Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1006/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Teresa Kalinka

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2022 r. w Gliwicach

sprawy J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 1 września 2022 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób , że przyznaje J. D. prawo do emerytury górniczej od dnia 1 sierpnia 2022 roku.

(-) sędzia Teresa Kalinka

Sygn. akt VIII U 1006/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 września 2022r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu J. D. prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż decyzją z dnia 12 stycznia 2015 roku została już ubezpieczonemu przyznana emerytura górnicza bez względu na wiek i brak jest możliwości ponownego ustalenia prawa do emerytury górniczej na podstawie tej samej ustawy.

Odwołanie od decyzji złożył ubezpieczony.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w skarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony J. D. urodził się w dniu (...), a zatem (...) roku ukończył 55 lat życia.

Decyzją z dnia 12 stycznia 2015 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo
do emerytury górniczej bez względu na wiek na podstawie art.50e ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – od daty nabycia uprawnień do emerytury, tj. od dnia 12 grudnia 2014 roku.

Wypłata emerytury została zawieszona, ponieważ ubezpieczony kontynuował zatrudnienie. Stosunek pracy z (...) S.A. ustał w dniu 17 lutego 2015 roku (świadectwo pracy, k. 61 akt ZUS).

Po dacie nabycia uprawnień do emerytury, tj. po dniu 12 grudnia 2014 roku ubezpieczony zatrudniony był jeszcze 2 miesiące w (...) S.A. do dnia rozwiązania stosunku pracy w dniu 17 lutego 2015 roku.

Z zaświadczenia wystawionego przez pracodawcę A. Z. wynika, że ubezpieczony był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia od 1 października 2019 roku i pracował tam nadal do chwili wystawienia zaświadczenia w dniu 30 września 2022 roku.

W świetle powyższego u pracodawcy, o którym mowa wyżej ubezpieczony przepracował kolejne 28 miesięcy, co w sumie z dwoma miesiącami przepracowanymi w (...) po nabyciu prawa do emerytury, daje wymagane ustawą 30 miesięcy podlegania ubezpieczeniu.

Organ rentowy w decyzji z dnia 13 lipca 2015 roku (k. 105 akt ZUS) okres pracy górniczej przeliczył z zastosowaniem przeliczników górniczych: 236 miesięcy x 1,8; 62 miesiące x 1,5, łącznie 517,80 miesiąca.

W dniu 17 sierpnia 2022 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa
do nowej emerytury górniczej i w rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego jako okoliczności jednoznacznie wynikające z tych dowodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do kolejnej emerytury górniczej, a to na podstawie art.50a ust.1 ustawy
z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
( t.j. Dz.U. z 2022r., poz.504 ) w związku z ukończeniem 55 roku życia w sytuacji, gdy wcześniej zostało mu ustalone prawo do emerytury górniczej na podstawie art.50e ustawy – emerytura górnicza bez względu na wiek. Przyznania kolejnej emerytury górniczej pozwalałoby ubezpieczonemu - przy legitymowaniu się co najmniej 30 - letnim okresem ubezpieczenia po przyznaniu pierwszej emerytury - na przeliczenie świadczenia od nowej kwoty bazowej w zakresie części socjalnej ( 24% ), zgodnie z art.53 ust.4 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art.50a ust. 1 ustawy prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej
co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z ust. 2 tegoż przepisu, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

W uzasadnieniu do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 marca 2013r. sygn. akt III AUa 1117/12 Sąd ten wskazał, że przewidziana w art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej – pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie.

Analizowane przez Sąd Apelacyjny przesłanki nabycia emerytury górniczej odnosiły się do dwóch ustępów tego samego przepisu tj. art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalno – rentowej. Tym samym Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, iż emerytura górnicza przewidziana na podstawie art. 50a ust. 1 jest świadczeniem tożsamym rodzajowo z emeryturą górniczą przewidzianą w art. 50a ust. 2, oba te przepisy regulują bowiem nabycie prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wymaganego wieku, tj. 55 i 50 lat życia.

W tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach zaznaczył,
że ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wśród rodzajów emerytur górniczych rozróżnia emeryturę górniczą bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, w przypadku wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 25 lat przyznawaną na podstawie jej art. 50e ust. 1 ustawy oraz przewidzianą w art.50a ustawy emeryturę górniczą w obniżonym wieku 55 lub 50 lat, przy 10 lub 15-letnim okresie pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat).

Zatem są to dwa różne świadczenia.

Sąd podziela również stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego
z 17 grudnia 2014r. sygn. I UK 169/14 (LEX nr 1642866), że obecny art. 50e ustawy
emerytalnej, będący odpowiednikiem dawnego art. 48 tej ustawy, statuuje własny, odrębny
od art. 50a ustawy układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25 - letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z 1 kwietnia 2014r., I UK 366/13 (LEX nr 1455428).

Przepisy te różnią się zatem w zakresie koniecznych przesłanek zarówno okresami wymaganej pracy górniczej: art. 50a ust. 1 i 2 ustawy wymaga legitymowania
się odpowiednio okresem 20 i 25 pracy górniczej i równorzędnej, w tym okresem odpowiednio 10 i 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1, art. 50e ust. 1 wymaga wykazania 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z uwzględnieniem ust. 2.), jak też różnią się co do przesłanki osiągnięcia wymaganego wieku w art. 50a ust. 1 i 2 i jej braku w art. 50e ust. 1.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego sprawy wynika, że ubezpieczony posiada wymagany w art. 50a ust.1 ustawy 25 – letni okres pracy górniczej, w tym konieczny okres pracy górniczej z art.50c ust.1 ustawy emerytalnej, ukończył wiek emerytalny 55 lat, a nadto nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a więc spełnił wszystkie konieczne przesłanki z art. 50a ust.1 ustawy emerytalnej uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury górniczej z tej nowej podstawy prawnej.

W konsekwencji powyższego Sąd na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej
od 1 sierpnia 2022r., czyli od miesiąca zgłoszenia wniosku.

Zaznaczyć należy, że Sąd orzekał w zakresie prawa do świadczenia, gdyż tego wyłącznie dotyczyła zaskarżona decyzja, a Sąd jest związany jej przedmiotem. Zauważyć jednak należy, że przyznanie ubezpieczonemu prawa do „ nowej ” emerytury górniczej będzie uzasadniać przeliczenie mu świadczenia z zastosowaniem nowej kwoty bazowej do części socjalnej, zgodnie z art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

(-) Sędzia Teresa Kalinka