Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Daria Ratymirska

Protokolant: p. o. prot. sąd. Magdalena Jeremicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2022 roku w K.

sprawy z powództwa (...) O Sp. z o.o. z siedzibą w D.

przeciwko B. (...) Spółka (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W.

o zapłatę kwoty 5.901,05 zł

I.  zasądza od strony pozwanej B. (...) Spółka (...) Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz strony powodowej (...) O Sp. z o.o. z siedzibą w D. kwotę 2 757,17 zł (dwa tysiące siedemset pięćdziesiąt siedem złotych 17/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26.01.2022 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w dalszej części;

III.  rozstrzyga, że koszty procesu, który powód wygrał w 47%, będą stosunkowo rozdzielone, pozostawiając szczegółowe rozstrzygnięcie referendarzowi sądowemu.

sygn. akt IC 1261/21

UZASADNIENIE

(...) O Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w D. wniosła pozew przeciwko B. (...) Spółka (...) Oddział w Polsce z/s w W. o zapłatę kwoty 5901,05 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19.11.2020r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z kolizją drogową z dnia 15.10.2020r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podała, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany D. P. na okres od 16.10.2020r. do 16.11.2020r. wynajął od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 165 zł netto. Łączny koszt wynajmu pojazdu wyniósł 6694,40 zł brutto (32 dni x 165 zł netto), a nadto została doliczona opłata za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego. Na podstawie umowy cesji z dnia 16.11.2020r., poszkodowany przelał na powoda przysługującą mu względem pozwanego wierzytelność w zakresie zwrotu kosztów najmu auta zastępczego. Niniejszym pozwem powód dochodził różnicy pomiędzy kwotą, wynikającą z faktury nr (...) z dnia 18.11.2020r., w wysokości 6694,40 zł, wystawionej, tytułem najmu pojazdu przez poszkodowanego, a kwotą, wypłaconą dotychczas z tego tytułu w postępowaniu likwidacyjnym przez pozwanego (793,35 zł).

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po zweryfikowaniu stawki dobowej najmu do kwoty 129 zł netto za dzień. Uznała ponadto za usprawiedliwiony czas najmu w wymiarze 5 dni, jako niezbędny do naprawy uszkodzonego samochodu i ekonomicznie uzasadniony. Zakwestionowała zasadność usługi podstawienia i odbioru pojazdu. Pozwana zarzuciła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg w.w. stawki. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody.

Stan faktyczny:

W dniu 15.10.2020r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód osobowy marki A. R. 147, nr rej. (...), będący własnością D. P.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Poszkodowany zgłosił szkodę w pozwanym Zakładzie (...) w dniu 19.10.2020r. za pośrednictwem podmiotu N. Kompleksowe Wsparcie Powypadkowe.

Bezsporne.

Sąd ustalił:

W dniu 16.10.2020r. poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego. W §6 umowy wskazano, że czynsz najmu wynosi 190 zł netto za dobę oraz opłata za podstawienie i odbiór auta w wysokości 100 zł brutto. Umowa została zawarta na czas do dnia, gdy uszkodzony samochód poszkodowanej będzie gotowy do odbioru z serwisu, a w przypadku tzw. szkody całkowitej, na okres do siedmiu dni po wypłacie odszkodowania przez zakład ubezpieczeń (§4). Samochód zastępczy został wydany poszkodowanej w dniu 16.10.2020r. i zwrócony w dniu 16.11.2020r. Poszkodowany upoważnił powoda do bezgotówkowego rozliczenia wynajmu pojazdu zastępczego w Towarzystwie ubezpieczeniowym sprawcy, w tym do wglądu w akta szkody, otrzymywania wszelkich informacji w zakresie likwidacji szkody, podania przy zgłoszeniu szkody i do kontaktu w trakcie likwidacji szkody adresu e-mail (...) i nr (...), załatwienia wszelkich spraw formalnych w zakresie likwidacji szkody oraz wynajmu auta zastępczego oraz do odbioru odszkodowania. Powołując się na upoważnienie od poszkodowanego, strona powodowa w e-mailu z dnia 12.11.2020r. (3 dni przed zakończeniem najmu od powoda), poinformowała stronę pozwaną, że poszkodowany korzysta z pojazdu zastępczego, wynajętego od powoda; zwróciła się zarazem o przesłanie szczegółowych informacji odnośnie pojazdu zastępczego, oferowanego przez podmioty współpracujące z pozwaną, wobec wcześniejszej informacji pozwanej o możliwości organizacji takiego pojazdu za stawkę 129 zł netto za dobę (przekazanej w e-mailu z dnia 19.10.2020r., skierowanym do poszkodowanego, na adres jego żony, podany do kontaktu). Oprócz wiadomości e-mail, na adres zamieszkania poszkodowanego zostało wysłane przez pozwanego pismo z dnia 19.10.2020r. – potwierdzenia przyjęcie szkody wraz z informacją o zasadach likwidacji szkód (tożsamą, jak w mailu z tego samego dnia). Pozwany przedstawił tam poszkodowanemu propozycję skorzystania z oferty wypożyczalni, współpracujących z pozwanym – 99rent sp. z o.o. oraz (...) S.A., wraz z kontaktem do tych wypożyczalni oraz pouczeniem o konsekwencjach skorzystania z najmu od podmiotów zewnętrznych i tabelą stawek, jakie były akceptowanego przez pozwanego.

