marchwicki

"Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym"

St. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 31 grudnia 2019 r. (k. 2-5, k. 32) powód (...) S.A. z siedzibą w M. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. G. na rzecz powoda kwoty 81.868,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (pkt 1 lit. a pozwu) oraz zwrotu kosztów procesu.

Z ostrożności procesowej, na wypadek, gdyby Sąd uznał, że strony nie zawarły pomiędzy sobą prawnie skutecznej umowy i oddalił żądanie z pkt 1 lit. a petitum pozwu, powód wniósł o:

a)  zobowiązanie pozwanego do wydania towarów wymienionych w załączonych do pozwu fakturach VAT o numerach: (...) z dnia 30 sierpnia 2017 r., (...) z dnia 29 września 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 listopada 2017 r. oraz (...) z dnia 30 listopada 2017 r.;

b)  a gdyby Sąd uznał, że wydanie towaru w naturze jest niemożliwe, powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu wartości nienależnego świadczenia na podstawie art. 410 § 1 i 2 kc w zw. z 405 kc w kwocie 71.986,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W dniu 14 kwietnia 2020 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 42).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty złożonym w dniu 24 lipca 2020 r. (k. 46-47v) pozwany wniósł oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2021 r Sąd Okręgowy w (...):

1.  oddalił powództwo główne,

2.  oddalił powództwo ewentualne,

3.  zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 9 511 zł tytułem zwrotu kosztów procesu(w tym kwotę 5400 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski Sądu I Instancji:

Pozwany jest przedsiębiorcą zajmującym się sprzedażą detaliczną elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach. Natomiast powodowa spółka działa w charakterze hurtowni elektrycznej.

okoliczności bezsporne, a nadto dowód: odpis (...) (k. 28), odpis KRS (k. 29-30)

Powód wystawił faktury VAT o numerach:

1)  (...) z dnia 30 sierpnia 2017 r.;

2)  (...) z dnia 29 września 2017 r.;

3)  (...) z dnia 30 października 2017 r.;

4)  (...) z dnia 30 października 2017 r.;

5)  (...) z dnia 30 października 2017 r.;

6)  (...) z dnia 30 października 2017 r.;

7)  (...) z dnia 30 listopada 2017 r.;

8)  (...) z dnia 30 listopada 2017 r.

W powyższych fakturach powód wskazał pozwanego jako nabywcę towarów elektrycznych o łącznej wartości 71.986,86 zł. Faktury te nie zostały przez nikogo podpisane.

W każdej z ww. faktur wskazano, jakich zamówień dotyczy (wskazano konkretne numery zamówień), jak również do jakich dokumentów (...) się odnosi (konkretne wskazanie numeru dokumentu (...) oraz daty dostawy).

Pozwany nie zaksięgował przedmiotowych faktur VAT .

Pismem z dnia 27 marca 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty.

Pozwany odebrał wezwanie 6 kwietnia 2018 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał , że zarówno powództwo główne jak i powództwo ewentualne nie zasługiwały na uwzględnienie .

Na wstępie sąd wskazał , że spór stron nie dotyczył tylko kwestii prawnych, ale przede wszystkim stanu faktycznego sprawy (i to najważniejszych jego elementów). Zatem zadaniem Sądu było ustalenie, czy pozwany zamówił u powoda, a następnie otrzymał towary objęte fakturami załączonymi do pozwu, co aktualizowałoby po stronie pozwanego obowiązek zapłaty na rzecz powoda ceny za te towary.

Dalej sąd podniósł , że w sprawach gospodarczych dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 458 ¹⁰ k.p.c.). Oznacza to, że w sprawach gospodarczych dowód z zeznań świadków (tak samo jak i z przesłuchania strony) ma jedynie charakter subsydiarny, tj. dopuszczalny jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd stwierdził ponadto, że trafnie podniesiono w doktrynie, że powstaje wstępne zagadnienie, czy przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków wchodzi w ogóle w rachubę z punktu widzenia art. 458 ¹¹ . Jest to kwestia zasadnicza, gdyż przepis ten wymaga ustalenia w pierwszej kolejności, czy w jego świetle dopuszczalne jest prowadzenie dowodu z innego źródła niż dokument. Z artykułu tego wynika bowiem prymat dowodu z dokumentu, chyba że strona wykaże, iż nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych. Dopiero pozytywne ustalenie tej okoliczności pozwala na rozważenie, czy dozwolone jest subsydiarne dopuszczenie dowodu z zeznań świadków. Przesłanka subsydiarności zostanie zaś spełniona, jeżeli okaże się, że pomimo wyczerpania innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (zob. T. Szczurowski, Specyfika nowego postępowania..., s. 41–47) [za T. W. [w:] D. D., J. I., G. J., I. K., G. M., M. O., P. P., S. S., D. Z., T. Z., T. W., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom. II. Artykuły 367–505(39), W. 2021, art. 458(10)].

