Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

punktu 3 wyroku

Decyzją z dnia 9 lipca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U z 2016, poz. 887 t.j.) ustalił wartość kapitału początkowego K. D.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 41.833,44 zł. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest okresu od 01.01.1976 r. do 31.12.1985 r. wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 29,61 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 29,61 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 11 lat, 3 miesięcy i 9 dni.

Zakład przyjął, że współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawcy wynosi 50,26 %.

Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do ustalenia współczynnika przyjęto wiek w dniu 31.12.1998r. - po zaokrągleniu do pełnych lat - wynoszący 43 lata oraz łączny staż ubezpieczeniowy – wynoszący 4059 dni. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 13.08.1985 r. do 15.01.1986 r. (decyzja k. 14 - 15 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 13 lipca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 ze zm) oraz Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 2 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 133. poz. 1095), po rozpatrzeniu wniosku K. D. z dnia 06.07.2020 r. przyznał emeryturę od 15.03.2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 67785,52 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 199081,65 zł, średnie dalsze trwanie życia - 217,60 miesięcy, wyliczona kwota emerytury - 1226,41 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej:( (...),52+ (...),65)/217,60= 1226,41 zł.

Wskazano, że okresy zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) oraz (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. zostały uwzględnione do daty wystawienia świadectw pracy. Wskazano, że w celu ewentualnego uwzględnienia okresów zatrudnienia do późniejszej daty należy przedłożyć dokumenty potwierdzające zatrudnienie wystawione najwcześniej w dniu zakończenia zatrudnienia. Nie uwzględniono okresu od 13.08.1985 r. do 15.01.1986 r., ponieważ świadectwo pracy nie spełnia wymogów formalnych- brak podpisu osoby wystawiającej świadectwo pracy. W celu zaliczenia ww. okresu, należy nadesłać zaświadczenie, które zawiera informację o rozpoczęciu oraz zakończeniu zatrudnienia oraz z podanym wymiarem czasu pracy oraz ewentualnymi przerwami w zatrudnieniu.

Za okres nieudokumentowanego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy tj. 15.09.1976 r.-15.08.1977 r., 16.11.1977 r. - 27.12.1983 r., 04.01.1984 r.-31.07.1984 r., 17.09.1984 r.-31.07.1985 r. do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego - zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej przyjęto najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w tym czasie. W przypadku posiadania dokumentów potwierdzających wysokość faktycznie osiąganego wynagrodzenia należy je przesłać. ZUS podniósł, że w celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres nauki zawodu od 01.09.1971 r. do 14.06.1974 r., należy nadesłać dokument potwierdzający otrzymywane kwoty wynagrodzeń, gdyż za ten okres nie uwzględnia się wynagrodzenia minimalnego. (decyzja k. 20 -22 akt kapitałowych ZUS)

Kolejną decyzją z dnia 10 września 2021 r. organ rentowy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U z 2016, poz. 887 t.j.) ponownie ustalił wartość kapitału początkowego K. D.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 43.618,30 zł. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest okresu od 01.01.1976 r. do 31.12.1985 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 30,65 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 30,65 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 11 lat, 8 miesięcy i 13 dni.

Zakład przyjął, że współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawcy wynosi 51,85 %.

Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do ustalenia współczynnika przyjęto wiek w dniu 31.12.1998r. - po zaokrągleniu do pełnych lat - wynoszący 43 lata oraz łączny staż ubezpieczeniowy – wynoszący 12 lat. (decyzja k. 36 - 37 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 13 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 ze zm) oraz Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 2 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 133. poz. 1095), po rozpatrzeniu wniosku K. D. z dnia 06.07.2020 r. przyznał emeryturę od 15.03.2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Podkreślono że niniejszą decyzją zmieniono decyzję z 13.07.2021 r. w części dotyczącej obliczenia wysokości świadczenia.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 207575,59 zł, kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 67785,52 zł, średnie dalsze trwanie życia - 217,60 miesięcy, wyliczona kwota emerytury - 1265,45 zł. Po korekcie kapitału początkowego na koncie, wysokość emerytury wyniosła:( (...),52 + (...),59) / 217,60 = 1265,45 zł.

Wskazano, że na żądanie ubezpieczonego przeliczono emeryturę z uwzględnieniem okresu zatrudnienia od 13.08.1985 r do 15.01.1986 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...).

