Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o.o. w Ł. od 1.06.2020 r. podnosząc pozorność zawartej umowy o pracę mającej na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz skorzystanie przez pracodawcę ze świadczeń w postaci subwencji finansowej z (...) Funduszu (...), a nie w celu rzeczywistego świadczenia pracy. Organ rentowy podkreślił, że nie przedłożono żadnych wiarygodnych dokumentów potwierdzających faktyczne wykonywanie pracy przez M. K. w spornym okresie. Zakład wskazał, że jednocześnie ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę w dwóch firmach i łącznie musiałaby świadczyć pracę po 12 godzin dziennie. (decyzja k. 528 v - 534 akt ZUS)

Od powyższej decyzji, płatnik (...) Spółka z o.o. w Ł., złożyła w ustawowym terminie, odwołanie do Sądu Okręgowego w Łodzi wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, że wnioskodawczyni od dnia 1.06.2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik zatrudniony u płatnika składek. Skarżący podniósł, że zostały załączone fragmenty z korespondencji oraz raporty z pracy ubezpieczonej. Brak, zaś, jest jedynie dokumentów w postaci pisemnych delegacji służbowych. Dodatkowo też podkreślono, że płatnik nie miał obowiązku weryfikacji czasu pracy wnioskodawczyni u innego pracodawcy. Natomiast opóźnienie w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych M. K. było wynikiem błędu popełnionego przez byłą księgową płatnika.

(odwołanie k. 3 – 5)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

(odpowiedź na odwołanie k. 5 – 8)

Na terminie rozprawy, poprzedzającej bezpośrednio wydanie wyroku z dnia 12 października 2022 r., profesjonalny pełnomocnik płatnika poparł odwołanie, zainteresowana przyłączyła się do odwołania a pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od płatnika oraz M. K. .

(e-protokół rozprawy z dnia 12.10.2022 r. oświadczenie pełnomocnika płatnika (...), oświadczenia pełnomocnika ZUS 01:23:24, oświadczenie zainteresowanej 01:29:29, płyta CD k. 243)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił co następuje:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., została zawiązana w dniu 22.07.2019 r. Prezesem Zarządu Spółki i jej udziałowcem jest M. G., drugim wspólnikiem jest Ł. G.. Z zawodu są obaj informatykami. Przeważającym przedmiotem działalności tej spółki jest działalność związana z oprogramowaniem. Firma ta zajmuje się projektami internetowymi, wytwarzaniem oprogramowania i informatyką.

(bezsporne, a nadto odpis z KRS k 22 - 24, zeznania wnioskodawcy 00:04:48, płyta CD k. 138 w zw. z 00:58:07, płyta CD k. 243, zeznania świadka W. G. 00:19:04 i dalej, płyta CD k. 229)

M. K. legitymuje się wykształceniem wyższym, ukończyła studia w Uniwersytecie Medycznym - kierunek Dietetyka a także studia podyplomowe na (...). Ubezpieczona zamieszkiwała w G., a obecnie mieszka w G..

(bezsporne, a nadto kwestionariusz osobowy, kopia dyplomu, kopia świadectwa ukończenia studiów podyplomowych w załączonych aktach osobowych)

W okresie od 1 stycznia 2019 r. do 31 lipca 2020 r. ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) Sp. z o.o. (...) Sp. k. w G. jako specjalista ds. projektów IT i szkoleń z wynagrodzeniem miesięcznym ostatnio w kwocie 3.760 zł brutto oraz premią regulaminową w kwotach 750 zł i 190 zł brutto. Ubezpieczona świadczyła pracę u tego pracodawcy w godzinach 8.00– 16.00. Nie podpisywała listy obecności, ale odbijała kartę na czytniku elektronicznym. Pracowała w siedzibie firmy.

(umowy o pracę, świadectwo pracy w załączonych aktach osobowych k. 215, ewidencja czasu pracy k. 236 – 237, zeznania zainteresowanej 00:54:59, płyta CD k. 138 w zw. z 00:35:45 i dalej, płyta CD k. 243 )

Przez wskazanego wyżej pracodawcę, wnioskodawczyni była jednocześnie zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako pracownik, z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynoszącą co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę .

(bezsporne)

W okresie od 3 sierpnia 2020 r. do 31.03.2022 r. ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę w zdaniowym czasie pracy w firmie (...) spółka z o.o. w G. jako (...) z miesięcznym wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 2940,00 zł brutto (od 1.08.2021 r. – 3555,00 zł) oraz premią w wysokości 1900 zł brutto (od 1.08.2021 r. 2000,00 zł) .

