Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2022 r. w Olsztynie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa mał. W. N. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową D. N.

przeciwko J. N.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji małoletniej powódki mał. W. N.

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 16 maja 2022 roku, sygn. akt III RC 508/21

1.  Apelację oddala.

2.  Nie obciąża małoletniej powódki kosztami procesu za instancję odwoławczą.

Hanna Niewiadomska

Sygn. akt VI Ca 142/22

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z 16 maja 2022 r. wydanym w sprawie III RC 508/21 z powództwa małoletniej W. N. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową D. N. przeciwko J. N. o podwyższenie alimentów, zasądził z dniem 13 sierpnia 2021 r. alimenty od pozwanego na rzecz małoletniej, których wysokość została ustalona po raz ostatni na kwotę 500 zł miesięcznie wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z 18 czerwca 2014 r. w sprawie VI RC 1925/13 do kwoty po 750 zł miesięcznie. W pozostałej części pozew o podwyższenie alimentów oddalił. Nadto, koszty procesu między stronami zniósł wzajemnie i odstąpił od obciążana pozwanego kosztami sądowymi.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy powołał się na treść art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można domagać się zmiany umowy bądź orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę tych okoliczności, które wyznaczają zakres obowiązku alimentacyjnego, a zatem zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o., możliwości zarobkowych zobowiązanego lub usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Jednocześnie Sąd Rejonowy dostrzegł, że od czasu ustalenia obowiązku alimentacyjnego upłynęło (...) lat i, że w ciągu tego czasu potrzeby małoletniej ulegały istotnym zmianom. Wynikają one głównie z upływu czasu, co w przypadku małoletniej powódki przekłada się na okres jej intensywnego rozwoju fizycznego. W chwili ustalania wysokości alimentów w sprawie rozwodowej jej rodziców, małoletnia miała zaledwie (...) lata. Obecnie realizuje obowiązek szkolny, rozwija swoje pasje i zainteresowania. Powyższe okoliczności w naturalny sposób pociągają za sobą wzrost usprawiedliwionych potrzeb, a w konsekwencji również wzrost kosztów utrzymania. Ze wzrostem dziewczynki pojawiły się większe wydatki związane z żywnością, zakupem odzieży, obuwia, a także dodatkowe zajęcia - z gimnastyki, akrobatyki, rysunku. Jednocześnie na wzrost kosztów utrzymania przekłada się również stan zdrowia powódki, która jest alergikiem i pozostaje od stałą kontrolą lekarzy specjalistów. Leki przyjmuje doraźnie, a ich koszt to 178 zł oraz kremy dla skóry atopowej - 60 zł. Małoletnia jest również opieką ortodonty, a leczenie ortodontyczne zostało zaplanowane na (...) r.

W związku z tym, Sąd Rejonowy uznał, że (co było między stronami bezsporne), że cały ciężar związany z ponoszeniem wydatków na edukację i ogólnym rozwojem małoletniej - spoczywa na jej matce. Leczenie, którym objęta jest małoletnia jest refundowane z NFZ, aczkolwiek, przy leczenie ortodontycznym małoletniej W. udział finansowy rodzica jest wręcz konieczny. Porównując wysokość otrzymywanego wynagrodzenia pozwanego sprzed (...) laty oraz w chwili obecnej, Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że pozwany bez uszczerbku dla własnego utrzymania będzie mógł partycypować w kosztach utrzymania i wychowania małoletniej na poziomie 750 zł miesięcznie. Przy określeniu udziału pozwanego, Sąd miał na uwadze, że pozwany regularnie wywiązuje się ze swojego obowiązku, regularnie również kontaktuje się z córką, przy czym poza alimentami nie partycypuje w kosztach pokrycie wydatków związanych z np. dodatkowymi zajęciami, zakupem odzieży, ubrań. Owszem czyni zakupy, ale ograniczają się one do zakupu zabawek i bieżącego zabezpieczenia w czasie pobytu córki u ojca. Sąd uwzględnił również zobowiązanie finansowe pozwanego w postaci zakupu nieruchomości i tym samym obciążenie kredytem hipotecznym. Sąd uznał, że zakup ten był w pełni usprawiedliwiony, albowiem pozwany mieszkał z rodzicami. Jednocześnie Sąd Rejonowy podkreślił, że matka małoletniej nie jest zwolniona z powyższego obowiązku, i powinna - podobnie jak ojciec małoletniej - czynić nakłady finansowe na utrzymanie córki - oczywiści w wysokości odpowiedniej do je możliwości zarobkowych i zakresu osobistych starań o utrzymanie i wychowania córki.

