Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 2254/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie III C 647/21 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanej D. D. na rzecz powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.:

-

w punkcie pierwszym kwotę 51 153,25 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 9 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty,

-

w punkcie drugim kwotę 7 975 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

W dniu 29 maja 2017 roku D. D. zawarła ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki nr (...) z przeznaczeniem na spłatę pożyczek/kredytów w innych instytucjach finansowych.

Kwota pożyczki wynosiła 60 000,00 złotych, umowa została zawarta na okres od dnia 29 maja 2017 roku do dnia 11 maja 2027 roku, raty były płatne do dnia 11-go każdego miesiąca, przy czym 118 rat było w kwocie 702,60 złotych, zaś ostatnia rata wyrównawcza wynosiła 702,36 złotych. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 51 380,98 złotych. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (...) wynosiła 11,14 %, a całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia umowy wynosiła 83 609,16 złotych. Szacunkowy całkowity koszt kredytu wynosił 32 228,18 złotych. Szacunkowa wartość odsetek wynosiła 23 609,16 złotych. Pożyczkobiorca był zobowiązany ponieść następujące koszty: prowizja z tytułu udzielenia pożyczki - 1.254 złotych, opłatę za wypłatę pożyczki - 94,09 złotych, opłatę za przelew składki ubezpieczeniowej - 21,75 złotych.

Oprocentowanie pożyczki kształtowało się na podstawie zmiennej stopy procentowej wynoszącej w dniu zawarcia umowy 7%. Zmiana stopy procentowej miała mieć wpływ na należności Kasy z tytułu pożyczki, w tym na całkowity koszt kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Zmiana rocznej stopy oprocentowania następuje raz na kwartał kalendarzowy, w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy referencyjnej NBP, w zakresie oraz w kierunku, w jakim wysokość tej stopy uległa zmianie i o wartość równą zmianie, o ile zmiana nastąpiła w okresie obowiązywania umowy. Zarząd Kasy zobowiązany jest podjąć stosowną uchwałę o ustaleniu stopy procentowej w pierwszym miesiącu następującym po kwartale kalendarzowym, w którym nastąpiły wyżej opisane zmiany stopy referencyjnej. Zmieniona stopa procentowa obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym Zarząd Kasy podjął uchwałę o zmianie stopy procentowej. W przypadku zmiany stopy procentowej o każdej zmianie oprocentowania Kasa będzie informowała pożyczkobiorcę przed jej wykonaniem oraz przysyłała nowy harmonogram spłat (ust. 7 umowy).

Pożyczka zostanie wypłacona przelewem na rachunek bankowy pozwanej w całości w dniu 29 maja 2017 roku (ust. 6 umowy).

Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do dnia 11 maja 2027 roku. Spłata pożyczki miała następować w ratach miesięcznych płatnych bez wezwania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty pożyczki, który stanowi załącznik do umowy (ust. 13 umowy).

Wpłaty dokonywane przez pożyczkobiorcę na poczet spłaty pożyczki Kasa zaliczała w następującej kolejności:

- opłat z tytułu zwrotu kosztów ubezpieczenia,

- pozostałych opłat i prowizji,

- odsetek od kapitału przeterminowanego,

- wymagalnych odsetek za okresy obrachunkowe,

- kapitału przeterminowanego,

- odsetek naliczonych do dnia wpłaty,

- kapitału,

przy czym, należności są pobierane w kolejności od najstarszej wymagalnej raty spłaty (ust. 15 umowy).

Stosownie do ust. 21 umowy roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi dwukrotność stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych. Jak stanowi natomiast ust. 23 umowy w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, pobierane są odsetki wg stopy procentowej o jakiej mowa w pkt 21 umowy. […] Po upływie terminu wypowiedzenia umowa ulega rozwiązaniu, co oznacza postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności.

Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki było zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego TWÓJ WALOR, Towarzystwo (...) Kas Oszczędnościowo-Kredytowych z siedzibą w S.. Koszt zabezpieczenia wynosił 7.249,18 złotych. Kolejnym zabezpieczeniem był weksel in blanco (ust. 24 umowy).