Okresy zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) oraz (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. zostały uwzględnione do daty wystawienia świadectw pracy. Podniesiono, że w celu ewentualnego uwzględnienia okresów zatrudnienia do późniejszej daty należy przedłożyć dokumenty potwierdzające zatrudnienie wystawione najwcześniej w dniu zakończenia zatrudnienia.

Za okres nieudokumentowanego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy tj. 15.09.1976 r.-15.08.1977 r., 16.11.1977 r.-27.12.1983 r., 04.01.1984 r.-31.07.1984 r., 17.09.1984 r.-31.07.1985 r., 13.08.1985 r.-15.01.1986 r. do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego - zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej przyjęto najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w tym czasie. ZUS podniósł, że w przypadku posiadania dokumentów potwierdzających wysokość faktycznie osiąganego wynagrodzenia należy je przesłać. W celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres nauki zawodu od 01.09.1971 do 14.06.1974, należy nadesłać dokument potwierdzający otrzymywane kwoty wynagrodzeń, gdyż za ten okres nie uwzględnia się wynagrodzenia minimalnego. (decyzja k. 39 - 41 akt kapitałowych ZUS)

Następnie decyzją z dnia 17 stycznia 2022 r. organ rentowy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U z 2016, poz. 887 t.j.) ponownie ustalił wartość kapitału początkowego K. D.. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 50.634,43 zł. Ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest okresu od 01.01.1976 r. do 31.12.1985 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 51,66 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 51,66 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe w ilości: 11 lat, 5 miesięcy i 27 dni.

Zakład przyjął, że współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. - wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawcy wynosi 51,85 %.

Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do ustalenia współczynnika przyjęto wiek w dniu 31.12.1998r. - po zaokrągleniu do pełnych lat - wynoszący 43 lata oraz łączny staż ubezpieczeniowy – wynoszący 4137 dni. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 22.04.1985 r. do 26.04.1985 r., gdyż w tym okresie wnioskodawca przebywał na urlopie bezpłatnym. (decyzja k. 45 - 46 akt kapitałowych ZUS)

Decyzją z dnia 13 lutego 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 ze zm) oraz Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 2 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 133. poz. 1095), po rozpatrzeniu wniosku K. D. z dnia 06.07.2020 r. przyznał emeryturę od 15.03.2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Niniejszą decyzją zmieniono się decyzje z 13.07.2021 r. i z dnia 13.09.2021 r. w części dotyczącej obliczenia wysokości świadczenia.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosiła 67785,52 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 240964,81 zł, średnie dalsze trwanie życia - 217,60 miesięcy, wyliczona kwota emerytury - 1418,89 zł. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: ( (...),52 + (...),81) / 217,60 = 1418,89 zł.

Niniejszą decyzją przeliczono świadczenie z uwzględnieniem zarobków za okres zatrudnienia :

-za lata 1982-1983 z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...);

-od 4.01.1984 r. do 31.07.1984 r. z tytułu zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w D. , Zakład (...);

-za okres od 17.09.1984 r. do 31.07.1985 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...);

- za okres od 13.08.1985 r. do 15.01 1986 r. z tytułu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...).

Ponadto za okres zatrudnienia od 15.09.1976 r. do 15.08.1977 r. i od 16.11.1977 r. do25.10.1979 r. przyjęto wynagrodzenie minimalne, ponieważ ubezpieczony nie przedłożył zarobków za te okresy. Zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej przyjęto najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w tym czasie.

Wskazano, że w celu ewentualnego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres nauki zawodu od 01.09.1971 do 14.06.1974, należy nadesłać dokument potwierdzający otrzymywane kwoty wynagrodzeń, gdyż za ten okres nie uwzględnia się wynagrodzenia minimalnego.

Nadto do stażu pracy został zaliczony okres służby wojskowej w okresie od 26.10.1979 r. do 02.01.1982 r. Zgodnie z zapisami na dołączonych dokumentach uznano, że ubezpieczony do pracy wrócił w dniu 15.03.1982 r. -tym samym do stażu nie został uznany okres od 03.01.1982 r. do 14.03.1982 r. Do stażu pracy nie uznano również okresu od 22.04.1985 r. do 26.04.1985 r. z powodu utraty prawa do zasiłku chorobowego w wyniku kontroli. (decyzja k. 57 - 59 akt kapitałowych ZUS)

