Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Mariola Łącka

Sędziowie: SSO Maria Konieczna /spr/

SSO Barbara Kużdrzał- Kiermaszek

Protokolant: st. sekretarz sądowy Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2014r. w Rybniku

sprawy z powództwa W. W.

przeciwko (...) Finanse S.A. z siedzibą we W.

o wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rybniku Wydziału V

z dnia 20 grudnia 2013 r. sygn. akt V P 361/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1,3 i 4 w ten sposób, że powództwo oddala,

2.  oddala wniosek pozwanej o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kwoty 7.517,52 zł ( siedem tysięcy pięćset siedemnaście złotych 52/100) tytułem zwrotu spełnionego świadczenia,

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.817.00 zł ( jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego za I instancję, w pozostałej części wniosek w tym zakresie oddala,

4.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 900,00 zł ( dziewięćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego za II instancję, w pozostałej części wniosek w tym zakresie oddala.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Maria Konieczna SSO Mariola Łącka SSO Barbara Kużdrzał- Kiermaszek

Sygn. akt IX Pa 20/14

UZASADNIENIE

Powód W. W. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) Finanse Spółki Akcyjnej we W. kwoty 24.657,00 zł. z ustawowymi odsetkami

od dnia 25.04.2013r. i kosztami procesu. W uzasadnieniu powód podał, że dochodzona kwota stanowi niewypłacone przez pozwaną świadczenie należne powodowi w oparciu o § 13 ust. 2 aneksu do łączącej go z poprzednikiem prawnym pozwanej umowy o pracę.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 08.07.2013r. Sąd Rejonowy w Rybniku orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że świadczenie którego dochodzi powód nie jest mu należne, gdy nie spełnił warunków do jego otrzymania, tj. nie pozostawał w zatrudnieniu do dnia 01.04.2013r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 20.12.2013r. w sprawie o sygn. akt VP 361/13:

- w pkt 1 zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 22.552,56 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25.04.2013r.,

- w pkt 2 w pozostałej części powództwo oddalił,

- w pkt 3 nakazał pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa ( Sądu Rejonowego

w Rybniku ) kwoty 1.128,00 zł tytułem opłaty,

- w pkt 4 wyrokowi w pkt 1 co do kwoty 7.517,52 zł nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy podał, iż ustalił i zważył co następuje:

Powód od dnia 10.12.2002r. był zatrudniony w Spółce Akcyjnej (...) z siedzibą

w L.. Dnia 07.09.2012r. podpisał z pracodawcą aneks do umowy o pracę, który wprowadził do umowy nowe postanowienia ujęte w dodanym § 13, który otrzymał brzmienie:

1.  W przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę lub zawarcia

z inicjatywy pracodawcy porozumienia stron o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy w okresie 6 miesięcy od dnia 01.09.2012r. pracownikowi przysługiwać będzie rekompensata w wysokości odpowiadającej sześciokrotności miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego tak jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, pomniejszona o ewentualną odprawę należną pracownikowi na podstawie obowiązujących przepisów prawa pracy, regulaminu zwolnień grupowych lub porozumienia o zwolnieniach grupowych, zawartego ze związkami zawodowymi.

2. Pracodawca wypłaci pracownikowi dodatkowo świadczenie pieniężne w kwocie odpowiadającej trzykrotności wynagrodzenia pracownika, obliczonego na takich samych zasadach jak rekompensata, o której mowa w ust. 1 w terminie do końca miesiąca następującego po zakończeniu okresu 6 miesięcy od dnia 01.09.2012r.

3. Rekompensata i świadczenie pieniężne, o których mowa odpowiednio w ust. 1

i ust. 2 zostaną wypłacone pracownikowi pod warunkiem, że przez okres od dnia

01.09.2012r. do daty wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę lub zawarcia

-z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po jego stronie lub też do upływu okresu 6 miesięcy o którym mowa w ust. 2:

A. Pracownik będzie pozostawał zatrudniony w Spółce w gotowości do świadczenia pracy oraz wykonywał prace zgodnie z zakresem obowiązków dla swojego stanowiska i okresy nieświadczenia przez pracownika pracy nie przekroczą 30 % dni roboczych w okresach, o których mowa na wstępie niniejszego paragrafu.

B. Pracownik nie będzie omawiał ani ujawniał istnienia treści niniejszego aneksu osobom innym niż:

a) Dyrektor ds. Zasobów Ludzkich; szef odpowiedniego pionu (...) S.A., w którym pracownik jest zatrudniony oraz prezes zarządu (...) S.A.;

b) najbliższa rodzina pracownika.

C. Pracownik nie będzie działał na szkodę Spółki, nie naruszy przepisów wewnętrznych Spółki lub nie naruszy tajemnicy służbowej.

