Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 listopada 2022 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 25.10.2022 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z wniosku J. R.

o stwierdzenie nabycia spadku po M. K. (1), B. K.

1.  Stwierdza, że spadek po M. K. (2)

zmarłej dnia 08.09.1981 r. w G.

ostatnio stale zamieszkałej w m. K. gm. R.

na podstawie ustawy nabyli:

-

mąż B. K. s. M. i A. w 1/4 części

-

syn M. K. (3) s. B. i M. w 1/12 części

-

syn R. K. (1) s. B. i M. w 1/12 części

-

syn K. K. s. B. i M. w 1/12 części

-

syn R. K. (2) s. B. i M. w 1/12 części

-

syn Z. K. s. B. i M. w 1/12 części

-

córka A. S. (1) c. B. i M. w 1/12 części

-

córka R. C. c. B. i M. w 1/12 części

-

córka J. R. c. B. i M. w 1/12 części

-

córka J. P. c. B. i M. w 1/12 części

z tym, że udział w gospodarstwie rolnym położonym w m. K. dziedziczą:

-

mąż B. K. s. M. i A. w 1/4 części

-

syn R. K. (2) s. B. i M. w 1/4 części

-

syn Z. K. s. B. i M. w 1/4 części

-

córka J. R. c. B. i M. w 1/4 części.

2.  Stwierdza, że spadek po B. K.

zmarłym dnia 20.11.1984 r. w G.

ostatnio stale zamieszkałym w m. K. gm. R.

na podstawie ustawy nabyli:

-

syn M. K. (3) s. B. i M. w 1/9 części

-

syn R. K. (1) s. B. i M. w 1/9 części

-

syn K. K. s. B. i M. w 1/9 części

-

syn R. K. (2) s. B. i M. w 1/9 części

-

syn Z. K. s. B. i M. w 1/9 części

-

córka A. S. (1) c. B. i M. w 1/9 części

-

córka R. C. c. B. i M. w 1/9 części

-

córka J. R. c. B. i M. w 1/9 części

-

córka J. P. c. B. i M. w 1/9 części

z tym, że udział w gospodarstwie rolnym położonym w m. K. dziedziczą:

-

syn R. K. (2) s. B. i M. w 1/2 części

-

syn Z. K. s. B. i M. w 1/2 części

3.  Ustala, że zainteresowani ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 234/22

UZASADNIENIE

W. K. R. – wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po M. K. (2) i B. K..

Sąd ustalił co następuje:

Spadkodawczyni M. K. (2) zmarła dnia 08.09.1981 r. w G.. Ostatnio stale zamieszkiwała w m. K. gm. R.. W chwili śmierci była osobą zamężną z B. K.. Związek małżeński zawierała jeden raz. Posiadała dziewięcioro dzieci: M. K. (3); A. S. (2); R. K. (1); K. K.; R. C.; R. K. (2), który zmarł w 1999 r.; J. P.; Z. K., który zmarł w 1995 r.; J. R..

Żaden ze spadkobierców nie składał oświadczeń o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku, nikt też nie był uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia, ani nie zrzekał się dziedziczenia. Brak też testamentu spadkodawczyni.

W skład spadku po spadkodawczyni M. K. (2) wchodzi udział w gospodarstwie rolnym położonym w miejscowości K. gmina R.. W dacie otwarcia spadku w przedmiotowym gospodarstwie rolnym pracował mąż spadkodawczyni B. K. oraz dzieci R. K. (2) oraz J. R.. Syn spadkodawczyni Z. K. był małoletni i pobierał naukę, również mieszkał w tym gospodarstwie. Pozostałe dzieci spadkodawczyni były dorosłe, nie pobierały nauki, były zdolne do pracy i pracowały, nie prowadziły gospodarstw rolnych, nie były członkami (...).

Spadkodawca B. K. zmarł dnia 20.11.1984 r. w G.. Ostatnio stale zamieszkiwał w m. K. gm. R.. W chwili śmierci był wdowcem. Związek małżeński zawierał jeden raz. Posiadał dziewięcioro dzieci: M. K. (3); A. S. (2); R. K. (1); K. K.; R. C.; R. K. (2), który zmarł w 1999 r.; J. P.; Z. K., który zmarł w 1995 r.; J. R..

Żaden ze spadkobierców nie złożył oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Żaden ze spadkobierców nie był uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia. Żaden ze spadkobierców nie zrzekał się dziedziczenia. Brak testamentu spadkodawcy.

W skład spadku po spadkodawcy B. K. wchodzi udział w gospodarstwie rolnym położonym w miejscowości K. gmina R.. W dacie otwarcia spadku w przedmiotowym gospodarstwie rolnym pracowali prowadzący je R. K. (2) oraz Z. K., który w tym gospodarstwie też mieszkał. W. J. R. w tym czasie mieszkała w R., nigdzie nie pracowała, zajmowała się wychowaniem dziecka. W. sporadycznie pomagała w gospodarstwie przy sianokosach, wykopkach. Pozostałe dzieci spadkodawcy były dorosłe, nie pobierały nauki, były zdolne do pracy i pracowały, nie pracowały stale przy produkcji rolnej i nie posiadały kwalifikacji do prowadzenia gospodarstw rolnych.

dowód: zapewnienie spadkowe k 28

akty stanu cywilnego k 6

słuchanie wnioskodawczyni k 169

oświadczenie k 161-166

odpis k 44-60, 154-160

pismo k 131

Sąd zważył co następuje:

Bezspornym w sprawie jest ustalony stan faktyczny. Wynika on bowiem tak z dokumentów, w szczególności aktów stanu cywilnego, jak i zapewnienia spadkowego, złożonego przez wnioskodawczynię. Bezsprzecznym przy tym jest, że żaden z zainteresowanych nie kwestionował zgromadzonego materiału dowodowego, co pozwoliło Sądowi oprzeć na nim orzeczenie końcowe.

