Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2022r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2022r. w Suwałkach

sprawy K. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury i ustalenie wysokości kapitału początkowego

w związku z odwołaniem K. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 13 września 2022 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do ustalenia K. T. wysokości kapitału początkowego, przy uwzględnieniu zatrudnienia w Urzędzie Gminy S. w okresie od 15 lutego 1976r. do 1 września 1977r. w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.

Sygn. akt III U 512/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 13.09.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2022 poz. 504), odmówił K. T. przyznania emerytury.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że K. T. nie udowodnił żadnych okresów uzasadniających prawo do świadczenia.

Decyzję tę poprzedziła decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z 31.08.2022 r., odmawiająca ustalenia K. T. kapitału początkowego.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił wnioskowanego przez K. T. okresu od 15.02.1976 r. do 1.09.1977 r., uzasadniając odmowę brakiem informacji o wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu od decyzji o odmowie prawa do emerytury, K. T. domagał się jej zmiany i przyznanie prawa do emerytury. Twierdził, że pracował po 8 godzin dziennie, co mogą potwierdzić jego domownicy i sąsiedzi.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonych decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

K. T. urodził się (...) Decyzją Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 21.08.2017 r. przyznano mu prawo do emerytury rolniczej, wysokość której została ponownie ustalona decyzją z 3.08.2022r. (decyzje k. 43 i 53 akt rentowych KRUS).

Wniosek o prawo do emerytury na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ((t. j. Dz.U. z 2022 poz. 504), K. T. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w (...).08.2022 r. Organ rentowy odmówił ustalenia kapitału początkowego, a następnie zaskarżoną decyzją odmówił prawa do emerytury z art. 24 ustawy emerytalnej.

Wnioskując o emeryturę, K. T. złożył książeczkę wojskową oraz świadectwo pracy wystawione 5.07.2022 r. przez Urząd Gminy S., z którego wynika, że był zatrudniony w Urzędzie Gminy S. od 15.02.1976 r. do 1.09.1977r. w wymiarze 94 godzin miesięcznie, jako (...). Stosunek pracy ustał na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 k.p. – na mocy porozumienia stron (k. 9 akt rentowych).

Sąd pozyskał akta osobowe odwołującego się, dotyczące zatrudnienia w spornym okresie (koperta k. 18). Są one kompletne, zawierają m.in. podanie o przyjęcie do pracy, prośbę o rozwiązanie umowy o pracę ze stosownymi adnotacjami oraz kwestionariusz osobowy. Umowa o pracę, zawarta 15.02.1976 r. pomiędzy Urzędem Gminy w S. reprezentowanym przez Naczelnika Gminy a K. T., wskazywała, że zawarto ją na czas nieokreślony, w wymiarze 94 godzin miesięcznie. K. T. powierzono obowiązki (...) i wskazano, że będzie otrzymywał wynagrodzenie na warunkach przewidzianych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16.08.1974 r. (Dz.U. Nr 30, poz. 176) wg 4 grupy uposażenia zasadniczego (§ 2 pkt 6 cyt. rozp.) w kwocie (...) zł. Wskazane w świadectwie pracy rozporządzenie wydane zostało w sprawie wynagradzania pracowników placówek upowszechniania kultury, archiwów państwowych i Filmoteki Polskiej.

W spornym okresie czas pracy określony w kodeksie pracy wynosił 8 godzin na dobę i 42 godziny tygodniowo. Wskazany w umowie o pracę wymiar pracy - 94 godziny miesięcznie nie stanowił pełnego wymiaru czasu pracy, ale stanowił więcej niż połowę pełnego wymiaru czasu pracy. W umowie określono też wynagrodzenie (...) zł miesięcznie, które nie uległo zmianie przez cały okres zatrudnienia. Ustalone w umowie wynagrodzenie stanowiło więcej niż połowę najniższego wynagrodzenia przyjętego w tamtym okresie (od daty zatrudnienia do 30.04.1977 r. najniższe wynagrodzenie wynosiło (...)zł miesięcznie, a od 1.05.1977 r. do rozwiązania stosunku pracy –(...) zł miesięcznie).

Odwołujący się wskazał, że świetlica była w J., przy Kółku Rolniczym. Był telewizor zakupiony przez Urząd Gminy, okoliczni mieszkańcy przychodzili po pracy oglądać program. Organizowane były spotkania np. na Dzień Matki czy Dzień Kobiet, ze środków przekazanych przez urząd. Przyjeżdżało też kino objazdowe, zazwyczaj we czwartki. Odwołujący się pracował od 18:00 do 22:00, chyba że impreza się przeciągała, wówczas musiał być obecny do końca. W soboty i niedziele otwierał świetlicę po kościele, od 14:00 i była czynna co najmniej do 22:00. W świetlicy były też gry dla dzieci, biblioteka. Pracę odwołującego się nadzorowała pracownica Urzędu Gminy S. - pani D.. Kontrolowała prowadzony przez niego wyciąg godzin przepracowanych, ogólny porządek, stan sprzętu. W świetlicy nie prowadzono żadnej sprzedaży. Po otwarciu świetlicy K. T. musiał być obecny przez cały czas, gdyż odpowiadał za sprzęt (był telewizor, adapter na płyty, książki, gry). Rozwiązał stosunek pracy ponieważ poszedł do (...), gdzie odbywał zastępczą służbę wojskową. Świetlica nadal funkcjonowała, zatrudniane były inne osoby do czasu sprzedaży budynku.

Sąd na rozprawie w dniu 28.11.2022 r. postanowieniem wydanym na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. oddalił wniosek organu rentowego o dopuszczenie dowodu z dokumentów dotyczących E. S., która zatrudniona była w świetlicy po wnioskodawcy, jako naruszający przepisy o ochronie danych osobowych i powodujący jedynie przedłużenie postępowania.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe daje podstawę do ustalenia, że K. T. zatrudniony był w Urzędzie Gminy S. od 15.02.1976 r. do 1.09.1977 r. w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości (...)zł.

Sąd zważył, co następuje:

Jak stanowi art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2022 poz. 504), kapitał początkowy jest obliczany dla każdego ubezpieczonego urodzonego po 31.12.1948 r. a przed 01.01.1999 r., opłacającego składkę na ubezpieczenia społeczne lub za którego składkę tę opłacał płatnik składek. Stanowi on rodzaj rozliczenia z systemem ubezpieczeń społecznych obowiązującym przed 1999 r. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1.01.1999 r. Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Do podstawy wymiaru świadczenia przyjmuje się zatem składniki wynagrodzenia (przychód, dochód), które w rozumieniu przepisów o podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, obowiązujących we wskazanym przez wnioskodawcę okresie, podlegały składce na ubezpieczenia społeczne. Nie uwzględnia się natomiast składników wynagrodzenia wyłączonych z tego obowiązku.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 ppkt a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2022 poz. 504), za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Sądu, nie budzi wątpliwości, że K. T. zatrudniony był w Urzędzie Gminy S. od 15.02.1976 r. do 1.09.1977 r. w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy za wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości (...) zł. i za ten okres był obowiązek opłacania składki na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2021 r. poz. 291 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. la i lb oraz art. 185.

Ponieważ K. T. przed rokiem 1999 był zatrudniony na podstawie umowy o pracę z obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, należy ustalić wnioskodawcy kapitał początkowy, a następnie przyznać prawo do emerytury, ustalonej na podstawie wskazanych przepisów ustawy emerytalnej.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku.

sędzia Danuta Poniatowska