(świadectwo pracy umowy o pracę, wypowiedzenie umowy o pracę w załączonych aktach osobowych k. 158, pismo (...) spółki z o.o k. 233, zeznania zainteresowanej 00:54:59, płyta CD k. 138 w zw. z 00:35:45 i dalej, płyta CD k. 243)

M. K. zawarła z (...) Spółką z o.o. w Ł. reprezentowaną przez Prezesa Zarządu M. G. w okresie od 2.12.2019 r. do 31.05.2020 r. umowy zlecenia z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 2.100 zł brutto, których przedmiotem były czynności polegające w szczególności na wyborze członków zespołu, organizacji pracy zespołu, kontroli statusu projektów, utrzymywaniu kontaktów z klientami, wykrywaniu problemów technicznych i funkcjonalnych, podejmowaniu ważnych decyzji, wskazywanie sposobów na ich rozwiązanie, prowadzenie negocjacji z wykonawcami, kierownikami i dyrektorami. Strony ustaliły także, że zleceniobiorca może wykonywać usługi objęte przedmiotem umowy w miejscu przez siebie wybranym, o ile ich zleceniodawca nie wymaga jego obecności w innym miejscu.

(umowa zlecenia k. 114 – 120, aneks k. 110 – 112 akt ZUS)

Ubezpieczona we wskazanym okresie została zgłoszona przez płatnika tylko do ubezpieczenia zdrowotnego jako zleceniobiorca.

(bezsporne)

W ramach umowy zlecenia, ubezpieczona zajmowała się, w okresie wakacji 2019 r., projektem Lunch Me. Projekt ten dotyczył budowania aplikacji, systemu i miał łączyć klientów restauracji. Wnioskodawczyni zarządzała bazą klientów, zajmowała się tworzeniem segregatora restauracji (restauracje naniesione na mapę), z którymi płatnik będzie się kontaktować. Obywały się spotkania online zespołu pracującego nad tym projektem . M. K. nie rozdzielała zadań podczas tych spotkań.

(zeznania świadka W. G. 00:19:04 i dalej, płyta CD k. 229, zeznania świadka J. Ż. 00:54:10 i dalej, płyta CD k. 229 , zeznania świadka J. O. 01:23:18 i dalej, płyta CD k. 229)

W dniu 29 maja 2020 r. M. K. zawarła z (...) Spółką z o.o. w Ł. reprezentowaną przez Prezesa Zarządu M. G. umowę o pracę w formie telepracy na czas określony od 1.06.2020 r. do 1.06.2022 r. na stanowisku menadżera projektów na ½ etatu z wynagrodzeniem w kwocie 1.300,00 zł brutto miesięcznie, jako miejsce wykonywania pracy wskazano: miejsce zamieszkania telepracownika poza zakładem pracy przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (telepraca). Pracodawca zobowiązał się dostarczyć sprzęt niezbędny do wykonywania pracy w formie telepracy, pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konsekwencją sprzętu. Ustalono, że rozliczenie wymiaru godzinowego pracy odbywać się będzie miesięcznie.

(umowa o pracę w załączonych aktach osobowych)

M. K. przedłożyła orzeczenie z dnia 1.06.2020 r. podpisane przez lekarza do badań profilaktycznych o jej zdolności do pracy na stanowisku menadżera projektów.

(orzeczenie lekarskie w załączonych aktach osobowych)

W karcie szkolenia wstępnego BHP wskazano, że ubezpieczona odbyła przedmiotowe szkolenie w dniach 29.05.2020 i 1.06.2020 r.

(karta szkolenia wstępnego BHP w załączonych aktach osobowych)

M. K. otrzymała pisemny zakresu obowiązków pracowniczych na stanowisku menadżera projektów zgodnie, z którym miała ona wykonywać czynności takie jak w szczególności: wybór członków zespołu, organizacja pracy zespołu, kontrola statusu projektów, utrzymywanie kontaktów z klientami, wykrywanie problemów technicznych i funkcjonalnych, podejmowanie ważnych decyzji, wskazywanie sposobów na ich rozwiązanie, prowadzenie negocjacji z wykonawcami, kierownikami i dyrektorami.

(zakres czynności w umowie o pracę w załączonych aktach osobowych)

Ubezpieczona była zobowiązana m.in. do przestrzegania czasu pracy, wykonywania pracy w określonym miejscu.

(zakres obowiązków w załączonych aktach osobowych)

Wnioskodawczyni została upoważniona przez płatnika do podpisywania dokumentów spółki takich jak: oferty handlowe dla klientów, dokumenty (zarządzenia i decyzje) dla członków zespołu, pisma okólne, regulamin organizacyjny projektów, karty zadań jednostek i komórek organizacyjnych, polecenia służbowe, instrukcje organizacyjne.

(upoważnienie w załączonych aktach osobowych)

Ubezpieczona nie uzyskała zgody swego pracodawcy Via (...) w G. na zatrudnienie u innego płatnika.