K. D. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika odwołał się od powyższej decyzji w ustawowym terminie, wnosząc o ich zmianę poprzez odpowiednie skorygowanie stażu ubezpieczeniowego oraz wyliczonych i zwaloryzowanych składek począwszy od dnia 1 stycznia 1999 r. oraz odpowiednie skorygowanie wyliczonego kapitału początkowego z uwzględnieniem przychodów (dochodów) uzyskiwanych przed 1 stycznia 1999 r. a tym samym ponowne obliczenie kapitału początkowego i wysokości emerytury. Nadto wniesiono o zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano w zakresie decyzji z dnia 9 lipca 2021 r. i 13 lipca 2021 r., że w przypadku braku innych dokumentów to w świadectwie pracy podana jest wysokość wynagrodzenia zasadniczego i innych składników wynagrodzenia. Według ubezpieczonego brak własnoręcznego podpisu wystawcy na świadectwie pracy stanowi jedynie brak formalny i nie pozbawiania tego dokumentu mocy dowodowej.

Odnośnie decyzji z dnia 10.09.2021 r. i 13.09. 2021 r. podniesiono, że wnioskodawcy udało się uzyskać dokumenty w celu wykazania wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia w postaci: zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp. 7 z dnia 17.09.2021 r. z (...) Przedsiębiorstwa Budownictwa (...), świadectwa pracy i kart wynagrodzeń za lata 1984 i 1985 ze (...) Przedsiębiorstwa Budownictwa (...), kart wynagrodzeń za lata 1982 – 1983 z Przedsiębiorstwa (...) w S. a nadto zaświadczenia z dnia 28.09.2021 r. oraz zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 28.09.2021 r. z Państwowego Ośrodka (...) w D.. W ocenie ubezpieczonego te dokumenty stanowiły wystarczający środek dowodowy do przeliczenia wysokości kapitału początkowego oraz emerytury.

Odnośnie decyzji z dnia 17.01.2022 r. 3.02.2022 r. wskazano, że dokumentacja z akt osobowych i płacowych wnioskodawcy z (...) Przedsiębiorstwa (...) w S. w latach 1977 – 1983 daje możliwość ustalenia wysokości zarobków z szerszego okresu, niż dokumentacja będąca w posiadaniu ubezpieczonego (1982 – 1983). (odwołanie k. 3- 7, odwołanie k. 3- 7 akt o sygn. VIII U 2256/21, odwołanie k. 3- 11 akt o sygn. VIII U 2601/21 , odwołanie k. 3- 11 akt o sygn. VIII U 2602/21, odwołanie k. 3-11 akt o sygn. VIII U 522/22)

Odpowiadając na odwołania organ rentowy wniósł o umorzenie postępowania w zakresie zaliczenia do stażu okresu zatrudnienia od 13.08.1985 r. do 15.01.1986 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa nr (...) w P. oraz w zakresie uwzględnienia składek z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o. o. i o oddalenie odwołań w pozostałym zakresie. W uzasadnieniu wskazano, że odnośnie decyzji z dnia 9.07.2021 r. i 13.07.2021 r. po ponownym rozpoznaniu sprawy przez organ rentowy decyzjami z dnia 10.09.2021 r. i 13.09.2021 r. uwzględniono w kapitale początkowym, a tym samym w wysokości emerytury, okres zatrudnienia od 13.08.1985r. do 15.01.1986r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa nr (...) w P.. Tym samym roszczenie, wnioskodawcy zostało zaspokojone, co uzasadnia umorzenie postępowania w tym zakresie. Natomiast składki z tytułu zatrudnienia w spółce (...) od 12.07.2010 r. do 14.09.2012r. są zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego i są uwzględnione w wysokości emerytury. Odnośnie pozostałych zaskarżonych decyzji Zakład podkreślił, że decyzjami z dnia 17.01.2022r. i 03.02.2022r. przeliczono odpowiednio kapitał początkowy i emeryturę K. D. w związku z dokumentami załączonymi do odwołania od decyzji z dnia 10.09.2021r. i 10.10.2021r.Według organu rentowego wnioskodawca przedłożył dowody wysokości zarobków dotyczące okresów zatrudnienia:

- w (...) Przedsiębiorstwie (...) w (...).03.1982r. - 27.12.1983r. (po służbie wojskowej) - karty wynagrodzeń w Państwowym Ośrodku (...).01.1984r. - 31.07.1984r. - Rp-7;

- w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) 17.09.1984r. - 31.07.1985r. - karty wynagrodzeń;

- w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) "w (...).08.1985r. - 15.01.1986r. - Rp-7.

