Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 października 2022 roku w Warszawie

sprawy D. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego

na skutek odwołania D. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 26 października 2021 roku, znak: (...) (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że do ustalenia kapitału początkowego D. Ż. przyjmuje podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1997 i 1998 z uwzględnieniem:

⚫

za rok 1992 – kwoty 58.360,840 zł (pięćdziesiąt osiem milionów trzysta sześćdziesiąt tysięcy osiemset czterdzieści złotych);

⚫

za rok 1993 – kwoty 91.263.800 zł (dziewięćdziesiąt jeden milionów dwieście sześćdziesiąt trzy tysiące osiemset złotych);

⚫

za rok 1994 – 43.172.500 zł (czterdzieści trzy miliony sto siedemdziesiąt dwa tysiące pięćset złotych).

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

D. Ż. w dniu 6 grudnia 2021r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 26 października 2021r., znak: (...) (...), wnosząc o uznanie kwot podanych w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, zgodnie z wysokością obowiązującą przed denominacją z 1995r. i o zmianę zaskarżonej decyzji.

Uzasadniając swe stanowisko, ubezpieczona wskazała, że zaświadczenie Rp-7, wystawione w dniu 21 listopada 2002r., dotyczy zatrudnienia w (...) sp. o.o. w okresie od 1 maja 1992r. do 3 grudnia 1997r. Zawiera ono błędnie podane kwoty po denominacji, podczas gdy powinny być wskazane kwoty przed denominacją, która miała miejsce w 1995r. Wówczas wymieniono walutę i nowy jeden złoty odpowiadał 10.000 starych złotych, przy czym przez pierwsze dwa lata (styczeń 1995r. – grudzień 1996r.) w obiegu funkcjonowały jeszcze stare i nowe złote. W księgach rachunkowych przedsiębiorstwa, zatrudniającego ubezpieczoną, tak jak i w obiegu publicznym, funkcjonowały zapisy zarówno w nowej, jak i w starej walucie. Dlatego też w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu została błędnie podana łączna kwota po denominacji, zamiast przed denominacją, powodując rażące zaniżenie kapitału początkowego.

Podsumowując ubezpieczona wskazała, że w związku z utratą bytu prawnego przez jej byłego pracodawcę (...) sp. o.o., a także brakiem dostępu do dokumentów, które nie zostały przekazane do żadnego archiwum, wnosi o zmianę decyzji i ponowne przeliczenie i kapitału początkowego poprzez uznanie kwot podanych w wystawionym w dniu 21 listopada 2002r. zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, zgodnie z ich wysokością, jaka miała miejsce przed denominacją z 1995r. (odwołanie z dnia 15 listopada 2021r., k. 3-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a w uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie wskazał, że w zaskarżonej decyzji, do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego, przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia, zgodnie z art. 174 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 291). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 59,01%. Organ rentowy wskazał, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględnił wynagrodzenia z lat 1992-1994, uzyskiwanego podczas zatrudnienia w (...) sp. z o.o., ponieważ zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r. zostało wystawione nieprawidłowo, tj. w jednostkach pieniężnych po denominacji (czyli innych, niż obowiązujące w danym okresie). Organ rentowy zauważył również, że istnieją rozbieżności w początkowej dacie zatrudnienia, wykazanej w świadectwie pracy z dnia 3 grudnia 1997r. oraz w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r. (odpowiedź na odwołanie z dnia 10 grudnia 2021r., k. 10 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. Ż. w okresie od 1 maja 1992r. do 3 grudnia 1997r. była zatrudniona w (...) sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kasjer lotniczy-sprzedawca (świadectwo pracy z dnia 3 grudnia 1997r., zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – akta organu rentowego, kopia stron 23-24 legitymacji ubezpieczeniowej, k. 28 a.s.).

W dniu 21 listopada 2002r. wskazany pracodawca wystawił zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, potwierdzające zatrudnienie D. Ż. w okresie od 1 maja 1992r. do 3 grudnia 1997r., z wynagrodzeniami wynoszącymi: za rok 1992 – 4.597,60 zł, za rok 1993 – 9.126,38 zł, za rok 1994 – 4.317,25 zł, za rok 1997 – 2.034,00 zł. Z zaświadczenia wynika, że ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym w okresie od 10 czerwca 1994r. do 10 czerwca 1997r. oraz na urlopie bezpłatnym w okresie od 10 czerwca 1997r. do 10 września 1997r. Zaświadczenie zostało podpisane przez prezesa zarządu W. S. i głównego specjalistę ds. (...) (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r. – akta organu rentowego, zeznania świadka W. S. – k. 102 a.s.).