( zeznania zainteresowanej 00:54:59, płyta CD k. 138 w zw. z 00:35:45 i dalej, płyta CD k. 243)

W oparciu o umowę o pracę, do zadań ubezpieczonej, miało należeć zarządzenie zespołem, zadaniami, przygotowywanie projektów, analiza i zbieranie danych. Wnioskodawczyni miała mieć samodzielność decyzją w kwestii projektów. Miała zadania ustalać wspólnie z przedstawicielem płatnika M. G.. M. G. miał osobiście rozmawiać z ubezpieczoną w miejscu jej zamieszkania i ona miała przekształcać te rozmowy w konkretne zadania. Miała wydawać zadanie, delegować je, monitorować status zadań poprzez specjalny system elektroniczny. Projekt miał być dzielony na kilka etapów i potem na konkretne zadania. Delegowanie zdań oznaczało przydzielanie zadań według kompetencji. Początkowo wnioskodawczyni miała kierować zespołem dwuosobowym, w skład którego wchodził zleceniobiorca W. O., a od sierpnia 2020 r. miała sama wykonywać zadania. Ubezpieczona miała robić np. wizualizacje ekranu. Informacja miała być przekazywana do W. O. bez ścisłych godzin. Każda osoba, mająca dostęp do sytemu mogła zaznaczyć na danym kafelku - zadanie. Ubezpieczona miała rysować projekt makiety i potem tworzyć zadania. Po wykonaniu zadania, miała to potem testować i sprawdzać, czy to - co testuje, jest zgodne z opisem. Miała weryfikować dodatkowo jako tester, sprawdzać, czy to co jest napisane jest dobre, sprawdzać to co programista miał jej oddać. Niczym nie różniły się czynności wykonywane przez ubezpieczoną we wcześniejszym okresie, na podstawie umowy zlecenia, od tych, które powierzono jej na umowę o pracę. Płatnik nie kontrolował czasu pracy wnioskodawczyni i nie weryfikował jej czynności. Wnioskodawczyni nigdy nie była w siedzibie firmy w Ł.. Nie odbyły się żadne cykliczne spotkania ubezpieczonej z pracodawcą, nie było zaplanowanego harmonogramu spotkań. Brak jest dokumentu delegacji z tytułu podróży służbowych M. G. oraz wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie przygotowywała projektu budżetu. Projekt Lunch Me nie został nigdy zrealizowany.

(zeznania wnioskodawcy 00:04:48, płyta CD k. 138 w zw. z 00:58:07, płyta CD k. 243 , zeznania zainteresowanej 00:54:59, płyta CD k. 138 w zw. z 00:35:45 i dalej, płyta CD k. 243, wnioski o wypłatę wynagrodzenia w załączonych aktach osobowych)

Ubezpieczona wnioskowała, aby wynagrodzenie było jej wypłacane do rąk własnych.

(wnioski o wypłatę wynagrodzenia w załączonych aktach osobowych)

Według ewidencji czasu pracy w formie telepracy godzinami pracy ubezpieczonej miały być 17.00-20.00. Wnioskodawczyni nie zgłaszała żadnych uwag, ani korekt godzin pracy do tego dokumentu.

(ewidencja czasu pracy w firmie telepracy k. 46 – 72 akt ZUS)

Płatnik składek (...) Sp. z o.o. zgłosił M. K. jako pracownika do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 1.06.2020 r. po ustawowym terminie, tj. w dniu 19.07.2020 r. Imienne raporty miesięczne o należnych składkach płatnik składek także przekazał po terminie: za 06/2020 r. z wykazaną "zerową" podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne - 13.08.2020 r., za miesiące 07-10/2020 r. z wykazaną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1300,00 zł - 2.12.2020 r., za 11/2020 r. z wykazaną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1300,00 zł - 29.12.2020 r., za 02/2021 r. - 21.03.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400,00 zł, za 03/2021 r. - 17.05.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400,00 zł. W ustawowym terminie - 14.01.2021 r. - płatnik przekazał dokumenty rozliczeniowe za 12/2020 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1300.0 zł, za 01/2021 r. -14.02.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400,00 zł, za 04/2021 r. - 17.05.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400,00 zł, za 05/2021 r. - 15.06.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400,00 zł oraz za 06/2021 r. - 15.07.2021 r. z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1400.0 zł. (bezsporne, a nadto zeznania świadka A. B. 00:06:26 i dalej, płyta CD k. 243)

Księgowa A. B. prowadziła pełną obsługę księgową firmy (...) spółka z o.o. w Ł.. Jej obowiązkiem było prowadzenie pełnej księgowości spółki, prowadzenie ksiąg handlowych i obsługę kadrowo - płacową, także rozliczeń z ZUS i zgłoszeniem do ubezpieczeń. Wyżej wymieniona starała się wywiązywać z tego obowiązku terminowo, jednak zdarzały się opóźnienia w zgłoszeniu do ubezpieczenia i opłacaniu składek, jak to miało miejsce w przypadku M. K.. Na ogół dokumenty były wymieniane elektronicznie, ale także i papierowo. Księgowa opierała się na informacjach przekazanych przez płatnika. Brak było protokołów przekazania dokumentów dotyczących M. K.. Termin przekazania tych dokumentów był do 10-go następnego miesiąca.

