Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III C 2544/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Justyna Pikulik

Protokolant:

stażysta Krzysztof Kłak

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2022 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko E. C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej E. C. na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 863,21 zł (osiemset sześćdziesiąt trzy złote dwadzieścia jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym:

-od kwoty 745,05 zł (siedemset czterdzieści pięć złotych pięć groszy) od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 118,16 zł (sto osiemnaście złotych szesnaście groszy) od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowania co do kwoty 78,68 zł (siedemdziesiąt osiem złotych sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym:

- od kwoty 78,19 zł (siedemdziesiąt osiem złotych dziewiętnaście groszy) od dnia 23 maja 2018 r.,

- od kwoty 0,49 zł (czterdzieści dziewięć groszy) od dnia 7 czerwca 2018 r.;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  zasądza od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanej E. C. kwotę 1.113,80 zł (tysiąc sto trzynaście złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  nakazuje pobrać od powódki Gminy M. S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 820,20 zł (osiemset dwadzieścia złotych dwadzieścia groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

6.  w pozostałym zakresie nieuiszczone koszty sądowe ponosi Skarb Państwa - Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie.

Sygn. akt III C 2544/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 czerwca 2018 r. – powódka Gmina M. S., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła przeciwko E. C. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zapłatę kwoty 5.641,64 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwot: 5.068,58 zł od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty i od 573,06 zł od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez pozwaną z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w S.. Powódka jest właścicielką tego lokalu, a pozwana była jego najemczynią. Wobec zaległości w płatności czynszu, powódka po uprzednim wezwaniu do zapłaty wypowiedziała pozwanej umowę ze skutkiem na dzień 31 stycznia 2011 r. Wyrokiem z 14 kwietnia 2011 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie nakazał pozwanej E. C. opróżnienie i wydanie powódce tego lokalu w stanie wolnym od osób i rzeczy. Mając na uwadze powyższe, zdaniem powódki, pozwana po okresie wypowiedzenia zajmuje lokal bez tytułu prawnego i z tego tytułu zobowiązana jest do zapłaty na rzecz powódki odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwana nie uregulowała należności, co czyni pozew koniecznym i uzasadnionym. Powódka wskazała, że na dochodzoną pozwem należność składają się opłaty i odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu w wysokości 5.068,58 zł stanowiące roszczenie numer 1 za okres od 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r. oraz skapitalizowane na dzień 22 maja 2018 r. odsetki ustawowe w wysokości 573,06 zł stanowiące roszczenie nr 2.

19 czerwca 2018 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając w całości żądanie pozwu (ówczesna sygnatura akt VI Nc-e 1052905/18).

Pozwana E. C. reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła skuteczny sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty żądając oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana zarzuciła, że żądanie pozwu jest bezpodstawne, nieudowodnione co do wysokości i stanowi nadużycie przez powódkę prawa, gdyż jej żądanie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w postaci lojalności traktowania drugiej strony stosunku prawnego oraz zasadą humanitaryzmu.

Pozwana podniosła, że roszczenie powódki co do zasady było już przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie toczącej się pod sygnaturą akt I C 1078/16 i Sąd w tym postępowaniu przesądził o bezpodstawności roszczenia o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu co do zasady. Dalej powódka zarzuciła, że w wyroku eksmisyjnym z 14 kwietnia 2011 r. wydanym przez Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie pod sygnaturą akt I C 1078/16 Sąd zobowiązał powódkę do przedstawienia pozwanej oferty najmu lokalu socjalnego. Powódka natomiast zwlekała z zawarciem z pozwaną umowy lokalu socjalnego przez 7 lat, pomimo, że pozwana ubiegała się o zawarcie tej umowy, i do zawarcia tej umowy doszło dopiero 30 stycznia 2018 r. Dlatego, w ocenie pozwanej, trudno zgodzić się ze stanowiskiem powódki o zasadności uiszczania na jej rzecz odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w sytuacji, gdy to właśnie z winy powódki pozwana nie posiadała lokalu socjalnego, za którego korzystanie mogłaby uiszczać opłaty w wysokości stawki jak za lokal socjalny, co umożliwiłoby pozwanej wywiązanie się z czynszu miesięcznego. To niewykonywanie zobowiązania z wyroku eksmisyjnego przez powódkę doprowadziło do zmuszenia pozwanej do zamieszkiwania w lokalu bez umowy na lokal socjalny. Pozwana podniosła, że od czasu zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego regularnie uiszcza czynsz na rzecz powódki w kwocie 139 zł miesięcznie. Pozwana zarzuciła również, że nie bez znaczenia pozostaje też stan lokalu, za jaki powódka żąda tak wysokich należności. Jak bowiem wynika z opinii biegłego sądowego z poprzedniej sprawy, lokal jest w bardzo złym stanie technicznym. Ponadto nie bez znaczenia jest również szczególna sytuacja życiowa pozwanej, która ukończyła 77 lat, nie posiada wyuczonego zawodu, nie ma prawa do emerytury lub renty, a utrzymuje się z wypłacanego przez opiekę społeczną zasiłku. Pozwana wskazała, że jest schorowana i nie może liczyć na pomoc rodziny. Żyje poniżej minimum egzystencji. Wobec tych okoliczności, pozwana podniosła również zarzut, że żądanie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Niezależnie od tych okoliczności, pozwana zarzuciła, że żądanie powódki jest niewykazane co do wysokości. Materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw do weryfikacji prawidłowości wyliczeń powódki, czy też weryfikacji prawidłowości określania wysokości opłat za bezumowne korzystanie z lokalu.