4. Pracodawca nie wypłaci pracownikowi świadczenia pieniężnego wymienionego w ust. 2 w przypadku:

A. trwania okresu wypowiedzenia umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron

z jakiejkolwiek przyczyny w dniu upływu okresu 6 miesięcy, o którym mowa

w ust. 2

B. rozwiązanie umowy o pracę w trybie określonym w art. 52 kodeksu pracy

w okresie od dnia 01.09.2012r. do dnia 28.02.2013r.

Wprowadzenie do umowy o pracę powyższego aneksu uzasadnione było utrzymaniem ze strony pracodawcy prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa (utrzymaniem

w zatrudnieniu kluczowych pracowników) w okresie przejściowym, w związku ze zmianami jakie miały nastąpić wskutek przejęcia przez pozwaną akcji Spółki Akcyjnej (...).

Ustanie stosunku pracy między W. W. a Spółką Akcyjną (...)

z siedzibą w L. nastąpiło na mocy porozumienia stron zawartego z inicjatywy pracodawcy z przyczyn niedotyczących pracownika w trybie zwolnień grupowych,

ze skutkiem na dzień 31.12.2012r.

W związku z ustaniem stosunku pracy następca prawny dotychczasowego pracodawcy, tj. pozwana wypłaciła powodowi rekompensatę określoną w § 13 ust. 1 wprowadzonego do umowy o pracę aneksu. Wezwaniem doręczonym pozwanej w dniu

24.04.2013r. powód wezwał ją do zapłaty świadczenia określonego w § 13 ust. 2 aneksu. Pozwana odmówiła wypłaty tego świadczenia, twierdząc że pracownik nie spełnił warunków do jego otrzymania, tj. nie pozostawał w zatrudnieniu do dnia 01.04.2013r.

Powyższy stan faktyczny był pomiędzy stronami niesporny, wynikał z treści załączonych przez strony dokumentów, których prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana, jak również nie budziła wątpliwości Sądu.

Poza sporem pozostawał również fakt, iż po stronie powoda nie zaistniały okoliczności negatywne, pozbawiające go prawa do spornego świadczenia.

Dodatkowo w oparciu o zeznania powoda W. W. oraz świadka D. B. , które oceniono jako spójne i pozbawione wad logicznego rozumowania ustalono, że: projekt treści powyższego aneksu został sporządzony przez pozwaną w okresie poprzedzającym przejęcie akcji Spółki Akcyjnej (...), powód dowiedział się o propozycji zawarcia z nim aneksu do umowy o pracę w rozmowie telefonicznej z J. B., który poinformował go, iż istnieje możliwość podpisania dokumentu, gwarantującego powodowi otrzymanie dodatkowego odszkodowania w przypadku ewentualnego zwolnienia go, powód po zapoznaniu się z treścią aneksu podpisał go w siedzibie pracodawcy.

Spór rozstrzygany w niniejszej sprawie ma źródło w aneksie do umowy o pracę zawartym w dniu 07.09.2012r., którego postanowienie określone w § 13 ust. 3 A jest

w odmienny sposób rozumiane przez strony.

Zdaniem powoda, spełnił on wszystkie warunki uprawniające go do otrzymania świadczenia określonego w § 13 ust. 2 aneksu, które były tożsame z warunkami otrzymania rekompensaty, o której mowa w § 13 ust. 1 aneksu, a która została powodowi przyznana.

W ocenie pozwanej warunki otrzymania przez pracownika rekompensaty i spornego świadczenia były różne. Zawarte w kwestionowanym § 13 ust.3 aneksu stwierdzenie: ” pod warunkiem, że przez okres od dnia 01.09.2012r. do daty wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę lub zawarcia z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po jego stronie” odnosi się wyłącznie do rekompensaty wskazanej w ust. 1, zaś stwierdzenie: „ że przez okres od dnia 01.09.2012r.(…) do upływu okresu

6 miesięcy o którym mowa w ust. 2” do świadczenia o którym mowa w ust. 2. Aby zatem powód mógł otrzymać żądane przez niego świadczenie powinien „(…) przez okres od dnia

01.09. 2012r. (…) do upływu okresu 6 miesięcy o którym mowa w ust. 2”, a zatem do dnia

01.04.2013r., pozostawać zatrudniony w Spółce w gotowości do świadczenia pracy.

Zgodnie z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. W judykaturze sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, powołanych orzeczeniach, dominuje stanowisko, że na gruncie art. 65 k.c., który nakazuje uwzględnić różne kryteria oceny oświadczenia woli, takie jak: okoliczności, w których zostało ono złożone, zasady współżycia społecznego, ustalone zwyczaje, zgodny zamiar stron oraz cel umowy, zastosowanie znajduje kombinowana metoda wykładni, oparta na kryteriach subiektywnym i obiektywnym.

