Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 170/21

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może
ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343,
art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie
o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji
zawartych w częściach 3–8 formularza.

1. USTALENIE FAKTÓW

1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie
przypisano)

P. M.

w okresie od 30 marca 2018 roku do19 lipca 2019 roku w S., O. i D., woj. (...)- (...), działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził firmy (...) M. D., (...) Z. A. oraz (...) S. Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie łącznej 21212,86 złotych, w ten sposób, że nie mając możliwości, ani zamiaru wywiązania się z zobowiązań wprowadził kontrahentów w błąd co do zapłaty za towary, które pobrał bez uregulowania należności działając na szkodę właścicieli firm (...), Z. A. oraz S. Z., tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk,

następnie zmieniony:

w okresie od 30 marca 2018 roku do 19 lipca 2019 roku w S., O. i D., woj. (...)- (...), działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził kontrahentów do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, w ten sposób, że nie mając możliwości ani zamiaru wywiązania się z zobowiązań wprowadził ich w błąd co do zapłaty za towary, które pobrał bez uregulowania należności, na szkodę:

- M. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) tytułem dokumentów ,,Magazyn (...) z dnia 19 czerwca 2019 roku, dnia 10 lipca 2019 roku, 19 lipca 2019 roku łącznie na kwotę 8033 zł,

- Z. A. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) tytułem faktury Vat nr (...) w kwocie 1996,27 zł,

- S. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo - Usługowa (...) tytułem faktury nr (...) w kwocie 762,50 zł, faktury nr (...) w kwocie 572,50 zł, faktury nr (...) w kwocie 1026,50 zł, faktury (...) w kwocie 1340,50 zł, faktury (...) w kwocie 762,50 zł, faktury nr (...) w kwocie 933,50 zł, faktury nr (...) w kwocie 955 zł, faktury nr (...) w kwocie 936 zł, faktury (...) w kwocie 374,50 zł, tj. łącznie 7142 zł

działając na szkodę M. D., Z. A. oraz S. Z., to jest występku z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1. P. M. zajmował się hodowlą trzody chlewnej. W okresie od 30 marca 2018 roku do 19 lipca 2019 roku paszę, koncentraty dla zwierząt kupował między innymi od S. Z., Z. A., M. D., początkowo regulując należności za otrzymany towar. Obiecywał im, że dokona zapłaty, gdy otrzyma dopłaty bezpośrednie do ziemi – chociaż nawet nie składał takiego wniosku do (...) lub gdy dokonana sprzedaży świń. N. dotrzymywał składanych obietnic.

W okresie tym znacząco pogorszyła się, już trudna, sytuacja finansowa P. N. płacił on swoich wymagalnych zobowiązań. Mimo posiadania długu wobec jednego kontrahenta, nabywał w tym samym czasie towar od innego.

Od 2010 roku toczyły się również przeciwko niemu liczne postępowania egzekucyjne, w tym co najmniej od 11 stycznia 2017 roku, 03 lutego 2017 roku, 03 lipca 2017 roku, 01 września 2017 roku, 02 października 2017 roku,11 maja 2018 roku, 28 maja 2018 roku, 25 października 2019 roku.

wyjaśnienia oskarżonego P. M. w części

zeznania świadka S. Z.

zeznania świadka Z. A.

zeznania świadka M. D.

Informacje od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wąbrzeźnie

00:09:14-00:30:47 na k. 239-240v

k. 40-40v, 00:51:25-01:05:44 na k. 243-244

k. 6v-7m 00:30:47-00:43:27 na k. 240-241

00:43:27-00:50:47 na k. 242-242v

k. 76-122

2. P. M. kupował towar od S. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo - Usługowa (...) z odroczonym terminem płatności. S. Z. sprzedał P. M. towar za:

- kwotę 762,50 zł - na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 30 marca 2018 roku

- za kwotę 572,50 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 05 kwietnia 2018 roku

- za kwotę 1026,50 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 10 kwietnia 2018 roku

- za kwotę 1340,50 zł – na co wystawił fakturę (...), z terminem płatności do dnia 24 kwietnia 2018 roku

- za kwotę 762,50 zł – na co wystawił fakturę (...), z terminem płatności do dnia 02 maja 2018 roku

- za kwotę 933,50 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 08 maja 2018 roku

- za kwotę 955 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 16 maja 2018 roku

-za kwotę 936 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 22 maja 2018 roku

-za kwotę 374,50 zł – na co wystawił fakturę nr (...), z terminem płatności do dnia 06 lipca 2018 roku

tj. łącznie za kwotę 7142 zł, a P. M. nie dokonał uiszczenia w/w należności w umówionych terminach.