Postanowieniem z dnia 16 lipca 2018 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. C. powieliła stanowisko, twierdzenia, zarzuty i wnioski dowodowe ze sprzeciwu.

Pismem z dnia 29 listopada 2018 r. powódka Gmina M. S. cofnęła pozew o kwotę 78,19 zł tytułem należności głównej oraz o kwotę 0,49 zł tytułem odsetek i zrzekła się w tym zakresie roszczenia. Po tej modyfikacji, powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kwoty 5.562,96 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwot: 4.990,39 zł od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty i od 572,57 zł od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Ustosunkowując się do stanowiska pozwanej powódka wskazała, że postępowanie I C 1078/16 dotyczyło innego okresu i powództwo w tej sprawie zostało oddalone na podstawie art. 5 k.c. Powódka wskazała, że jej żądanie oparte jest o art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. Nie było tak, że powódka zwlekała z realizacją wyroku eksmisyjnego wobec pozwanej, a nie mogła go zrealizować wcześniej, z uwagi na ilość wyroków eksmisyjnych i deficyt lokalu socjalnych. W odniesieniu do zarzutów niewykazania roszczenia co do wysokości, powódka powołała szeregów wniosków dowodowych, w tym o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego oraz przedstawiła wyliczenie dochodzonej należności. W odniesieniu do zarzutu z art. 5 k.c. powódka wskazała, że to pozwana nie przestrzega prawa, zatem nie może podnosić takiego zarzutu wobec powódki.

Postanowieniem z 11 maja 2019 r. Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie zwolnił pozwaną E. C. od kosztów sądowych w całości.

Pismem z dnia 30 czerwca 2022 r. powódka Gmina M. S. podtrzymała dotychczasowe żądanie. Wskazała, że nie zgadza się z przyjętą przez biegłego dla lokalu punktacją na poziomie 17 punktów, gdyż jak wynika z jej dokumentów punktacja ta kształtuje się na poziomie 24 punktów. Ponadto nie zgodziła się z kwalifikacją lokalu jako socjalnego, ponownie wskazując na trudności z realizacją wyroków eksmisyjnych i deficytem lokali socjalnych.

Pismem z dnia 28 sierpnia 2022 r. pozwana E. C. podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie, wnosząc z ostrożności o nieobciążanie pozwanej kosztami postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w S. przy ul. (...) stanowi własność Gminy M. S..

25 października 1995 r. Gmina M. S. zawarła z E. C. umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...).

E. C. nie uiszczała opat czynszowych zgodnie z umową, co doprowadziło do powstania zaległości. Po uprzednim, pisemnym wezwaniu do zapłaty z 13 września 2010 r., pismem z dnia 10 grudnia 2010 r. wynajmujący wypowiedział najemczyni umowę najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) – ze skutkiem na 31 stycznia 2011 r.

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2011 r. wydanym w sprawie I C 359/11 Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie w punkcie I nakazał pozwanej E. C., aby opróżniła i wydała powodowi Gminie M. S. w S. lokal mieszkalny położony w S. przy ul. (...) w stanie wolnym od osób i rzeczy; w punkcie II ustalił, że pozwanej E. C. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, który obowiązana jest jej zapewnić Gmina M. S. w S.; w punkcie III nakazał wstrzymanie wykonania przedmiotowego opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanej E. C. przez Gminę M. S. w S. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Orzeczenie to uprawomocniło się 6 maja 2011 r.

Dowód:

- umowa najmu lokalu mieszkalnego z 25 października 1995 r. – k. 49-52,

- wezwanie do zapłaty z 13 września 2010 r. z dowodem doręczenia – k. 53,

- wypowiedzenie umowy najmu z 10 grudnia 2010 r. z dowodem doręczenia – k. 54-55,

- wyrok z 14 kwietnia 2011 r. z postanowieniem z 21 czerwca 2011 r. – k. 55-55v i k.46 akt sprawy Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 359/11

- zarządzenie z 20 czerwca 2011 r. – k. 48 akt I C 359/11,

E. C. jest zameldowana i zamieszkuje w lokalu nr (...) położonym w S. przy ul. (...) od co najmniej 25 października 1995 r., przy czym od przynajmniej 21 czerwca 2011 r. bez tytułu prawnego. Po wyroku eksmisyjnym E. C. zwracała się o zawarcia z nią umowy najmu lokalu socjalnego oraz o przekształcenie – zmianę statusu lokalu przy ul. (...) na lokal socjalny.