Stosowanie metody kombinowanej do oświadczeń woli obejmuje zasadniczo dwie fazy. W pierwszej fazie sens oświadczenia woli ustala się, mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami. Na tym etapie wykładni priorytetową regułę interpretacyjną oświadczeń woli składanych indywidualnym adresatom stanowi rzeczywista wola stron. Zastosowanie tej reguły wymaga wyjaśnienia, jak strony rzeczywiście rozumiały złożone oświadczenie woli, jaki sens łączyły z użytym w oświadczeniu woli zwrotem lub wyrażeniem. W razie ustalenia, że były to te same treści myślowe, pojmowany zgodnie sens oświadczenia woli trzeba uznać za wiążący. Podstawę prawną do stosowania wykładni subiektywnej stanowi art. 65 § 2 k.c., który - chociaż mowa w nim o umowach - odnosi się do wszystkich oświadczeń woli składanych innej osobie. Jeżeli okaże się, że strony nie przyjmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli, konieczne jest przejście do drugiej fazy wykładni (obiektywnej), w której właściwy dla prawa sens oświadczenia woli ustala się na podstawie przypisania normatywnego, czyli tak, jak adresat sens ten zrozumiał i rozumieć powinien. Za wiążące uznać trzeba w tej fazie wykładni takie rozumienie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Decydujący jest normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli. Przeważa tu zatem ochrona zaufania odbiorcy oświadczenia woli nad wolą, a ściślej nad rozumieniem nadawcy. Nadawca bowiem formułuje oświadczenie i powinien uczynić

to w taki sposób, aby było ono zgodnie z jego wolą zrozumiane przez odbiorcę. Jeżeli chodzi o oświadczenia woli ujęte w formie pisemnej, czyli wyrażone w dokumencie, to sens tych oświadczeń ustala się przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu. W procesie jego interpretacji podstawowa rola przypada językowym regułom znaczeniowym. Wykładni poszczególnych wyrażeń dokonuje się z uwzględnieniem kontekstu, w tym także związków treściowych występujących między zawartymi w tekście postanowieniami. Uwzględnieniu podlegają również okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone, jeżeli dokument obejmuje takie informacje, a także cel oświadczenia woli wskazany w tekście lub zrekonstruowany na podstawie zawartych w nim postanowień.

Podzielając powyższe reguły interpretacyjne w odniesieniu do okoliczności rozpoznawanej sprawy przyjąć należy, że strony nie prowadziły rozmów na temat znaczenia postanowień aneksu. Jak wynika z ustaleń przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia jego treść została zredagowana na piśmie przez pracodawcę. Strony nie negocjowały poszczególnych postanowień aneksu. Powodowi zaproponowano jedynie jego podpisanie, informując go, że na mocy jego postanowień będzie mu przysługiwać dodatkowe odszkodowanie na wypadek rozwiązania z nim stosunku pracy.

W związku z powyższym należy skoncentrować uwagę na drugiej fazie wykładni.

W tym ujęciu, należy podkreślić, że w okolicznościach sprawy nie można było od powoda oczekiwać, że powinien postrzegać sporne postanowienia umowne zgodnie z zapatrywaniem prezentowanym przez stronę pozwaną, zaś od pozwanej, jako przedsiębiorcy należało wymagać pełnego profesjonalizmu przy zawieraniu tego typu umowy z pracownikiem.

Z art. 65 § 2 k.c. wynika nakaz kierowania się przy wykładni umowy jej celem, przy czym nie jest konieczne, aby był to cel uzgodniony przez strony, wystarczy cel zamierzony przez jedną stronę, który jest wiadomy drugiej. Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika, aby powód został poinformowany w jakikolwiek sposób o rzeczywistym celu zawartych

w aneksie postanowień. Proponując powodowi zawarcie aneksu poinformowano go jedynie

w ogólnym zarysie o płynących z niego korzyściach na wypadek rozwiązania stosunku pracy. Nie można zatem w żaden sposób przyjąć, iż w chwili podpisywania aneksu był mu wiadomy cel, aby niefortunna redakcja § 13 ust. 3 zdanie drugie odnosiła się do spornego świadczenia, zaś zdanie pierwsze wyłącznie do wypłaconej mu rekompensaty.

Świadek D. B. nie była stroną umowy, więc nie może stanowić źródła wiedzy o zamiarze strony pozwanej zawierającej aneks, w sytuacji gdy powód zaprzeczył odmiennemu zamiarowi niż wynikający z literalnego brzmienia aneksu. Zawarte

w zeznaniach świadka twierdzenia, iż aneksy stanowiły dokumenty uzgadniane

z pracownikami, stanowią informacje pośrednie, wiadome świadkowi od innej osoby. Świadek nie miała natomiast wiedzy, co do szczegółowego trybu ich rzekomego „uzgadniania”.