Kasa zastrzegła sobie prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim jego wezwaniu listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy (ust. 29 umowy).

Na wniosek pożyczkobiorcy złożony w P. Kasy, Kasa może wyrazić zgodę na wakacje kredytowe polegające na zawieszeniu terminu płatności raty bez wydłużenia okresu na jaki została zawarta umowa tj. wysokość kolejnych rat będzie podwyższona proporcjonalnie o wysokość raty wobec której udzielono wakacji kredytowych (punkt 32 umowy).

W dniu 29 maja 2017 roku pożyczkodawca dokonał wypłaty kwoty pożyczki na rachunek pożyczkobiorcy wskazany w umowie.

Pozwana, od grudnia 2019 roku, zaprzestała dokonywania spłat pożyczki zgodnie z harmonogramem spłat.

Pismem z dnia 23 grudnia 2019 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania, którego łączna wysokość na dzień 23 grudnia 2019 roku wynosiła 704,53 złotych, na które składał się: zaległy kapitał 420,22 złotych, odsetki umowne: 282,38 złotych, odsetki karne: 1,93 złotych.

W piśmie tym poinformowano pożyczkobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Pismem z dnia 27 stycznia 2020 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty, pod rygorem wypowiedzenia umowy, zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania, którego łączna wysokość na dzień 27 stycznia 2020 roku wynosiła 1 415,31 złotych, na które składał się: zaległy kapitał: 833,53 złotych, odsetki umowne: 571,67 złotych, odsetki karne: 10,11 złotych.

W piśmie tym poinformowano pożyczkobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2020 roku, doręczonym pozwanej w dniu 22 kwietnia 2020 roku, powód wypowiedział D. D. umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Jednocześnie wezwał ją do dobrowolnej zapłaty całej wymagalnej zaległości wraz z odsetkami i kosztami windykacji w terminie 30 dni od doręczenia wypowiedzenia umowy. Łączna wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 15 kwietnia 2020 roku wynosiła 3 548,42 złotych, na które składał się: zaległy kapitał: 2 106,71 złotych, odsetki umowne: 1 406,29 złotych, odsetki karne: 35,42 złotych. Powód poinformował, również, że dnia 11 maja 2020 roku wymagalna będzie kolejna rata w wysokości 702,60 złotych, która zwiększy ww. zadłużenie.

W treści wypowiedzenia wskazano, że uregulowanie należności wraz z odsetkami we wskazanym w wypowiedzeniu terminie, spowoduje powrót do pierwotnego planu spłaty.

Pozwana dokonała na rachunek pożyczkodawcy następujących spłat tytułem pożyczki z dnia 29 maja 2017 roku:

- w dniu 11 lipca 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 sierpnia 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 września 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 października 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 listopada 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 grudnia 2017 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 stycznia 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 lutego 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 marca 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 kwietnia 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 maja 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 czerwca 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 lipca 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 sierpnia 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 września 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 października 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 listopada 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 grudnia 2018 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 stycznia 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 lutego 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 marca 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 kwietnia 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 maja 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 czerwca 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 lipca 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 sierpnia 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 września 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 października 2019 roku w kwocie 702,60 złotych;

- w dniu 11 listopada 2019 roku w kwocie 71,26 złotych;

- w dniu 29 listopada 2019 roku w kwocie 634,00 złotych;

- w dniu 17 marca 2020 roku w kwocie 15,00 złotych;

- w dniu 8 czerwca 2020 roku w kwocie 8,27 złotych.

Saldo zadłużenia pozwanej z tytułu spornej umowy kredytu na dzień 9 czerwca 2020 roku wynosiło 51 153,25 złotych, w tym 49.080,06 złotych tytułem niespłaconego kapitału pożyczki. 1.786,16 złotych tytułem zaległych odsetek umownych i 287,03 złotych tytułem zaległych odsetek za opóźnienie.

Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów złożonych przez stronę powodową uznając, iż nie zostały one zakwestionowane skutecznie przez pozwaną. W świetle art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy ocenił przedstawione dowody jako wiarygodne.