Z dniem 31 marca 2003r. (...) sp. z o.o. została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego. Wpis uprawomocnił się z dniem 1 maja 2003r. Likwidatorem spółki był najpierw L. M., a potem W. S. (odpis pełny z KRS, k. 29-38 a.s.). Nie wiadomo, gdzie w związku z zakończeniem likwidacji i wykreśleniem spółki z rejestru, została złożona dokumentacja kadrowo-płacowa. Główna specjalistka ds. (...), które odpowiadała w spółce za te dokumenty, zmarła (zeznania świadka W. S., k. 102 a.s., e-mail likwidatora L. M., k. 49 a.s., pismo W. S. z dnia 22 marca 2022r., k. 55 a.s.).

W dniu 7 marca 2006r. D. Ż. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ustalenie kapitału początkowego (wniosek z dnia 7 marca 2006r. – akta organu rentowego). W decyzji wydanej w dniu 28 września 2007r., znak: (...) (...), organ rentowy uwzględnił okresy składkowe wynoszące 5 lat, 9 miesięcy i 28 dni, okresy nieskładkowe wynoszące 2 dni oraz okres sprawowania opieki nad dzieckiem wynoszący 3 lata. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek z faktycznego okresu ubezpieczenia, a więc z lat 1989 – 1994 oraz 1997 -1998. Wskaźnik wyniósł 40,32 %, a wysokość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 34.407,67 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów od 10 czerwca 1997r. do 10 czerwca 1997r. oraz od 11 czerwca 1997r. do 10 września 1997r., gdyż w tych okresach ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym oraz dochodów z 1992r. w kwocie 4.597,60 zł, z 1993r. w kwocie 9.126,38 zł oraz z 1994r. w kwocie 4.317,25 zł, gdyż są to kwoty wykazane w innych jednostkach pieniężnych niż obowiązywały w tamtym okresie. Ponadto organ rentowy poinformował ubezpieczoną, że sprawa może być przedmiotem ponownego rozpatrzenia po dostarczeniu korekty zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r., z wykazanym wynagrodzeniem za lata 1992-1994 w jednostkach pieniężnych obowiązujących w danym okresie, czyli przed denominacją oraz z prawidłowym okresem zatrudnienia. Dodatkowo ZUS wskazał, że do ustalenia stażu pracy został przyjęty okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o. od 4 maja 1992r. do 3 grudnia 1997r., według świadectwa pracy z dnia 3 grudnia 1997r., a nie według Rp-7, które wskazuje, że ubezpieczona była zatrudniona od 1 maja 1992r. do 3 grudnia 1997r. (decyzja ZUS z dnia 28 września 2007r. – akta organu rentowego).

W dniu 13 października 2021r. ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego (wniosek z dnia 13 października 2021r. – akta organu rentowego). W dniu 26 października 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...) (...), w której uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 5 lat, 9 miesięcy, 28 dni, okres nieskładkowy w wymiarze 2 dni oraz okres sprawowania opieki nad dzieckiem wynoszący 3 lata. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto:

- za 1989r. – kwotę 837.508,00 zł;

- za 1990r. – kwotę 8.759.591,00 zł;

- za 1991r. – kwotę 22.497.154,00 zł;

- za 1992r. – kwotę 12.384.840,00 zł;

- za 1993r. – kwotę 0,00 zł;

- za 1994r. – kwotę 0,00 zł;

- za 1997r. – kwotę 2.664,00 zł;

- za 1998r. – kwotę 8.316,14 zł;

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 59,01%, natomiast wysokość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 41.687,14 zł. W decyzji organ rentowy nie uwzględnił okresów od 10 czerwca 1997r. do 10 czerwca 1997r. oraz od 11 czerwca 1997r. do 10 września 1997r., kiedy ubezpieczona przebywała na urlopie bezpłatnym. Nadto organ rentowy nie uwzględnił dochodów za 1992r. w kwocie 4.597,60 zł, za 1993r. w kwocie 9.126,38 zł oraz za 1994 r. w kwocie 4.317,25 zł z tych samych powodów, które były podane w poprzedniej decyzji (decyzja z dnia 26 października 2021r. - akta organu rentowego).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wymienionych dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności, a także na podstawie zeznań świadka W. S..

Oceniając dowody z dokumentów, Sąd miał na względzie, że organ rentowy nie kwestionował wiarygodności zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r., a jedynie podniósł, że dokument ten został wystawiony nieprawidłowo, tj. wskazuje wynagrodzenia w jednostkach pieniężnych po denominacji. Wątpliwości Zakładu budziła również początkowa data zatrudnienia, wskazane okoliczności nie czynią jednak tego dokumentu niewiarygodnym, dlatego Sąd uwzględnił go, ustalając stan faktyczny, podobnie jak i pozostałe powołane dokumenty, których autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony.