Art. 931 § 1 kc stanowi, iż w pierwszej kolejności powołani do spadku z ustawy są małżonek spadkodawcy i dzieci spadkodawcy, dziedzicząc w częściach równych, z tym, że część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niźli 1/4. Mając na uwadze treść powyższego przepisu, fakt, że w dacie otwarcia spadku pozostawała ona w związku małżeńskim z B. K. oraz liczbę dzieci spadkodawczyni M. K. (2), wreszcie fakt, iż spadkodawczyni nie pozostawiła testamentu, należało stwierdzić, że w niniejszej sprawie zachodzi dziedziczenie z ustawy. W takiej zaś sytuacji należało orzec jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

Co do gospodarstwa rolnego, to nie budzi wątpliwości, że spadkodawczyni w chwili śmierci była współwłaścicielem gospodarstwa rolnego położonego w K., które prowadziła wraz z mężem B. K.. W gospodarstwie tym mieszkał i pracował syn R. K. (2). Nadto w gospodarstwie mieszkały dzieci spadkodawczyni - Z. K., który w tym czasie był małoletni i pobierał naukę oraz J. R., która również pobierała naukę. Oboje też pomagali w prowadzeniu gospodarstwa rodziców. Pozostałe dzieci spadkodawczyni były już dorosłe, nie pobierały nauki, były zdolne do pracy i pracowały, nie prowadziły gospodarstw rolnych, nie były członkami (...).

Zgodnie z art. 1059 § 1 kc w brzmieniu obowiązującym w dacie otwarcia spadku po M. K. (2) dzieci spadkodawcy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli:

1) bezpośrednio przed otwarciem spadku pracowały w tym gospodarstwie albo

2) w chwili otwarcia spadku są członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub pracują w gospodarstwie rolnym takiej spółdzielni, albo

3) w chwili otwarcia spadku bądź prowadzą inne indywidualne gospodarstwo rolne, bądź też pracują w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, małżonka lub jego rodziców, albo

4) w chwili otwarcia spadku bądź są małoletnie, bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo

5) w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolne do pracy.

Mając na uwadze powyższe unormowania oraz ustalenia poczynione w toku postępowania należało orzec, co do dziedziczenia gospodarstwa rolnego po M. K. (1), jak w pkt 1 postanowienia.

Odnośnie dziedziczenia po B. K. podnieść należy, iż w chwili śmierci był wdowcem, a zatem powołanymi do dziedziczenia (w braku rozrządzenia testamentowego) były dzieci spadkodawcy, zgodnie zresztą z powołanym wyżej art. 931 § 1 kc. Stąd też należało orzec jak w pkt 2 postanowienia.

Co do gospodarstwa rolnego, to stwierdzić należy, że wprawdzie spadkodawca B. K. przekazał je w drodze umowy z 15.09.1982r. na rzecz syna R. K. (2) w zamian za emeryturę, to jednak nastąpiło to z naruszeniem przepisów o współwłasności. Nie ulega bowiem wątpliwości, że do nabycia przedmiotowego gospodarstwa rolnego w K. doszło w trakcie związku małżeńskiego M. i B. K., co prowadzi do wniosku, że weszło ono w skład majtku wspólnego małżonków. B. K. zatem, po śmierci żony, nie mógł przekazać następcy prawnemu całości gospodarstwa a jedynie taki zakres uprawnień jaki sam posiadał. Ponieważ przy tym dopiero obecnie ustalani są spadkobiercy M. K. (2), to tenże zakres uprawnień B. K. jest otwarty, co prowadzi do wniosku, że pomimo zawarcia umowy z 15.09.1982r. B. K. pozostawał w jakimś stopniu współwłaścicielem rzeczonego gospodarstwa. Gospodarstwo to w chwili śmierci B. K. prowadził syn R. K. (2). Nadto w gospodarstwie mieszkał i pracował Z. K.. W. J. R. w tym czasie mieszkała w R., nigdzie nie pracowała, zajmowała się wychowaniem dziecka. W. sporadycznie pomagała w gospodarstwie przy sianokosach, wykopkach (co sama podala). Tymczasem przedmiotowe gospodarstwo rolne nastawione było głównie na produkcję zwierzęcą (krowy, trzoda chlewna), co oznacza, że wymagało stałej obecności i zaangażowania osób je prowadzących. Udział wnioskodawczyni w sezonowych pracach polnych jak sianokosy czy wykopki nie można uznać za stałą pracę przy produkcji rolnej. Pozostałe dzieci spadkodawcy były dorosłe, nie pobierały nauki, były zdolne do pracy i pracowały, nie pracowały stale przy produkcji rolnej i nie posiadały kwalifikacji do prowadzenia gospodarstw rolnych.

Wedle art. 1059 kc w brzmieniu obowiązującym w dacie otwarcia spadku po B. K. spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:

1)  odpowiadają warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności albo

2) są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo

3) są trwale niezdolni do pracy.

Mając na uwadze powyższe unormowania oraz ustalenia poczynione w toku postępowania należało orzec, co do dziedziczenia gospodarstwa rolnego po B. K., jak w pkt 2. postanowienia.

O kosztach Sąd orzekł w pkt 3 postanowienia, a to po myśli art. 520 § 1 kpc.