(zeznania świadka A. B. 00:06:26 i dalej, płyta CD k. 243 )

Po upływie okresu, na który umowa o pracę z (...) spółką z o.o. została zawarta, uległa ona rozwiązaniu a ubezpieczona nadal pracowała u innego płatnika.

(zeznania wnioskodawcy 00:04:48, płyta CD k. 138 w zw. z 00:58:07, płyta CD k. 243)

Poza wnioskodawczynią, firma płatnika, w spornym okresie, zatrudniała 9 osób na umowy zlecenia na stanowiskach programisty/informatyka, project managera, konsultanta wizerunkowego, starszego doradcy biznesowego z wynagrodzeniem rzędu od 32 zł/h do 100 zł/h, nadto także dwóch stażystów jako programistów/informatyków.

(wykaz zatrudnionych osób k. 42)

Płatnik korzystał z subwencji finansowych w ramach Programu Tarczy Finansowej (...) Funduszu (...) 1.0. Przyznanie dofinansowania było zależne od ilości osób, które płatnik zatrudniał. Wniosek o subwencję z (...) S.A. w W. został złożony w dniach 1.12.2020 r. i 8.12.2020 r.

Decyzją z dnia 10.12.2020 r. (...) S.A. w W. dokonał częściowo pozytywnej weryfikacji spełnienia przez płatnika warunków do otrzymania kwoty subwencji finansowej. W związku z powyższym (...) poinformował, że podjął decyzję o wypłacie subwencji finansowej w kwocie (...).00, będącej kwotą niższą, niż wnioskowano przez przedsiębiorcę. Zweryfikowana przez (...) liczba pracowników użyta do wyliczenia kwoty subwencji wyniosła -1.5.

(bezsporne, a nadto zeznania wnioskodawcy 00:04:48, płyta CD k. 138 w zw. z, umowa k. 178 - 207 wydruk raportu nadania wniosku k. 99, decyzja k. 102 – 103, umowa k. 139, umowa k. 159)

Firma (...) spółka z o.o. w Ł. w okresie od maja 2020 r. do lipca 2021 r. z tytułu prowadzonej działalności osiągnęła dochody kształtujące się następująco:

- 05.2020 r. – 589,50 zł;

- 06.2020 r. - stratę 1453,59 zł;

- 07.2020 r. – stratę -9 223,59 zł;

- 08.2020 r. – 5 .357,16 zł;

- 09.2020 r. - 15176,86 zł;

- 10.2020 r. - 4 067,16 zł;

-11.2020 r. – strata – 12.472,09 1154 zł;

- 12.2020 r. - 1154,66 zł;

- 01.2021 r. - 7 752,54 zł;

- 02.2021 r. - 4 803,53 zł;

- 03.2021 r. – strata 14.397,22 zł;

- 04.2021 r. –5.339,44 zł;

- 05.2021 r. – strata 4.128,47 zł;

- 06.2021 r. – strata 13.550,19 zł;

- 07.2021 r. – 1.772,94 zł. (miesięczne zestawienie dochodów k.39)

Na skutek przeprowadzonej przez organ rentowy kontroli w siedzibie firmy (...) spółka z o.o. w Ł., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją z dnia 13 sierpnia 2021 r. stwierdził, że M. K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o.o. w Ł. od 1.06.2020 r. podnosząc pozorność zawartej umowy o pracę mającej na celu obejście przepisów prawa i uzyskanie pracowniczego tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz skorzystanie przez pracodawcę ze świadczeń w postaci subwencji finansowej z (...) Funduszu (...), a nie w celu rzeczywistego świadczenia pracy.

(decyzja k. 528 v - 534 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty, zawarte w aktach sprawy oraz w załączonych do akt sprawy aktach ZUS z przebiegu kontroli doraźnej u płatnika składek (...) Spółka z o.o. w Ł..

Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom wnioskodawczyni M. K. oraz przedstawiciela płatnika M. G. na okoliczność faktycznego świadczenia pracy na umowę o pracę przez ubezpieczoną od dnia 1 czerwca 2020 r., nie znajdują one bowiem poparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Zeznania wyżej wymienionych są dodatkowo wzajemnie sprzeczne. M. G. zeznał, że spotykał się z M. K., bo jeździł z siedziby firmy w Ł. do miejsca jej zamieszkania, tj. do G.. Powyższemu zaś zaprzeczyła ubezpieczona, która wskazała, że kontaktowali się oni jedynie za pośrednictwem telefonu. Brak jest dokumentów w postaci delegacji z tytułu podróży służbowych M. G., czy wnioskodawczyni.

M. G. – rzekomy przełożony ubezpieczonej, nie potrafił jednoznacznie wskazać godzin jej aktywności, w spornym okresie, twierdząc jedynie, że miała świadczyć pracę w godzinach popołudniowych.