Dalej sąd stwierdził, iż niniejsza sprawa jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 458 ^{( 2)} § 1 pkt 1 k.p.c. Zatem powód był obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany - w odpowiedzi na pozew (art. 458 ^{( 5)} § 1 k.p.c.). Tymczasem powód do pozwu załączył jedynie faktury VAT obejmujące towary elektryczne, które zdaniem powoda nabył pozwany. Przy czym faktury te nie zostały podpisane przez pozwanego. Dodatkowo w każdej fakturze wskazano, z jakimi zamówieniami jest powiązana (konkretnie wskazane nr zamówień) oraz jakich dokumentów (...) dotyczy (konkretne wskazanie nr dokumentu (...) oraz dat dostawy), jednak powód tych dokumentów nie załączył do pozwu. Nawet nie przedłożył potwierdzenia doręczenia przedmiotowych faktur pozwanemu. Tak więc powód nie sprostał ciążącemu na nim obowiązkowi powołania wszystkich dowodów w pozwie i to mając świadomość, że pozwany kwestionuje istnienie jego roszczenia (o czym świadczy chociażby bezskuteczna próba wezwania do zapłaty).

Powód nie załączył ww. dokumentów nawet do pisma z 26 marca 2021 r. (k. 72-73v) (w rzeczywistości będącego repliką na sprzeciw pozwanego) i to pomimo, że w sprzeciwie pozwany zaprzeczył, aby kiedykolwiek otrzymał od powoda towary wymienione w fakturach VAT objętych pozwem oraz pomimo wyraźnego nałożonego przez Sąd zobowiązania do ustosunkowania się do sprzeciwu w terminie 14 dni – pod rygorem pominięcia później zgłaszanych twierdzeń i wniosków – por. zarządzenie z 1 marca 2021 r. (k. 69). Przy czym jednoznacznego podkreślenia wymaga, iż powód nawet nie podniósł twierdzeń, aby przedłożenie dokumentów (...) i dokumentów zamówień pozwanego było niemożliwe. Natomiast pełnomocnik powoda na rozprawie w dniu 30 czerwca 2021 r. (k. 103) oświadczył, że „detale dotyczące obiegu dokumentów, sposobu składania zamówień, czy dostarczania towarów powinny zostać przedstawione przez zawnioskowanych świadków i wiceprezesa zarządu”. Z kolei na jednoznaczne pytanie Sądu, z jakich przyczyn nie mogły być dostarczone do akr dowody z dokumentów w postaci zamówień i dokumentów (...), pełnomocnik powoda odpowiedział jedynie, iż „strona przedstawiła taki materiał dowodowy, jaki dołączono do pozwu i wszystko mogą wyjaśnić zeznania zawnioskowanych osób”.

Z kolei wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków i przesłuchania wiceprezesa zarządu powoda, (o których mowa powyżej) powód złożył w pozwie (pkt 5) między innymi na fakty zamówienia przez stronę pozwaną towarów wymówionych w załączonych do pozwu fakturach VAT oraz dostarczenia stronie pozwanej towarów zakupionych przez pozwanego, które zostały wymienione w załączonych do pozwu fakturach VAT, jednak wnioski te podlegały pominięciu. Wszak powód (reprezentowany przez fachowego pełnomocnika) miał świadomość, że niniejsza sprawa jest sprawą gospodarczą, w której obowiązuje prymat dowodu z dokumentu, a w konsekwencji winien zdawać sobie sprawę, iż dowód z zeznań świadków i z przesłuchania strony ma jedynie charakter subsydiarny, tj. dopuszczalny jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Przy czym dopiero wykazanie przez stronę, iż nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od siebie niezależnych pozwala na rozważenie, czy dozwolone jest subsydiarne dopuszczenie dowodu z zeznań świadków (art. (art. 458 ¹⁰ k.p.c. w zw. z art. 458 ¹¹ k.p.c.). Natomiast w niniejszej sprawie powód nawet nie podniósł twierdzeń, aby przedłożenie dokumentów (...) i dokumentów zamówień pozwanego było niemożliwe (na co Sąd wskazywał już we wcześniejszym fragmencie uzasadnienia).