Dowód:

- umowa najmu lokalu mieszkalnego z 25 października 1995 r. – k. 49-52,

- karta meldunkowa – k. 48,

- przesłuchanie pozwanej E. C. – k. 197-198.

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt I C 1073/16 oddalił powództwo Gminy M. S. przeciwko E. C. o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu przy ul. (...). Żądaniem w tej sprawie objęty był okres od 1 lutego 2011 r. do 31 sierpnia 2015 r.

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie II Ca 892/17 oddalił apelację Gminy M. S. od wyroku z 28 kwietnia 2017 r.

Dowód:

- wyrok z 28 kwietnia 2017 r. – k. 324 akt sprawy Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 1078/16 wraz z uzasadnieniem k.335-351;

- wyrok z 9 stycznia 2018 r. – k. 379 akt sprawy Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 1078/16;

-opinia biegłego sądowego K. B. ze stycznia 2017 r. k. 252-292 akt sprawy Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 1078/16;

-uzupełniająca opinii biegłego sądowego K. B. wydanej na rozprawie w dniu 06.04.2017 r. k.313-316 akt sprawy Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie sygn. akt I C 1078/16.

30 stycznia 2018 r. w wykonaniu wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z 14 kwietnia 2011 r. wydanego w sprawie I C 359/11 Gmina M. S. zawarła z E. C. umowę najmu lokalu socjalnego – lokalu nr (...) położonego w S. przy ul. (...).

Dowód:

- umowa najmu lokalu socjalnego z dnia 30 stycznia 2018 r. – k. 19-24.

Gmina M. S. ustalił punktację dla lokalu w wysokości 24 punktów.

Od maja 2015 r. czynsz za lokal wynosił 198,42 zł, zaliczki na media 77,13 zł, łącznie 275,55 zł.

Od marca 2017 r. czynsz za lokal wynosił 214,40 zł, zaliczki na media 77,13 zł, łącznie 291,53 zł.

Od stycznia 2018 r. czynsz za lokal wynosił 200,57 zł, zaliczki na media 72,15 zł, łącznie 272,72 zł.

Wysokość punktacji i opłat za lokal Zarząd (...) w S. ustalał w oparciu o Uchwały Rady Miasta S. i Zarządzenia Prezydenta Miasta S. oraz wydane na tej podstawie Zarządzenia Dyrektora Zarządu (...) w S..

Przy przyjęciu punktacji lokalu w wysokości 24 punktów wysokość zaległości czynszowych dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...) za okres od 1 września 2015 r. do 29 stycznia 2018 r., przy uwzględnieniu rozliczeń mediów i wpłat E. C. wynosi 4.990,39 zł. Skapitalizowane na dzień 22 maja 2018 r. odsetki wynoszą 572,57 zł.

Przy przyjęciu punktacji lokalu w wysokości 24 punktów wysokość zaległości czynszowych dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...) za okres od 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r., przy uwzględnieniu rozliczeń mediów i wpłat E. C. wynosi 5.068,58 zł. Skapitalizowane na dzień 22 maja 2018 r. odsetki wynoszą 573,06 zł.

Przy przyjęciu punktacji lokalu w wysokości 17 punktów wysokość zaległości czynszowych dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...) za okres od 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r., przy uwzględnieniu rozliczeń mediów i wpłat E. C. wynosi 3.341,49 zł. Skapitalizowane na dzień 22 maja 2018 r, odsetki wynoszą 391,05 zł.

Przy przyjęciu punktacji lokalu w wysokości 13 punktów wysokość zaległości czynszowych dla lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ul. (...) za okres od 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r., przy uwzględnieniu rozliczeń mediów i wpłat E. C. wynosi 745,05 zł. Skapitalizowane na dzień 22 maja 2018 r, odsetki wynoszą 118,16 zł.

E. C. była zawiadamiana o zmianie wysokości opłat i rozliczeniach mediów.

E. C. ma świadomość istniejącej zaległości. Pozwana w miarę możliwości stara się uiszczać opłaty za lokal. Jej wpłaty tytułem czynszu wynoszą 100 miesięcznie. Uiszcza również w większości opłaty wynikające z rozliczeń mediów.

Dowód:

- kartoteka konta za okres od 1 września 2015 r. do 22 maja 2018 r. – k. 58-60,

- rozliczenie odsetek za okres od 1 września 2015 r. do 22 maja 2018 r.– k. 60v-61v,

- kartoteka konta za okres od 1 września 2015 r. do 30 listopada 2018 r. – k. 79-81v,

- rozliczenie odsetek za okres od 1 września 2015 r. do 30 listopada 2018 r.– k. 82-83,

- rachunki – k. 84-105v,

- rozliczenia zużycia wody – k. 108. 109v, 110v,

- taryfy cen i stawek opłat za zbiorowe zaopatrywanie w wodę – k. 183, 184-184v,

- rozliczenie wywozu odpadów komunalnych – k. 111v,

- zawiadomienie o rozliczeniu zużycia mediów – k. 109, 110, 111,

- wyliczenie punktacji za lokal – k. 61,

- Uchwała nr LX/1123/06 Rady Miasta S. z 25 lipca 2006 r. – k. 127-133,

- Uchwała nr XLVII/1187/10 Rady Miasta S. z 24 maja 2010 r. – k. 135-144,

- Uchwała nr XVIII/509/12 Rady Miasta S. z 23 kwietnia 2012 r. – k. 145-149,

- Uchwała nr XXIII/663/12 Rady Miasta S. z 22 października 2012 r. – k. 150-151,

- Uchwała nr XXIII/502/12 Rady Miasta S. z 6 września 2016 r. – k. 152-166,

- Uchwała nr XXVI/662/17 Rady Miasta S. z 24 stycznia 2017 r. – k. 167-167v,

- Zarządzenia Prezydenta Miasta S. z: 30 marca 2010 r. i 3 grudnia 2012 r. - k. 168-169,

- Zarządzenia Dyrektora (...) w S. z 20 lutego 2012 r., 19 lipca 2013 - k. 174. 179,

- regulamin rozliczenia zużycia wody – k. 170-173,

- regulamin rozliczeń związanych z mediami – k. 174v-177, 181-182,

- regulamin rozliczeń związanych z nieczystościami stałymi – k. 177v-178, 179v-180,

- wyliczenie opłat za lokal z maja 2015 r. – k. 106,

- wyliczenie opłat za lokal za okres od września 2015 r. do lutego 2017 r. – k. 112-120v,

- wyliczenie opłat za lokal z marca 2017 r. – k. 106v (121),

- wyliczenie opłat za lokal za okres od kwietnia 2017 r. do grudnia 2017 r. – k. 121v-125v,

- wyliczenie opłat za lokal ze stycznia 2018 r. – k. 61 (126),

- wyciąg z księgi nadawczej – k. 107,

- opinia biegłej sądowej z zakresu rachunkowości – 240-249,

- zeznania świadka Ł. G. – k. 196-197,

- przesłuchanie pozwanej E. C. – k. 197-198.

Łączna wysokość opłat z tytułu czynszu najmu, jaki Gmina M. S. mogłaby uzyskać w okresie do 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r. z tytułu najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), wynajętego jako lokal komunalny wynosi 4.579 zł, przy właściwej dla lokalu punktacji – 18 do 10 października 2016 r. i 17 od 11 października 2016 r.

Łączna wysokość opłat z tytułu czynszu najmu, jaki Gmina M. S. mogłaby uzyskać w okresie do 1 września 2015 r. do 30 stycznia 2018 r. z tytułu najmu lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), wynajętego jako lokal socjalny wynosi 2.656 zł, przy minimalnej punktacji 13 dla lokalu socjalnego.

Dowód:

- opina biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości – k. 295-336,

- opina uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości – k. 354-370,

- druga opina uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości – k. 354-370.

Czynsz najmu lokalu socjalnego jest niższy niż lokalu socjalnego. Opłaty-zaliczki na media są takie same, niezależnie od statusu lokalu.

Dowód:

- zeznania świadka Ł. G. – k. 196-197.

Pismem z dnia 29 maja 2018 r. Gmina M. S. wezwała E. C. do zapłaty kwoty 5.641,64 zł, w terminie do 5 czerwca 2018 r., tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu nr (...) położonego w S. przy ul. (...).

W odpowiedzi na wezwanie z 29 maja 2018 r., pismem z dnia 11 czerwca 2017 r. E. C. odmówiła zapłaty, wskazując, że żądana kwota jest bezpodstawna.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z 29 maja 2018 r. z dowodem nadania – k. 56-57,

- odpowiedź na wezwanie do zapłaty z dnia 11 czerwca 2017 r. – k. 25-26.

E. C. znajduje się w trudniej sytuacji materialnej. Utrzymuje się z zasiłku stałego w wysokości 640 zł i zasiłku na zakup żywności w wysokości 100 zł miesięcznie. Incydentalnie otrzymuje z pomocy społecznej środki czystości. W lokalu przy ul (...) zamieszkuje sama. Nie może liczyć pomoc rodziny. Jest schorowana, cierpi na astmę i ma problemy z płucami. Przyjmuje na stałe leki, których miesięczny koszt wynosi 50 zł.

