Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. S.

z udziałem D. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 stycznia 2022 r. sygn.: (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od wnioskodawcy S. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

Sygn. akt V U 151/22

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 12 stycznia 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. stwierdził, że, D. J. jako pracownik u płatnika składek S. S., nie podlegał od 3 września 2021 roku do 2 grudnia 2021 roku ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż całokształt okoliczności sprawy przemawia za przyjęciem, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru i w konsekwencji nie może ona rodzić skutków prawnych i stanowić podstawy do uznania, że osoba, która zawarła taką umowę podlega ubezpieczeniom społecznym.

W odwołaniu S. S. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że D. J. podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia u płatnika składek od dnia 3 września 2021 roku do 2 grudnia 2021 roku.

Uczestnik przyłączył się do stanowiska wnioskodawcy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik S. S. od 2003 roku prowadzi działalność gospodarczą w W.. Przedmiotem działalności są roboty związane z budową dróg i autostrad.

(dowód: zeznania płatnika – protokół rozprawy z 25 października 2022 roku)

D. J. urodził się w (...) roku. Ma wykształcenie zawodowe. Z zawodu jest mechanikiem samochodowym. Uczestnik nie ma dokumentów potwierdzających jego zatrudnienie, gdyż nie był formalnie zatrudniony. Pracował bez umowy. Około 20 lat temu pracował w (...) i wtedy dostał przepukliny kręgosłupa. Od tego momentu nie pracował już przy ciężkich pracach fizycznych. Sezonowo wyjeżdżał za granice do pracy przy warzywach lub kwiatach.

Od 2014 roku był zgłoszony w (...) jako osoba bezrobotna. W 2015 roku (...) zaproponował mu pracę fizyczną w (...). Uczestnik odmówił przyjęcia tej pracy z uwagi na to, że była dla niego zbyt ciężka.

Uczestnik z powodu przepukliny kręgosłupa (bólów kręgosłupa) leczy się neurologicznie od 5 lat u dr P.. Nie miał operacji na przepuklinę.

(dowód: zeznania uczestnika – protokół rozprawy z 25 października 2022 roku, kwestionariusz osobowy – k. 1 i 4 akt osobowych, oświadczenie uczestnika z 3.09.2021 roku – k. 9 akt osobowych)

We wrześniu 2020 roku płatnik wygrał przetarg ogłoszony przez Gminę M. T. M.. na przebudowę ulic w osiedlu (...) w T.

W dniu 6 października 2020 roku płatnik podpisał z Gminą M. T. M.. umowę na przebudowę ulic w osiedlu (...) w T. W ramach tej umowy płatnik wykonywał na jezdni ulic: (...) nawierzchnię z betonowej kostki brukowej oraz chodniki obustronne i zjazdy z betonowej kostki brukowej.

Prace budowlane płatnik rozpoczął 26 października 2020 roku, a zakończył 30 września 2021 roku.

W dniu 7 października 2021 roku nastąpił protokolarny odbiór końcowy w/w robót budowlanych.

(dowód: protokół odbioru końcowego robót budowlanych – k. 3-4 akt)

Płatnik i uczestnik znają się z widzenia, gdyż mieszkają niedaleko siebie (okoliczność bezsporna)

W dniu 23 kwietnia 2021 roku D. J. odbył instruktaż ogólny w dziedzinie bhp, który przeprowadził mu J. M..

(dowód: karta szkolenia wstępnego – k. 13 akt)

Pod koniec sierpnia 2021 roku płatnik odbył z uczestnikiem rozmowę kwalifikacyjną.

(dowód: zeznania świadka M. B.- protokół rozprawy z 25 października 2022 roku)

W dniu 3 września 2021 roku S. S. podpisał z D. J. umowę o pracę na okres próbny od 3 września 2021 roku do 2 grudnia 2021 roku. Zgodnie z tą umową D. J. miał pracować na stanowisku pomocnika brukarza w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym odpowiadającym minimalnemu wynagrodzeniu 2800zł. brutto. Wynagrodzenie wnioskodawca miał mieć wypłacane do rąk własnych. Uczestnik miał pracować na terenie całego kraju oraz w siedzibie firmy płatnika w W.. Termin rozpoczęcia pracy strony określiły na 3 września 2021 roku.

(dowód: umowa o pracę - k.1 akt osobowych, oświadczenie – k. 12 akt osobowych )

Do zakresu obowiązków D. J. miało należeć:

- planowanie szczegółowego przebiegu i właściwej kolejności czynności technologicznych

- opracowywanie harmonogramu i sposobu stosowania materiałów

- wykonywanie nawierzchni brukarskiej i podbudowy drogowej

- renowacja i naprawa nawierzchni brukowych

- wykonywanie robót towarzyszących i odwodnienia

-dobieranie materiałów i narzędzi właściwych dla wykonania zadania

- współdziałanie z całym zespołem

- nadzorowanie jakości wykonanych robót

- weryfikowanie jakości stosowanych materiałów

- kontrolowanie stanu i jakości stosowanych narzędzi i sprzętu pomiarowego

- wykonywanie prac porządkowych w budynkach socjalnych, magazynowych

- pomoc w załadunku wyrobów

- zgłaszanie wszelkich awarii i usterek właścicielowi

- porządkowanie miejsca pracy

-przegląd i zgłaszanie narzędzi do naprawy/konserwacji

(dowód: zakres czynności pracownika – k. 2-2 odwrót akt osobowych)

W dniu 3 września 2021 roku płatnik wystawił uczestnikowi skierowanie na badanie lekarskie wstępne.

(dowód: skierowanie – k. 2 akt osobowych)

W dniu 7 września 2021r. D. J. złożył płatnikowi orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku pomocnika brukarza. Uczestnik nie informował lekarza o tym, że leczy się neurologicznie z powodu przepukliny kręgosłupa od 5 lat.

(dowód: orzeczenie lekarskie–k. 3 akt osobowych, zeznania uczestnika - protokół rozprawy z 25 października 2022 roku)

W dniu 13 września 2021 roku płatnik zgłosił wnioskodawcę do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę z 3 września 2021 roku (okoliczność bezsporna).

Na prośbę żony płatnika A. S. I. P. w dniu 13 września 2021 roku umieściła w (...) (...) internetowe ogłoszenie, że płatnik zatrudni brukarzy. Ogłoszenie wygasło 4 października 2021 roku. Wcześniejsze ogłoszenie w (...) (...) o zatrudnieniu przez płatnika brukarzy zamieściła w dniu 12 stycznia 2021 roku. Ogłoszenie to wygasło 26 stycznia 2021 roku.

Na prośbę żony płatnika A. S. I. P. zamieściła w dniach 13-14 września 2021 roku ogłoszenie także na (...) o tym, że płatnik zatrudni osobę przy układaniu kostki brukowej oraz brukarza. Wcześniejsze ogłoszenie dotyczące pracy u płatnika w charakterze brukarza I. P. umieściła na (...) 15 czerwca 2021 roku.

I. P. pracuje razem z żoną płatnika w Zakładzie (...) prowadzonym przez teścia płatnika K. M. w W., jako specjalista ds. kadr.

Osoby chętne do pracy u płatnika przesyłały internetowo w odpowiedzi na te ogłoszenia swoje życiorysy. I. P. przekazywała je żonie płatnika.

(dowód: ogłoszenie – k.30 akt, k. 32 akt, zeznania I. P. – protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2022 roku)

W dniu 6 października 2021 roku D. J. złożył płatnikowi zwolnienie lekarskie. Uczestnik stał się niezdolny do pracy z powodu bólu kręgosłupa. Do pracy do płatnika nie wrócił. Płatnik nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawcy w charakterze pomocnika brukarza aż do dnia 13 kwietnia 2022 roku.