Natomiast minimalne wynagrodzenie jest nadal przyjęte za okresy zatrudnienia: w O. Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w (...).09.1976r. - 15.08.1977r. oraz w (...) Przedsiębiorstwie (...) w (...).11.1977r. - 25.10.1979r. (przed służbą wojskową). Za okres zatrudnienia od 01.09.1971r. do 14.06.1974r. nie przyjęto wynagrodzeń minimalnych, bo wnioskodawca był wówczas uczniem. W (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...). Z okresów składkowych wyłączono okresy:

- pomiędzy zakończeniem służby wojskowej a powrotem do pracy 03.01.1982r. - 14.03.1982r. (co wynika z kart wynagrodzeń z (...) Przedsiębiorstwa (...) w S.);

- utraty prawa do zasiłku chorobowego w wyniku kontroli 22.04.1985 r. -

26.04.1985r.(co wynika z karty wynagrodzeń ze (...)

Budownictwa (...)). (odpowiedź na odwołanie k. 55- 57, odpowiedź na odwołanie k. 12- 14 akt o sygn. VIII U 2256/21, odpowiedź na odwołanie k. 35- 36 akt o sygn. VIII U 2601/21, odpowiedź na odwołanie k. 13- 14 akt o sygn. VIII U 2602/21, odpowiedź na odwołanie k. 8 – 8 v akt o sygn. VIII U 522/22)

Na podstawie art. 219 k.p.c. Sąd Okręgowy w Łodzi połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy o sygn. akt VIII U 2255/21 ze sprawami VIII U 2256/21, VIII U 2601/21, VIII U 2602/21 i VIII U 522/22.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W świetle cytowanego wyżej art. 477 ¹³§ 1 k.p.c. istota decyzji zamiennej polega na uwzględnieniu żądania ubezpieczonego w całości lub w części - czego skutkiem jest umorzenie postępowania w całości lub w części przez Sąd w zakresie w jakim takie uwzględnienie nastąpiło.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 lipca 1998 r., II UKN 138/98 (OSNAPiUS 1999 nr 13, poz.440) zwrócił także uwagę, że wydanie przez organ rentowy (przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd) decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony stanowi szczególną postać uznania powództwa, na skutek czego wydanie wyroku staje się zbędne, a sprawa wraca na drogę postępowania przed organem rentowym. W związku z tym wyrażono pogląd, że przed wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania sąd – podobnie jak w przypadku uznania powództwa (art. 213 § 2 k.p.c.) – powinien zbadać, czy w nowej decyzji organu rentowego rzeczywiście uwzględniono wszystkie żądania zgłoszone w odwołaniu. Ten szczególny rodzaj ustania procesu właściwy jest postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których sąd nie rozstrzyga o żądaniu pozwu, lecz o zasadności odwołania przez badanie prawidłowości stanowiska organu rentowego w decyzji załatwiającej zgłoszone przed nim żądanie. W postępowaniu sądowym organ rentowy staje się stroną, której służy uprawnienie dysponowania procesem. Jako strona bierna w procesie może uznać żądanie, z tym że wyłącznym sposobem wyrażenia takiej woli jest wydanie decyzji o treści odnoszącej się do żądania odwołania; jest to jedyny sposób wypowiedzi organu rentowego. Decyzja wydana w toku sprawy może nie zaspokajać w całości żądania odwołania i może stać się – jak każda – przedmiotem odwołania wszczynającego inną sprawę, albo je zaspokajać w całości lub w części, a wtedy wywiera istotny wpływ na tok postępowania sądowego. Wydanie przez organ rentowy w toku sprawy tak ocenionej przez sąd decyzji, skutkuje umorzeniem postępowania w odpowiednim zakresie. Odpowiednio, w przypadku wydania decyzji częściowo uwzględniającej żądania strony, postępowanie sądowe umarza się co do nieistniejącego przedmiotu odwołania, w pozostałym zaś zakresie sąd kontynuuje rozpoznawanie odwołania ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II UK 314/11, niepubl., z dnia 25 stycznia 2012 r., II UK 228/11, niepubl. i z dnia 5 maja 2000 r., II UKN 191/00, OSNAPiUS 2002 nr 4, poz. 96).