Zatem nie może być mowy o jakimkolwiek wykazaniu (art. 6 kc) przez powoda (a nawet podjęciu próby wykazania) braku możliwości przedstawienia ww. dokumentów z przyczyn od powoda niezależnych. Konsekwencją tego była niedopuszczalność przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków i przesłuchania zarządu powoda zamiast przeprowadzenia dowodu z dokumentów zamówień i dokumentów WZ na fakt złożenia zamówienia przez pozwanego, a następnie dostarczenia mu towarów objętych fakturami załączonymi do pozwu. Innymi słowy: strona (w niniejszym postępowaniu powód) będąca uczestnikiem postępowania gospodarczego nie może zastąpić środka dowodowego w postaci dokumentów zeznaniami świadków lub przesłuchaniem strony, w sytuacji, gdy fakt, który strona chce udowodnić, można wykazać dokumentem (prymat dowodu z dokumentu), chyba że wykaże, iż nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od siebie niezależnych (art. 458 ¹⁰ k.p.c. w zw. z art. 458 ¹¹ k.p.c.).

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Sądu I Instancji powód nie sprostał ciężarowi dowodu (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.) i nie udowodnił nawet, aby pozwany zamówił u niego towar objęty fakturami załączonymi do pozwu (w konsekwencji nie może być mowy o jakimkolwiek dostarczeniu zamówionego towaru). Na brak zamówienia towaru i jego dostarczenia wskazuje także rejestr VAT pozwanego za okres od dnia 1 sierpnia 2017 r. do dnia 28 lutego 2018 r. (k. 82-100v), z którego jednoznacznie wynika, iż pozwany nie zaksięgował przedmiotowych faktur.

Skoro zaś powód nie udowodnił, aby dostarczył pozwanemu towar objęty fakturami VAT załączonymi do pozwu, to zarówno roszczenie główne, jak i ewentualne powoda podlegały oddaleniu, jako niewykazane co do zasady – o czym orzeczono w pkt 1 i 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3 wyroku, na podstawie art. 98 § 1-3 k.p.c. zasądzając od powoda - jako przegrywającego proces w całości - na rzecz pozwanego kwotę 9.511,00 zł, w tym: kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Przy czym wymaga wyjaśnienia, że Sąd popełnił oczywistą omyłkę, zasądzając na rzecz strony pozwanej (jako wygrywającej proces) kwotę 9.511,00 zł, bowiem w kwocie tej Sąd uwzględnił 4.094,00 zł tytułem opłaty od pozwu. Tak więc pozwany winien otrzymać łącznie kwotę 5.417,00 zł tytułem kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód który zaskarżył orzeczenie w całości i zarzucił:

1)  naruszenie art 227 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. poprzez niezastosowanie tych przepisów i bezzasadne pominięcie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także bezzasadne pominięcie dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w sytuacji gdy dowody te mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a przeprowadzenie tych dowodów jest konieczne, aby strona powodowa mogła wykazać swoje twierdzenia, a brak przeprowadzenia tych dowodów uniemożliwia stronie powodowej wykazanie dochodzonego roszczenia i powoduje to, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

2)  naruszenie art. 235(2) § 1 pkt 5 k.p.c., art. 458(10) k.p.c. oraz art. 458(11) k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie tych przepisów i bezzasadne pominięcie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także bezzasadne pominięcie dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, jak również bezzasadne przyjęcie, że powód mógł przedstawić dokumenty (...) wskazane w treści faktur VAT, w sytuacji gdy w okolicznościach niniejszej sprawy wyżej wskazane dowody nie zmierzały jedynie do wydłużenia postępowania, a powód nie mógł przedłożyć dokumentów (...) do akt sprawy, ponieważ dokumenty (...) zawierają dwa podpisy A. Z. - pracownika strony pozwanej, z czego jeden prawdopodobnie został złożony bezpośrednio przez A. Z., a drugi prawdopodobnie został złożony przez inną osobę, a zatem powód nie mógł przedłożyć dokumentów (...) do akt sprawy bez narażania się na możliwość wszczęcia postępowania karnego i ponoszenia odpowiedzialności karnej z tego tytułu i wobec tego dowody z zeznań świadków i przesłuchania strony są niezbędne do tego, aby strona powodowa mogła wykazać swoje twierdzenia, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

3)  naruszenie art. 458(11) k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu i błędne przyjęcie, że art. 458(11) k.p.c. odnosi się do dokumentów (...), które dotyczą wydania towarów kupującemu, w sytuacji gdy art. 458(11) k.p.c. dotyczy wyłącznie dokumentów, które dotyczą czynności strony, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, a z dokumentami WZ nie jest związane nabycie, utrata lub zmiana prawa, ponieważ zawarcie umowy sprzedaży poprzedza wydanie towarów, a wydanie towarów kupującemu i wystawienie dokumentu (...) jest czynnością następczą względem umowy sprzedaży, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