Dowód:

umowa najmu (k-14-15)

protokół zdawczo – odbiorczy (k-17)

upoważnienie (k-16)

e-mail do pozwanego do poszkodowanego z dnia 19.10.2020r. z zał. (k-38-40)

pismo pozwanego do poszkodowanego z dnia 19.10.2020r. (k-41-42)

e-mail od powoda do pozwanego z dnia 12.11.2020r. (k-19)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 16.11.2020r. poszkodowany sprzedał powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego w związku ze szkodą komunikacyjną.

Dowód: umowa cesji (k-20)

Poszkodowany korzystał z samochodu zastępczego do czasu ukończenia naprawy pojazdu uszkodzonego w wypadku. Naprawę wykonał we własnym zakresie. Naprawa rozpoczęła się po otrzymaniu kosztorysu. W okresie, kiedy korzystał z samochodu zastępczego, udostępnionego przez powoda (następnego dnia), zadzwonił do niego przedstawiciel innej wypożyczalni z propozycja najmu samochodu zastępczego, ale odmówił, ponieważ dysponował już pojazdem. Zgłaszając szkodę za pośrednictwem podmiotu N. Kompleksowe Wsparcie Powypadkowe i zgłaszając jednocześnie potrzebę wynajęcia pojazdu zastępczego, poszkodowany był przekonany, że kontaktuje się bezpośrednio z pozwanym zakładem ubezpieczeń i, że to od niego pochodzi pojazd zastępczy, z którego korzystał.

Dowód: zeznania świadka D. P. (k-64); zeznania świadka M. P. (k-64v.-65).

Szkoda z dnia 15.10.2020r. została rozliczona jako częściowa.

W dniu 22.10.2020r. na zlecenie strony pozwanej wykonane zostały oględziny uszkodzonego pojazdu, a następnie, w dniu 26.10.2020r., została sporządzona i przekazana poszkodowanemu dokumentacja naprawy. W dniu 2.11.2020r. strona pozwana wydała decyzję o przyjęciu odpowiedzialności za szkodę i przyznaniu odszkodowania.

Organizacja oryginalnych części zamiennych (podobnie jak części, pochodzących z rynku wtórnego) nie powinna przekraczać trzech dni roboczych. Technologiczny czas naprawy pojazdu, z uwzględnieniem czasu schnięcia elementów lakierowanych, wynosi trzy dni. Czas, poświęcony na przygotowanie pojazdu do wydania po zakończonej naprawie wynosi jeden dzień. Dla szkody zakwalifikowanej i rozliczonej, jako szkoda częściowa, łączny czas likwidacji szkody, związany z naprawą i najmem pojazdu zastępczego wynosi 28 dni.

Średnia rynkowa stawka za najem pojazdu zastępczego w 2020 roku na rynku lokalnym za pojazd, należący do segmentu C, w opcji „ z OC sprawcy”, kształtowała się na poziomie 145 zł netto za dobę (zakres stawek obowiązujących to 79 – 240 zł netto za dobę).

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (k-75 i nast.).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku, jak również legitymacji czynnej, nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 k.c.). Poza sporem było również, że dotychczas pozwana wypłaciła z tego tytułu kwotę 793,35 zł, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, przyjmując, jako bezsporny okres 5 dni najmu, po stawce 129 zł netto za dobę.

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawki za dobę najmu pojazdu oraz okres najmu, pozwany domagał się bowiem zapłaty za 32 dni najmu, po stawce 165 zł netto za dobę.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, za cenę 129 zł netto za dobę. Podniosła, że za taką stawkę możliwy był najem pojazdu w zbliżonym standardzie do uszkodzonego, poszkodowany zaś nie skorzystał z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy od powoda za dużo wyższą cenę.

Jak ustalono, w dniu 19.10.2020r. poszkodowany otrzymał od pozwanego propozycję skorzystania z oferty wypożyczalni, współpracujących z pozwanym – 99rent sp. z o.o. oraz (...) S.A., wraz z kontaktem do tych wypożyczalni oraz pouczeniem o konsekwencjach skorzystania z najmu od podmiotów zewnętrznych i tabelą stawek, jakie były akceptowanego przez pozwanego.