Z zeznań powoda wynika, że poinformowany został jedynie o ogólnych korzyściach płynących z podpisania aneksu. W tych okolicznościach należało zatem przyjąć, że powód mógł zrozumieć postanowienia aneksu, zgodnie z ich językowym brzmieniem, gdyż nie znał rzeczywistego zamiaru drugiej strony. W spornym § 13 ust. 3 aneksu do wskazania okresów w których pracownik miał pozostawać w zatrudnieniu aby otrzymać dochodzone przez powoda świadczenie użyto alternatywy nierozłącznej „ lub”. Powyższe przesądza, iż do otrzymania świadczenia określonego w 13 ust. 2 aneksu wystarczało aby pracownik „ pozostawał zatrudniony w Spółce w gotowości do świadczenia pracy oraz wykonywał prace zgodnie z zakresem obowiązków dla swojego stanowiska i okresy nieświadczenia przez pracownika pracy nie przekroczą 30 % dni roboczych w okresach o których mowa na wstępie niniejszego paragrafu” w którymkolwiek z okresów wskazanych w ust. 3, tj. w okresie „ od dnia 01.09.2012r. do daty wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę lub zawarcia

z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po jego stronie” lub w okresie „ od dnia 01.09.2012r. (…) do upływu okresu 6 miesięcy o którym mowa w ust. 2”. Powód natomiast w okresie „ od dnia 01.09.2012r. do daty wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę lub zawarcia z inicjatywy pracodawcy porozumienia

o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po jego stronie” pozostawał

w zatrudnieniu, a zatem spełnił warunki uzasadniające wypłacenie mu świadczenia, o którym mowa w 13 ust. 2 aneksu.

Dla wzmocnienia wyrażonej wyżej argumentacji, należy dodać, iż wątpliwości interpretacyjne, które nie dają się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli, powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść strony, która zredagowała tekst

je wywołujący. Ryzyko nie dających się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw wykładni oświadczeń woli niejasności tekstu umowy powinna ponieść ta strona, która tekst zredagowała.

W związku zatem z faktem, iż pozwana nie wykonała zobowiązania wynikającego

z łączącej ją z powodem umowy o pracę, w oparciu o art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 22.552,56 zł., oddalając powództwo

w pozostałej części. Zasądzona kwota wynika z pomnożenia przez trzy wyliczonego przez pozwaną średniego miesięcznego wynagrodzenia powoda, z którym powód się zgodził.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p., zasądzając je od daty następującej po dniu doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty, tj. od dnia 25.04.2013r.

W oparciu o art. 477 ² § 1 k.p.c. wyrokowi pkt 2 nadano rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 7.517,52 zł.

Sąd pominął orzeczenie o zgłoszonym w pozwie żądaniu zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów procesu, gdy powód takich kosztów nie poniósł.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych

w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2013r., poz. 429) nakazano pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 1.128,00 zł. tytułem opłaty stosunkowej od pozwu - od uwzględnionej części powództwa, której powód nie miał obowiązku uiścić.

W apelacji od wyroku pozwana zaskarżając jego pkt 1 i 3 zarzuciła mu:

1.  błędne ustalenie stanu faktycznego przez przyjęcie, iż:

a)  poza sporem pozostawał fakt, iż po stronie powoda nie zaistniały okoliczności negatywne pozbawiające go prawa do spornego świadczenia, gdy jedna

z negatywnych przesłanek uniemożliwiających wypłatę świadczenia dodatkowego zawarta została w §13 ust.4A umowy o pracę – pozostawanie w okresie wypowiedzenia w dniu 01.04.2013r., bezsporne jest, iż stosunek pracy powoda zdążył się już rozwiązać przed tą datą, a więc tym samym zaistniała negatywna przesłanka uniemożliwiająca wypłatę świadczenia dodatkowego,

b)  wprowadzenie do umowy o pracę aneksu retencyjnego związane było ze zmianami jakie miały nastąpić wskutek przejęcia przez pozwaną akcji Spółki (...) S.A., gdy tymczasem miało to związek z przejęciem ww. Spółki przez pozwaną ( tzw. połączenie przez przejęcie ),

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art.65 §1 i 2 k.c. przez dokonanie błędnej wykładni oświadczenia woli stron zawartego w §3 umowy o pracę – przyjęcie, iż przy zastosowaniu drugiej fazy kombinowanej wykładni oświadczenia woli stron

( wykładni obiektywnej ) oświadczeniu woli należy przypisać znaczenie takie, jakie mu nadał powód z całkowitym pominięciem tego, jak powód powinien był zrozumieć to oświadczenie przy dołożeniu należytej staranności w procesie jego interpretacji.