(dowód: zeznania uczestnika - protokół rozprawy z 25 października 2022 roku, zeznania płatnika - protokół rozprawy z 25 października 2022 roku, umowa o pracę z 13.04.2022 roku – k. 27 akt)

W spornym okresie u płatnika pracowali:

- K. B. na stanowisku operatora sprzętu budowlanego

- A. K. na stanowisku operatora sprzętu budowlanego

- Ł. W. na stanowisku pomocnika brukarza ( w okresie od 1 września do 12 września 2021 roku przebywał na urlopie wypoczynkowym

- K. K.

- M. B. – pracownik biurowy- kosztorysant

Wszyscy zatrudnieni przez płatnika pracownicy zarabiają minimalne wynagrodzenie. Pracownicy pracują od poniedziałku do piątku od 7 do 15.

Uczestnik podpisał się na listach obecności u płatnika za sporny okres. Listy obecności były do podpisu w biurze płatnika w W..

(dowód: lista obecności-k. 26 akt ZUS, lista wynagrodzeń – k. 27 akt ZUS, zeznania świadka M. B.- protokół rozprawy z 25 października 2022 roku, zeznania świadka K. B.- protokół rozprawy z 25 października 2022 roku, zeznania świadka A. K.- protokół rozprawy z 25 października 2022 roku))

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) osoby pozostające w stosunku pracy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu. Art. 13 tej ustawy stanowi zaś w punkcie 1, że pracownicy podlegają wskazanym ubezpieczeniom społecznym od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Z przepisów tych wynika, że podstawową przesłanką objęcia zakresem ubezpieczenia społecznego jest posiadanie statusu pracownika. Pracownikiem zostaje się przez nawiązanie stosunku pracy. Stosownie do treści art. 22§1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Na treść stosunku pracy składają się zatem wzajemne prawa i obowiązki stron stosunku pracy (pracownika i pracodawcy). Zasadniczym elementem konstrukcyjnym stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do osobistego wykonywania pracy na rzecz pracodawcy za wynagrodzeniem. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania czyli pod kierownictwem pracodawcy. Pracownik nie odpowiada jednak za wynik pracy, ale za samo staranne świadczenie pracy.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy zawarta przez płatnika i uczestnika w dniu 3 września 2021 roku umowa o pracę jest umową ważną, która rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy zarzucił bowiem, że umowa ta została zawarta li tylko dla pozoru, celem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego i jako taka jest nieważna.

O pozorności danej umowy decydują okoliczności wynikające z art. 83 § 1 k.c., które muszą występować w momencie składania przez strony oświadczeń woli. Czynność prawna pozorna charakteryzuje się trzema elementami, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli, albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałoby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Ponadto, aby uznać czynność prawną za pozorną adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na złożenie tego oświadczenia jedynie dla pozoru. Czynność prawna jest zawarta dla pozoru wówczas, gdy strony stwarzają pozór rzeczywistego dokonania czynności prawnej o określonej treści, podczas gdy tak naprawdę nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych.

Wobec zakwestionowania przez organ rentowy ważności zawartej przez strony umowy o pracę, na skarżącym zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania, że podpisując umowę w istocie uczestnik zobowiązał się i rzeczywiście świadczył pracę na rzecz płatnika i pod jego kierownictwem, a ten pracę tę przyjmował i płacił jej za nią umówione wynagrodzenie.

Skarżący nie sprostał temu obowiązkowi.

Przede wszystkim należy podnieść, że z zeznań uczestnika wynika, że nie był on zdolny do pracy na stanowisku pracownika brukarza. Praca ta jest bowiem ciężką pracą fizyczną, a tej z racji występującego u niego schorzenia: przepukliny kręgosłupa, D. J. nie był w stanie wykonywać. D. J. zeznał, że przepuklinę kręgosłupa zdiagnozowano u niego ok. 20 lat temu, a od co najmniej lat pięciu z powodu bólów kręgosłupa z tym związanych, leczy się stale neurologicznie. Stopień nasilenia schorzenia – jak wynika z zeznań uczestnika – był przyczyną odmowy przyjęcia przez uczestnika oferty pracy w (...) w 2015 roku. Uczestnik zeznał, że nie jest w stanie wykonywać tak ciężkiej pracy. Niewątpliwie praca pomocnika brukarza także należy do ciężkich prac fizycznych. Skoro zatem uczestnik nie był w stanie pracować w (...) 7 lat temu, a stopień nasilenia choroby choćby z uwagi na wiek uczestnika (51 lat) oraz to, że od 6 października 2021 roku otrzymał zwolnienie lekarskie z powodu schorzenia kręgosłupa, na którym przebywał przez pełen okres zasiłkowy czyli pół roku, z pewnością nie uległ zmniejszeniu, jak nie zwiększeniu, to również w dacie podpisania umowy o pracę 3 września 2021 roku skarżący takiej zdolności do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej nie posiadał. Okoliczności tej nie zmienia przedłożone przez płatnika zaświadczenie lekarskie z 7 września 2021 roku, w którym lekarz stwierdził, że uczestnik jest zdolny do pracy na stanowisku pomocnika brukarza. Z zeznań bowiem uczestnika wynika, że wizyta u lekarza była bardzo krótka i nie informował go o tym, że choruje na przepuklinę kręgosłupa, która uniemożliwia mu ciężką pracę fizyczną. Nie przedstawił też lekarzowi dokumentacji medycznej z leczenia neurologicznego. Wszystko to świadczy o tym, że zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku pomocnika brukarza zostało uzyskane przez uczestnika na skutek zatajenia przed lekarzem istotnych okoliczności dotyczących jego stanu zdrowia. Z uwagi na to, że lekarz nie dysponował wiedzą na temat aktualnego stanu zdrowia uczestnika przed wystawieniem zaświadczenia, dokument ten nie świadczy o zdolności uczestnika do pracy na stanowisku pomocnika brukarza. Co znamienne uczestnik nie chciał by pomimo zobowiązania Sądu nie złożył dokumentacji medycznej dotyczącej swojego stanu zdrowia. A zatem nie chciał by Sąd poznał jego stan zdrowia w dacie rzekomego podjęcia zatrudnienia. Wszystko to świadczy o tym, że uczestnik doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że stan zdrowia nie pozwalał mu na wykonywanie pracy pomocnika brukarza i podpisując umowę o pracę z płatnikiem nie zamierzał takiej pracy w ogóle wykonywać i jej nie wykonywał. Nie był bowiem zdolny do jej wykonywania.

Dodatkowo trzeba zauważyć, że zaświadczenie lekarskie zostało wystawione dopiero 7 września 2021 roku, podczas gdy uczestnik miał rzekomo podjąć pracę już 3 września 2021 roku.

Z kolei z karty szkolenia wstępnego z zakresu bhp wynika, że uczestnik odbył instruktaż ogólny – co potwierdził własnoręcznym podpisem – w dniu 23 kwietnia 2021 roku, a zatem na ponad 4 miesiące przed formalnym zatrudnieniem 3 września 2021 roku.

Instruktaż stanowiskowy na stanowisku pomocy brukarza miał 3-4 września 2021 roku przeprowadzić uczestnikowi J. M., ale na dokumencie z tego szkolenia k. 13 akt osobowych brak daty i czytelnego podpisu osoby szkolącej, co uniemożliwia uznanie, że uczestnik w istocie takie szkolenie przeszedł.

Rację ma także ZUS, że skarżący nie miał potrzeby zatrudniania uczestnika jako pomocy brukarza 3 września 2021 roku, gdyż 30 września 2021 roku płatnik zakończył kontrakt na przebudowę ulic w osiedlu (...) w T., a w dniu 7 października 2021 roku nastąpił protokolarny odbiór robót budowlanych. Z zeznań płatnika wynika, że w 2021 roku był to jedyny kontrakt, który miał w realizacji. Skoro zatem płatnik realizował ów kontrakt z powodzeniem od 26 października 2020 roku, a we wrześniu 2021 roku nastąpiło zakończenie tej budowy, to nie było potrzeby zatrudniania kolejnego pracownika, skoro stan zatrudnienia pracowników fizycznych u płatnika we wrześniu 2021 roku nie uległ zmniejszeniu. Płatnik dysponował wystarczającą ilością osób, by ten kontrakt dokończyć, bez pomocy uczestnika. Ponadto niecelowym było zatrudnianie pracownika we wrześniu 2021 roku na okres do grudnia 2021 roku, gdyż kontrakt zgodnie z umową miał zostać zrealizowany do 30 września 2021 roku, a kolejnego zlecenia płatnik nie miał. Płatnik sam przyznał, że sezon zimowy jest dla niego sezonem martwym i jeżeli zatrudnia nowych pracowników to od wiosny do jesieni.

Nie jest też prawdą, że uczestnik zgłosił się do płatnika w odpowiedzi na ogłoszenie w prasie i olx. Należy zauważyć, że ogłoszenia płatnika w prasie i na olx o poszukiwaniu osób do układania kostki brukowej ukazały się dopiero w dniach 13-14 września 2021 roku, a umowa o pracę została podpisana przez strony już 3 września 2021 roku, a zatem przed ukazaniem się tego ogłoszenia. Z kolei rozmowę kwalifikacyjna strony odbyły już w sierpniu 2021 roku, jak zeznała pracownika płatnika M. B., która była świadkiem tej rozmowy. Wcześniejsze ogłoszenie płatnika o poszukiwaniu osób do układania kostki brukowej pochodziło z czerwca 2021 roku i było aktywne jedynie do końca czerwca 2021 roku. Z tego wynika, że uczestnik nie dowiedział się o pracy u płatnika z ogłoszenia, jak zeznały strony. Z zeznań stron wynika, że strony znały się od dawna, z uwagi na to, że blisko siebie zamieszkują.

Pozwala to wnioskować, że płatnik wiedział o sytuacji uczestnika i podpisując z nim umowę o pracę chciał mu pomóc jako znajomemu w nabyciu ochrony ubezpieczeniowej. Płatnik zatrudnił bowiem uczestnika mimo, że ten nie załączył mu jakichkolwiek świadectw pracy, ani nie wymienił nawet w kwestionariuszu osobowym informacji o przebiegu poprzedniego zatrudnienia. Zważywszy, że uczestnik w dacie ubiegania się o zatrudnienie miał 51 lat, każdego pracodawcę zaintrygował by fakt braku informacji o poprzednich pracodawcach. Z kwestionariusza osobowego uczestnika wynika bowiem, że aż do 51 roku życia nigdzie zawodowo nie pracował. Pomimo to, płatnik uznał go za dobrego kandydata do wykonywania ciężkiej fizycznej pracy pomocnika brukarza i zatrudnił go na krótki okres próbny choćby dwóch tygodni, ale od razu całych trzech miesięcy, pomimo że wiedział iż będzie miał dla niego pracę jedynie przez niecały miesiąc do 30 września 2021 roku, bo tak kończył się jedyny posiadany przez niego wówczas kontrakt.

O zatrudnieniu uczestnika nie świadczy fakt podpisania przez niego list obecności w spornym okresie co potwierdzili wszyscy świadkowie. Podpisywanie list obecności przez uczestnika miało jedynie uwiarygodnić fakt jego pracy. W żadnym jednak wypadku nie jest dowodem na faktyczne jej wykonywanie. O wykonywaniu pracy nie świadczy bowiem podpisana lista obecności, ale rzeczywiście wykonywane obowiązki pracownicze. Tym samym potwierdzona przez świadka M. B. okoliczność podpisywania przez uczestnika list obecności w spornym okresie, nie jest wystarczająca dla uznania, że w tym okresie faktycznie u płatnika pracował. Tak samo jak odbycie przez strony rozmowy kwalifikacyjnej przed podpisaniem umowy o prace.

Zeznania świadka I. P. nie miały znaczenia dla rozpoznania sprawy, gdyż świadek nie jest pracownicą płatnika, nie przygotowywała dokumentów dotyczących zatrudnienia uczestnika, a swoją wiedzę o zatrudnieniu uczestnika przez płatnika miała li tylko ze słyszenia od żony płatnika.

Sąd nie dał wiary świadkom K. B. i A. K. w części, w której zeznali, że uczestnik w spornym okresie pracował jako pomocnik brukarza u płatnika. Świadkowie pracowali u płatnika w spornym okresie jako operatorzy maszyn budowlanych, a zatem wykonywali zupełnie inne prace niż brukarze czy pomocnicy brukarzy. Świadkowie nie mogli zatem pracować z uczestnikiem, który miał wszak wykonywać obowiązki pomocnika brukarza. Należy zauważyć, że świadkowie nie wiedzieli nawet kto pracował u płatnika jako brukarz, co świadczy o tym, że nie mieli żadnego kontaktu z pracą brukarzy. Tym bardziej jest dziwne, że świadkowie pamiętają uczestnika, który miał pracować przez zaledwie miesiąc u płatnika jako pomoc brukarza. Natomiast w ogóle nie pamiętają samego brukarza, który przecież musiał być zatrudniony przez płatnika od początku rozpoczęcia wykonywania kontraktu na przebudowę ulic osiedla (...), bo ten polegał na układaniu kostki brukowej, a zatem od 26 października 2020 roku do 30 września 2021 roku. Wszystko to świadczy o tym, że zeznania świadków K. B. i A. K. zostały złożone na potrzeby sprawy, pewnie na prośbę skarżącego, który jest nadal pracodawcą świadków.

Osobą, która mogłaby potwierdzić fakt pracy uczestnika jako pomocy brukarza byłby pracownik, który w spornym okresie pracował jako brukarz u płatnika i korzystał z pomocnika. Ale tej osoby nie był nawet w stanie wskazać sam uczestnik, mimo że to on miał pomagać brukarzowi.

Należy podnieść, że w spornym okresie płatnik zatrudniał już pomocnika brukarza Ł. W.. Wprawdzie w aktach jest pisemne oświadczenie tego pracownika z 4 lutego 2022 roku, o tym że także uczestnik wykonywał razem z nim prace jako pomocnik brukarza. Nie mniej takie oświadczenie jest tylko dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., a zatem nie korzysta z domniemania prawdziwości jak to mam miejsce w przypadku dokumentów urzędowych z art. 244 k.p.c. Prawdziwość oświadczenia z 4 lutego 2022 roku została zanegowana przez ZUS. W takiej sytuacji to płatnik, jako osoba chcąca skorzystać z tego dokumentu prywatnego, miał obowiązek wykazać jego prawdziwość stosownie do treści art. 253 zd. 2 k.p.c., czego nie uczynił. Nie podjął nawet takiej próby, gdyż nie zgłosił w charakterze świadka Ł. W..

Uczestnik, który rzekomo pracował codziennie jako pomoc brukarza u płatnika, nie był w stanie wskazać nie tylko z kim pracował, ale nawet nie potrafił wymienić czynności, które wykonywał od poniedziałku do piątku przez osiem godzin dziennie. Co więcej uczestnik nie był nawet pewien gdzie pracował, pomimo że zamieszkuje w T., w końcu wskazał, że pracował na osiedlu (...). Tymczasem płatnik realizował prace przy układaniu kostki brukowej na zupełnie innym osiedlu, gdzie indziej położonym, a mianowicie osiedlu (...). Prowadzi to do wniosku, że uczestnik faktycznie nie świadczył pracy na rzecz płatnika w spornym okresie.

Wszystko to świadczy o tym, że strony podpisując umowę o pracę z dnia 3 września 2021 roku, nie chciały faktycznie względem siebie się zobowiązywać jak pracownik i pracodawca.

Przedstawione na okoliczność pracy dokumenty w postaci umowy o pracę, zakresu obowiązków, zaświadczenia lekarskiego, list obecności, list płac, miały li tylko stworzyć pozory pracy.

Poza przedstawieniem formalnych dowodów pracy płatnik nie wykazał bowiem, aby od 3 września 2021 roku uczestnik rzeczywiście świadczył pracę na rzecz płatnika zgodnie z przyjętym na siebie zobowiązaniem wynikającym z umowy o pracę.

Dlatego Sąd uznał, że umowa o pracę była zawarta jedynie dla pozoru, gdyż uczestnik faktycznie nie wykonywał na rzecz skarżącego pracy. Uczestnik nie wrócił do pracy po zwolnieniu lekarskim, a zatem nie był zainteresowany dalszą pracą, co przemawia za tym, że podpisując umowę o pracę nigdy nie miał zamiaru świadczyć pracy na rzecz płatnika.

Z tych względów Sąd Okręgowy nie dał wiary skarżącemu i uczestnikowi w części w jakiej twierdzili, że uczestnik rzeczywiście świadczył w spornym okresie na rzecz płatnika pracę jak pracownik, a ten pracę tą przyjmował. Skarżący i uczestnik jako strony fikcyjnej umowy o pracę były niewątpliwie zainteresowane tym, żeby powyższe nie wyszło na jaw.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dostarczyło wiarygodnych dowodów na wykonywanie przez uczestnika przyjętych na siebie obowiązków pracowniczych na rzecz płatnika w ramach pracowniczego stosunku.

Całokształt okoliczności związanych z zatrudnieniem wnioskodawcy przemawia za uznaniem, iż zawarta umowa o pracę była umową zawartą jedynie dla pozoru. Fakt, że oświadczenia stron umowy zawierają określone w art. 22 k.p. formalne elementy umowy o pracę, nie oznacza, że umowa taka jest ważna. Jeżeli strony nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy, w szczególności jeżeli nie doszło do podjęcia i wykonywania pracy, a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, umowa taka jest pozorna - art. 83 k.c." (wyrok SN z dnia 18 maja 2006 r., II UK 164/05, PiZS 2006, nr 9, s. 33). Podobnie: "umowę o pracę uważa się za zawartą dla pozoru (art. 83 § 1 k.c.), jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z pracy" (wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 321/04, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 190). Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 maja 2015 roku, wydanym w sprawie III AUa 1031 /14, stwierdzając, że w przypadku pozorności umowy o pracę zamiarem stron nie jest faktyczne nawiązane stosunku pracy, a w konsekwencji jej wykonywanie. Istotą zawarcia umowy dla pozoru jest wprowadzenie innych podmiotów w błąd co do tego, że umowa została zawarta(wyrok SA w Łodzi z dnia 20 maja 2015 roku, III AUa 1031/14, LEX nr 1747255).

Dla ustalenia, iż umowa nie jest pozorna nie wystarczy zatem sporządzenie umowy o pracę i stosownej dokumentacji oraz opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne za osobę zgłoszoną do ubezpieczenia, jak w przedmiotowej sprawie. Podleganie ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Skarżący nie wykazał, aby uczestnikowi służył status pracownika, gdyż nie przedstawiał dowodów na rzeczywiste świadczenie pracy przez uczestnika w spornym okresie zgodnie z przyjętym przez niego zakresem obowiązków, osiem godzin dziennie. Pozwala to na postawienie wniosku, że celem zawarcia przez płatnika z uczestnikiem umowy o pracę było nie faktyczne świadczenie pracy, ale wyłącznie uzyskanie świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych w związku z niezdolnością do pracy.

W świetle powyższego zaistniały prawne i faktyczne podstawy do przyjęcia, iż strony umowy o pracę z dnia 3września 2021 roku zawarły ją dla pozoru. Umowa taka jest bezwzględnie nieważna (art. 83 § 1 k.c.). Czyni to prawidłowymi ustalenia ZUS w zaskarżonej decyzji, iż uczestnik z tytułu zawarcia umowy o pracę z płatnikiem składek, nie podlega ubezpieczeniom społecznym - emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu w spornym okresie.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.