Podczas, gdy według relacji ubezpieczonej jej godziny pracy to 16:30 – 21.00 oraz wczesne godziny ranne (przed 8.00).

Powyższe, pozostaje w oczywistej sprzeczności z dokumentem z akt osobowych wnioskodawczyni w postaci listy płac, w którym wskazano jako czas pracy zupełnie odmienne godziny, tj. 17.00 – 20.00. Przy czym wnioskodawczyni nie zgłaszała żadnych uwag, ani korekt godzin pracy do tego dokumentu.

Wyżej wymienieni, nie byli w stanie nawet określić, w jakim miejscu miało się odbyć szkolenie z zakresu BHP wnioskodawczyni oraz nie potrafili w sposób wiarygodny wyjaśnić w jaki faktycznie sposób ubezpieczona miała otrzymywać wynagrodzenia za - pracę - z tytułu zatrudnienia u płatnika. Według ubezpieczonej, wynagrodzenie miała uzyskiwać na rachunek bankowy. Tymczasem nie ma, ze spornego okresu, poprzedzającego datę wydania zaskarżonej decyzji ZUS, historii rachunku bankowego, zawierającego wpłaty tych wynagrodzeń. Dodatkowo też twierdzeniom ubezpieczonej wyraźnie przeczy dokumentacja z jej akt osobowych, zwierająca liczne wnioski o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych. Przy czym jak już wyżej wskazano ubezpieczona wykluczyła, aby płatnik miał jeździć do G. i przyznała także, że sama nigdy nie była obecna w siedzibie płatnika w Ł., co potwierdza brak jakichkolwiek delegacji służbowych.

W niniejszym postępowaniu, na fakt, że wnioskodawczyni faktycznie wykonywała czynności , które można byłoby zakwalifikować jako świadczenie pracy , w ramach stosunku pracy, w pełnym wymiarze czasu pracy, zgodnie z zawartą umową, nie została także przedstawiona żadna wiarygodna dokumentacja, która byłaby osobiście sporządzona i podpisana przez ubezpieczoną, w szczególności brak ofert handlowych do klientów.

Ubezpieczona miała zarządzać zespołem, zadaniami, przygotowywać projekty, analizować i zbierać dane. Miała wydawać zadanie, delegować je, monitorować status zadań poprzez specjalny system elektroniczny. Tymczasem, ze spornego okresu przedłożono szczątkową korespondencję z godzin takich jak np. 14, 11, 12, 6 a zatem kompletnie nie dopowiadającej godzinom pracy wskazanym nie tylko w dokumencie listy obecności (17 – 20), ale i, także, tej, wynikającej z relacji samej ubezpieczonej i płatnika.

W ocenie Sądu, korespondencja ta, co najwyżej, może być zakwalifikowana , jako wykonywanie czynności , na innej, niż stosunek pracy, podstawie prawnej.

Także zawnioskowani świadkowie, nie potwierdzili, że ubezpieczona wykonywała czynności , zgodnie z, zawartą umową, o pracę.

Żaden ze świadków nie potrafił dokładnie wskazać jakie czynności miałaby wykonać, w spornym okresie, ubezpieczona, w jakich godzinach, i od jakiej daty. Na podkreślenie zasługuje fakt, że świadkowie , zupełnie nie rozróżniali obowiązków ubezpieczonej, wykonywanych w okresie wcześniejszym, na podstawie umowy zlecenia, od spornego okresu. Świadkowie kojarzyli zdania wnioskodawczyni, wykonywane jeszcze przed okresem stanu epidemii związanego z (...) 19, a zatem, wykonywane na podstawie umowy zlecenia. Dodatkowo ,świadkowie nie mogli być stałymi obserwatorami pracy wnioskodawczyni w spornym okresie, gdyż dwoje z nich, tj. J. O. i W. G. nie było związanych z płatnikiem żadną umową ani formalną współpracą. Mogli oni, zatem, jedynie, dorywczo i nieregularnie, pomagać płatnikowi. Natomiast, świadek J. Ż. wykonywał jedynie czynności w ramach umowy zlecenia, a nie umowy o pracę.

Nie zgłoszono, zaś, jako świadków żadnego z klientów płatnika, którzy jako bezstronne osoby trzecie, mogliby obiektywnie potwierdzić, czy faktycznie M. K. wykonywała czynności , na umowę o pracę.

Brak, także, wydruku ogłoszeń związanych z rekrutacją na stanowisko menadżera projektów, którą wedle twierdzeń wnioskodawcy miał on przeprowadzać za pośrednictwem portali internetowych.

Zgodnie zaś z art. 6 k.c. ujemne skutki procesowe tych zaniechań, obciążają płatnika i ubezpieczoną.

Podkreślić należy, że, z zeznań zawnioskowanych świadków, wynika, zaś jedynie, że ubezpieczona, co najwyżej wykonywała pewne czynności na rzecz płatnika, analogicznie jak w okresie wcześniejszym, tj. w oparciu o umowę zlecenia. W spornym okresie, brak było, bowiem, cechy podporządkowania typu pracowniczego.