Wobec nieuregulowania należności, S. Z. wystąpił przeciwko P. M. z pozwem o zapłatę. Nakazem zapłaty z dnia 02 lipca 2020 roku, sygn. akt I Nc 157/20 Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie nakazano, by P. M. zapłacił na rzecz S. Z. kwotę 7142 zł.

S. Z. złożył do Komornika wniosek o przeprowadzeni postępowania egzekucyjnego wobec P. M. na podstawie opisanego powyżej nakazu zapłaty z dnia 02 lipca 2020 roku. Postanowieniem z dnia 09 października 2020 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wąbrzeźnie M. B. umorzył postepowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Na poczet tego zadłużenia P. M. w toku trwania postępowania przygotowawczego w niniejszej sprawie dokonał wpłat w kwocie 241 zł i 200 zł, zmniejszając swój dług do kwoty 6701 zł. W dniu 24 listopada 2021 roku dokonał kolejnej wpłaty w kwocie 1399 zł. Ostatecznie dokonał zapłaty w całości w dniu 24 lutego 2022 roku, wpłacając kwotę 5302 zł.

wyjaśnienia oskarżonego P. M. w części

zeznania świadka S. Z.

kserokopia faktury nr (...)

kserokopia faktury (...)

kserokopia faktury nr (...)

kserokopia nakazu zapłaty z dnia 02.07.2020 r., sygn. akt I Nc 157/20 Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie

postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wąbrzeźnie M. B. z dnia 09.10.2020 w sprawie Km 1793/20

historia rachunku bankowego P. M.

potwierdzenie transakcji

00:09:14-00:30:47 na k. 239-240v

k. 40-40v, 00:51:25-01:05:44 na k. 243-244

k. 46

k. 48

k. 49

k. 50

k. 51

k. 52

k. 53

k. 54

k. 55

k. 27

k. 60

k. 252

k. 269

3. P. M. kupował towar od Z. A. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z odroczonym terminem płatności. Z. A. sprzedał P. M. towar:

- za kwotę 2415,69 zł na co wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 05 stycznia 2019 roku, z odroczonym terminem płatności do dnia 20 stycznia 2019 roku (k. 5), którą P. M. zapłacił w części w dniu 14 stycznia 2019 roku (k. 250), w dniu 21 stycznia 2019 roku (k. 220) i ostatecznie w całości w dniu 29 stycznia 2019 roku (k. 251),

- za kwotę 1625,90 zł na co wystawił fakturę VAT nr (...) z dnia 09 stycznia 2019 roku, z odroczonym terminem płatności do dnia 25 stycznia 2019 roku (k. 3) , która P. M. zapłacił w części dniu 21 stycznia 2019 roku (k. 220) i ostatecznie w całości w dniu 28 stycznia 2019 roku (k. 221)

- za kwotę 1996,27 zł - na co wystawił w dniu 17 stycznia 2019 roku fakturę Vat nr (...), z terminem płatności do dnia 25 stycznia 2019 roku, a P. M. nie dokonał uiszczenia w/w należności w umówionym terminie.

P. M. dokonał zapłaty wynikającej z faktury VAT nr (...) w części w dniu 24 czerwca 2021 roku poprzez zapłatę kwoty 200 zł, a ostatecznie w całości w dniu 24 listopada 2021 roku poprzez zapłatę kwoty 1796,27 zł.

wyjaśnienia oskarżonego P. M. w części

zeznania świadka Z. A.

kserokopia faktury Vat (...)

historia rachunku bankowego P. M.

00:09:14-00:30:47 na k. 239-240v

k. 6v-7m 00:30:47-00:43:27 na k. 240-241

k. 4

k. 252

4. P. M. kupował towar od M. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...).

M. D. sprzedał P. M. towar, na co wystawił dokumenty ,,Magazyn (...) w dniu 19 czerwca 2019 roku, ,, Magazyn (...) w dniu 10 lipca 2019 roku, ,, Magazyn (...) w dniu 19 lipca 2019 roku, z czego P. M. nie dokonał uiszczenia należności w umówionym terminie na łączną kwotę 8033 zł.