Zeznania świadka W. S. zostały ocenione jako wiarygodne, choć świadek nie dysponował informacjami istotnymi z punktu widzenia tego, co jest w sprawie sporne. Potwierdził jednak, że nie jest znane miejsce przechowania dokumentacji kadrowo – płacowej pracowników zlikwidowanej (...) sp. z o.o. Wskazał także, że osoba w tej spółce zajmująca się sprawami kadrowymi i płacowymi – A. D., zmarła. Sąd nie miał podstaw, aby odnośnie wskazanych okoliczności, zeznaniom świadka nie dać wiary, tym bardziej, że co do faktu zgonu A. D., są one zgodne z twierdzeniami ubezpieczonej, a i w pozostałym zakresie D. Ż., która poszukiwała dokumentacji kadrowo – płacowej, wskazała na brak możliwości jej odnalezienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczył możliwości uwzględnienia przy ustaleniu wartości kapitału początkowego wynagrodzeń D. Ż. z lat 1992-1994, osiąganych podczas zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Z wyjaśnień organu rentowego wynika, że przyczyną pominięcia tych wynagrodzeń był fakt, że zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r. zostało wystawione nieprawidłowo, tj. w jednostkach pieniężnych po denominacji, a więc innych niż obowiązujące w danym okresie. Nadto organ rentowy zauważył, że istnieją rozbieżności w początkowej dacie zatrudnienia, wykazanej w świadectwie pracy z dnia 3 grudnia 1997r. oraz w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 21 listopada 2002r.

Dokonując analizy wskazanego zagadnienia, Sąd miał na względzie, że kapitał początkowy, zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz.U. z 2022r., poz. 504, dalej: ustawa emerytalna), ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ww. ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 ustawy, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3). Z kolei art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przewiduje, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1.  okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3.  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze
nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3). Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury (także kapitału początkowego) stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

1.  w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

2.  w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy emerytalnej, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

1.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

2.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

3.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej).

W myśl art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu, jak i wysokości przychodów).

Zasady określające sposób postępowania przed organem rentowym oraz dowody wymagane w tym postępowaniu określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r., Nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Wymaga przy tym zaznaczenia, że w postępowaniu sądowym w sprawach
o świadczenia emerytalno-rentowe sąd nie jest związany takimi ograniczeniami
w dowodzeniu, jakie odnoszą się do organu rentowego w postępowaniu administracyjnym. Według art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt, może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007r., I UK 111/07). Pogląd wyrażony w cytowanym wyżej orzecznictwie jest uzasadniony tym, że z uwagi na upływ lat ubezpieczeni wnioskujący o przyznanie im prawa do świadczenia emerytalnego lub jego przeliczenie mogą napotkać pewne trudności w należytym udokumentowaniu nie tylko przebiegu zatrudnienia czy też faktu otrzymywania konkretnych składników wynagrodzeń bądź ich wysokości, lecz również samej okoliczności zatrudnienia w danym zakładzie pracy. Praktyka orzecznicza zna zresztą wiele przypadków, w których dostęp ubezpieczonych do pełnych akt osobowych jest problematyczny. Przyczyną tego stanu rzeczy najczęściej jest likwidacja zakładu pracy, w którym ubezpieczony przed laty pracował, zagubienie dokumentacji w związku z krótkim termin jej obowiązkowej archiwizacji czy przejęciem zakładu pracy przez inny podmiot, lecz również niestaranne prowadzenie dokumentacji kadrowo-płacowej przez byłego pracodawcę. Ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu okresów składkowych czy też wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny jednak obciążać wyłącznie ubezpieczonych, przy czym nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić w całości na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, z tym że zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998r., II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007r., I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013r., III AUa 269/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 15 marca 2006r., III AUa 1096/05).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy, choć powoływał się na rozbieżność daty początkowej zatrudnienia D. Ż., podanej w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym w dniu 21 listopada 2002r. i w świadectwie pracy, to nie kwestionował wiarygodności wskazanego zaświadczenia. Świadczy o tym to, że zaświadczenie w części zostało przez ZUS uwzględnione przy wyliczaniu kapitału początkowego ubezpieczonej. W dokumencie tym pracodawca D. Ż. wskazał jej wynagrodzenia nie tylko za lata 1992 – 1994, których ZUS nie uwzględnił, ale także za rok 1997. W takiej kwocie, jak zaświadczenie wskazuje, zostało ono przyjęte do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, nie było zatem podstaw, aby zaświadczeniu odmówić wiarygodności. Powodem, że kwoty wynagrodzeń za lata 1992 – 1994 nie zostały uwzględnione, nie jest okoliczność, że budziły wątpliwości, lecz ten tylko fakt, że ich wysokość została podana w jednostkach pieniężnych po denominacji.