W procesie nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów, wskazujących na sposób w jaki wnioskodawczyni miałby być rozliczana z powierzonych jej zadań i godzin pracy. Pracodawca faktycznie nie prowadził nadzoru nad jej pracą i nie miał szczegółowej wiedzy o jej obowiązkach pracowniczych. M. G. miał sprawować nadzór nad czynnościami ubezpieczonej a wskazał na godziny pracy kompletnie różne od tych podanych na liście obecności a nadto jego zeznania w tym zakresie są rozbieżne także z zeznaniami wnioskodawczyni.

Przedstawione, zatem, dokumenty ,w postaci w szczególności umowy o pracę, listy obecności, karty szkolenia wstępnego z zakresu BHP z akt osobowych nie stanowią dowodów faktycznego wykonywania przez wnioskodawczynię pracy w spornym okresie a jedynie są potwierdzeniem ich formalnego sporządzenia. Fakt formalnego sporządzenia wskazanej wyżej dokumentacji miał na celu jedynie skonstruowanie okoliczności faktycznych świadczących o pozostawianiu ubezpieczonej w stosunku pracy z tą firmą płatnika, a w konsekwencji o podleganiu pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

(...) Spółki z o.o. w Ł. nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zmianami) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U z 2019 r., poz. 1040 ze zmianami), przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju a rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem".

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste (nie może on wyręczyć się w pracy inną osobą) i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Dla stwierdzenia cechy podporządkowania typu pracowniczego z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych.

Do najbardziej istotnych elementów stosunku pracy należą więc: dobrowolność zobowiązania, obowiązek spoczywający na pracowniku, a polegający na świadczeniu pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy. Pracodawca natomiast jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę oraz do ponoszenia ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego. Obowiązek osobistego świadczenia pracy oznacza, że pracownik nie może powierzyć realizacji czynności, jakie wynikają z umowy o pracę osobom trzecim. Brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego jako umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1998 r., I PKN 416/98, OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775). Pracownik otrzymuje wynagrodzenie za wykonywanie pracy, za jej świadczenie, a nie za rezultat pracy – umowa o pracę nie jest bowiem umową rezultatu, ale starannego działania.

Podkreślić należy w tym miejscu, iż podporządkowanie pracownika pracodawcy jest szczególnie istotnym elementem, odróżniającym umowę o pracę od innych stosunków zobowiązaniowych, w ramach których istnieje obowiązek świadczenia pracy. Dotyczy ono sposobu, miejsca i czasu wykonywania przez pracownika pracy, a także innych jego obowiązków objętych treścią stosunku pracy. W ramach podporządkowania pracownika mieści się możliwość żądania przestrzegania ustalonych przez pracodawcę (zwłaszcza w ramach regulaminu pracy) reguł porządkowych oraz poddania się jego władztwu dyscyplinarnemu (karom porządkowym). Jak już wyżej podkreślono kolejnymi cechami stosunku pracy, które nie występują w umowie zlecenia, są: obowiązek pracownika do świadczenia pracy osobiście i w sposób ciągły, pozostawania do dyspozycji pracodawcy i wykonywania jego poleceń.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika faktycznie świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie, organ rentowy stanął na stanowisku, że umowa o pracę z dnia 29.05.2020 r. zawarta między (...) Spółka z o.o. w Ł., a M. K. jest nieważna bowiem została zawarta dla pozoru.

W myśl art . 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych jakie prawo łączy z tego typu treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi, a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (opubl. OSNAP 2002/21527, nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją faktycznie wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa lub sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. (art. 58 § 1 kc w związku z art. 300 kp).

Stosownie do treści art. art. 58 § 1 kc Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy

Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. (§ 2)

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela również pogląd Sądu Najwyższego (wyrok

z dnia 25 stycznia 2005 roku, II UK 141/04, OSNP 2005/15/235), w którym stwierdza się, iż stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy. (art. 58 § 1 kc w zw. z art. 300 kp).

Nadto nadmienić należy, iż w niniejszej sprawie to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli, a więc, że nie miały zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych, gdyż pracownik nie podjął wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę, a pracodawca świadczenia tego nie przyjmował. Z tych bowiem faktów organ rentowy wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 roku, I UK 269/2006, LEX nr 328015).

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że organ rentowy wykazał w toku sprawy, że (...) Spółkę z o.o. w Ł. i M. K. w spornym okresie łączyła pozorna umowa o pracę.

W ocenie Sądu o pozorności umowy o pracę świadczą już same okoliczności towarzyszące jej zawarciu.

W okresie poprzedzającym bezpośrednio zawarcie spornej umowy o pracę wnioskodawczyni była już zatrudniona na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy u innego płatnika i z tego tytułu była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. Natomiast w spółce (...) od 2019 r. wykonywała czynności na podstawie umowy o pracę a zakres tych czynności był analogiczny do tych, które powierzono jej następnie na podstawie umowy o pracę.