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanej ofertę, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 129 zł netto za dobę. Poszkodowany mógł skorzystać z oferty pozwanego począwszy od następnego dnia po otrzymaniu tej informacji drogą elektroniczną, tj. od dnia 20.10.2020r. Faktycznie jednak korzystał wówczas z pojazdu wynajętego od powoda w okresie od 16.10.2020r., dlatego do czasu złożenia oferty przez pozwanego, tj. do 19.10.2020r. należne mu odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego powinno być naliczone po stawce dobowej, wskazanej przez powoda ( 165 zł netto). Koszty te, w okresie do czasu złożenia oferty najmu przez pozwaną, były ekonomicznie uzasadnione, skoro poszkodowany był uprawniony do wyboru wypożyczalni i nie miał przy tym obowiązku poszukiwania najtańszej usługi na rynku. Potrzeba skorzystania z pojazdu zastępczego zaszła już z chwilą powstania szkody, spowodowanej przez sprawcę, ubezpieczonego u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, skoro uszkodzony pojazd nie nadawał się do jazdy. Mając na uwazdze opinie biegłego sądowego, wydana w niniejszej sprawie, nie można zarazem uznać, że stawka powoda (165 zł netto za dobę) była rażąco wygórowana, skoro, jak ustalono, średnia rynkowa stawka za najem pojazdu zastępczego w 2020 roku na rynku lokalnym za pojazd, należący do segmentu C, w opcji „ z OC sprawcy”, kształtowała się na poziomie 145 zł netto za dobę (zakres stawek obowiązujących to 79 – 240 zł netto za dobę). Dodatkowo, zasadnym było doliczenia w skład odszkodowania również opłaty za podstawienie i odbiór auta zastępczego w wys. po 100 zł.

W dalszym okresie, tj. po przedstawieniu przez pozwanego oferty najmu pojazdu zastępczego po stawce 129 zł netto, ekonomicznie nieuzasadnionym było korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu, którego czynsz najmu był dużo wyższy i niewspółmierny do jakości usług, oferowanych przez oba podmioty, przez co takie działanie doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody. Nie zachodziły tu żadne szczególne warunki, uzasadniające wybór podmiotu, oferującego te same usługi po dużo wyższych kosztach, zwłaszcza w sytuacji, gdy to nie poszkodowany ponosił te koszty, a obowiązek ten spoczywał na ubezpieczycielu sprawcy wypadku. Dla poszkodowanego oferta pozwanego nie była mniej korzystna co do świadczonych usług, natomiast istotna była ich cena. Sąd miał na uwadze, że poszkodowany zapewniany był, że nie ponosi żadnych kosztów w związku z wypożyczeniem auta zastępczego. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanego oferty powoda był racjonalny, korzystał z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym został zapewniony, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie poszkodowanego nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu powoda.

Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 129 zł netto za dobę, gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowany skorzystał z innej oferty i kontynuował najem u powoda bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowanego, niezależnie od tego, że powód, który wynajął mu samochód za cenę wyższą, twierdzi, że jego stawka nie jest rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku. Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanego do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonał on wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiścił wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie był zainteresowany negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie on ponosił ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie. Trudno zarazem uznać za uzasadnione twierdzenia powoda, że wyrazem z jego strony dążenia do minimalizacji rozmiaru szkody było wysłanie do pozwanego wiadomości e-mail z prośbą o przedstawienie konkretnej oferty najmu pojazdu, skoro wiadomość ta została wysłana przez powoda pod sam koniec trwania najmu, 12.11.2020r., tj. 3 dni przez zakończeniem najmu, podczas gdy najem od powoda trwał już od 16.10.2020r.. Powód zwlekał z podjęciem tych działań prawie miesiąc. Wobec tego należało zgodzić się z zarzutem pozwanego, że działania powoda w tym zakresie miały charakter iluzoryczny i nastawione były wyłącznie na przygotowanie strategii procesowej.

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela. Wybór podmiotu, świadczącego usługę najmu należy do poszkodowanego, jednak decyzja w tym zakresie nie może powodować wzrostu zobowiązania ubezpieczyciela ponad niezbędny, uzasadniony zakres kosztów najmu.

Odnośnie okresu najmu, uwzględniając opinię biegłego sądowego P. B., należało zarazem podzielić stanowisko powoda, że naprawa uszkodzonego w wypadku samochodu rozpoczęła się po otrzymaniu przez poszkodowanego kosztorysu (co wynika z zeznań świadka D. P.), tj. 26.10.2020r. Od tej daty należy liczyć technologiczny czas naprawy, tj. 3 dni na organizację części zamiennych, 3 dni na naprawę pojazdu, 1 dzień organizacyjny (tj. do 4.11.2020r.; przy czym 31.10.2020r. – 1.11.2020r. były dniami wolnymi od pracy). Mając powyższe na uwadze, należało uznać za zasadny okres 20 dni najmu, z czego przez pierwsze 4 dni poszkodowany był uprawniony do najmu po stawce powoda (165 zł netto), a kolejne 16 – po stawce, zaproponowanej przez pozwanego (129 zł netto), co łącznie pozwala na ustalenie odszkodowania w kwocie 3350,52 zł (brutto). Uwzględniają dotychczas wypłaconą z tego tytułu kwotę 793,35 zł oraz doliczając kwotę 200 zł, z tytułu należnej opłaty za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego, zasądzono na rzecz powoda kwotę 2757,17 zł.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, orzeczono, jak w pkt I i II wyroku. Odsetki zasądzono dopiero po doręczeniu pozwu w niniejszej sprawie, tj. od 26.01.2022r., skoro powód nie wykazał, że wcześniej wezwał pozwaną do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc i art. 817 kc).

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 98§ 1,1(1), 3 kpc i art. 108§1 kpc.