Zgłaszając takie zarzuty pozwana wniosła o:

1.  zmianę pkt 1 zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości,

2.  uchylenie pkt 3 tego wyroku,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji w kwocie 3.617,00 oraz kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem odwoławczym w kwocie 1.800,00 zł,

4.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kwoty 7.517,52 zł tytułem zwrotu spełnionego świadczenia w zakresie, w którym Sąd I instancji nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu apelacji pozwana podniosła, iż ze stanowiskiem Sądu I instancji nie można się zgodzić, bo:

- Sąd błędnie ustalił, iż aneks retencyjny został wprowadzony do umowy powoda w związku z procesem przejęcie przez pozwaną akcji Spółki (...), gdy transakcja, do której

w połowie 2012r. przygotowywały się obie spółki, to połączenie przez przejęcie, co wprost zostało wskazane przez powoda, gdy w przypadku nabycia akcji pozwana nie stałaby się następcą prawnym (...) S.A., nie miałaby interesu w ingerowaniu w prowadzenie działalności przez ww. Spółkę, w szczególności przez wspólne ustalanie zasad rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami (...) S.A. i związanych tym konsekwencji finansowych,

- Sąd I instancji błędnie ustalił, iż „ poza sporem pozostawał fakt, iż po stronie powoda nie zaistniały okoliczności negatywne pozbawiające go prawa do spornego świadczenia”, gdy biorąc pod uwagę literalną treść §13 umowy o pracę przesłanki negatywne – pozbawiające powoda prawa do świadczenia, zostały wskazane w ust.3A, 3B, 4A i 4B - i tak zastosowanie ma ust.4A, który stanowi, iż pracodawca nie wypłaci pracownikowi świadczenia pieniężnego wymienionego w ust.2 w przypadku: trwania okresu wypowiedzenia umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron z jakiejkolwiek przyczyny w dniu upływu okresu 6 miesięcy, o którym mowa w ust.2,

- przesłanką pozbawiającą pracownika prawa do świadczenia pieniężnego było pozostawanie przez pracownika w okresie wypowiedzenia umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron

z jakiejkolwiek przyczyny, w dniu upływu okresu 6 miesięcy, o którym mowa w ust.2, pozwana już w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazywała, iż zaszły nawet dalej idące konsekwencje niż tylko pozostawanie pracownika w okresie wypowiedzenia w dniu 01.04.2013r., bo w tej dacie powód nie był już bezspornie pracownikiem pozwanej,

- Sąd I instancji odnosząc się do reguł wykładni oświadczeń woli przytoczył poglądy, zgodnie z którymi w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie, że strony zgodnie rozumiały sens oświadczenia, decydujące winno być to jak adresat rozumiał ten sens - nie chodzi tu jednak

o jakiekolwiek życzeniowe rozumienie treści oświadczenia, ale takie rozumienie, które jest wynikiem starannych, prawidłowych zabiegów interpretacyjnych, Sąd I instancji wskazał,

iż właściwy sens oświadczenia ustala się w taki sposób, jak adresat sens ten rozumiał

i rozumieć powinien, to dalej ograniczył się wyłącznie do ustalenia sensu rozumianego przez powoda z całkowitym pominięciem tego, czy takie rozumienie jest faktycznie wynikiem starannych i prawidłowych zabiegów interpretacyjnych,

- jedną z podstawowych reguł wykładni określonych w art.65 k.c. jest konieczność uwzględniania całego złożonego oświadczenia woli, a nie tylko wybranych dowolnie fragmentów, należy zwracać również uwagę na związki treściowe występujące między różnymi postanowieniami zawartymi w tłumaczonym tekście – tak, aby miały spójną

i rozsądną treść,

- powód dokonując starannej wykładni oświadczenia woli przedstawionego mu przez pozwaną nie mógł pomijać treści postanowienia §13 ust.4 umowy, które w sposób jednoznaczny wskazuje, że badanie jednej z przesłanek przyznania pracownikowi świadczenia pieniężnego miało następować w dniu upływu 6 miesięcznego okresu liczonego od dnia 01.09.2012r. – tylko wówczas możliwe było stwierdzenie czy nie zachodzą przesłanki negatywne do wypłaty takiego świadczenia, tj. czy nie biegnie okres wypowiedzenia,

- nie budząca żadnych wątpliwości interpretacyjnych treść §13 ust.4A umowy, w pełni potwierdza to, że świadczenie pieniężne z ust.2 pomyślane zostało jako świadczenie należne wyłącznie tym pracownikom, którzy w chwili upływu 6 miesięcy od dnia 01.09.2012r. pozostawali w zatrudnieniu, co potwierdza jednoznacznie ustalony w ust.2 termin wypłaty tego świadczenia, wynoszący 1 miesiąc po upływie powyższego okresu,

- gdyby przyjąć, iż świadczenie pieniężne z ust.2 należy się dodatkowo obok rekompensaty

z ust.1, to należałoby uznać, że postanowienie §13 ust.4 nigdy nie znajdowałoby zastosowania, jeśli bowiem zakładać, że pracownikowi należy się rekompensata, oznacza to, że nigdy nie byłaby możliwa sytuacja, w której na dzień upływu 6 miesięcznego okresu

od dnia 01.09.2012r., biegłby również okres wypowiedzenia tego samego stosunku pracy,