M. K. została zatrudniona na nowo utworzonym stanowisku pracy – menadżera projektów a tymczasem nie posiadała doświadczenia zawodowego w tym zakresie ani też wykształcenia kierunkowego (informatyk, programista). Płatnik nie wykazał także w toku procesu, że faktycznie w tym okresie istniała konieczność zatrudnienia pracownika na umowę o pracę.

Spółka w poszczególnych miesiącach 2019 r. i 2020 r. ponosiła straty bądź uzyskiwała niewielki dochód, przy uwzględnieniu także ilości osób zatrudnionych. Dodatkowo też w ocenie Sądu nie można przyjąć dat umowy o pracę jako pewnych w sytuacji, gdy dokumenty zgłoszeniowe za zainteresowaną jako pracownika oraz rozliczeniowe zostały przez płatnika złożone znacznie po ustawowych terminach i w okresie, gdy starał się on o przyznanie subwencji, która zależała od ilości zatrudnionych.

W ocenie Sądu nie było żadnych przeszkód, by wnioskodawczyni w takiej formie jak wcześniej, tj. w ramach umowę zlecenia wykonywała usługi. Powyższe byłoby opłacalne ekonomicznie i nie powodowało generowania zbędnych kosztów a ponadto było dogodniejsze dla samej wnioskodawczyni , z uwagi na jej zatrudnienie pracownicze u innego pracodawcy oraz miejsce zamieszkania znacznie odległe od siedziby płatnika.

Wnioskodawczyni w momencie zawarcia umowy o pracę powinna była zdawać sobie sprawę z obciążania stanu zdrowia w sytuacji, gdy pozostawała jeszcze w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy, a zatem przyjęcia na siebie dnia pracy 12 – godzinnego co nie odpowiada realiom związanym z wytrzymałością organizmu ludzkiego i samo w sobie świadczy o braku zamiaru wykonywania przez nią przedmiotowego zatrudnienia. ( porównaj wyrok SA w Łodzi z dnia 8.10.2013 r., sygn. akt III AUa 46/13, opubl. LEX nr 1386119)

Na podstawie umowy o pracę wnioskodawczyni miała zajmować się zarządzeniem zespołem, zadaniami, przygotowywaniem projektów, analizą i zbieraniem danych. Miała zadania ustalać wspólnie z przedstawicielem płatnika M. G.. M. G. miał osobiście rozmawiać z ubezpieczoną w miejscu jej zamieszkania i ona miała przekształcać te rozmowy w konkretne zadania. Miała wydawać zadanie, delegować je, monitorować status zadań poprzez specjalny system elektroniczny. Projekt miał być dzielony na kilka etapów i potem na konkretne zadania. Początkowo wnioskodawczyni miała kierować zespołem dwuosobowym, w skład którego wchodził zleceniobiorca W. O., a od sierpnia 2020 r. miała sama wykonywać zadania. Ubezpieczona miała robić np. wizualizacje ekranu. Ubezpieczona miała rysować projekt makiety i potem tworzyć zadania. Po wykonaniu zadania miała to potem testować i sprawdzać, czy to co testuje jest zgodne z opisem. Miała weryfikować dodatkowo jako tester, sprawdzać, czy to co jest napisane jest dobre, sprawdzać to co programista miał jej oddać. Ubezpieczona miała świadczyć pracę po 4 godzin dziennie od 17.00 do 20.00

Jednakże ze spornego okresu brak jest jakiejkolwiek korespondencji e – mailowej z adresu ubezpieczonej prowadzonej w imieniu płatnika z kontrahentami, brak wydruku dokumentów z loginu ubezpieczonej z godzin jej czasu pracy wynikających z listy obecności (17 – 20), pomimo, że miała swoje obowiązki wykonywać w miejscu zamieszkania za pośrednictwem komputera i przy użyciu specjalnego programu elektronicznego.

Nie odbyły się żadne cykliczne spotkania ubezpieczonej z pracodawcą, nie było zaplanowanego harmonogramu spotkań. Wnioskodawczyni nie przygotowywała projektu budżetu dla płatnika. Projekt płatnika Lunch Me nad którym miała pracować ubezpieczona nie został nigdy zrealizowany.

Nie przedstawiono wydruku z rachunku bankowego ubezpieczonej, który mógłby potwierdzić wypłatę wynagrodzenia za realizowane faktycznie czynności.

Brak ofert handlowych skierowanych do klientów, które miałaby osobiście sporządzić wnioskodawczyni.

Brak jest dokumentu delegacji z tytułu podróży służbowych M. G. oraz wnioskodawczyni, w sytuacji gdyby wynagrodzenie za pracę miało być wypłacane w gotówce. Ubezpieczona przyznała, że nigdy nie była w siedzibie firmy w Ł. oraz, że płatnik nie przyjeżdżał do G., gdzie wówczas zamieszkiwała .