Zgodnie z przepisem art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Art. 98 § 1 k.p.c. kreuje zasadę, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest do zwrotu stronie przeciwnej – na jej wniosek – kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (tzw. zasada odpowiedzialności za wynik procesu). Oznacza to, że o obowiązku zwrotu kosztów procesu decyduje ostateczny wynik sprawy.

Zgodnie z poglądem utrwalonym w doktrynie i orzecznictwie, na gruncie postępowania odrębnego w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych za przegrywającego uznaje się ubezpieczonego, którego odwołanie nie zostało uwzględnione lub organ rentowy, w przypadku zmiany zaskarżonej decyzji i uwzględnienia odwołania.

W niniejszym postępowaniu zaś Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ponownie przeliczył wysokość kapitału początkowego oraz wysokość emerytury na skutek czego zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 9 lipca 2021 r., decyzją z dnia 10 września 2021 r. a następnie decyzją z dnia 17 stycznia 2022 r. Natomiast decyzję z dnia 13 lipca 2021 r. zmienił na mocy decyzji z dnia 13 września 2021 r. a następnie decyzją z dnia 3 lutego 2022 r.

Na skutek decyzji zmieniających organ rentowy zgodnie z żądaniem wnioskodawcy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego oraz emerytury i zaliczył do jego stażu pracy okresy zatrudnienia: od 13.08.1985 r. do 15.01.1986 r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa nr (...) w P., w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. od 15.03.1982r. do 27.12.1983r., w Państwowym Ośrodku (...) od 04.01.1984r. do 31.07.1984r., w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) od 17.09.1984r. do 31.07.1985r oraz okres opłacania składek z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o. o.

W tym stanie rzeczy organ rentowy wobec wydania decyzji uwzględniających w części żądanie strony - co stanowi szczególną postać uznania powództwa, winien być potraktowany jakby sprawę przegrał w tej części.

Stroną przegrywającą jest w tym przypadku organ rentowy.

Gdy wydanie wyroku stanie się zbędne lub niedopuszczalne i w związku z tym powinno nastąpić umorzenie postępowania, rozstrzygnięcie o kosztach procesu zależy od konkretnej przyczyny umorzenia. Jeżeli ta przyczyna jest równoznaczna z przegraniem sprawy przez pozwanego (zaspokojenie roszczenia), należy się powodowi zwrot kosztów procesu.” (vide orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1954 r. (II C 1514/53, LEX nr 117644)

W przedmiotowej sprawie przyczyną częściowego umorzenia postępowania była zmiana zaskarżonych decyzji przez organ rentowy, co uczynił on w tym zakresie zgodnie z żądaniem ubezpieczonego. Zdaniem Sądu zachowanie organu rentowego uznać trzeba zatem za swego rodzaju zaspokojenie roszczenia, które równoznaczne jest z przegraniem sprawy i koniecznością poniesienia odpowiedzialności za wynik postępowania.

Przedmiotem zwrotu w ramach rozliczania poniesionych przez strony kosztów, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, są koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Udział profesjonalnego pełnomocnika w czynnościach procesowych jest, co do zasady, podejmowany dla celowego dochodzenia praw i celowej obrony reprezentowanej strony, niewątpliwie zatem strona przegrywająca sprawę zobligowana jest również do zwrotu kosztów ustanowionego zastępstwa procesowego.

Reasumując – w postępowaniu cywilnym obowiązuje zasada odpowiedzialności za wynik procesu, która znajduje zastosowanie również w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W związku z powyższym, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., organ rentowy powinien w części zwrócić ubezpieczonemu niezbędne koszty do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty zastępstwa prawnego, tj. wynagrodzenie pełnomocnika oraz poniesione wydatki. Skoro wobec częściowej zmiany niekorzystnych dla ubezpieczonego decyzji nastąpiło w tym zakresie umorzenie postępowania, to organ rentowy należy uznać – w kontekście prawa do zwrotu kosztów procesu – za przegrywającego sprawę w tej części.

Ponieważ w sumie zaskarżonych było 6 decyzji a roszczenie uwzględnione zostało częściowo stąd w ocenie sądu zasadne jest przyznanie zwrotu połowy poniesionych z tego tytułu kosztów (3x180 zł).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265 t.j. z późn. zm).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta emerytalne.

14 XI 2022 roku.