Na poczet tego zadłużenia P. M. w toku trwania postępowania przygotowawczego w niniejszej sprawie dokonał wpłat, zmniejszając swój dług do kwoty 7.533 zł. W dniu 24 listopada 2021 roku dokonał wpłaty na rzecz M. D. w kwocie 1533 zł. W dniu 24 lutego 2022 roku wywiązał się ze swojego zobowiązania w całości, dokonując wpłaty 6000 zł.

wyjaśnienia oskarżonego P. M. w części

zeznania świadka M. D.

kserokopia dokumentu ,,Magazyn wyda” z dnia 19 czerwca 2019 roku

kserokopia dokumentu ,,Magazyn wyda” z dnia 10 lipca 2019 roku

historia rachunku bankowego P. M.

potwierdzenie transakcji

00:09:14-00:30:47 na k. 239-240v

00:43:27-00:50:47 na k. 242-242v

k. 20

k. 19

k. 18

k. 252

k. 271

5. P. M. posiada obywatelstwo polskie, legitymuje się wykształceniem zawodowym, z zawodu jest rolnikiem, prowadzi gospodarstwo rolne (dzierżawi) i z tego tytułu uzyskuje dochód w wysokości około 2000 złotych miesięcznie, jest żonaty, nie ma dzieci, jest właścicielem samochodu osobowego marki A. R. 156 - rok produkcji 1997, ciągnika rolniczego URSUS - rok produkcji 1974 i przyczepy marki S. – rok produkcji 1974, nie był i nie jest leczony psychiatrycznie.

N. był uprzednio karany.

dane osobowe podane przez oskarżonego na rozprawie

informacja z Krajowego Rejestru Karnego

00:04:29-00:08:07 na k. 238v-239

k. 263

1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie
przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2. OCENA DOWODÓW

2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1-1.1.4

wyjaśnienia oskarżonego P. M. w części

Na wiarę zasługują wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w którym pokrywają się z ustaleniami faktycznymi poczynionymi w niniejszej sprawie.

Wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie znajdują odzwierciedlenie zarówno w zeznaniach przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków, jak i pozostałym materiale dowodowym uznanym przez Sąd za wiarygodny.

Oskarżony P. M. przyznał się do zarzucanego mu czynu,

nie kwestionował tego, że kupował towar od S. Z., Z. A. i M. D.. Potwierdził, że początkowo regulował swoje zobowiązania, jednak następnie z uwagi na problemy finansowe związane głównie ze spadkiem ceny trzody chlewnej, nie dokonał zapłaty ciążących na nim należności. Potwierdził również, że zamawiając towar u pokrzywdzonych nie miał środków na zapłatę za nie, środki te miał dopiero pozyskać. Fakt ten jest bezsporny i znajduje także potwierdzenie w innych dowodach zgromadzonych w niniejszej sprawie, w tym w zeznaniach świadków oraz dowodach z dokumentów.

Jednocześnie przyznał, że zapewniał swoich kontrahentów o zapłacie zaległych należności po otrzymaniu dopłat bezpośrednich do ziemi – chociaż nawet nie składał takiego wniosku do (...) lub sprzedaży świń, czego później nie czynił.

1.1.1, 1.1.4

1.1.1, 1.1.3

1.1.1, 1.1.2

zeznania świadka M. D.

zeznania świadka

Z. A.

zeznania świadka S. Z.

Zeznania świadków M. D., Z. A., S. Z. zasługują na danie im wiary, bowiem korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i nie budziły wątpliwości Sądu. Brak w zeznaniach tych świadków elementów świadczących o konfabulacji czy próbie manipulowania faktami.