Odnosząc się do kwestionowanych przez stronę pozwaną dowodów w postaci wydruków z rachunku pozwanej (k. 23-25 akt sprawy) oraz zestawienia operacji (74-79 akt sprawy) Sąd Rejonowy ocenił je jako posiadające wystarczający walor dowodowy oraz wiarygodne, tym bardziej, że pozwana posiadając dostęp do historii własnego rachunku bankowego z łatwością mogła zweryfikować przedłożone samodzielnie sporządzone wydruki z rachunków czego nie uczyniła. W tej sytuacji, zdaniem Sądu Rejonowego, brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności złożonych przez powoda dowodów z dokumentów w postaci wydruków historii rachunku.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie i znajduje swoją podstawę prawną w art. 720 § 1 k.c. uznając, iż powód skutecznie wypowiedział pozwanej umowę pożyczki. W świetle zgormadzonego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie Sądu Rejonowego zarzut nieskuteczności wypowiedzenia umowy pozostawał niezasadny. Powód wykazał bowiem doręczenie stronie pozwanej wypowiedzenia, przedkładając kserokopię, poświadczoną za zgodność przez profesjonalnego pełnomocnika, pisma z wypowiedzeniem, jak i potwierdzenia jego doręczenia, a także dowody wskazujące na doręczenie pozwanej wezwania do zapłaty poprzedzającego wypowiedzenie umowy.

Sąd Rejonowy nie podzielił zarzutów strony pozwanej, iż powód nie przedstawił dowodu doręczenia pozwanej wezwań do zapłaty, poprzedzających wypowiedzenie umowy, o jakich mowa w art. 75c prawa bankowego. Powód przedłożył bowiem zarówno skierowane do pozwanej wezwania do zapłaty, jak i potwierdzenia ich nadania przesyłką poleconą na adres pozwanej, który to dowód nadania listu poleconego choć nie jest dowodem doręczenia go adresatowi, to jest dowodem dowodem prima facie, który stwarza domniemanie doręczenia i samo zaprzeczenie faktowi doręczenia nie wystarcza do obalenia tego dowodu. Sąd Rejonowy podkreślił przy tym, iż pozwana, poza negowaniem przedstawionych przez powoda dowodów, nie powołała jednak jakiejkolwiek okoliczności która wskazywałaby, iż strona pozwana nie mogła zapoznać się z treścią powyższych przesyłek, nie wykazała także (a nawet nie twierdziła), iż w dniach odpowiednio: 23 grudnia 2019 roku oraz 27 stycznia 2020 roku, powód nadał na jej adres pisma innej treści niż załączone do pozwu. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, iż omawiane wezwania do zapłaty zostały pozwanej skutecznie doręczone.

Sąd Rejonowy nie uznał także kolejnego zarzutu pozwanej kwestionującego umocowanie osoby podpisującej wezwanie do zapłaty oraz wypowiedzenie umowy tj. M. S. do składania oświadczeń woli w imieniu powoda. W tej kwestii Sąd I instancji wskazał, że w niniejszej sprawie pożyczkodawca był przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 1 k.c., który w zakresie swej działalności zajmował się m.in. udzielaniem pożyczek. Oświadczenie o wypowiedzeniu oraz wezwania do zapłaty zostały podpisane przez osobę posługującą się pieczęcią ze wskazaniem stanowiska służbowego tej osoby oraz przy zastosowaniu wzorca stosowanego przez powoda. Zawierały one dokładne wyliczenia zadłużenia pozwanej na chwilę składania oświadczeń, jak również jej dane osobowe oraz numer rachunku do spłaty, które to informacje, co oczywiste, znane mogły być jedynie pożyczkodawcy. Stanowiły do tego część masowo kierowanej przez (...) korespondencji, o czym świadczą załączone do tych pism fragmenty książki nadawczej. Kwestionowanie uprawnienia M. S. do złożenia wyżej wymienionych oświadczeń, godziło więc zdaniem Sądu Rejonowego w pewność obrotu, którą gwarantować ma art. 97 k.c. i nie mogło wywrzeć skutku w postaci uznania przez sąd braku umocowania autora pisma do składania oświadczeń woli w imieniu powoda. Ponadto, zdaniem Sądu I instancji nawet także w przypadku braku możliwości zastosowania art. 97 k.c. w przedmiotowej sprawie należałoby poczynić oparte na art. 231 k.p.c. domniemanie faktyczne, zgodnie z którym M. S. dysponował stosownym umocowaniem do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w imieniu powoda. Ustalenie przeciwne wymagałoby bowiem zaakceptowania przez Sąd Rejonowy zupełnie nieprawdopodobnego twierdzenia, jakoby przypadkowy pracownik powoda, nieposiadający umocowania do dokonywania tego typu czynności, dokonywał wysyłki szeregu przesyłek w imieniu powoda, zawierających szczegółowe dane kredytobiorców, sald ich zadłużenia, oraz szczegółów udzielonych pożyczek, dokonując ich dokładnie w momencie, w którym zgodnie z postanowieniami umowy, pożyczkodawca zobligowany był do podjęcia działań monitujących i windykacyjnych. Na przeszkodzie takiemu ustaleniu w ocenie Sądu I instancji stoją zasady logiki i doświadczenia życiowego, które w związku z dyspozycją art. 231 k.p.c. nakazują ustalenie, że osoba ta miała umocowanie. Niedorzecznym i oderwanym od realiów obrotu byłby zatem zdaniem Sądu I instancji wniosek, że ww. osoba nie była przez powoda umocowana do wypowiadania umów pożyczki i robiła to samowolnie, zaś powód jedynie przypadkiem znalazł się w posiadaniu tychże dokumentów i postanowił się na nie powołać w niniejszym postępowaniu.

Powyższe skutkowało więc przyjęciem przez Sąd Rejonowy, iż w realiach niniejszej sprawy doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu, z zachowaniem procedury określonej w art. 75c prawa bankowego - zarówno w chwili doręczenia wezwania do zapłaty, jak i wypowiedzenia umowy kredytu pozwana pozostawała w zwłoce w płatności dwóch rat kredytu, co uprawniała powoda do wypowiedzenia umowy.

Oceniając treść zawartej pomiędzy stronami umowy Sąd Rejonowy uznał, iż nie zawiera ona niedozwolonych klauzul umownych. Zdaniem Sądu a quo należne kredytodawcy wynagrodzenie prowizyjne w kwocie 1 254 złotych, przewidziana w umowie składka ubezpieczeniowa w kwocie 7 249,18 złotych jak również ust. 7 umowy zawierający klauzulę zmiennego oprocentowania nie miały abuzywnego charakteru, nadto mieści się przy tym w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych art. 36a ustawy o z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Mając na względzie powyższe Sąd Rejonowy uznał, iż zasądzeniu na rzecz strony powodowej podlegała kwota 51 153,25 złotych, na którą złożyły się: niespłacony kapitał pożyczki w kwocie 49 080,06 złotych, skapitalizowane odsetki naliczone do dnia wniesienia pozwu w wysokości 287,03 złotych (tytułem niezapłaconych odsetek za opóźnienie naliczanych w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki lub jej raty), niezapłacone odsetki zwykłe umowne w wysokości 1 786,16 złotych naliczone do dnia postawienia pożyczki w stan wymagalności tj. 25 maja 2020 roku.

Od zasądzonej należności głównej Sąd Rejonowy zasądził odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 9 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty, a zatem od dnia wytoczenia powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu oraz treścią art. 482 § 1 k.p.c. w zw. z art. 505 37 § 2 k.p.c. i art. 481 k.c. w zw. ust. 21 w zw. oraz ust. 23 umowy pożyczki.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powód wygrał sprawę w całości, a zatem należy mu się pełny zwrot kosztów procesu. Na łączne koszty procesu w wysokości 7 975,00 złotych poniesione przez powoda złożyły się: 2 558,00 złotych (1.918,00 zł + 640,00 zł w (...)) – opłata od pozwu (art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 755 z późn. zm.), 5 400,00 zł – wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U., poz. 1804), 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia 27 lipca 2021 roku w sprawie III C 647/21 złożyła pozwana D. D. zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu orzeczenie zarzuciła:

