Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia /del./ Maciej Olechowski

Protokolant: Małgorzata Skuza

przy udziale prokuratora -----

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 25 listopada 2022 r.

sprawy J. S.

podejrzanego o przestępstwo z art. 198 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk

w przedmiocie zażalenia Prokuratora Rejonowego w Tarnobrzegu na postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu z dnia 10 listopada 2022 r. w sprawie II Kp 529/22 w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o orzeczenie badania psychiatrycznego wobec podejrzanego połączonego z obserwacją psychiatryczną w zakładzie zamkniętym

na podstawie art. 430 § 1 kpk w zw. z art. 429 § 1 kpk

p o s t a n o w i ł:

zażalenie Prokuratora Rejonowego w Tarnobrzegu na postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu z dnia 10 listopada 2022 r. w sprawie II Kp 529/22 o nieuwzględnieniu wniosku o orzeczenie badania psychiatrycznego wobec J. S. połączonego z obserwacją psychiatryczną w zakładzie zamkniętym - pozostawić bez rozpoznania.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu postanowieniem z dnia 10 listopada 2022 r. w sprawie II Kp 529/22 na podstawie art. 203 § 1, 2 i 3 kpk nie uwzględnił wniosku Prokuratora o orzeczenie wobec J. S. badania połączonego z obserwacją psychiatryczną w zamkniętym zakładzie leczniczym.

Zażalenie na to postanowienie złożył oskarżyciel publiczny zarzucając zapadłemu orzeczeniu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na błędnym uznaniu, że nie istnieją podstawy do przeprowadzenia badania połączonego z obserwacją w zakładzie leczniczym wobec podejrzanego J. S..

Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie na podstawie art. 203 § 1, § 2, § 3 kpk skierowania na okres nieprzekraczający 4 tygodni na (...) celem przeprowadzenia badania psychiatrycznego połączonego z obserwacją wobec podejrzanego J. S..

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 429 § 1 kpk Prezes Sądu pierwszej instancji odmawia przyjęcia środka odwoławczego, jeżeli wniesiony został po terminie lub przez osobę nieuprawnioną albo jest niedopuszczalny z mocy ustawy. Natomiast treść art. 430 § 1 kpk stanowi, że Sąd odwoławczy pozostawia bez rozpoznania przyjęty środek odwoławczy, jeżeli zachodzą okoliczności określone w art. 429 § 1 albo jeżeli przyjęcie tego środka nastąpiło na skutek niezasadnego przywrócenia terminu.

Środek jest niedopuszczalny z mocy ustawy, jeśli odnosi się do orzeczenia wydanego przez sąd odwoławczy na skutek odwołania (art. 426 kpk) orzeczenia wydanego przez sąd odwoławczy w postępowaniu odwoławczym, o ile orzeczenie to nie należy do postanowień wymienionych w art. 426 § 2 kpk (post. SN z 6.4.2000 r., III KZ 30/00,; post. SA w Białymstoku z 23.8.2012 r., II AKz). Niedopuszczalny jest również taki środek odwoławczy, który został wniesiony z naruszeniem gravamenu (np. apelacja obrońcy na niekorzyść oskarżonego lub apelacja oskarżyciela posiłkowego na korzyść oskarżonego). Środkiem niedopuszczalnym jest również środek odwoławczy złożony w sytuacji, gdy ustawodawca w ogóle nie przewidział w danej sytuacji procesowej możliwości wniesienia jakiegokolwiek środka odwoławczego (np. złożenie zażalenia w sytuacji, gdy nie ma przesłanek z art. 459 kpk). Wreszcie środkiem odwoławczym niedopuszczalnym z mocy ustawy jest również zażalenie na postanowienie sądu, wydane w trybie art. 203 kpk, o nieuwzględnieniu wniosku o orzeczenie badań psychiatrycznych oskarżonego połączonych z obserwacją w zakładzie leczniczym, bądź o odmowie jej przedłużenia na dalszy oznaczony czas (por. uchwała SN z 24.11.2010 r., I KZP 22/1, z glosami aprobującymi C. Kąkola, Lex 2011, D. Orkiszewskiej, Prok. i Pr. 2012, Nr 1, s. 160–168).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, że z takową sytuacją mamy tu do czynienia. Jak to już bowiem wyżej wskazano Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu postanowieniem z dnia 10 listopada 2022r. w sprawie II Kp 529/22 na podstawie art. 203 § 1, 2 i 3 kpk nie uwzględnił wniosku Prokuratora o orzeczenie wobec J. S. badania połączonego z obserwacją psychiatryczną w zamkniętym zakładzie leczniczym, zaś na to orzeczenie zażalenie wniósł prokurator.

Wywiedziony więc przez Prokuratora środek zaskarżenia jest niedopuszczalny z mocy ustawy. W doktrynie procesu karnego można znaleźć tak jednoznaczne stwierdzenia, jak choćby R. A. Stefańskiego w komentarzu do art. 203 kpk „Nie przysługuje ten środek (zażalenie - dopisek Sądu okręgowego) na postanowienie o odmowie zarządzenia umieszczenia oskarżonego na obserwacji lub odmowie jej przedłużenia”. (Komentarz do Kodeksu postępowania karnego (w:) Z. Gostyński (red.) Warszawa 2003 T. I str. 940), czy tożsame stanowisko wyrażone przez K. Eichstaedta w: „Orzekanie o obserwacji psychiatrycznej” (Prokuratura i Prawo 2009, Nr 9, str. 20) – „za poglądem, iż zażalenie przysługuje tylko na orzeczenie pozytywne, to jest o umieszczeniu na obserwacji psychiatrycznej oraz na jej przedłużenie, natomiast na orzeczenie o charakterze negatywnym zażalenie nie przysługuje, w sposób jednoznaczny przemawia wykładnia gramatyczna przepisu art. 203 § 4 kpk”.

Warte uwypuklenia jest również i to, że ustawodawca kształtując instytucję procesową obserwacji w zakładzie leczniczym, zawarł w przepisach określających zasady jej stosowania odesłania do stosowania środków zapobiegawczych, a w szczególności tymczasowego aresztowania - nakaz odpowiedniego stosowania art. 259 § 2 kpk, czy art. 249 § 3 i 5 kpk. Dlatego też regulacje te oraz instytucja z art. 203 kpk wywierają podobny skutek w zakresie ograniczenia naturalnego prawa człowieka do wolności. Stąd stosowanie tych instytucji procesowych poddano kontroli sądowej realizującej się w prawie zaskarżania decyzji o zastosowaniu tych środków oraz obserwacji. Wobec powyższego uprawnienie do skarżenia decyzji o obserwacji w zakładzie leczniczym powiązane jest ściśle z pozbawieniem podejrzanego wolności. Z tego też względu, skarżone mogą być jedynie te decyzje, które taki skutek wywołują. Nie jest natomiast tak, że niezastosowanie obserwacji może wywołać analogiczny skutek do odmowy zastosowania tymczasowego aresztowania (czy innego środka zapobiegawczego) - a więc w taki sam sposób utrudnić lub też uniemożliwić prowadzenie procesu karnego, czy też stworzyć zagrożenie, że popełnione zostanie nowe, ciężkie przestępstwo. W tym zakresie nie można więc poszukiwać analogii (która jest instytucją rzadko spotykaną w postępowaniu karnym co do zakresu zaskarżania). Ponadto w ocenie Sądu II instancji orzeczenie badania psychiatrycznego połączonego z obserwacją psychiatryczną związane jest z badaniem zdrowia psychicznego podejrzanego, co należy wiązać z postanowieniem o powołaniu dowodu w postaci opinii biegłych i traktować jako postanowienie o dopuszczeniu dowodu, na które przecież zażalenie nie przysługuje.

Na tożsamym stanowisku stanął również Sąd Najwyższy w powołanej wyżej uchwale z dnia 24.11.2010 r., I KZP 22/10. Dlatego też nieuwzględnienie wniosku o orzeczenie badań psychiatrycznych podejrzanego połączonych z obserwacją w zakładzie leczniczym, traktowane być winno, jak inne decyzje o oddaleniu wniosków dowodowych.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji

Pouczenie:

na niniejsze postanowienie stronom przysługuje zażalenie do równorzędnego składu Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu za pośrednictwem Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu postanowienia.