4)  naruszenie art. 458(10) k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie tego przepisu i błędne przyjęcie, że przepis ten uniemożliwia w niniejszej sprawie przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., w sytuacji gdy wskazany przepis nie zabrania wykazywania danych faktów poprzez zeznania świadków, ale przepis ten organizuje porządek postępowania sądowego w ten sposób, że dowód z zeznań świadków przeprowadza się po dowodzie z innych środków dowodowych, a zatem w niniejszej sprawie dowód z zeznań świadków powinien zostać przeprowadzony po przeprowadzeniu dowodu z faktur VAT i innych dokumentów przedłożonych do akt sprawy, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

5)  brak ustalenia przez Sąd I instancji faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez brak ustalenia, że strony zawarły umowę sprzedaży towarów wymienionych w załączonych do pozwu fakturach VAT o numerach: (...) z dnia 30 sierpnia 2017 r., (...) z dnia 29 września 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r, (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r„ (...) z dnia 30 listopada 2017 r. oraz (...) z dnia 30 listopada 2017 r., w sytuacji gdy powód przedłożył wyżej wskazane faktury VAT oraz wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w celu wykazania sprzedaży towarów,

6)  brak ustalenia przez Sąd I instancji faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez brak ustalenia, że powód wydał stronie pozwanej towary wymienione w załączonych do pozwu fakturach VAT o numerach: (...) z dnia 30 sierpnia 2017 r, (...) z dnia 29 września 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r, (...) z dnia 30 października 2017 r, (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 października 2017 r., (...) z dnia 30 listopada 2017 r. oraz (...) z dnia 30 listopada 2017 r, w sytuacji gdy powód przedłożył wyżej wskazane faktury VAT oraz wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w celu wykazania wydania towarów stronie pozwanej,

7)  nierozpoznanie istoty sprawy przez Sąd I instancji z uwagi na bezzasadne pominięcie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także bezzasadne pominięcie dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w sytuacji gdy dowody te mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a przeprowadzenie tych dowodów jest konieczne, aby strona powodowa mogła wykazać swoje twierdzenia, a brak przeprowadzenia tych dowodów uniemożliwia stronie powodowej wykazanie dochodzonego roszczenia,

8)  naruszenie art. 535 k.c. poprzez niezastosowanie tego przepisu i brak zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda dochodzonej kwoty tytułem sprzedaży towarów, w sytuacji gdy powód przedłożył faktury VAT oraz wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J., a także dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w celu wykazania sprzedaży towarów,

9)  z ostrożności procesowej, na wypadek gdyby Sąd uznał, że strony nie zawarły pomiędzy sobą prawnie skutecznej umowy, naruszenie art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. poprzez niezastosowanie tych przepisów i brak zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda zwrotu wartości nienależnego świadczenia, w sytuacji gdy powód przedłożył faktury VAT oraz wniósł o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., J. B., M. P. oraz P. J. , a także dowodu z przesłuchania J. J. - Wiceprezesa Zarządu powodowej spółki w charakterze strony, w celu wykazania wydania towarów stronie pozwanej.

Wskazując na powyższe powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego S. G. na rzecz powoda (...) spółka akcyjna:

a)  kwoty 81.868,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

b)  zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

c)  o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o:

1.  oddalenie apelacji;

2.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie .

Powód podniósł szereg zarzutów dotyczących naruszenia prawa które sprowadzają się do zarzutu nie rozpoznania środków dowodowych w postaci zeznań świadków oraz strony czym według skarżącego naruszone zostały przepisy art 227 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c., art. 235(2) § 1 pkt 5 k.p.c., art. 458(10) k.p.c. oraz art. 458(11) k.p.c.

Sąd Apelacyjny w całości podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy i czyni jej własnymi . Podzielić należy również ustalenia prawne i wnioski poczynione przez Sąd I Instancji.

Niesporne w sprawie było , że spór toczył się pomiędzy dwoma przedsiębiorcami , a więc spraw miała charakter gospodarczy.

Postępowanie gospodarcze uregulowane jest w przepisach kodeksu postepowania cywilnego w art. od art. 458 ¹ k.p.c. do art. 458 ¹³ k.p.c.

Skarżący zarzucił naruszenie przepisów art. 458 ¹⁰ i 458 ¹¹ k.p.c.