Faktem notoryjnym jest, że z dniem 1 stycznia 1995r. została dokona denominacja, która odbyła się na podstawie ustawy z 7 lipca 1994r. o denominacji złotego (Dz.U. Nr 16, poz. 79) i polegała na tym, że stare złotówki przeliczono w relacji 10 000 do 1, czyli 1 zł po denominacji odpowiadał 10 000 starych złotych. Art. 4 wskazanej ustawy o denominacji złotego przewidywał, że obowiązek przeliczania zobowiązań i należności pieniężnych powstałych przed dniem 1 stycznia 1995r. na nowe jednostki pieniężne jest czynnością o charakterze technicznym, nie wpływającą w jakikolwiek sposób na rzeczywistą wysokość zobowiązania.

Uwzględniając powyższe, jak również doświadczenie życiowe i zasady logicznego rozumowania, Sąd przyjął, że w analizowanej sprawie należało kwoty wynagrodzeń D. Ż. z lat 1992-1994, podane w dokumencie Rp-7 z 21 listopada 2002r., przeliczyć na kwoty sprzed denominacji i ustalić w tzw. starych złotych, a więc w walucie, w jakiej ubezpieczona te wynagrodzenia pobierała. Powyższe jest o tyle oczywiste, że przecież sam organ rentowy, ani też ubezpieczona, nie mieli wątpliwości co do tego, że ubezpieczona uzyskiwała w latach 1992-1994 wynagrodzenie w starych, a nie w nowych złotych, skoro denominacja miała miejsce dopiero od 1 stycznia 1995r.

Zdaniem Sądu, wskazana wadliwość danych widniejących w powołanym Rp-7, jest skutkiem błędu ludzkiego, gdyż osoba wystawiająca ten dokument, zamiast podać wynagrodzenia za okres przed denominacją w starych złotych, a po denominacji już w nowych, z uwagi na fakt, że zaświadczenie wystawiła w roku 2002, to wynagrodzenia ze wszystkich lat uwzględniła w walucie nowej. Ubezpieczona nie może ponosić straty z tego tytułu, tym bardziej że wskazany błąd ma tylko charakter formalny – techniczny i może być bez trudu naprawiony. Poza tym D. Ż. aktualnie nie ma możliwości przedstawienia innych dowodów niż te, które już w organie rentowym złożyła. Mimo jej starań oraz działań jakie Sąd podejmował, nie ma możliwości ustalenia miejsca przechowywania dokumentacji kadrowo-płacowej. Świadek W. S., który podpisał to zaświadczenie i autentyczność swojego podpisu potwierdził, nie był w stanie wskazać miejsca, gdzie taka dokumentacja się znajduje. Z kolei druga z osób, która podpisała ten dokument - A. D., która przygotowywała pisma i przedstawiała do podpisu członkom zarządu, już nie żyje. W takiej sytuacji nie było możliwości, by tę osobę przesłuchać i uzyskać informację co do miejsca przechowywania dokumentacji. Wobec powyższego, skoro wszelkie możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia w spornym okresie w walucie, jaka w tamtym czasie obowiązywała, zostały wyczerpane i ubezpieczona nie ma innej możliwości potwierdzenia osiąganego wynagrodzenia za sporny okres, to należało wynagrodzenia za lata 1992 – 1994 przeliczyć na starą walutę przy uwzględnieniu znanych mechanizmów przeliczania, wynikających z powołanej ustawy o denominacji złotego (za rok 1992 – kwota z zaświadczenia wynosząca 4.597,60 zł, powinna być przyjęta jako 45.976.000 zł; za rok 1993 – kwota z zaświadczenia wynosząca 9.126,38 zł, powinna być przyjęta jako 91.263.800 zł, a za rok 1994 – kwota z zaświadczenia wynosząca 4.317,25 zł, powinna być przyjęta jako 43.172.500 zł). Zaznaczyć jednak należy, że ostatecznie za rok 1992 przeciętna podstawa wymiaru składek, jaka została przez Sąd uwzględniona do wyliczenia wysokości kapitału początkowego, została powiększona o przyjętą przez organ rentowy kwotę 12.384.840,00 zł, która wynika z zatrudnienia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 3 października 2003r., wystawionego przez innego pracodawcę, u którego D. Ż. pracowała do 30 kwietnia 1992r.

Mając na względzie powołane okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w ten sposób, że do ustalenia kapitału początkowego D. Ż. przyjął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1997 i 1998 z uwzględnieniem:

- za rok 1992 – kwoty 58.360.840 zł;

- za rok 1993 – kwoty 91.263.800 zł;

- za rok 1994 – 43.172.500 zł,

o czym orzekł w sentencji wyroku.

sędzia Agnieszka Stachurska