Z powyższym rozstrzygnięciem w części, w jakiej Sąd ograniczył alimenty do kwoty 750 zł miesięcznie oraz w zakresie pkt. II i III, nie zgodziła się małoletnia powódka, zarzucając:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 135 k.r.o. poprzez pominięcie obowiązku poddania analizie usprawiedliwionych potrzeb powódki oraz możliwości zarobkowych pozwanego i sprzeczne z treścią tego przepisu przyjęcie, że alimenty mają być adekwatne do wydatków ponoszonych na utrzymania powódki przez jej matkę oraz dochodów aktualnie uzyskiwanych przez pozwanego,

2.  dokonanie błędnych ustaleń faktycznych polegających na przyjęciu, że kwota 750 zł miesięcznie jest adekwatna do potrzeb powódki oraz możliwości zarobkowych pozwanego, podczas gdy Sąd pominął fakt, że powódka po ostatnim pobycie w szpitalu ma zaleconą specjalistyczną dietę ze względu na uczulenie, zalecana jest pielęgnacja skóry specjalnymi płynami, kremami oraz wymagana jest nierefundowana suplementacja, a matka powódki ma utrzymaniu ma drugie dziecko.

W konsekwencji powyższego, wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zobowiązanie pozwanego do przekazywania kwoty 1.200 zł tytułem alimentów oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, w tym również zwrotu kosztów za instancję odwoławczą.

W uzasadnieniu apelacji wskazała, że Sąd przy ocenie wysokości udziału pozwanego błędnie skupił się na ponoszonych przez niego wydatkach oraz faktycznie uzyskiwanego dochodu, podczas, gdy regulacja art. 135 k.r.o. uzależnia wysokość alimentów od możliwości finansowych i zarobkowych zobowiązanego. Nadto Sąd pominął fakt, że matka małoletniej ma na utrzymaniu także drugie dziecko, co przekłada się na ograniczenia w partycypowaniu finansowym w kosztach utrzymania córki. Nadto, Sąd nie uwzględnił specjalistycznej diety, suplementacji, dodatkowych płynów i kremów związanych ze stanem zdrowia małoletniej powódki oraz błędnie przyjął, że zobowiązanie kredytowe pozwanego uzasadnia deprecjonowanie udziału ojca małoletniej w jego obowiązku alimentacyjnym.

W odpowiedzi na apelację, pozwany wniósł o jej oddalenie. Wskazał przy tym, że ustalenie alimentów w wysokości ustalone przez Sąd Rejonowy i tak są dla niego bardzo dużym obciążeniem finansowym. Ponadto wskazał, że brał czynny udział w uroczystości komunijnej córki. Kupił jej złoty łańcuszek z zawieszką, laptopa, a wcześniej także rower, o którym marzyła.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja małoletniej powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w Olsztynie przeprowadził szczegółowe postępowanie dowodowe, zaś w uzasadnieniu wyroku przedstawił swoje wnioski, wskazał na dowody, którym dał wiarę wskazując dokładnie powody tych decyzji. Sąd II instancji w pełni podziela ustalenia i ocenę dokonaną przez Sąd I instancji.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Sąd prawidłowo ocenił, iż nastąpiła w sytuacji stron zmiana stosunków, będąca istotną, w rozumieniu przepisu art. 138 kro.

W uzasadnieniu wyroku wskazano, dlaczego sąd ustalił, że nastąpił wzrost usprawiedliwionych potrzeb małoletniej powódki.

Przypomnieć tylko w tym miejscu należy, że Sąd Rejonowy wskazał na upływ czasu od wydania ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów, obecny wiek małoletniej powódki, a także na okoliczność, że małoletnia aktualnie ma problemy zdrowotne. Małoletnia W. obecnie jest leczona z powodu atopowego zapalenia skóry oraz jest objęta leczeniem ortodontycznym.

Powyższe okoliczności są zaś bezsporne i same przez siebie powodują wzrost usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych do alimentacji w porównaniu do okresu, kiedy wydawano ostatnie orzeczenie w przedmiocie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Od poprzedniej sprawy w przedmiocie alimentów upłynął okres (...) lat, w tym czasie potrzeby małoletniej powódki wzrosły na skutek naturalnego rozwoju zarówno fizycznego, jak i intelektualnego. Słusznie Sąd I instancji wskazał, iż potrzeby powódki wzrosły typowo dla jej wieku – dziewczynka rośnie, rozwija się, potrzebuje nowej odzieży, obuwia oraz, że doszły dodatkowe wydatki związane z nauką i problemami zdrowotnymi dziewczynki.

Należy również dodać, iż wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w sposób szczegółowy odniósł się również do kwestii możliwości zarobkowych pozwanego uwzględniając również wysokość ciążących na nim zobowiązań, jak również wskazał, dlaczego uznał wskazywane przez powódkę potrzeby za usprawiedliwione. Swoje stanowisko w tym zakresie Sąd Rejonowy przekonująco uzasadnił. W szczególności Sąd wskazał, dlaczego uznał, iż zasądzone od pozwanego alimenty pozostają w granicach jego możliwości zarobkowych odwołując się m.in. do szczególnego znaczenia zobowiązań alimentacyjnych. Stwierdzić należy, iż apelacja powódki w tym zakresie stanowi jedynie polemikę z Sądem Rejonowym.

Sąd Okręgowy uznał, że zarzuty dotyczące pominięcia pielęgnacji skóry specjalnymi kremami i płynami, suplementacji czy pokryciem kosztów leczenia ortodontycznego w części, w której nie jest refundowany przez NFZ - są chybione. Albowiem, koszty zakupów leków i kremów Sąd Rejonowy uwzględnił przy oszacowywaniu kosztów utrzymania małoletniej powódki. Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd Rejonowy przyjął, że świadczenia refundowane w ramach NFZ gwarantują minimalny zakres i nie wyczerpuje wszystkich potrzeb zdrowotnych małoletniej, stąd konieczność pokrycie innych wydatków przez rodziców przy jednoczesnym uwzględnieniu ich możliwości. Z kolei co do specjalistycznej diety małoletniej powódki, to zarówno w pozwie wyznaczającym ramy stanu faktycznego jak również w toku postępowania dowodowego, przedstawicielka ustawowa nie wskazała by, małoletnia powódka wymagała wzmożonych wydatków związanych z zakupem produktów żywnościowych odpowiednich dla rodzaju schorzeń powódki i które nadto wykraczają ponad standardowe produkty.

W ocenie Sądu Okręgowy, na podstawie analizy materiału dowodowego, koszty utrzymania małoletniej powódki to: wyżywienie (500 zł), ubranie (250 zł), chemia, kosmetyki (50 zł), gimnastyka (170 zł), tańce (50 zł), plastyka (50 zł), leki przeciwalergiczne (178 zł), krem na atopową skórę (60 zł). Nadto Sąd uznał, że udział małoletniej w kosztach utrzymania mieszkania ryczałtowo, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą dotyczącą udziału partycypowania małoletnich w tych kosztach to 100 zł. Dodatkowo Sąd uwzględnił wydatek typu rozrywka dla małoletniej na poziomie 100 zł. Łącznie koszty te dały kwotę 1.408 zł.

Zatem udział pozwanego w kosztach utrzymania małoletniej córki został prawidłowo ustalony i odpowiada usprawiedliwmy potrzebom małoletniej. Jednocześnie udział ojca małoletniej został skontrolowany pod kątem jego możliwości zarobkowych, które są aktualnie prawie dwukrotnie wyższe niż (...) lat temu. Sąd Rejonowy nie skupił się jedynie na faktycznych dochodach, ale uwzględnił fakt, że pozwany pracuje w systemie (...) oraz w (...), przez co ma możliwości zwiększenia swojego wynagrodzenia. Nie bez znaczenia dla wpływu wysokości alimentacji małoletniej ma fakt, że pozwany angażuje się w proces wychowania córki. Zakupił prezent komunijny, zorganizował przyjęcia dla swojej części rodziny. Choć kontakty odbywają się różną częstotliwością, to jednak uczestniczy w życiu córki. Zarówno on jak i jego rodzice zajmują się córką, gdy ta jest u niego. Tym samym także ponosi koszty jej utrzymania.

Jedynie na marginesie wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców tym samym matka małoletniego również winna czynić odpowiednie do swoich możliwości zarobkowych nakłady finansowe na rzecz córki. Brak jest podstaw aby kosztami utrzymania małoletniego w całości obciążyć pozwanego. Z kolei zwiększenie udziału pozwanego, tylko przez fakt, że matka małoletniej powódki posiada kolejne dziecko, byłoby bezpodstawną próbą obciążenia pozwanego. Pozwany jest zobowiązany ponosić koszty utrzymania i wychowania swojego dziecka i to one wyznaczają ramy finansowe jego obowiązku.

Reasumując powyższe, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że upływ czasu i wzrost naturalnych potrzeb powoda, wiąże się z koniecznością zwiększenia wydatków na zabezpieczenie realizacji jej usprawiedliwionych potrzeb, przez co oczywistym jest zwiększenie udziału finansowego pozwanego, w partycypowaniu w tych wydatkach. Ustalona przez Sąd Rejonowy kwota 750 zł miesięcznie od pozwanego na rzecz małoletniej jest wystraczająca do zaspokojenia jej aktualnych potrzeb, odpowiada przeciętnym kosztom utrzymania, przy uwzględnieniu nakładów finansowych jej matki.

Tym samym, Sąd Odwoławczy nie podzielił stanowiska skarżącego w zakresie kwestionowania rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. W konsekwencji po analizie postępowania przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy dokonanej przez pryzmat zarzutów apelacyjnych Sąd Odwoławczy uznał, że wyrok Sądu I instancji jest słuszny i prawidłowy, zaś argumenty apelacji nie zdołały go zdyskredytować, wobec czego na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Sędzia Hanna Niewiadomska