Zgodnie z art. 458 ¹⁰ k.p.c. dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych wprowadzono ograniczenie w dopuszczalności dowodu z zeznań świadków, niezależnie od tego, czy strony zawarły umowę dowodową. Strony uprawnione, a nawet zobowiązane są do zgłoszenia wniosków dowodowych o przesłuchanie świadków, natomiast sąd decyduje, czy zachodzi sytuacja ujęta w komentowanym przepisie, uprawniająca do dopuszczenia tych dowodów.

Regulacja z art. 458 ¹⁰ k.p.c. przewiduje więc, że dowód z zeznań świadków w postępowaniu w sprawie gospodarczej ma charakter subsydiarny. Sąd może bowiem dopuścić taki dowód jedynie w przypadku, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W sprawach gospodarczych objętych postępowaniem odrębnym zagadnienie to kształtuje się swoiście, gdyż zasadniczo obie strony uczestniczą w obrocie gospodarczym, a ten wymusza – ze względów przede wszystkim prawnych, ale także pragmatycznych – dokumentowanie w znacznym zakresie czynności prawnych i faktycznych. Również przepisy o rachunkowości wymagają w stosunkach między przedsiębiorcami uprawdopodobniania faktu dokonania czynności za pomocą pisma, w szczególności dowodów księgowych. Tak więc dokumenty są istotnymi i dominującymi dowodami w sprawach gospodarczych, a ze względu na swój charakter ułatwiają sądom ustalenie rzeczywistego stanu rzeczy, a zatem ustalenie prawdy materialnej. Zaznaczyć trzeba, wyprzedzając dalsze rozważania, że w kolejnym artykule – art. 458 ¹¹ – został ustanowiony prymat dowodu z dokumentu (zob. uwaga 1 do tego przepisu). W efekcie, jak to wynika z artykułu, dowód z zeznań świadków ma być w sprawach gospodarczych dopuszczany subsydiarnie, a więc jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Przy czym co już wyżej wskazano dowód taki jest dopuszczalny dopiero wóczas gdy strona wykaże, iż nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych. W przypadku, o którym mowa w art. 458 ¹¹ , dopuszczenie dowodu z zeznań świadków dopuszczalne jest dopiero wówczas, gdy strona wykaże, że z przyczyn od niej niezależnych nie może przedstawić dokumentu określonego w art. 77 ³ k.c.

W niniejszej sprawie powód nie zdołał wykazać , że przedłożenie dokumentów w postaci dokumentów rachunkowych takich jak (...) , …wynikało z przyczyn niezależnych od powoda. W apelacji jako powód podał , że dokumenty (...) zawierają dwa podpisy A. Z. - pracownika strony pozwanej, z czego jeden prawdopodobnie został złożony bezpośrednio przez A. Z., a drugi prawdopodobnie został złożony przez inną osobę, a zatem powód nie mógł przedłożyć dokumentów (...) do akt sprawy bez narażania się na możliwość wszczęcia postępowania karnego i ponoszenia odpowiedzialności karnej z tego tytułu. Taki powód nie możności przedłożenia dokumentów nie jest podstawą do uwzględnienia , że jest on niezależny od strony powodowej i daje podstawę do skorzystania z subsydiarnego dowodu w postaci przesłuchania świadków.

Natomiast zgodnie z art. 458 ¹¹ k.p.c. czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem, o którym mowa w art. 77 ³ Kodeksu cywilnego, chyba że strona wykaże, że nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych.

Wbrew twierdzeniom strony skarżącej powołani świadkowie dokumentów (...) które dotyczą wydania towarów kupującemu, w sytuacji gdy art. 458(11) k.p.c. dotyczy wyłącznie dokumentów, które dotyczą czynności strony, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, a z dokumentami (...) nie jest związane nabycie, utrata lub zmiana prawa, ponieważ zawarcie umowy sprzedaży poprzedza wydanie towarów, a wydanie towarów kupującemu i wystawienie dokumentu (...)jest czynnością następczą względem umowy sprzedaży,

Spór dotyczył bowiem tego , czy strony skutecznie zawarły umowę sprzedaży , a więc czy doszło do wydania przez powoda towaru pozwanemu , co niewątpliwie wynikałoby z dokumentów (...)

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał , że nie doszło do naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 458 ^{10 i 11} k.p.c. , a tym samym nie uzasadniony jest zarzut naruszenia art. art. 235(2) § 1 pkt 5 k.p.c.,1 k.p.c. oraz § 2 pkt

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny apelację powoda jako nieuzasadnioną oddalił na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § oraz § 2 pkt.6 w zw. z § 10 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 15 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (Dz.U. z 2018 r. poz 265).

Ryszard Marchwicki

"Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym"

St. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska