Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 6 grudnia 2022 r.

Sygn. akt VI Ka 382/22

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Michał Bukiewicz

protokolant: p.o. protokolanta sądowego Paulina Wiktorska

4.przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 6 grudnia 2022 r.

5.sprawy M. B. (1) syna W. i W., ur. (...) w N.

6.oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zb. art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

7.na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

8.od wyroku Sądu Rejonowego w Legionowie

9.z dnia 15 lutego 2022 r. sygn. akt II K 929/20

11.zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że oskarżonego M. B. (1) uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu czynu; koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 382/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 15 lutego 2022 roku, sygn. akt II K 929/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. B. (1)

Sytuacja majątkowa oskarżonego

Informacja e - (...)

k. 259

2.1.1.2.

M. B. (1)

Karany

Aktualna karta karna

k. 260 - 262

2.1.1.3.

M. B. (1)

Zatrudnienie J. D. w przedsiębiorstwie prowadzonym przez oskarżonego i M. B. (2) i podejmowanie czynności związanych z przedmiotem działalności

Zeznania świadka J. D.

k. 446 - 448

2.1.1.4.

M. B. (1)

Zatrudnienie J. D. w przedsiębiorstwie prowadzonym przez oskarżonego i M. B. (2) i podejmowanie czynności związanych z przedmiotem działalności

Zeznania świadka M. B. (2)

k. 459 - 460

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacja e - (...)

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu

2.1.1.2

Aktualna karta karna

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu

2.1.1.3

Zeznania świadka J. D.

Depozycje świadka J. D., który wskazał, iż dopuścił się czynu w postaci przesłania pokrzywdzonemu podrobionego potwierdzenia przelewu należnej kwoty za usługę należy traktować z wysoką ostrożnością co do ich wiarygodności. Jeszcze bardziej budzą wątpliwości w zakresie, w jakim zeznał, że dopuścił się on popełnienia czynu zarzucanego M. B. (1) działając samodzielnie i z nikim nie konsultując swojego postępowania. Wątpliwości co do wiarygodności zeznań J. D. budzą też jego depozycje w przedmiocie motywów, którymi świadek miał się kierować, dopuszczając się inkryminowanych zachowań. Z drugiej jednak strony, brak jest podstaw, aby zeznania J. D. uznać za w pełni niewiarygodne i z całą pewnością przyjąć, że zaprezentowana przez niego wersja wydarzeń nie miała miejsca. Zeznania te są zatem o tyle istotne, że przedstawiają jedną z możliwych wersji przebiegu inkryminowanego zdarzenia, przy czym brak jest podstaw do zdecydowanego zanegowania owej wersji.

2.1.1.4

Zeznania świadka M. B. (2)

Depozycje M. B. (3) składane w postępowaniu odwoławczym potwierdzają zeznania złożone przez J. D.. Mogę one budzić wątpliwości co do swojej wiarygodności, jednakże brak jest podstaw, aby uznać je za w pełni niewiarygodne i z całą pewnością przyjąć, że zaprezentowana przez niego wersja wydarzeń nie miała miejsca.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisu prawa procesowego, tj. art. 7 k.p.k., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie zeznań M. K. za spójne i zasługujące na wiarę w przedmiocie rzekomego kontaktowania się i wyrażenia zgody przez oskarżonego na zapłatę kwoty 800 euro, przez co Sąd Rejonowy nie uwzględnił oraz uznał za niewiarygodne twierdzenia oskarżonego, jak też oparł się na wybiórczym dobraniu dowodów, co doprowadziło do obrazy przepisu prawa materialnego, tj. art. 286 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona stypizowanego w tym przepisie czynu zabronionego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przeprowadzona przez Sąd Okręgowy kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia pozwala na stwierdzenie, że Sąd Rejonowy, uznając M. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, istotnie dopuścił się naruszenia wskazanych przez skarżącego przepisów.

Sąd II instancji podziela argumentację zaprezentowaną przez apelującego, zgodnie z którą ze zgromadzonego w przedmiotowej sprawie materiału dowodowego nie wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że oskarżony zrealizował znamiona zarzucanego mu czynu zabronionego. Wprost wynika z zeznań świadka M. K. (k.190v - 191), że nie zajmował się on sprawą świadczenia usługi wymiany opony przez (...) w zestawie ciężarowym V. o nr rej. (...) oraz nie kontaktował się telefonicznie z oskarżonym, a depozycje o treści przeciwnej w zawiadomieniu o przestępstwie złożył wyłącznie na polecenie (...). M. K. wskazał, że z M. B. (1) w sprawie wymiany opony kontaktował się pracownik (...) o imieniu T., przy czym ani organy ścigania, ani sąd I instancji nie uznał za celowe, aby ustalić dokładne dane personalne owego pracownika i przesłuchać go na okoliczność inkryminowanego zdarzenia.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że nie zostało w żaden sposób ustalone, czy oskarżony osobiście kontaktował się z pracownikiem (...) w przedmiocie wymiany opony, a jeśli tak, to z kim rozmawiał i jaki był przebieg tej rozmowy. Podanie przez M. K. numeru telefonu oskarżonego jest przy tym niewystarczające do stwierdzenia, że to oskarżony kontaktował się z (...), zwłaszcza że z okoliczności sprawy wynika, iż z owego numeru korzystało więcej osób. Ponadto, jeśliby nawet przyjąć, że podsądny kontaktował się z (...), po czym zobowiązał się zapłacić 800 euro za świadczoną usługę oraz przesłać dokument potwierdzający ów przelew, to brak w zgromadzonym materiale dowodowym informacji pozwalających na dokonanie niebudzących wątpliwości ustaleń, iż to właśnie z inicjatywy oskarżonego przesłany pokrzywdzonemu dokument potwierdzający wpłatę świadczenia został podrobiony w celu wprowadzenia (...) w błąd, aby uzyskać korzyść majątkową.

Trafnie apelujący zwraca uwagę, że wprost wynika z zeznań M. B. (2), iż w czasokresie objętym zarzutem, to on, jako cichy wspólnik, faktyczne zajmował się prowadzeniem działalności, w tym wydawał polecenia pracownikom. Przyjęcie przez sąd I instancji, że skoro M. B. (1) prowadził działalność gospodarczą na własny rachunek, to wszelkie decyzje podejmowane w ramach prowadzenia owej działalności musiały być z nim konsultowane, jest bezpodstawne i kłóci się ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Przyjąć należy, że oskarżony z całą pewnością mógł powierzyć zarządzanie, w tym samodzielne podejmowanie decyzji, M. B. (2), zwłaszcza że ukrywał się on w tym czasie przed organami ścigania, co zdecydowanie musiało bądź uniemożliwić, bądź też przynajmniej utrudnić, prowadzenie działalności. Sąd Rejonowy w żaden sposób nie uzasadnił, dlaczego wszelkie decyzje dotyczące prowadzonej działalności podejmowane musiałyby być przez oskarżonego. Ponadto, zwrócić należy w tym miejscu uwagę, że przesłuchany na etapie postępowania drugoinstancyjnego J. D. zeznał, iż to on podrobił dokument potwierdzający dokonanie przelewu i przesłał ów dokument pokrzywdzonemu, przy czym nie wykonywał czyjegokolwiek polecenia, a działał z własnej inicjatywy. Depozycje J. D. budzą co prawda pewne zastrzeżenia co do swojej wiarygodności, ale z drugiej strony brak jest jakichkolwiek okoliczności, które pozwalałyby z całą pewnością przyjąć, że wersja wydarzeń zaprezentowana przez tego świadka nie miała miejsca.