1.  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 120 k.c. w zw. z art. 75 ust. 1 ustawy Prawo Bankowe w zw. z art. 89 k.c. poprzez ich niezastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że roszczenie powoda objęte żądaniem pozwu jest wymagalne, w rzeczywistości natomiast powód nie wypowiedział skutecznie umowy i naruszył wymogi określone w art. 75 c Pr. Bank., w związku z powyższym roszczenie nie jest wymagalne a powództwo należało uznać za przedwczesne a roszczenie niewykazane co do wysokości,

2.  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego przyjętego za podstawę wyrokowania, który miał wpływ na treść wyroku poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że powód dowiódł doręczenie pozwanej wezwania do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy, natomiast w aktach sprawy nie ma takiego dowodu, a samo potwierdzenie nadania nie jest wystarczającym dowodem na doręczenie pisma,

3.  naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego przyjętego za podstawę wyrokowania, który miał wpływ na treść wyroku poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że dokumenty złożone do akt sprawy przez powoda w tym w szczególności wydruki, na które powoływał się powód, dowodzą istnienia i wysokości roszczenia objętego żądaniem pozwu w sytuacji kiedy roszczenie nie jest wymagalne,

4.  naruszenie prawa materialnego oraz procesowego w postaci art. 6 k.c. i art. 227 k.p.c. w zw. z art. art. 232 k.p.c. poprzez ich błędne zastosowanie co miało wpływ na błąd w ustaleniach faktycznych Sądu I instancji, który niewłaściwe uznał, że dokumenty przedłożone do akt sprawy przez powoda w tym wydruki i dokumenty prywatne stanowią dowód na potwierdzenie wysokości i zasadności roszczenia objętego żądaniem pozwu, jak również, że powód dowiódł swego roszczenia co do wysokości.

Mając na względzie powyższe pozwana na podstawie art. 368 k.p.c. w zw. z art. 386 k.p.c. wniosła o:

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa,

zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych,

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi orzeczenie o dotychczasowych kosztach postępowania, za obie instancje.

(apelacja k. 117)

Sąd Okręgowy zmienił ustalenia faktyczne w następującym zakresie:

Powód sporządził pismo datowane na dzień 23 grudnia 2019 roku w którym wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania, którego łączna wysokość na dzień 23 grudnia 2019 roku wynosiła 704,53 złotych, na które składał się: zaległy kapitał 420,22 złotych, odsetki umowne: 282,38 złotych, odsetki karne: 1,93 złotych. W piśmie tym poinformowano pożyczkobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pismo to zostało nadane listem poleconym do pozwanej na adres Ł. ul. (...) za numerem (...) – brak danych dotyczących jego doręczenia.

(kopia pisma k. 18, dowód nadania k. 19)

Powód sporządził kolejne pismo datowane na dzień 27 stycznia 2020 roku w którym wezwał pozwaną do zapłaty, pod rygorem wypowiedzenia umowy, zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od dnia doręczenia wezwania, którego łączna wysokość na dzień 27 stycznia 2020 roku wynosiła 1 415,31 złotych, na które składał się: zaległy kapitał: 833,53 złotych, odsetki umowne: 571,67 złotych, odsetki karne: 10,11 złotych. W piśmie tym poinformowano pożyczkobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Pismo to zostało nadane listem poleconym do pozwanej na adres Ł. ul. (...) za numerem (...) – brak danych dotyczących jego doręczenia.

(kopia pisma k. 20, dowód nadania k. 21)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie w całości.

Sąd Rejonowy za wyjątkiem wyżej dokonanych ustaleń dotyczących doręczenia pozwanej pism datowanych na dzień 23 grudnia 2019 roku i 27 stycznia 2020 roku, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 § 1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Okręgowy w pozostałym zakresie przyjął go za własny. Ocena powyższa nie dotyczy jednak ustaleń w zakresie w/w pism albowiem brak jest jakichkolwiek dowodów w zakresie doręczenia wskazanych pism pozwanej przez Pocztę Polską – do akt nie zostały złożone ani potwierdzenia ich odbioru ani wydruki z systemu śledzenia przesyłek obrazujące poszczególne etapy doręczenia korespondencji. W tym zakresie poczynił Sąd Okręgowy więc własne ustalenia wynikające wyłącznie z treści przedłożonych dokumentów załączonych do akt sprawy na kartach 18-21, które ograniczały się do ustalenia treści tych pism i przyjęcia, iż zostały one wysłane pod wskazany w nich adres.

Powyższe ustalenia Sądu Okręgowego świadczą jednak o zasadności podniesionego przez skarżącą zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. Rację ma pozwana, iż przyjęcie przez Sąd I instancji, iż w/w pisma zostały jej doręczone, było dowolne, nie poparte żadnymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie. Wbrew twierdzeniom Sądu I instancji pozwana nie miała jakiejkolwiek możliwości wykazania, iż wskazane pisma nie zostały jej doręczone. Choć powód do pozwu załączył dowody nadania tych pism wraz z numerami rejestracyjnymi Poczty Polskiej, to jednakże od samego początku niemożliwym było odtworzenie i zweryfikowanie biegu tej korespondencji, gdyż pozew został złożony po upływie roku od wysłania tych pism, co uniemożliwiało weryfikację twierdzeń powoda w systemie śledzenia przesyłek zarówno przez pozwaną jak i przez Sąd. Nie ulega natomiast wątpliwości, iż to w interesie powoda – przedsiębiorcy, zajmującego się w zakresie swej działalności udzielaniem pożyczek, jak to słusznie zauważył Sąd I instancji, było wykazanie, iż owe pisma zostały doręczone pozwanej – winien więc zadbać o możliwość ich weryfikacji chociażby poprzez załączenie wydruku z systemu śledzenia przesyłek potwierdzającego doręczenie tych pism, jeśli pozew został złożony tak późno. W takiej dopiero sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, możliwym byłoby przyjęcie domniemania doręczenia przesyłki rejestrowanej w oparciu o dowód jej nadania.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestia ta nie jest jednoznacznie rozstrzygnięta. W wyroku z dnia 10 października 2002 r., V CKN 1796/00 (OSNC 2004, nr 2, poz. 23) Sąd Najwyższy uznał, że przedłożenie potwierdzenia nadania przesyłki poleconej nie zawsze wystarcza do udowodnienia doręczenia tej przesyłki adresatowi, zwłaszcza w sytuacji, w której adresat konsekwentnie zaprzeczał faktowi jej doręczenia. Dodatkowo należy zauważyć, iż brak możliwości prześledzenia biegu przesyłki uniemożliwia ustalenie, czy do jej doręczenia doszło w sposób przewidziany wymogami prawa (vide: wyrok SA w Warszawie w sprawie V ACa 432/21, Lex nr 3266595). Nie bez znaczenia jest też fakt, iż z akt sprawy wynika, iż pozwana nie unikała odbioru korespondencji wysyłanej jej przez powoda, czego dowodem jest przedstawione przez powoda pokwitowanie odbioru przez pozwaną w dniu 20 kwietnia 2022 roku korespondencji z pismem wypowiadającym umowę pożyczki. W tej sytuacji, jeśli rzeczywiście pisma datowane na dzień 23 grudnia 2019 roku i 27 stycznia 2020 roku zostały doręczone, dlaczego powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie przedstawił dowodów ich doręczenia, tym bardziej, iż świetle art. 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jedn. - Dz. U z 2021 r., poz. 2439) kwestia ich doręczenia miała taką samą wagę jak doręczenie pisma z wypowiedzeniem umowy. Ponadto należy zauważyć, iż z uwagi na termin, jaki musiał upłynąć od doręczenia pisma wyznaczającego termin nie krótszy niż 14 dni roboczych do spłaty zaległości znaczenie miała też data doręczenia tych pism a nie tylko wykazanie, iż pozwana się z nimi zapoznała. Nie bez znaczenia jest fakt, iż pod koniec lutego 2020 roku wybuchła w kraju pandemia koronawirusa, która początkowo sparaliżowała działalność wielu instytucji, w tym i Poczty Polskiej także z uwagi na trudności związane z osobistym doręczeniem adresatom korespondencji, co jest wiedzą powszechną – brak jest więc jakiejkolwiek pewności co do daty wykonania przez Pocztę Polską usługi doręczenia tych pism. Z tych też względów ustalenia dokonane przez Sąd I instancji odnośnie doręczenia w/w pism należało uznać za dowolne.

Mając na względzie powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, w świetle zmienionej w toku postępowania odwoławczego ustaleń faktycznych stanowiących podstawę żądania pozwu, powództwo oparte na tej podstawie nie mogło więc zostać uwzględnione.

Zgodnie z dyspozycją art. 75c ust. 1 Pr. bank., jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W ust. 2 art. 75c przewidziano natomiast, że w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Z powyższego wynika wprost, że procedura upominawcza przewidziana w art. 75c Pr. bank. w każdym przypadku winna poprzedzać wypowiedzenie umowy kredytu lub pożyczki bankowej z powodu zaległości w spłacie, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania. Procedura ta ma charakter obligatoryjny i nie przeprowadzenie jej przez bank powoduje, że wypowiedzenie umowy nie może być uznane za skuteczne. Należy podzielić pogląd prezentowany w orzecznictwie, zgodnie z którym regulacja art. 75c Pr. bank. pełni dla kredytobiorców funkcję gwarantującą dochowanie minimalnego standardu w zakresie spełnienia opóźnionego świadczenia oraz informacji o istnieniu procedury umożliwiającej restrukturyzację zadłużenia. Przepis ten nie nakłada natomiast na bank bezwzględnego obowiązku restrukturyzacji zadłużenia, o czym przekonuje ust. 3 art. 75c, który uprawnia bank do uprzedniego dokonania oceny sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy (zob. wyrok SN z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 723/18, LEX nr 2763432).

Dlatego należy uznać, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, jeżeli tylko dłużnik popadł w opóźnienie ze spłatą zobowiązania z tego tytułu. Zgodnie z określoną ustawowo procedurą w pierwszej kolejności bank powinien doręczyć dłużnikowi wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 Pr. bank. oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy. W przypadku gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy będzie nieważna (art. 58 § 1 k.c.).

Jako że art. 75c Pr. Bank. stosuje się również do umów pożyczek zawieranych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (art. 36 ust. 1a ustawy z dnia 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych – tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 924) to w konsekwencji powództwo oparte na twierdzeniu w takiej sytuacji o wypowiedzeniu umowy i natychmiastowej wymagalności całej niespłaconej kwoty kapitału wraz z żądaniami ubocznymi bez wykazania spełnienia dodatkowych warunków poprzedzających wypowiedzenie umowy należy uznać za niezasadne, co czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych zarzutów apelacji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, orzekając jak w pkt I sentencji. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu przed Sądem I instancji zostało oparte o art. 98 § 1 k.p.c. a od powoda jako strony przegrywającej została zasądzona na rzecz pozwanej kwota 5 417 zł na którą złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości ustalonej na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. - Dz.U. z 2018 r., poz. 265) i kwota 17 zł opłaty z tytułu udzielenia pełnomocnictwa.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie II na mocy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. uznając, iż także postępowanie apelacyjne powód przegrał w całości. Na koszty poniesione przez pozwaną złożyło się jedynie wynagrodzenie jej pełnomocnika w kwocie 2 700 zł ustalone na podstawie w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i 300 zł tytułem częściowo uiszczonej opłaty od apelacji, na którą została zaliczona kwota 100 zł uiszczona od opłaty od wniosku o uzasadnienie przez pozwaną.

W punkcie III wyroku Sąd Okręgowy rozstrzygnął o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa kosztach na opłatę od apelacji w kwocie 700 zł, nakazując ich pobranie w całości od powoda na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. – Dz.U. z 2022 r., poz. 1125).

W punkcie IV wyroku Sąd Okręgowy nakazał zwrócić pozwanej kwotę 100 zł na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mając na względzie, iż taką kwotę pozwana nadpłaciła uiszczając opłatę od apelacji w zakresie, w jakim nie została zwolniona z jej uiszczenia.