Dowód:

- decyzja z 17 stycznia 2018 r. – k. 27-28,

- przesłuchanie pozwanej E. C. – k. 197-198.

Lokalu przy ul (...) znajduje się w złym stanie technicznym. Standard wykończenia jest niski. Lokal nie ma łazienki. Toaleta znajduje się za wydzieloną z korytarza ścianką z drewna. Jest zawilgocony i zagrzybiony, co powoduje odpadanie tynku. E. C. ogrzewa go samodzielnie, paląc w piecu.

Dowód:

- opina biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości – k. 295-336,

- opina uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości – k. 354-370;

- przesłuchanie pozwanej E. C. – k. 197-198.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części.

Na wstępie zaznaczyć należy, że w sprawie znajdują zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego w brzemieniu sprzed 7 listopada 2019 r. - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), albowiem w sprawie w dniu 19 czerwca 2018 r. został wydany nakaz zapłaty.

Powódka Gmina M. S. Zarząd (...) w S. początkowo wniosła o zasądzenie: kwoty 5.641,64 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwot: 5.068,58 zł od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty i od 573,06 zł od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Następnie zmodyfikowała powództwo, cofając pozew o kwotę 78,19 zł należności głównej i 0,49 zł odsetek.

Po tej modyfikacji wniosła o zasądzenie kwoty 5.562,96zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwot: 4.990,39 zł od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty i od 572,57 zł od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Jako podstawę faktyczną powództwa powódka wskazała okoliczność zajmowania lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), bez tytułu prawnego w okresie od dnia 1 września 2015 r. do 29 stycznia 2018 r. przez pozwaną E. C..

Biorąc pod uwagę zarzuty podniesione przez stronę pozwaną w treści sprzeciwu i późniejszych pism procesowych oraz podstawę żądania, stwierdzić należy, że niespornymi w sprawie okolicznościami było zamieszkiwanie przez pozwaną w spornym okresie w lokalu powódki bez tytułu prawnego.

Spornymi okolicznościami pomiędzy stronami były natomiast: rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie w sprawie I C 1078/16, bezpodstawność żądania, w tym wynikająca z niezrealizowania wobec pozwanej wyroku eksmisyjnego, przy jednoczesnym obciążaniu jej kosztami zajmowanego lokalu, stan techniczny lokalu i jego kwalifikacja, wykazania żądania co do wysokości i sprzeczność żądania z zasadami współżycia społecznego.

Podstawę prawną żądania powódki stanowiła treść przepisu art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym: osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

Podstawną prawną żądania odsetek za opóźnienie był natomiast przepis art. 481 §1 i §2 k.c., zgodnie z którymi, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Obowiązek uiszczania odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego dotyczy osób, które utraciły tytuł prawny do zajmowanego lokalu bądź nigdy takiego tytułu nie miały.

Jak już wskazano okoliczność, że pozwana zajmowała lokal mieszkalny przy (...) 12/9 w okresie objętym żądaniem pozwu bez tytułu prawnego (na skutek wypowiedzenia umowy najmu) była między stronami niesporna.

Najdalej idący zarzut - rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie w sprawie I C 1078/16 był oczywiście chybiony. Postępowanie I C 1078/16 dotyczyło co prawda tych samych stron i oparte było o tę samą podstawę prawną, ale podstawa faktyczna tej sprawy była inna, gdyż postępowaniem tym był objęty inny okres bezumownego zajmowania przez pozwaną lokalu. Z uwagi na tę odmienną podstawę faktyczną pomiędzy sprawami nie zachodziła tożsamość roszczeń. Jak z kolei wynika z uzasadnienia w tej sprawie, które w ocenie Sądu nie może stanowić dowodu do ustalenia faktu w niniejszej sprawie, ani Sądu orzekającego w niniejszej sprawie nie wiąże, Sąd uznał żądanie powódki za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, zatem w oparciu o wysoce oceną przesłankę. Przesłanka ta, z uwagi na swoją specyfikę, nawet przy przyjęciu związania Sądu orzekającego w niniejszej sprawie rozstrzygnięciem z uzasadnieniem innego sądu, nie może automatycznie znajdować zastosowania w niniejszej sprawie.

Nietrafiony był również zarzut bezpodstawności żądania powódki, gdyż to jest oparte o ww. podstawy faktyczną i prawną.

Za nieuzasadniony Sąd uznał zarzut, że powództwo powinno zostać oddalone, gdyż powódka przez kilka lat nie zrealizowała wobec pozwanej wyroku eksmisyjnego. Zarzut ten nie zmienia bowiem tego faktu, że pozwana lokal bez umowy zajmowała. Dlatego nie mógł zniweczyć żądania pozwu co do zasady.

Zarzut ten miał jednak wpływ na żądanie pozwu co do wysokości, do czego Sąd odniesie się jeszcze w dalszej części.

Ostatnim z zarzutów mogących zniweczyć żądanie pozwu w całości był zarzut sprzeczności żądania z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny z gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

„Zasady współżycia społecznego" w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Zastosowanie klauzuli generalnej wskazanej w art. 5 k.c. jest uzasadnione w razie sprzeczności określonego zachowania z regułami moralnymi o charakterze imperatywnym - mającymi formę nakazów postępowania moralnie aprobowanego lub zakazów postępowania moralnie dezaprobowanego. Nie stanowią natomiast zasad współżycia społecznego reguły mające postać preferencji - wskazujące, jakie postępowanie można uznać za szczególnie godne uznania, którego jednak nie można wymagać w konkretnej sytuacji. Przez zasady współżycia społecznego, o których mowa w art. 5 k.c., należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania w stosunkach społecznych. Przy ustalaniu ich znaczenia można więc odwoływać się do takich powszechnie używanych i znanych pojęć, jak „zasady słuszności”, „zasady uczciwego obrotu”, „zasady uczciwości” czy „lojalności”. Klauzula generalna musi być jednak wypełniona konkretną treścią, odnoszącą się do okoliczności sprawy rozpoznawanej przez sąd. Stwierdzenie, że powód nadużywa prawa podmiotowego, wymaga ustalenia okoliczności pozwalających skonkretyzować, które działania pozostają w sprzeczności z normami moralnymi godnymi ochrony i przestrzegania w stosunkach społecznych (por. wyrok Sąd najwyższego z dnia 23 marca 2017 r., sygn. akt V CSK 393/16, Legalis 1618115).

Żądanie przez powódką zapłaty za zajmowanie lokalu nie może samo w sobie zostać ocenione jako naruszające zasady współżycia społecznego. Pozwana zarzuciła, że żądanie pozwu jest sprzeczne z zasada lojalnego traktowania drugiej strony stosunku prawnego oraz zasadą humanitaryzmu. Ponadto akcentowała swoją trudną sytuację materialną i osobistą – zdrowotną i rodzinną, a także wskazywała na stan techniczny lokalu.

W ocenie Sądu, sytuacja pozwanej, jakkolwiek trudna, nie jest tak daleko idącą, aby żądanie powódki oddalić w całości. Zwrócić należy uwagę, że pozwana, pomimo tej sytuacji, częściowo za lokal płaci, czemu sama przyznaje i co wynika z dokumentów księgowych powódki. Nie jest zatem tak, że zupełnie nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań, a jedynie w części. W ocenie Sądu, należy mieć też na uwadze, że koszty utrzymania lokalu, których nie poniesie pozwana, spadną na całą społeczność powodowej Gminy. Jakkolwiek w ramach tej społeczności należy utrzymywać solidarność, to nie oznacza to całkowitego utrzymywania innych osób, szczególnie gdy te, po pierwsze, są w stanie częściowo swoje zobowiązania spełniać, a po drugie, w ramach tej solidarności otrzymują już, jak pozwana, pomoc społeczną.

Za oddaleniem powództwa na podstawie art. 5 k.c. nie może przesądzać również sam stan techniczny lokalu. Jak wynika z materiału dowodowego sprawy, stan ten jest niekorzystny. Lokal znajduje się w złym stanie technicznym. Standard wykończenia jest niski. Nie ma łazienki. Toaleta znajduje się za wydzieloną z korytarza ścianką z drewna. Lokal jest zawilgocony i zagrzybiony, co powoduje odpadanie tynku. Sąd mógł zapoznać się ze stanem lokalu poprzez fotografie zawarte w opinii biegłego sądowego i jak wynika z doświadczenia zawodowego Sądu, lokale oferowane przez Gminę M. S. często znajdują się w dużo gorszym stanie. Co jednak najistotniejsze, pozwana, pomimo standardu tego lokalu, zgodziła się na ponowne zawarcie umowy jego najmu, już jako socjalnego. Wysnuwa się z tego wniosek, że stan ten, jakkolwiek niski, był dla niej wystarczający. Gdyby było inaczej, to pozwana mogłaby odmówić zawarcia umowy z uzasadnieniem, że lokal ten nie spełnia warunków do zamieszkania. Odnieść należy się w tym miejscu do stanowiska biegłego sądowego, który wskazał, że standard lokalu nie spełnia wymogów nawet jak dla lokalu socjalnego. Takie ustalenie ponownie nie zmienia tego, że pozwana lokal ten bezumownie zajmowała, a następnie zdecydowała się na jego dalsze zajmowanie, tym razem już na podstawie umowy. Ponadto wniosek biegłego w niniejszym postępowaniu nie był dla Sądu wystarczająco przekonujący, by dokonać na jego podstawie ustaleń faktycznych, gdyż biegły odwołał się w nim do swoich opinii wydanych w sprawie I C 1078/16. Te zaś opinie nie mogły stanowić materiału dowodowego sprawy, albowiem przepis art. 278 [1] k.p.c. nie mógł znaleźć w sprawie zastosowania, a nadto powódka opinie biegłego z postępowania I C 1078/16 kwestionowała.