W konsekwencji poczynionych powyżej ustaleń przyjąć należy, że decyzję o podrobieniu dokumentu potwierdzającego wpłatę świadczenia na rzecz pokrzywdzonego za wykonaną usługę wymiany opony podjąć mógł tak oskarżony, jak i M. B. (2). Ponadto, inkryminowanego zachowania każdy z nich mógł dopuścić się osobiście, bądź też zlecić wykonanie odpowiednich czynności pracownikowi, zwłaszcza że jasno wynika z okoliczności sprawy, iż pracownicy posiadali dostęp do konta bankowego J. B., wykorzystywanego do prowadzenia działalności. Nie można także wykluczyć możliwości, że M. B. (1) bądź M. B. (2) powierzyli pracownikowi po prostu wykonanie przelewu na rzecz (...), bez zamiaru oszustwa, a cała inicjatywa dopuszczenia się przestępczego zachowania wyszła oddolnie od owego pracownika, działającego w celu osiągnięcia na swoją rzecz korzyści majątkowej (na taką wersję wskazuje J. D. w swoich depozycjach). Niewątpliwie ustalony został wyłącznie fakt wysłania pokrzywdzonemu podrobionego dokumentu potwierdzenia przelewu. Sąd Rejonowy nie ustalił natomiast w sposób niebudzący wątpliwości, że owego czynu dopuścił się właśnie M. B. (1). Przede wszystkim, ustalenia sądu I instancji nie pozwalają wykluczyć, że znamiona czynu zabronionego zrealizowane zostały z wykluczeniem oskarżonego przez M. B. (2), czy też przez J. D. działającego bądź samodzielnie, bądź też z polecenia M. B. (2).

Zgodnie z art. 5 § 2 k.p.k., niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. Za Sądem Apelacyjnym w Poznaniu powtórzyć należy, że jeżeli dowody "nie pozwalają na jednoznaczne, ponad wszelką wątpliwość, wykazanie winy oskarżonego, to sąd nie ma innego wyjścia, jak tylko wydanie wyroku uniewinniającego." (Wyrok z dnia 21 grudnia 2021 roku, sygn. akt II AKa 141/21). W przedmiotowej sprawie, organy ścigania oraz sąd I instancji nie zgromadziły wystarczającego materiału dowodowego, który pozwalałby ponad wszelką wątpliwość stwierdzić, że to właśnie M. B. (1) dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego, bądź też, iż zlecił on komuś popełnienie tego czynu. Także dowody przeprowadzone przez sąd II intancji nie mogły prowadzić do takich ustaleń. Wręcz przeciwnie wynikały nich dodatkowe okoliczności, które potęgowały stan braku dostatecznych danych pozwalających na przypisanie oskarżonemu realizacji zarzucanego czynu.

Wniosek

Uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na poczynione powyżej rozważania, wniosek skarżącego o uniewinnienie M. B. (1) uznać należało za zasadny.

Lp.

Zarzut

3.2.

Obraza przepisu prawa procesowego, tj. art. 7 k.p.k., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie zeznań świadka M. B. (2) za spójne i zasługujące na wiarę w przedmiocie przesłania przez oskarżonego pokrzywdzonemu jako autentycznego podrobionego uprzednio przez siebie dokumentu, przez co Sąd Rejonowy oparł się na wybiórczym dobraniu dowodów, co zaś doprowadziło do obrazy prawa materialnego, tj. art. 270 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony swoim zachowaniem zrealizował znamiona stypizowanego w tym przepisie czynu zabronionego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy podziela stanowisko apelującego, zgodnie z którym sąd I instancji, oceniając zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy, naruszył przepis art. 7 k.p.k., co stanowiło przedmiot szczegółowych rozważań w podpunkcie 3.1. niniejszego uzasadnienia.

Wniosek

Uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na poczynione powyżej rozważania, wniosek skarżącego o uniewinnienie M. B. (1) uznać należało za zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Całość wyroku Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 15 lutego 2022 roku, sygn. akt II K 929/20

Zwięźle o powodach zmiany

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia wykazała, że Sąd Rejonowy niesłusznie uznał M. B. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, dokonując błędnych ustaleń faktycznych w następstwie nieprawidłowej oceny dowodów i wobec czego należało podzielić stanowisko obrońcy oskarżonego i wydać wobec podsądnego wyrok uniewinniający.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd Okręgowy kosztami procesu w sprawie obciążył Skarb Państwa. Zgodnie bowiem z art. 632 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w razie uniewinnienia oskarżonego koszty procesu ponosi w sprawach z oskarżenia publicznego - Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w całości

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana