Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

S., dnia 21 października 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Alicja Przybylska

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2022 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

postanawia:

1.  odrzucić pozew;

2.  odmówić umorzenia postępowania;

3.  odstąpić od obciążania P. W. kosztami procesu.

Sygn. akt III C 299/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 maja 2022 roku P. W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 13.293,37 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 8.000 zł od dnia 11 września 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odpis pozwu z załącznikami i zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi na pozew został doręczony pozwanemu w dniu 6 lipca 2022 roku.

W dniu 20 lipca 2022 roku pozwany złożył odpowiedź na pozew, w której wniósł o odrzucenie pozwu i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Z ostrożności procesowej wniósł również o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, że pozew należy odrzucić, albowiem wcześniej, tj. w dniu 9 czerwca 2022 roku został pozwanemu doręczony pozew z dnia 16 maja 2022 roku, w sprawie prowadzonej przed tutejszym Sądem pod sygn. akt I C 476/22. Treść żądań w obu pozwach jest identyczna, choć pozwy są z różnej daty. Niezależnie od powyższego pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując że szkoda została mu zgłoszona oraz, że przyjął za nią odpowiedzialność co do zasady, wypłacając kwotę 12.413,29 zł. Pozwany powielił argumentację z odpowiedzi na pozew udzielonej już w sprawie o sygn. akt I C 476/22.

Pismem z dnia 3 sierpnia 2022 roku pełnomocnik powoda złożył oświadczenie o cofnięciu pozwu w niniejszej sprawie i wniósł o umorzenie postępowania oraz o nieobciążanie powoda kosztami postępowania, ewentualnie obciążenie kosztami poniżej kosztów zastępstwa procesowego określonymi przepisami.

W uzasadnieniu pisma wskazano, że strona powodowa omyłkowo skierowała dwukrotnie pozew w sprawie roszczeń powoda przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.. Pierwotnie skierowany pozew został nadany w dniu 5 maja 2022 roku i zarejestrowany pod sygn. akt III C 299/22. Wskutek omyłki spowodowanej m.in. reorganizacją pracy sekretariatu oraz urlopem części kadry, w dniu 17 maja 2022 roku ponownie został skierowany pozew przeciwko pozwanemu, który został zarejestrowany pod sygn. akt I C 479/22. Strona powodowa o ponownym skierowaniu pozwu w sprawie roszczeń powoda powzięła wiedzę w związku z treścią odpowiedzi na pozew, złożonej w niniejszej sprawie. Niezwłocznie po uzyskaniu informacji i wyjaśnieniu sprawy powód cofa niniejsze powództwo, wobec zawisłości sporu między stronami w sprawie I C 479/22, w której to sprawie odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 9 czerwca 2022 roku. Powód wskazał, że pozew w sprawie I C 479/22 został skierowany do Sądu przed momentem, w którym doręczony został odpis pozwu w niniejszej sprawie. Oświadczenie o cofnięciu pozwu zostaje złożone po trzech miesiącach. Pozwany złożył jedno pismo w sprawie o objętości trzech stron. W ocenie strony powodowej obciążenie powoda kosztami procesu nie znajduje podstaw, w szczególności w pełnej wysokości, biorąc pod uwagę czas postępowania oraz nakład pracy pełnomocnika strony pozwanej. Wskazał, że w orzecznictwie wskazuje się, że nakład pracy pełnomocnika, a także brak skomplikowania sprawy, w zestawieniu z zasadą słuszności może uzasadniać odstąpienie od obciążania strony kosztami postępowania sądowego.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd odrzuci pozew jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.

W myśl art. 98 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu) (§ 1). Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty (§ 1 ¹). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3). Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (§ 4).

Na podstawie art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy uznać należało powoda za przegrywającego niniejszy spór. Niezależnie bowiem od sposobu zakończenia postępowania, tj. czy nastąpiłoby to na skutek odrzucenia pozwu czy umorzenia postępowania, stanowiło to konsekwencję nieuzasadnionego dwukrotnego złożenia pozwu, obejmującego tożsame roszczenie, przysługującego powodowi przeciwko pozwanemu. Co do zasady zatem, powód winien zwrócić pozwanemu poniesionego przez niego koszty procesu. W ocenie Sądu w realiach przedmiotowej sprawy zachodziły jednak przesłanki uzasadniające odstąpienie od obciążenia powoda kosztami procesu w oparciu o treść art. 102 k.p.c.

Powołany przepis urzeczywistnia zasadę słuszności i stanowi wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, przewidzianej w przepisie art. 98 k.p.c. pozostawiając sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1976 r., sygn. akt IV PZ 61/76) Art. 102 k.p.c. nie konkretyzuje jednak pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, dlatego też ich kwalifikacja należy do sądu, po rozważeniu całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Do kręgu okoliczności branych przez sąd po uwagę należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” w rozumieniu przepisu art. 102 k.p.c. należą zatem okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące poza jego ramami. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie. Zalicza się do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 maja 2019 roku, sygn. akt V ACa 460/18). Do drugich zalicza się – sytuację majątkową i życiową strony, z zastrzeżeniem, że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 maja 1999 roku, sygn. akt I PKN 59/99 za szczególnie uzasadniony wypadek, w którym strona przegrywająca sprawę w instancji, może być obciążona kosztami tylko częściowo (art. 102 KPC), można uznać sytuację, gdy wysokość wykazanych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym mieści się w granicach wyznaczonych przez § 15 ust. 4 pkt 1 w związku z § 3 ust. 1, § 6 i § 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 154, poz. 1013 ze zm.), ale nie odpowiada stopniowi zawiłości sprawy, a zwłaszcza nakładowi pracy pełnomocnika (§ 4 ust. 1 tego rozporządzenia).

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu, w sprawie niniejszej obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu byłoby w jakiejkolwiek części nieuzasadnione jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Podkreślenia wymaga, co nie było kwestionowane przez pozwanego, iż dwukrotne wytoczenie powództwa o to samo roszczenie stanowiło wynik omyłki, co wyjaśnił pełnomocnik powoda w treści pisma z dnia 3 sierpnia 2022 roku. Jakkolwiek sytuacja taka nie powinna mieć miejsca, to stanowiła ona wynik niezawinionego działania, a po powzięciu informacji w tym zakresie pełnomocnik powoda złożył oświadczenie od cofnięciu pozwu bez zbędnej zwłoki. Zaznaczyć należy, że aktywność strony pozwanej sprowadzała się do złożenia jednego pisma, w którym wskazane zostały podstawy odrzucenia pozwu, a w pozostałym zakresie jak wskazano w treści samej odpowiedzi na pozew, powielono argumentację przedstawioną już w sprawie o sygn. akt I C 476/22. Uznać należało, że na tle realiów przedmiotowej sprawy, wysokość kosztów procesu należnych stronie wygrywającej była niewspółmierna do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika. Przy czym w ocenie Sądu bez znaczenia pozostaje fakt posiadania przez pełnomocnika powoda ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Dokonując oceny zasadność zastosowania art. 102 k.p.c. Sąd dokonuje bowiem badania biorąc pod uwagę sytuację strony sporu i przez jej pryzmat ocenia czy przez obciążenie kosztami procesu dojdzie do naruszenia zasad słuszności. To bowiem strona, a nie pełnomocnik zostaje obciążona kosztami procesu, a okoliczności dotyczące jej stosunków z pełnomocnikiem, czy ewentualnych przysługujących jej roszczeń nie mogą mieć w tym względzie ważkiego znaczenia.

Mając powyższe na uwadze należało orzec jak w punkcie 3. postanowienia z dnia 21 października 2022 roku.