Zarzuty z art. 5 k.c. również miał jednak wpływ na żądanie pozwu co do wysokości, do czego Sąd odniesie się jeszcze w dalszej części.

Pozwana zakwestionowała wykazanie przez powódkę roszczenia co do wysokości, zarzucając, że materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw do weryfikacji prawidłowości wyliczeń powódki, czy też weryfikacji prawidłowości określania wysokości opłat za bezumowne korzystanie z lokalu.

Wobec tak sformułowanego zarzutu na powódce jako stronie żądającej zapłaty spoczywał ciężar wykazania na podstawie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, że w okresie objętym żądaniem pozwu mogłaby uzyskać czynsz w wysokości dochodzonego odszkodowania.

Ustalenie prawidłowości wyliczeń powódki Sąd oparł o przeprowadzony na wniosek powódki dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości. Biegła sądowa sporządziła opinię zgodnie z zakreśloną tezą dowodową, dokonując weryfikacji wyliczeń powódki i ustalając, że są prawidłowe. Biegła przedstawiła również wyliczenia czynszu przy przyjęciu, że lokal pozwanej ma inna punktację (17), niż przyjmowała powódka (24), ale także przy przyjęciu, że lokal ten jest lokalem socjalnym. Co istotne, opinia biegłej sądowej nie została przez strony zakwestionowana. Strony ostatecznie nie kwestionowały również drugiej opinii – biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Powódka jedynie zaprzeczała, aby istniały podstawy do przyjęcia niniejsze punktacji lokalu lub zakwalifikowania go jako socjalny.

Z takim stanowiskiem powódki Sąd się nie zgadza i uwzględniając zarzuty pozwanej w części doszedł do przekonania, że sytuacja, w której pozwana bezumownie zajmuje lokal, za który powódka obciąża ją odszkodowaniem w wysokości czynszu najmu, jaki mogłaby uzyskać, a jednocześnie powódka ma obowiązek zaproponować pozwanej ofertę najmu lokalu socjalnego, w wykonaniu wyroku eksmisyjnego, a obowiązku tego nie wykonuje, jest niedopuszczalna.

Powódka argumentowała, że do takiej sytuacji doprowadziła ilość wyroków eksmisyjnych, przy jednoczesnym deficycie lokalu socjalnych. Argument ten jest jedynie częściowo zasadny. Nie ulega wątpliwości, że powódka jakieś opłaty uiszczać powinna, ale nie oznacza to, że ma uiszczać czynsz (odszkodowanie) w wysokości, jakby była najemczynią tego lokalu.

Ostatecznie powyższe doprowadziło Sąd do przekonania, że powódce należy się odszkodowanie w wysokości czynszu najmu odpowiadającego lokalowi socjalnemu wraz z zaliczkami na opłaty niezależne od właściciela lokalu, których wysokość, jest niezależna od kwalifikacji lokalu. Takie rozwiązanie jawi się jako zasadne również dlatego, że ostatecznie to właśnie lokal przy ul. (...) został pozwanej zaproponowany jako lokal socjalny. Oznacza to, że lokal ten spełniał również dla Gminy M. S. warunki do uznania go za lokal socjalny. Skoro powódka ostatecznie wynajęła ten właśnie lokal jako lokal socjalny, a jednocześnie nie wykazała, aby istniały jakiekolwiek przeszkody, aby uczynić to wcześniej (pozwana lokal ten już zajmowała, więc przywoływane zarzuty dotyczące deficytu lokali nie odnosiły się do tego konkretnego lokalu), to w ocenie Sądu za sporny okres powódce należy się odszkodowanie odpowiadające wysokości kwalifikacji lokalu jako socjalny.

Zaznaczyć należy, że o ile biegła z zakresu rachunkowości nie weryfikowała prawidłowości ustalenia punktacji dla lokalu socjalnego, o tyle swoje wyliczenia oparła o założenie 13 punktów. Taką też wysokość punktacji dla lokalu socjalnego przyjął biegły z zakresu wyceny nieruchomości, wskazując, że jest to minimalna liczba punktów, którą można w ogóle przyjąć. Tego ustalenia żadna ze strona nie kwestionowała. Uznanej za zasadną kwoty Sąd nie mógł oprzeć co do wysokości o opinię biegłego K. B. z zakresu wyceny nieruchomości, albowiem ten wyliczył jedynie łączną sumę należności czynszowych – bez zaliczek na media i bez uwzględnienia wpłat pozwanej. Dlatego jego opinia co do wyliczeń okazała się nieprzydatna.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 863,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwoty 745,05 zł od dnia 23 maja 2018 r. do dnia zapłaty i od kwoty 118,16 zł od dnia 7 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu.

W punkcie 2 wyroku Sąd umorzył na podstawie art. 355 w zw. z art. 203 §1 k.p.c. postępowanie co do kwoty 78,68 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od kwoty 78,19 zł od dnia 23 maja 2018 r. i od kwoty 0,49 zł od dnia 7 czerwca 2018 r.

W pozostałym zaś zakresie powództwo w punkcie 3 oddalił.

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie poczynione zostały w oparciu o zgromadzoną w aktach sprawy dokumentację, m.in. umowę najmu, kierowane do strony pozwanej wezwania, orzeczenia Sądu i dokumenty zgromadzone w sprawie I 359/11 i I C 1078/16. Dokumenty te nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, nie wzbudziły także żadnych wątpliwości, czy to natury faktycznej czy też prawnej ze strony orzekającego w sprawie Sądu.

Kluczowe znaczenie dla ustaleń faktycznych miała w niniejszej sprawie opinie główna i uzupełniająca, sporządzone przez biegłą B. K., dotyczące wysokości należności powódki z tytułu zajmowania przez pozwaną lokalu powódki. Stwierdzić przy tym należy, że strony opinii zasadniczo nie kwestionowały. Sporządzona opinia została wykonana w zakresie zleconym przez Sąd, z uwzględnieniem całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie. Jest ona precyzyjna i jasna, zaś wnioski w niej zawarte zostały logicznie uzasadnione. Nadto podstawą ustaleń faktycznych stały się zeznania świadka Ł. G., które, jako korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie zostały przez Sąd uznane za wiarygodne. T. oceniono zeznania pozwanej, dotyczące zarówno zajmowanego lokalu, jak i jej sytuacji osobistej, materialnej i życiowej.

Opinia biegłego K. B. ostatecznie okazała się nieprzydatna do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w pkt 4 wyroku zgodnie z zasadą stosownego rozdzielenia kosztów, zawartą w przepisie art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu i przepisem art. 108 §1 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Powództwo w sprawie okazało się uzasadnione co do kwoty stanowiącej 15% dochodzonego roszczenia (863,21 zł z 5.641,64 zł). Powódka wygrała zatem sprawę w 15%, a pozwana wygrała sprawę w 85%.

Powódka poniosła następujące koszty procesu: 71 złotych tytułem ¼ opłaty od pozwu, 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz 1.000 zł wynagrodzenia biegłego sądowego – łącznie 2.871 złotych.

Pozwana poniosła koszty procesu w następującej wysokości: 1.817 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Pozwana została również przez Sąd zwolniona od kosztów sądowych.

Podstawę prawną kosztów stron stanowią: w zakresie 71 zł z tytułu opłaty sądowej od pozwu - art. 13 i 19 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), w zakresie 1.800 zł z tytułu wynagrodzenia adwokata – § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) w zakresie wynagrodzenia biegłego art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w zw. z art. 98 §2 k.p.c.

Pozwana winna zwrócić powódce 15% jej kosztów procesu tj. 430,65 zł, a powódka pozwanej 85% jej kosztów procesu, tj. 1.544,45 zł. Dokonując wzajemnych potrąceń należało zasądzić od powódki Gminy M. S. na rzecz pozwanej E. C. kwotę 1.113,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( 1.544,45- 430,39= 1.113,80 zł)

W punkcie 5 wyroku, Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późń. zm.), który stanowi, iż kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz: strony, której czynność spowodowała ich powstanie.

Nieuiszczone koszty sądowe wywołane przez powódkę obejmują 212 zł opłaty uzupełniającej od pozwu oraz 752,95 zł wynagrodzenia biegłej B. K., które nie zostało pokryte z zaliczki uiszczonej przez powódkę w kwocie 1.000 zł, łącznie 964,95 zł. 85% tej kwoty to 820,20 zł. Stąd też, w punkcie 5 wyroku Sąd nakazał pobrać od powódki Gminy M. S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 820,20 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

Pozostałą częścią tej kwoty oraz kosztami wywołanymi przez pozwaną – wynagrodzeniem biegłego K. B. Sąd obciążył Skarb Państwa, z uwagi na zwolnienie pozwanej z kosztów sądowych, oraz fakt, że opinia ta ostatecznie okazała się nieprzydatna do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.