- gdyby pracodawca chciał w wyższym stopniu wynagradzać pracowników, których stosunek pracy ustanie w trakcie 6 miesięcznego okresu liczonego od dnia 01.09.2012r., z góry przewidziałby dla nich wyższą rekompensatę – całkowicie nieracjonalnym byłoby przyjęcie, że dla tej grupy pracowników przewidziane zostało odrębnie jeszcze jedno świadczenie, którego przesłanki negatywne zostały określone w taki sposób, że do ww. grupy pracowników nigdy nie mogłoby znaleźć zastosowania,

- negatywna przesłanka z ust.4A przewidywała, że wypowiedzenie pozbawiające pracownika prawa do świadczenia mogło być dokonane z jakiejkolwiek przyczyny, a więc również

z przyczyn niedotyczących pracownika – to jest kolejny argument przemawiający za tym,

że świadczenie to nie było przewidziane dla pracowników, dla których przewidziano rekompensatę, gdy pierwszym i podstawowym warunkiem otrzymania rekompensaty było rozwiązanie stosunku pracy właśnie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy,

- Sąd I instancji całkowicie pominął sprzeczność wynikającą z interpretacji postanowień §13 umowy o pracę dokonanej przez powoda, nie zbadał czy powód dokonując zabiegów interpretacyjnych jako adresat oświadczenia woli, dokonał tych zabiegów z dochowaniem należytej staranności, z tej argumentacji wynika, że tak nie było, bo powód jako adresat aneksu zinterpretował go tak jak mu było wygodnie, o czym świadczą wyjaśnienia powoda złożone na rozprawie, iż czytał projekt aneksu przedstawiony mu przez J. B., w tym przeczytał i zrozumiał ust.4 tego aneksu, powód stwierdził jednak, że nie zakładał, aby mógł zostać dyscyplinarnie zwolniony z pracy, odniósł się wyłącznie do warunku określonego w ust.4B, a całkowicie zignorował warunek wskazany z ust.4A tego aneksu- dokonywana przez powoda interpretacja aneksu nie obejmowała całej jego treści, nie była dostatecznie staranna, prawidłowa,

- aneks retencyjny jest aneksem do umowy o pracę, zatem powinien być odczytywany

w powiązaniu z jej postanowieniami, a nie jako całkowicie odrębne porozumienie pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, w tym kontekście użyte w §13 ust.2 sformułowanie: pracodawca wypłaci pracownikowi dodatkowo świadczenie pieniężne ” nie oznacza, że było to świadczenie dodatkowe do rekompensaty, gdy było to świadczenie wypłacane dodatkowo do wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, przysługujące tym pracownikom, którzy pozostaną w zatrudnieniu na dzień upływu 6 miesięcznego okresu,

- rekompensata i świadczenie pieniężne przewidziane zostały jako odrębne i rozłączne świadczenia dla dwóch różnych grup pracowników – tych, których stosunki pracy ustaną

w okresie wskazanym w ust.1 oraz tych, którzy po upływie tego okresu pozostaną

w zatrudnieniu, na co wskazują zeznania świadka D. B. oraz staranna wykładnia spornego oświadczenia woli przy pełnym uwzględnieniu tzw. kombinowanej metody wykładni,

- nie jest obiektywnie uprawniona wykładnia, która nie uwzględnia całokształtu treści danej czynności prawnej lub prowadzi do przyjęcia, że niektóre z jej postanowień są zbędne,

a takiej wykładni dokonał Sąd I instancji, nawet gdyby przyjąć, że w sprawie powinno dojść do ustalenia treści aneksu w oparciu o jego rozumienie przez adresata ( powoda ), to nie jest to możliwe, gdy adresat nie dokonał prawidłowych zabiegów interpretacyjnych i dokonał wykładni aneksu wbrew jej podstawowym regułom, w takiej sytuacji Sąd powinien był dokonać obiektywnej wykładni oświadczenia woli, badając jak to oświadczenie woli powinno zostać zinterpretowane przez adresata przy dołożeniu należytej staranności, logicznego rozumowania i przy prawidłowym zastosowaniu wszystkich znanych zasad wykładni,

- zasądzona na rzecz powoda kwota 7.517,52 zł brutto objęta rygorem natychmiastowej wykonalności została przez pozwaną w dniu 16.01.2014r. wpłacona na konto powoda,

w związku z powyższym, na podstawie art.338§1 k.p.c. pozwana wnosi o zasądzenie jej zwrotu w przypadku uwzględnienia apelacji.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej podnosząc w uzasadnieniu, iż:

- nietrafiony jest zarzut pozwanej co do błędnego ustalenia przez Sąd stanu faktycznego, iż po stronie powoda nie zaistniały okoliczności negatywne pozbawiające go prawa do spornego świadczenia, gdy takie okoliczności są wskazane w §13 ust.3 lit. B i C aneksu,

- użyte przez Sąd Rejonowy sformułowanie „ w okresie poprzedzającym przejęcie akcji Spółki Akcyjnej (...) ( … ) ” odnosiło się do zdarzenia połączenia Spółek (...)