Świadkowie opisali sposób współpracy z P. M.. Potwierdzili, że P. M. nabywał od nich towar, który był mu wydawany. Na początku wpsółpracy w każdym przypadku początkowo P. M. uiszczał wobec nich należności, następnie jednak z powodu braku płatności ostatecznie kończyli z nim współpracę

Wskazywali nadto, że P. M. obiecywał im każdorazowo, że dokona zapłaty, gdy otrzyma dopłaty bezpośrednie do ziemi lub gdy dokonana sprzedaży świń

1.1.1

1.1.2

1.1.2-1.1.4

1.1.2

1.1.3

1.1.4

1.1.5

Informacje od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wąbrzeźnie

kserokopia faktury nr (...),

kserokopia faktury nr (...) ,

kserokopia faktury (...),

kserokopia faktury nr (...),

kserokopia faktury nr (...)

kserokopia nakazu zapłaty z dnia 02.07.2020 r., sygn. akt I Nc 157/20 Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie

historia rachunku bankowego P. M.

potwierdzenie transakcji

postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Wąbrzeźnie M. B. z dnia 09.10.2020 w sprawie Km 1793/20

kserokopia faktury Vat (...)

kserokopia dokumentu ,,Magazyn wyda” z dnia 19 czerwca 2019 roku,

kserokopia dokumentu ,,Magazyn wyda” z dnia 10 lipca 2019 roku,

potwierdzenie transakcji

informacja z Krajowego Rejestru Karnego

N. budziły wątpliwości w zakresie ich treści, ich prawdziwość nie była kwestionowana w toku postępowania.

2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia
dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt
1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1, 1.1.2

wyjaśnienia P. M. w części

Sąd odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego, w zakresie w którym nie pokrywają się z ustaleniami faktycznymi poczynionymi w niniejszej sprawie.

J. wyjaśnienia, w których kwestionował okoliczności zakończenia współpracy ze Z. A. (zła jakość towaru), jak i że nie prowadzone były przeciwko niemu w 2019 roku postępowania egzekucyjne są niezgodne ze zgromadzonymi w sprawie dowodami uznanymi przez Sąd za wiarygodne, w ocenie Sądu stanowią one wyłącznie linię obrony zmierzającą do uniknięcia odpowiedzialności karnej lub umniejszenia winy.

3. PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna
skazania albo warunkowego
umorzenia postępowania
zgodna z zarzutem

P. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wobec ustaleń dokonanych w niniejszej sprawie, konieczne stało się sprecyzowanie opisu czynu zarzucanego oskarżonemu P. M.. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony

należność na rzecz Z. A., wynikającą z dołączonej:

a) faktury VAT nr (...) z dnia 05 stycznia 2019 roku na kwotę 2415,69 zł, z odroczonym terminem płatności do dnia 20 stycznia 2019 roku (k. 5) zapłacił w części w dniu 14 stycznia 2019 roku (k. 250), a następnie w części dniu 21 stycznia 2019 roku (k. 220) i ostatecznie w całości w dniu 29 stycznia 2019 roku (k. 251),

b) faktury VAT nr (...) z dnia 09 stycznia 2019 roku na kwotę 1625,90 zł, z odroczonym terminem płatności do dnia 25 stycznia 2019 roku (k. 3) zapłacił w części dniu 21 stycznia 2019 roku (k. 220) i ostatecznie w całości w dniu 28 stycznia 2019 roku (k. 221).

Wobec tego, mając na uwadze terminy płatności i bliskie terminy, w których faktycznie dokonano zapłaty, w ramach zarzucanego oskarżonemu czynu, dokonano zmiany jego opisu, eliminując należności wynikające z w/w faktur VAT- jak w pkt. 1 rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 286 § 1 kk kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

O zamiarze niewywiązania się z zaciąganego zobowiązania świadczyć mogą różne okoliczności obiektywne, istniejące w chwili składania zamówienia przez sprawcę lub w chwili uzyskania określonego świadczenia. Do okoliczności tych możemy zaliczyć brak środków płatniczych powiązany z brakiem jasnych planów działalności na przyszłość (np. odwoływanie się do niesprecyzowanych planów inwestycyjnych), postępowanie sprawcy z uzyskanym towarem (np. szybka sprzedaż poniżej ceny jego zakupu), długotrwałe trudności w regulowaniu bieżących zobowiązań, brak racjonalnego uzasadnienia dla podejmowanych decyzji gospodarczych, a wręcz brak racjonalnego planu prowadzonej działalności, urojone oczekiwania co do poprawy koniunktury gospodarczej, a w szczególności co do poprawy kondycji finansowej własnej firmy, spożytkowanie uzyskanych kredytów, pożyczek, dotacji na inne cele, niż były one przeznaczone (wyr. SA w Krakowie z 19.8.1998 r., II AKa 127/98, KZS 1998, Nr 10, poz. 26; wyr. SA w Katowicach z 28.2.1995 r., AKr 2/95, Prok. i Pr. – wkł. 1995, Nr 9, poz. 22).

Uwagę należy zwrócić na zapatrywanie wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 20 kwietnia 2000 r., II AKa 71/00 (Lex nr 48344), zgodnie z którym "można zgodzić się z założeniem, że kontrahent w transakcji dwustronnej nie ma obowiązku ujawniania sytuacji materialnej swojej firmy, niemniej jednak tylko wówczas nie będzie to miało charakteru wprowadzenia w błąd w rozumieniu przepisu art. 286 § 1 k.k., gdy podmiot taki przy zachowaniu reguł kupieckich, którym druga ze stron umowy ma prawo ufać, będzie miał faktyczną możliwość realizacji przyjętego na siebie umownie zobowiązania w dacie jego powstania, bez świadomego powodowania szkody w majątku wierzyciela. W przeciwnym razie tworzenie fikcji poprzez zatajenie faktycznego standingu firmy jest kreowaniem mylnego wyobrażenia o możliwościach spłaty zadłużenia w umówionym terminie, a nie w ogóle w czasie bliżej nieoznaczonym, prowadzące do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, stanowi przestępstwo oszustwa i jest formą zadłużenia w rozumieniu prawa cywilnego opartego na czynie niedozwolonym". Stanowisko to znajduje swoje potwierdzenie także w innych judykatach (zob. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 lutego 2012 r., II AKa 239/11, Lex nr 1163821, a także wyroki Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 marca 2013 r., II AKa 67/13, Lex nr 1313476 oraz z dnia 5 czerwca 2013 r., II AKa 157/13, Lex nr 1331174).

Niewątpliwie w okresie od 30 marca 2018 roku do 19 lipca 2019 roku P. M., zajmujący się hodowlą trzody chlewnej, kupował pasze, koncentraty od S. Z., Z. A., M. D., w tym z odroczonym terminem płatności.

S. Z. sprzedał P. M. towar w okresie od 30 marca 2018 roku do 06 lipca 2018 roku za łączną kwotę 7142 zł.

Następnie Z. A. sprzedał P. M. towar za kwotę 1996,27 zł - na co wystawił w dniu 17 stycznia 2019 roku fakturę Vat nr (...), z terminem płatności do dnia 25 stycznia 2019 roku.

Potem zaś M. D. sprzedał P. M. towar, na co wystawił dokumenty ,,Magazyn (...) w dniu 19 czerwca 2019 roku, ,, Magazyn (...) w dniu 10 lipca 2019 roku, ,, Magazyn (...) w dniu 19 lipca 2019 roku na łączną kwotę 8033 zł.

Oskarżony nie uiścił należności za otrzymany towar w umówionym terminie.

Bezsprzecznie P. M. wprowadził w błąd S. Z., Z. A., M. D., co do możliwości i zamiaru spłaty zaciągniętych wobec nich zobowiązań. Wskazać należy, że oskarżony w momencie ich zaciągnięcia nie posiadał środków finansowych na zapłatę zakupionego towaru. Ocena sytuacji finansowej P. M. w chwili zawierania w/w transakcji prowadzi do wniosku, że nie mógł on wywiązać się z zaciągniętych zobowiązań - o czym wiedział. Toczyły się wobec niego postępowania egzekucyjne. N. zapłacił wymagalnych już wówczas zobowiązań na rzecz S. Z., a mimo to kupił towar od Z. A.. Następnie nie zapłacił należności na rzecz Z. A., a nabył towar od M. D.. Postępowanie dowodowe wykazało, że oskarżony kupował towary przy świadomości niemożności zapłaty należnej za nie ceny, bądź w zamiarze uchylania się od zapłaty w chwili nadejścia jego terminu. Jednocześnie nabywając towary, stosował względem swoich kontrahentów oszukańcze zabiegi. Oskarżony zataił przed pokrzywdzonymi rzeczywiste położenie finansowe, stwarzając pozory własnej wiarygodności. Mówił, że dokona zapłaty, gdy otrzyma dopłaty bezpośrednie do ziemi, chociaż w rzeczywistości nawet nie składał takiego wniosku do (...) lub podawał, że zapłaci, gdy dokonana sprzedaży świń (wiedząc, że cena znacząco spadła). Wprowadzenie pokrzywdzonego w błąd nie musi wiązać się z użyciem szczególnego podstępu lub być przejawem wyrafinowanego sprytu ze strony sprawcy, wszak dla realizacji tego znamienia wystarczy zapewnienie kontrahenta o zapłacie umówionej ceny w ustalonym terminie, pomimo rzeczywistego braku takiej intencji, bądź niewyjawionego kontrahentowi uzależnienia tegoż od zdarzeń przyszłych i niepewnych. (wyr. SA w Warszawie z 2.3.2016 r., II AKa 21/16, Lex Nr 2162884)

Okoliczności wskazane powyżej wraz z innymi ustaleniami stanu faktycznego układają się w logiczną całość. N. ma zatem w ocenie Sądu żadnych wątpliwości, że oskarżony zdawał sobie doskonale sprawę z rzeczywistej kondycji finansowej, wiedząc, że nie jest w stanie opłacić należności. W ocenie Sądu, kompleksowa ocena okoliczności towarzyszących nabywaniu towarów od S. Z., Z. A., M. D., przez oskarżonego - w tym jego sytuacji finansowej - daje podstawę do przyjęcia, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z oszustwem.

Wszyscy pokrzywdzeni w niniejszej sprawie współpracowali wcześniej z oskarżonym. Gdyby mieli jednak wiedzę o rzeczywistej kondycji finansowej oskarżonego, to z pewnością nie doszłoby do kolejnych transakcji. N. mniej jednak, dla bytu oszustwa nie ma znaczenia fakt, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej staranności. Bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego także nie wyłącza odpowiedzialności karnej za oszustwo (T. Oczkowski, w: SPK, t. 9, s. 135).

P. M. niewątpliwie działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. N. ulega wątpliwości, że chciał uzyskać towary bez dokonywania zapłaty. Podstawowym kryterium rozgraniczenia oszustwa od niewywiązania się z zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jest wykazanie, że w chwili zawierania zobowiązania (umowy) sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, to jest dążył do uzyskania świadczenia poprzez wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu co do okoliczności mających znaczenie dla zawarcia umowy, mając świadomość, że gdyby druga strona umowy znała rzeczywisty stan, nie zawarłaby umowy lub nie zawarłaby jej na tych warunkach, na jakich została zawarta. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 sierpnia 2013 r., II AKa 122/13, LEX nr 1409405)

Czynności sprawcze realizowane przez sprawcę muszą doprowadzić do skutku w postaci rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Rozporządzenie mieniem oznacza każdą dyspozycję majątkową o skutkach rzeczowych lub o skutkach obligacyjnych. Chodzi tu więc o wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego, a w szczególności prowadzą do zmiany we władaniu mieniem, między dysponentem mienia a sprawcą. W przeciwieństwie jednak do wymuszenia rozbójniczego, przy oszustwie rozporządzenie mieniem musi mieć charakter niekorzystny. Na pewno w grę wchodzą tu sytuacje, w których pokrzywdzony nie otrzymuje oczekiwanego ekwiwalentu swojego świadczenia lub otrzymane świadczenie ma charakter niewspółmierny do świadczenia pokrzywdzonego (np. pokrzywdzony nabywa rzeczy lub prawa o mniejszej niż oczekiwana wartości). (art. 286 KK red. Stefański 2018, wyd. 4/Oczkowski)

Zbycie przez S. Z., Z. A., M. D. oskarżonemu towarów bezsprzecznie stanowiło niekorzystne rozporządzenie mieniem. Na skutek tego w/w stracili towar i nie otrzymali za niego zapłaty w całości. Nadto zmuszeni byli zainwestować w czynności zmierzające do egzekucji należności od oskarżonego. Niewątpliwe, gdyby pokrzywdzeni wiedzieli, że utracą towar, a oskarżony nie zapłaci za niego w całości, nie przystąpiliby do tych transakcji.

Oszustwo może być popełnione tylko umyślnie, a przy tym stanowi przestępstwo kierunkowe, znamienne celem, którego treścią jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca powinien obejmować wszystkie znamiona oszustwa zamiarem bezpośrednim (post. SN z 4.1.2011 r., III KK 181/10, OSNKW 2011, Nr 3, poz. 27; wyr. SN z 14.1.2004 r., IV KK 192/03, Prok. i Pr. – wkł. 2004, Nr 9, poz. 5).

Strona podmiotowa wymaga zachowania zamiaru bezpośredniego kierunkowego, a więc działanie sprawcy musi być celowe, zmierzające do uzyskania bezprawnej korzyści majątkowej. O zamiarze niewywiązania się z zaciąganego zobowiązania świadczyć mogą jednak różne okoliczności obiektywne, istniejące w chwili składania zamówienia przez sprawcę lub w chwili uzyskania określonego świadczenia. (Art. 286 KK red. Stefański 2018, wyd. 4/Oczkowski)

P. M. działał z zamiarem bezpośrednim kierunkowym. Wykorzystał błąd, który wywołał u pokrzywdzonych, co do tego że otrzymają zapłatę za towar. Nabył towar i w związku z tym ciążył na nim obowiązek zapłaty. Oskarżony nie posiadał jednak od początku środków finansowych na niego, nie wywiązywał się z innych wymagalnych już zobowiązań, dlatego należy uznać, że oskarżony nie miał ani możliwości ani zamiaru wywiązania się z zaciąganych zobowiązań. Niewątpliwie P. M. działał w zamiarze oszukania pokrzywdzonych, w zamiarze bezpośrednim, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Oszustwo jest przestępstwem materialnym, na co wskazuje znamię czynnościowe "doprowadza". Dokonanie oszustwa następuje zatem dopiero z chwilą niekorzystnego rozporządzenia mieniem (wyr. SN z 15.11.2002 r., IV KKN 618/99, Prok. i Pr. – wkł. 2003, Nr 6, poz. 7), które pozostaje w związku przyczynowym z oszukańczymi metodami postępowania sprawcy (wyr. SN z 19.7.2007 r., V KK 384/06, KZS 2008, Nr 1, poz. 28; wyr. SA w Łodzi z 12.8.2014 r., II AKa 142/14, L.).

Między działaniami oskarżonego a podjęciem przez S. Z., Z. A., M. D. określonych dyspozycji majątkowych (zawarcie umowy i wydawanie towaru) zachodził związek przyczynowy. Gdyby pokrzywdzeni nie działali w błędzie i w zaufaniu do deklaracji P. M. polegających na gotowości wykonania świadczenia wzajemnego w umówionym terminie, na transakcję z oskarżonym z pewnością nie zdecydowaliby się. Wobec powyższego oskarżony bezsprzecznie wyczerpał znamiona przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie należało przyjąć, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach, o których mowa w art. 12 § 1 kk. N. ulega wątpliwości, że P. M. działał w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru.

W czasie popełnienia przez przypisanego mu czynu nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca jego bezprawność. N. zachodziły również żadne okoliczności wyłączające winę oskarżonego.

3.2. Podstawa prawna
skazania albo warunkowego
umorzenia postępowania
niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie
postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4. KARY, ŚRODKI KARNE, PRZEPADEK, ŚRODKI KOMPENSACYJNE
I ŚRODKI ZWIĄZANE Z PODDANIEM SPRAWCY PRÓBIE

Oskarżony

Punkt
rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku
odnoszący się
do przypisanego
czynu

Przytoczyć okoliczności

P. M.

- Sąd ważąc wobec oskarżonego wymiar kary kierował się dyrektywami wskazanymi w treści przepisu art. 53 kk i miał na względzie stopień społecznej szkodliwości, bacząc przy tym by dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oskarżonego. Sąd miał także na względzie cele zapobiegawcze i wychowawcze kary, jak też dyrektywy w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa

- przestępstwo określone w art. 286 § 1 kk zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8

- kara grzywny ani kara ograniczenia wolności (po zastosowaniu art. 37a § 1 kk) nie byłyby adekwatne do stopnia winy oskarżonego, jak również stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu

- w ocenie Sądu orzeczona kara 8 miesięcy pozbawienia wolności spełni cele wychowawcze i zapobiegawcze względem oskarżonego. Kierując się wyżej wymienionymi przesłankami przyjęto, że orzeczona kara będzie stanowiła dolegliwość adekwatną do popełnionego czynu, uświadomi oskarżonemu jego społeczną szkodliwość oraz skłoni go do przestrzegania porządku prawnego. W ocenie Sądu wysokość wymierzonej kary jest zasadna i adekwatna do całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie i odpowiada wymogom prewencji ogólnej, spełniając potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa

- Sąd wymierzając karę miał na uwadze znaczny stopień winy oskarżonego. Oskarżony jest osobą dorosłą, nie zachodzą jakiekolwiek wątpliwości co do jego poczytalności, wobec czego w czasie czynu mógł w pełni rozpoznać jego znaczenie i pokierować swoim postępowaniem

-oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu Sąd miał na uwadze dyrektywy określone w art. 115 § 2 kk. Sąd uznał, że stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego jest znaczny

- Sąd uwzględnił przede wszystkim: wysokość powstałej szkody i związaną z tym motywację (uzyskanie korzyści majątkowej), pokrzywdzenie czynem trzech osób, czas popełnienia czynu - ponad rok, popełnienie czynu z zamiarem bezpośrednim oraz to że czyn oskarżonego godził w pewność obrotu gospodarczego i wzajemne zaufanie jego uczestników

- Sąd jako okoliczność łagodzącą potraktował uprzednią niekaralność oskarżonego, oraz dokonanie naprawienia szkody na rzecz wszystkich pokrzywdzonych, należy jednak podkreślić, iż nastąpiło to dopiero na końcowym etapie postępowania, po ponad dwóch latach od ostatniego przestępczego działania oskarżonego

- Sąd nie dopatrzył się okoliczności obciążających

- zgodnie z art. 69 § 1 kk, zawieszając P. M. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności Sąd zważył na to, że jej wymiar nie przekracza 1 roku, w czasie popełnienia przestępstw oskarżony nie był skazany na karę pozbawienia wolności oraz że jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa

- Sąd miał na uwadze także przesłanki wskazane w art. 69 § 2 kk. Sąd wyraża przekonanie, że wykonanie kary bezwzględnej pozbawienia wolności nie jest niezbędne dla resocjalizacji oskarżonego. W ocenie Sądu, P. M. nie można uznać za osobę, która wchodzi stale w konflikt z prawem i wymaga izolacji z uwagi na stwarzane niebezpieczeństwo. Co więcej, warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności nie oznacza, że oskarżony pozostanie bezkarny. W przypadku nieprawidłowego przebiegu wyznaczonego okresu próby, zawsze będzie można zarządzić wykonanie oskarżonemu kary pozbawienia wolności. W ocenie Sądu, sam fakt skazania oraz możliwość zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności skłoni oskarżonego do przemyślenia swego postępowania oraz do powrotu na drogę poszanowania porządku prawnego

- na podstawie art. 70 § 1 kk Sąd wyznaczył okres próby na 2 lata. W ocenie Sądu, wskazany okres próby będzie wystarczający do osiągnięcia celu instytucji probacji, jak również pozwoli zweryfikować trafność prognozy kryminologicznej postawionej wobec oskarżonego, a jednocześnie skontrolować postawę i zachowanie oskarżonego w tym czasie

- na podstawie art. 72 § 1 pkt 4 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do wykonywania pracy zarobkowej;

- ustabilizowanie życia zawodowego będzie służyło pozytywnemu przebiegowi okresu próby w przypadku oskarżonego

5. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA ZAWARTE W WYROKU

Oskarżony

Punkt
rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku
odnoszący się
do przypisanego
czynu

Przytoczyć okoliczności

6. INNE ZAGADNIENIA

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował
określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez
stronę

7. KOSZTY PROCESU

Punkt

rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. A. kwotę 1176 złotych (koszty ustanowienia pełnomocnika) tytułem poniesionych przez niego kosztów procesu, zgodnie ze stawkami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).

Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. Z. kwotę 1176 złotych (koszty ustanowienia pełnomocnika) tytułem poniesionych przez niego kosztów procesu, zgodnie ze stawkami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).

Mając na uwadze sytuację majątkową oskarżonego, Sąd na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego od opłaty sądowej, a wydatkami poniesionymi w sprawie obciąża Skarb Państwa.

8. PODPIS

II K 170/21

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE