Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 593/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Iławie z 23 sierpnia 2021r. w spr. II K 321/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

S. K. (1)

karalność oskarżonego

czyn przypisany oskarżonemu z art. 209§1akk

Informacja z KRK

k.261-262

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Informacja z KRK

Informacja została sporządzona przez organ do tego uprawniony, nie była kwestionowana przez strony, stąd zasługuje na wiarygodność.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca zarzucił sądowi I instancji naruszenie art. 167 kpk w zw. z art. 170§1i2 kpk poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku dowodowego w postaci dokumentu przedłożonego w dniu 24.02.2021r. przez obrońcę zatytułowanego „pismo dłużnika”. Trzeba jednak wskazać, że zarzut ten nie mógł zostać uwzględniony, gdyż początkowo sprawę rozpoznawał Sąd Rejonowy w Iławie w osobie sędziego S. S. i sąd w tym składzie wydał w dniu 24.02.2021r. przytoczone w apelacji postanowienie (k.196); przy czym podstawą jego wydania był nie art. 170§1i2 kpk tylko art. 368§1kpk. Sąd w osobie sędziego S. S. do protokołu rozprawy z dnia 26.04.2021r. złożył oświadczenie, iż zachodzą powody do wyłączenia go od rozpoznania sprawy, co zostało uwzględnione i sprawę od nowa rozpoznawał Sąd Rejonowy w Iławie w innym składzie tj. asesora sądowego H. D.. Przed sądem w tym składzie ani obrońca ani oskarżony nie składali wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z pisma zatytułowanego „pismo dłużnika”, brak takiego pisma w aktach, natomiast sam oskarżony czyli dłużnik alimentacyjny złożył na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2021r. wyjaśnienia w których odniósł się do zarzutu. A w takich okolicznościach nie można było stwierdzić by doszło do naruszenie art. 167 kpk w zw. z art. 170§1i2 kpk, które mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Iławie w składzie Asesora sądowego H. D..

Obrońca podniósł też, że nastąpiła obraza art. 7 kpk i wadliwa ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Jednak wbrew takiemu zarzutowi, to materiał dowodowy zgromadzony w sprawie został prawidłowo oceniony i przy jego ocenie nie doszło do naruszenia art. 7 kpk. Należy bowiem podkreślić, że oskarżonemu zarzucono czyn z art. 209§1a kk. Warunkiem odpowiedzialności karnej jest ciążący na sprawcy obowiązek opieki w postaci łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej, przy czym to na obojgu rodzicach ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci i trudno uznać za właściwy pogląd by tylko jeden rodzic miał ten obowiązek realizować. Z dokumentów z akt sprawy wynika, że oskarżony został zobowiązany wyrokiem SO w N. z 21 stycznia 2014r. w spr. (...) do płacenia na rzecz małoletniej córki K. K. alimentów w kwocie po 1.100zł miesięcznie, ale w okresie od wszczęcia egzekucji tj. 06.08.2015r. od dłużnika S. K. (1) na podstawie ww wyroku wyegzekwowano do grudnia 2017r. tylko kwotę 5,74zł. Nadto matka dziecka i była żona oskarżonego tj. K. C. zeznawała konsekwentnie, że dostała pieniądze za pośrednictwem komornika, ale było to ostatnio na początku 2015r., było to na poczet zaległych alimentów a od tego czasu oskarżony alimentów na bieżąco nie płacił, przy czym jej zeznania jako spójne z dokumentacją nadesłaną przez komornika dot. czasu czynu, należało uznać za wiarygodne. Stąd spójna treść zeznań matki dziecka i dokumentacji z egzekucji komorniczej z czasu czynu nie pozwala na uznanie wyjaśnień oskarżonego co do okoliczności zapłacenia komornikowi kwoty 25 tys zł, która miałaby wpływ na wykonanie obowiązku alimentacyjnego w okresie z zarzutu, za wiarygodny dowód. Ponadto nie sposób nie dostrzec, że oskarżony w wyjaśnieniach podał też, że „później” nie płacił jakiś czas, co może być potwierdzeniem wiarygodności zeznań matki dziecka i zapisów w dokumentacji egzekucji komorniczej o braku płacenia alimentów w czasie wskazanym w zarzucie. Przy czym nie można się zgodzić z obrońcą by chodziło w wyjaśnieniach oskarżonego tylko o przekazywanie środków pieniężnych „do rąk matki dziecka”, skoro oskarżony na rozprawie wyjaśnił, że 25 tysięcy zł zapłacił komornikowi. Nie można też się zgodzić z obrońcą by w wyjaśnieniach oskarżony powoływał się na utratę płynności finansowej (złą kondycję finansową, w której się znalazł z uwagi na inwestycję dotyczącą robót budowlanych), gdyż ani w postępowaniu przygotowawczym ani na rozprawie oskarżony w wyjaśnieniach takiego argumentu nie użył, nie tylko „szeroko” (jak to określił w uzasadnieniu apelacji obrońca), ale w ogóle o tym nie wyjaśniał (gdy matka dziecka zeznawała, że miała kontakt telefoniczny z oskarżonym, wiedziała od niego, że od 2015r. do 2017r. przebywał i pracował za granicą i mówił jej, że bardzo dobrze mu się powodzi), co powoduje że argumentacje w uzasadnieniu apelacji odwołujące się do takiej okoliczności nieprzyznanej przez oskarżonego nie mogły posłużyć do wzruszenia zaskarżonego wyroku i wykazania obrazy art. 7 kpk i błędu w ustaleniach faktycznych.

Obrońca uznał też, że zeznania matki dziecka nie mogą być uznane za wiarygodne co do podnoszonej okoliczności niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb małoletniej, gdyż nie zostały przedstawione w tym zakresie żadne obiektywne dowody. Ponadto skarżący podniósł, że dziecko miało zapewnione mieszkanie, wyżywienie, ubranie, edukację. Trzeba jednak skarżącemu wskazać, że zapewnienie dziecku zaspokojenia tych potrzeb wynikało ze starań tylko jednego rodzica tj. matki i – w zakresie edukacji- państwa. Oskarżony do zaspokojenia tych potrzeb- mimo ustawowego i sądowego obowiązku- w okresie wskazanym w zarzucie się nie przyczynił. Ponadto w XXI wieku w państwie europejskim trudno utożsamiać podstawowe potrzeby życiowe tylko z zapewnieniem danej osobie mieszkania, wyżywienia czy odzieży. Sąd odwoławczy zgadza się z poglądem zawartym w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 marca 2016 r.w spr. II AKa 7/16 (publ. LEX nr 2025526), iż „ zakres pojęcia "podstawowe potrzeby życiowe" użytego w art. 209 § 1 k.k. wyznaczają warunki społeczne, poziom rozwoju gospodarczego, technologicznego, stan świadomości społecznej. Im wyższy jest stopień rozwoju społeczeństwa, przeciętny poziom życia, tym większe i bardziej zróżnicowane są potrzeby uznawane powszechnie za podstawowe. W pierwszej połowie XXI wieku niezbędne jest więc nie tylko zapewnienie każdej osobie minimum egzystencji (żywność, odzież, mieszkanie itp.), ale i wykształcenia, wypoczynku, dostępu do powszechnych zdobyczy technologicznych i dóbr kultury” a przez zaniechanie w płaceniu alimentów córka oskarżonego tego była pozbawiona. Oceniając bowiem przez pryzmat doświadczenia życiowego sytuację materialną byłej żony i córki oskarżonego, to należy wywieść, że skoro K. C. zeznawała, że zarabia 1.450zł, jej aktualny partner zarabia „najniższą krajową”, ponoszą miesięczne opłaty za czynsz, wodę, prąd w wys. 1000zł, korzystają z pomocy finansowej rodziców K. C., to ich sytuację materialną należało ocenić jako ciężką, a wskazane niskie uposażenia powodowały, że matki dziecka realnie nie stać było na to by płacić za wycieczki szkolne córki, jej wyjścia z koleżankami do kina, czasami kupić ubrania, co prowadziło do niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb małoletniej.

A wobec takiej wymowy dowodów obciążających, to wyjaśnienia oskarżonego nie przyznającego się do czynu, nie mogły zostać uwzględnione jako wiarygodne i wystarczające do jego uniewinnienia.

Reasumują, to nie doszło do zarzucanej obrazy przepisów postępowania z apelacji obrońcy, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodu dla którego zarzut obrazy przepisów postępowania z art. 438 pkt 2 kpk okazał się niezasadny. Ponadto nie zaistniały przesłanki z art. 437§2 zdanie drugie kpk do uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

2.

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Postawiony przez obrońcę w apelacji zarzut błędu w ustaleniach faktycznych sprowadza się do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego i łączy z zarzutem obrazy art. 7 kpk przy ocenie dowodów, który został już omówiony powyżej.

Skarżący wnioskując o uniewinnienie oskarżonego zapomina, że na osobie zobowiązanej do alimentacji ciąży powinność dzielenia się ze swoim małoletnim dzieckiem nawet najniższymi dochodami uzyskiwanymi stosownie do możliwości majątkowych i zarobkowych. A oskarżony miał zarejestrowaną działalność gospodarczą, z zeznań matki dziecka wynika, że w trakcie kontaktu telefonicznego oskarżony podał, że w czasie objętym zarzutem pracuje za granicą i mówił jej, że bardzo dobrze mu się powodzi, natomiast sam oskarżony w wyjaśnieniach nie twierdził by było inaczej. Wobec tego argument obrońcy, że oskarżony nie mógł płacić alimentów z powodu problemów z płynnością finansową nie znajduje odzwierciedlenia w materiale dowodowym, a z zebranych dowodów wręcz wynika, że S. K. miał możliwość zapłaty alimentów, a skoro tego nie robił, to od płacenia alimentów się uchylał. Nie podlegała też uwzględnieniu koncepcja obrońcy, iż nie doszło do niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb małoletniej, skoro – co opisano wyżej- niskie dochody matki dziecka (jej partnera) i ponoszone wydatki na regulowanie czynszu i mediów nie pozwoliły na opłacanie wyjazdów małoletniej na wycieczki szkolne, wyjścia z koleżankami do kina, czy czasami zakup ubrań; gdy tego typu niezaspokojone potrzeby dziecka jak najbardziej mieszczą się w katalogu podstawowych potrzeb życiowych. Natomiast mając na uwadze konsekwentne zeznania matki dziecka i treść dokumentacji od komornika a nawet wyjaśnienia samego oskarżonego, nie można było dać wiary poglądowi z apelacji, że oskarżony przekazał do rąk matki dziecka 25 tysięcy zł stanowiące uregulowanie alimentów, gdyż i K. C. i sam oskarżony podawali, że oskarżony 25 tysięcy złotych zapłacił komornikowi a matka dziecka kwotę tą dostała nie bezpośrednio od oskarżonego, ale od komornika i to na poczet zaległych alimentów i było to na początku roku 2015. Skoro zaś kwota 25 tys. zł była wpłacona do komornika, to gdyby nie stanowiła zapłaty zaległych alimentów, tylko – jak to określił obrońca w apelacji- uregulowanie alimentów za okres po czerwcu 2015r. to z pewnością komornik by to uwzględnił i nie prowadził egzekucji komorniczej wobec oskarżonego za okres wskazany w zarzucie i przedstawionej dokumentacji z egzekucji. Tymczasem w okresie wskazanym w zarzucie- co wynika ze spójnych dowodów w postaci zeznań matki dziecka i dokumentacji komorniczej-, to oskarżony nie płacił alimentów na córkę ani do rąk matki ani komornikowi, który zdołał wyegzekwować tylko kwotę 5,74zł.

W tym stanie rzeczy zarzut błędnych ustaleń faktycznych nie podlegał uwzględnieniu, gdyż argumentacja przytoczona przez skarżącego nie mogła być uwzględniona w świetle wymowy zgromadzonych dowodów czy wynikających z nich okoliczności, ocenionych zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego,

względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których argumenty przytoczone w apelacji nie mogły posłużyć do wykazania zasadności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść wyroku. Ponadto nie zaistniały przesłanki z art. 437§2 zdanie drugie kpk do uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

3.

rażąco surowej kary

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony uchylał się od płacenia alimentów na rzecz córki przez okres 2 lat i 6 miesięcy, narażając ją tym na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Dość długi okres niealimentacji, gdy oskarżony świadomie uchylał się od realizacji swojego obowiązku, wymagał więc odpowiedniej odpłaty karnej, która by spełniła cel wychowawczy i prewencyjny, a także odzwierciedlała wysoki stopień winy i społecznej szkodliwości tego czynu prawidłowo wskazanych przez sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Sąd odwoławczy w pełni poglądy sądu orzekającego w tym zakresie podziela i zgadza się z tym, iż sąd I instancji nie mógł orzec wobec oskarżonego- mimo jego niekaralności w czasie wydawania zaskarżonego wyroku – kary w najniższym możliwym wymiarze wynikającym z sankcji art. 209§1a kk. Skarżący w apelacji nie przedstawił też, poza ogólnym przytoczeniem orzecznictwa odnoszącego się do pojęcia rażąco surowej kary czy wskazania na „okoliczności w jakich doszło do zdarzenia, jak i ocenę zachowania oskarżonego”, konkretnych okoliczności które by wykazywały rażącą surowość kary wymierzonej S. K., która przecież nie została orzeczona w górnym wymiarze sankcji przewidzialnej za przypisane przestępstwo. Ponadto w sytuacji, gdy z informacji z KRK uzyskanej w toku postępowania odwoławczego wynika aktualna karalność oskarżonego za tożsame z rozpoznawanym przestępstwo niealimentacji, to tym bardziej przemawia za brakiem podstaw do uwzględnienia zarzutu z art. 438 pkt. 4 kpk. Wymierzono bowiem oskarżonemu karę sprawiedliwą, która należy w pełni zaakceptować w ustalonych okolicznościach sprawy dot. tak cech przestępstwa przypisanego S. K., jego sylwetki, a także celów jakie kara ma spełnić w zakresie prewencji indywidualnej i ogólnej. Nadto w sytuacji, gdy oskarżony obecnie pracuje tylko dorywczo, osiąga niskie dochody, a na utrzymaniu ma dwoje dzieci, to wybór kary ograniczenia wolności z katalogu z sankcji art. 209§1a kk też należy ocenić jak w pełni trafny.

Wniosek

o zmianę wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary w łagodniejszym wymiarze

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutu rażąco surowej kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Cały zaskarżony wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutów, argumentów i wniosków z apelacji .

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. II

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie, stąd zachodziły podstawy z art. 636§1kpk do obciążenia oskarżonego kosztami za postępowanie odwoławcze, przy czym uwzględniając jego aktualną trudną sytuację majątkową, zwolniono go od obowiązku ponoszenia kosztów, w tym i opłat (art. 624§1kpk w zw. z art. 17 ustawy z 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych).

7.  PODPIS