i (...) S.A. – Sąd we wcześniejszych ustaleniach odwołuje się

do kwestii następstwa (...) Spółki (...), co jest konsekwencją prawną przejęcia przez nią Spółki (...),

- bezzasadny jest zarzut dokonania przez Sąd I instancji błędnej wykładni postanowień zawartych w §13 umowy o pracę, gdy słusznie Sąd ten zaznaczył, iż powód mógł rozumieć postanowienia aneksu zgodnie z ich językowym brzmieniem, gdy nie znał rzeczywistego zamiaru pozwanej – zachowując prawidłowość reguł językowych nie można postanowieniu §13 ust.3 lit. A aneksu do umowy o pracę nadać innego znaczenia jak to, że do otrzymania świadczenia wskazanego w §13 ust.2 aneksu wystarczało, aby pracownik pozostawał zatrudniony w Spółce w gotowości do świadczenia pracy w którymkolwiek z okresów wskazanych w ust.3§13 aneksu, tj. od dnia 01.09.2012r. do daty wypowiedzenia umowy

o pracę przez pracodawcę lub zawarcia z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po jego stronie lub w okresie od dnia 01.09.2012r.

do upływu okresu 6 miesięcy, o którym mowa w § 13 ust.2, prawo powoda do świadczenia przewidzianego w §13 ust.2 aneksu wynika z tego, że spełniona została przesłanka pozostawania w zatrudnieniu w Spółce w gotowości do świadczenia pracy w okresie od dnia 01.09.2012r. do daty zawarcia z inicjatywy pracodawcy porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy i jednocześnie nie zostały spełnione okoliczności wykluczające prawo do otrzymania świadczenia z ust.2, tj. okoliczności wskazane w ust.4 aneksu oraz okoliczności wskazane w ust.3 lit. B i C aneksu.

Powód w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego, iż ryzyko związane

z nieprawidłową redakcją tekstu ciąży na stronie redagującej. Poza sporem pozostaje to, że aneks wręczony powodowi, jego treść, nie była przedmiotem jakichkolwiek rozmów czy też dyskusji pomiędzy stronami. Nie można zgodzić się z tym, że powód zobowiązany był do kompleksowej analizy treści otrzymanego aneksu, nie tylko w oparciu o reguły językowe, ale także w zgodzie z intencją pozwanej, nieznaną powodowi. Przedstawiona w trakcie postępowania przez pozwaną intencja wypłaty świadczenia z ust.2 aneksu wyłącznie pracownikom pozostającym w zatrudnieniu na dzień upływu 6 miesięcznego okresu liczonego od daty 01.09.2012r., jest całkowicie sprzeczna z redakcją aneksu.

Niesłuszny jest podniesiony przez pozwaną zarzut powinności odczytywania treści aneksu w powiązaniu do postanowień umowy o pracę i uznania świadczenia z ust.2 aneksu jako świadczenia wypłacanego dodatkowo do wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, bez związku z rekompensatą przewidzianą w ust.1 aneksu, gdy zarówno rekompensata jak też świadczenie pieniężne wprowadzone zostały aneksem do umowy o pracę w jednym czasie

i związane były wyłącznie z zaistniałą w Spółce (...) sytuacją – przygotowaniem Spółki do procesu połączenia z (...) Finanse S.A.. Te nowe świadczenia miały być zachętą dla kluczowych pracowników do pozostania w organizacji. Wreszcie,

w ust.3 aneksu, ustalone zostały wspólne warunki do wypłaty tych świadczeń.

Słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż to pozwana jako profesjonalista i podmiot zobowiązany w następstwie przejęcia Spółki (...) do wypłaty świadczeń wymienionych w aneksie, powinna w sposób staranny i zrozumiały zredagować treść aneksu.

Z uwagi na fakt, że w przypadku powoda nie zaszły przypadki wskazane w ust.4

i jednocześnie spełnione zostały przesłanki z ust.3 warunkujące wypłatę świadczenia, pozwana jest zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda świadczenia określonego w ust.2 aneksu.

Dokonana przez powoda interpretacja postanowień aneksu jest tożsama z interpretacją dokonaną przez grupę innych pracowników, którym również zaproponowano podpisanie

tzw. aneksów retencyjnych i którzy wystąpili przeciwko pozwanej na drogę sądową o zapłatę świadczenia wskazanego w ust.2 aneksu.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacji pozwanej nie można odmówić słuszności w zakresie w jakim dotyczy ona wykładni oświadczeń zawartych w §13 aneksu do umowy o pracę, przy czym Sąd Okręgowy jednocześnie uznał, iż redakcja oświadczeń aneksu nie była czytelna, wymagała wykładni.

W tym przedmiocie Sąd Okręgowy ostatecznie podzielił stanowisko apelującego co do błędnego dokonania tej wykładni przez Sąd I instancji z przyczyn podniesionych w apelacji.