Brak jest również dokumentów dotyczących zwrotu przez pracodawcę kosztów użycia własnego sprzętu oraz internetu.

Ubezpieczona i płatnik nie pamiętali nawet w jakim miejscu miało się odbyć szkolenie z zakresu BHP.

W ocenie Sądu całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wyklucza, że wnioskodawczyni wykonywała pewne czynności w spornym okresie na rzecz płatnika, ale były on pozbawione cechy podporządkowania typu pracowniczego.

W okolicznościach sprawy niniejszej nie można uznać, że wnioskodawczyni była stale nadzorowana przez płatnika. Pracodawca bowiem nie kontrolował czasu pracy wnioskodawczyni i nie weryfikował jej czynności. Brak wiarygodnej ewidencji czasu pracy.

M. G., który miał być jej przełożonym nie posiadał żadnej realnej wiedzy o faktycznie wykonanych przez ubezpieczoną w spornym okresie czynnościach i godzinach jej pracy.

Wnioskodawczyni miała, zatem, możliwość ustalania samodzielnie czasu pracy. Wbrew formalnemu dokumentowi, w postaci listy obecności, poza godz. 17 – 20, prowadziła korespondencję elektroniczną z osobami powiązanymi z płatnikiem. Nie podlegała bieżącym poleceniom i kontroli ze strony pracodawcy, który to na stałe przebywał w miejscu znacznie odległym od miejsca jej zamieszkania, gdzie praca miała być świadczona, co w ocenie Sądu daje wszelkie podstawy do oceny, iż stosunek prawny nie miał cechy stosunku pracy.

W tej sytuacji brak, zatem, było podstawowego elementu charakterystycznego dla stosunku pracy jak podporządkowanie organizacyjne i służbowe. W stosunku pracy muszą być precyzyjnie określone godziny pracy pracownika, gdyż tylko wtedy wiadomo, czy pracownik przepracował obowiązującą go normę czasu pracy, czy też normę tę przekroczył ( co rodzi uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia dodatkowego za pracę w godzinach nadliczbowych), czy pracował w niedzielę i święta (co też wpływ np. na uprawnienia do dodatkowego wynagrodzenia ). Dodatkowo też pracownik podlega poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy i ma obowiązek wykonywania poleceń przełożonych.

Tymczasem czynności, które wykonywała ubezpieczona były pozbawione cechy podporządkowania typu pracowniczego.

W tej sytuacji, wskazać należy, że fakt - zatrudnienia – wnioskodawczyni, na stanowisku menadżera projektów na podstawie umowy o pracę na ½ etatu w spornym okresie nie był uzasadniony rzeczywistymi potrzebami pracodawcy. Powyższe okoliczności jednoznacznie świadczą także o tym, że faktyczny zakres czynności pracowniczych powierzony ubezpieczonej na podstawie spornej umowy o pracę był jednie znikomy i nie wymagał z pewnością zatrudnienia pracownika w ramach stosunku pracy, nawet na ½ etatu.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu, istniała nierentowność – zatrudnienia - na podstawie umowy o pracę, wnioskodawczyni w okresie od 1.06. 2020 r., gdyż realne potrzeby pracodawcy i jego możliwości finansowe tego nie uzasadniały.

W świetle wskazanych okoliczności ,przyjąć należy, zgodnie z twierdzeniem organu rentowego, że umowa o pracę z dnia 1.06.2020 r. była pozorną umową. Pozorność jej polegała na tym, że strony sporządziły ją wyłącznie w celu objęcia wnioskodawczyni ubezpieczeniem pracowniczym, a w konsekwencji zapewnienia pracodawcy świadczeń w postaci subwencji finansowej z (...) Fundusz (...). Nie zostało bowiem wykazane, by w spornym okresie faktycznie świadczyła ona pracę w ramach stosunku pracy na rzecz płatnika.

Czynności ubezpieczonej można co najwyżej zakwalifikować do faktycznych prac w ramach umowy zlecenia na rzecz płatnika.

„Pozorność umowy o pracę (art. 83 kc w zw. z art. 300 kp) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale też wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie, niż umowa o pracę. „(tak wyrok SN z 5.10.2006 r., I UK 324/06, opubl. M.P.Pr (...))

Tym samym przedmiotowa umowa o pracę jako pozorna jest nieważna w świetle art. 83 § 1 k.c. i nie wywołuje skutku w postaci objęcia M. K. w okresie od 1.06.2020 r. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, nawet w sytuacji, gdy była odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne.

Mając powyższe na uwadze Sąd, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku uznając odwołanie płatnika za niezasadne.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c., Sąd obciążył odwołującego się i zainteresowaną obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ rentowy.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265 t.j. z późn. zm).

K.B.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi (...) Spółki z o.o. w Ł. adwokatowi M. W. za pośrednictwem Portalu Informacyjnego.