Podkreślić należy, iż Sąd Okręgowy podziela stanowisko apelującego, iż wykładni treści spornych oświadczeń aneksu umowy o pracę nie można dokonać w odniesieniu wyłącznie do tych oświadczeń, lecz z uwzględnieniem całości treści oświadczeń tegoż aneksu, związków treściowych pomiędzy poszczególnymi oświadczeniami aneksu. Niewątpliwie należy mieć tu na uwadze czy adresat oświadczeń – powód w niniejszym postępowaniu, dołożył należytej staranności co do dokonanej przez siebie wykładni, interpretacji z uwzględnieniem wszystkich oświadczeń aneksu jak na wstępie, czy tylko wybranych, w szczególności oświadczenia będącego podstawą roszczenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego treść oświadczeń aneksu do umowy o pracę

i uregulowania ust.1 i 2, wskazują na dwa rodzaje świadczeń: kolejno rekompensaty

i świadczenia pieniężnego – świadczeń odrębnych uzależnionych od spełnienia różnych warunków wskazanych w ust.3 w zestawieniu z uregulowaniem ust.4A, odrębnych w sytuacji określenia świadczenia pieniężnego jako wypłacanego dodatkowo.

Dla świadczenia w postaci świadczenia pieniężnego niezbędnym jest trwanie stosunku pracy do upływu okresu 6 miesięcy od dnia 01.09.2012r., co bez wątpienia nie zachodzi

po stronie powoda.

Za takim przyjęciem przemawia już sama redakcja uregulowania ust.3 odnosząca się początkowo łącznie do świadczenia z ust.1 ( rekompensaty ) i z ust.2 ( świadczenia pieniężnego ), lecz zaznaczająca: „ o których mowa odpowiednio w ust.1 i ust.2 ” co, zdaniem Sądu Okręgowego, oznacza, iż dalsza redakcja tegoż uregulowania odniesiona jest również odpowiednio, kolejno do uregulowań ust.1 i ust.2 ( ust.1: „ przez okres od dnia 01.09.2012r. do daty wypowiedzenia … z przyczyn leżących po jego stronie ”, ust.2: „ lub też do upływu okresu 6 miesięcy, o którym mowa w ust.2. ” ).

Za takim przyjęciem przemawia też termin płatności spornego świadczenia pieniężnego przewidziany w ust.2: „ w terminie do końca miesiąca następującego po zakończeniu okresu 6 miesięcy od dnia 01.09.2012r. ”.

Powód nie dołożył należytej staranności przy dokonanej wykładni uregulowania ust.2 i 3 aneksu do umowy o pracę uwzględniając, przy dokonanej wykładni, tylko brzmienie tych uregulowań w oderwaniu od pozostałych, a właściwie uwzględniając dodatkowo wyłącznie uregulowanie ust.4 B odnoszące się do rozwiązania umowy o pracę w trybie art.52 k.p.,

to jest dyscyplinarnym, co wynika z jego zeznań

Zajmując takie stanowisko Sąd Okręgowy w pkt 1 wyroku z mocy art.386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w jego pkt 1, 3 i 4 w ten sposób, że powództwo oddalił jako bezzasadne.

W pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy oddalił wniosek pozwanej o zasądzenie zwrotu wypłaconego świadczenia jako sprzeczny z zasadami współżycia społecznego z mocy

art.8 k.p. w sytuacji podniesionej na wstępie – niezbędności wykładni oświadczeń aneksu

do umowy o pracę dla rozstrzygnięcia w sprawie, gdy brak było przeszkód w takiej redakcji, która nie wymagałaby wykładni, nie rodziła sporów, gdy takiej redakcji należy wymagać

od pracodawcy jako profesjonalnego podmiotu.

W pkt 3 i 4 wyroku Sąd Okręgowy na podstawie art.98 k.p.c. w związku z §2 ust.1 i 2, §6 pkt 5, §12 ust.1 pkt 2, §13 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie… ( Dz.U. Nr 163, poz.1348 ) zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwoty jak w wyżej wymienionych punktach wyroku, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego na rzecz pozwanej za I i II instancję stanowiące kwoty minimalne stawek przewidzianych w powołanym rozporządzeniu ( plus 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa – pkt 3 wyroku ). W pozostałej części wnioski w tym zakresie Sąd oddalił na podstawie art.102 k.p.c. uznając, iż zachodzą szczególne okoliczności jak w tym przepisie w postaci dalece subiektywnego przekonania powoda o słuszności roszczenia, w sytuacji bezspornej niezbędności wykładni oświadczeń aneksu będących podstawą żądania, przy wymaganiach w stosunku do pracodawcy, co do redakcji oświadczeń aneksu, o jakich była mowa, a co do spełnienia których nie było przeszkód.

Sędzia Przewodniczący Sędzia

SSO Maria Konieczna SSO Mariola Łącka SSO Barbara Kużdrzał-Kiermaszek