Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2021 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2021 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa T. C. i M. C.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda T. C. kwotę 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo T. C. w pozostałym zakresie;

III.  oddala powództwo M. C.;

IV.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda T. C. kwotę 1.711,33 zł (tysiąc siedemset jedenaście złotych trzydzieści trzy grosze) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

V.  zasądza od powódki M. C. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 309/21

UZASADNIENIE

(treść i podstawa faktyczna żądania)

1.  T. C. i M. C. wystąpili z powództwem przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., żądając:

1) zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda T. C. kwoty 15.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

2) zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki M. C. kwoty 5.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

3) zasądzenia od pozwanego na rzecz każdego powodów z osobna kosztów postępowania według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa według norm przepisanych.

2.  W uzasadnieniu powodowie wskazali, że w dniu 8 stycznia 2004 r. w R. B. spowodował wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniosła S. S. będąca babką powoda i prababką powódki. J. B. został skazany za ww. czyn zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 177 §2 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie o sygn. akt II K 192/04. Pozwany świadczył ochronę ubezpieczeniową skazanemu sprawcy wypadku w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Powodowie dochodzą przeciwko pozwanemu roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., wskazując na doznaną w wyniku śmierci S. S. krzywdę w postaci cierpień i udręk psychicznych. Na skutek śmierci S. S. zostało naruszone dobro osobiste powodów w postaci prawa do niezakłóconego życia rodzinnego obejmującego szeroko rozumiane więzi rodzinne. Powodowie dochodzą odsetek na podstawie art. 481 §1 k.c., twierdząc, że odsetki winny być naliczane od chwili zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi i zajęciu przez niego stanowiska.

(pozew, k. 3-7)

(stanowisko pozwanego)

3.  W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o:

1) oddalenie powództwa w całości,

2) zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

4.  W uzasadnieniu pozwany przyznał, że był ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego marki C. (...), którego kierowca w dniu 8 stycznia 2004 r. spowodował wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniosła S. S.. Pozwany przyznał, że w związku z przedmiotowym wypadkiem została zgłoszona szkoda, którą zarejestrowała pod nr (...). Pozwany zakwestionował wysokość roszczenia zgłoszonego przez powodów. Wskazał, że żądana przez nich kwota nie odpowiada dzisiejszym realiom. Nadto, czas, jaki upłynął od wypadku w ocenie pozwanego pozwolił powodom na pogodzenie się z niewątpliwie trudną dla nich sytuacją. Pozwany stwierdził, że podczas gdy można przyjąć za uzasadnione żądanie powoda, o tyle żądanie powódki jest w jego ocenie za daleko idące. Pozwany zakwestionował żądanie zasądzenia odsetek od daty wcześniejszej niż data wyrokowania.

(odpowiedź na pozew, k. 28-29)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

5.  S. S., urodzona (...) w C., była babką macierzystą powoda T. C. i prababką powódki M. C..

(okoliczność bezsporna)

6.  Powód T. C., urodzony (...) w P., jest ojcem powódki M. C., urodzonej (...) w G..

(dowód: kopia odpisu skróconego aktu urodzenia T. C., k. 15, kopia odpisu skróconego aktu urodzenia M. C., k. 16)

7.  W dniu 8 stycznia 2004 r. w R. B. kierując samochodem marki C. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że zbliżając się do wyznaczonego przejścia dla pieszych nie zachował szczególnej ostrożności, nienależycie obserwował jezdnię i nie ustąpił pierwszeństwa przejścia pieszej S. S., powodując nieumyślnie wypadek i doprowadzając do potrącenia pieszej spowodował u niej obrażenia ciała w postaci: ostrego rozdęcia płuc, złamania wielu żeber po obydwu stronach klatki piersiowej, masywnych wylewów krwawych w tkankach miękkich śródpiersia, wybroczyn krwawych pod nasierdziem, dwóch szczelin złamania w kościach mózgoczaszki i złamania otwartego kości nosowych oraz drobnych ran w różnych okolicach ciała i wylewów krwawych w skórze głowy, na skutek których to obrażeń ciała nastąpiło gwałtowne uduszenie spowodowanie uderzeniem i uciśnięciem z dużą siłą klatki piersiowej i zgon S. S., czym dopuścił się przestępstwa z art. 177 §2 k.k.

8.  Sąd Rejonowy w Wejherowie wyrokiem z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie o sygn. akt II K 192/04 skazał J. B. za ten czyn i wymierzył mu karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres 3 lat tytułem próby.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 14 lutego 2005 r., sygn. akt II K 192/04, k. 86-87)

9.  J. B. korzystał z ochrony ubezpieczeniowej pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

(okoliczność bezsporna)

10.  S. S. wychowywała powoda T. C. przez pierwsze lata życia. Powód mieszkał u S. S. do ukończenia 3 lat. S. S. była zaangażowana w wychowanie powoda, który jako dziecko spędzał u niej wszystkie wakacje (w jej domu w R.), jak również niedziele, święta i uroczystości rodzinne. Powód odwiedzał babkę także poza typowymi uroczystościami.

(dowód: zeznania E. C., 00:13:19-00:28:23, k. 60-61, przesłuchanie powoda T. C., 00:30:03-00:41:00, k. 61-62)

11.  Kontakty powoda ze S. S. nie uległy osłabieniu po osiągnięciu przez niego pełnoletności. Po usamodzielnieniu się powód spędzał z babką uroczystości rodzinne, święta, a także regularnie ją odwiedzał co najmniej dwa razy w miesiącu. Powód uważał babkę za bardzo ważną osobę, która ukształtowała go jako człowieka. Powód zwracał się o pomoc do babki, która była dla niego wsparciem.

12.  Powód nie pamięta dziadków ojczystych.

(dowód: przesłuchanie powoda T. C., 00:30:03-00:41:00, k. 61-62)

13.  W chwili śmierci babki powód prowadził własne gospodarstwo domowe wraz z żoną i córką. Wiadomość o śmierci babki silnie dotknęła powoda. Powód przeżywał żałobę po śmierci babki. Nie mógł on powrócić do równowagi psychicznej po doświadczeniach związanych ze jej śmiercią. Na skutek tych przeżyć powód nie był w stanie przystąpić do egzaminu na prawo jazdy. Mógł on liczyć na pomoc i wsparcie rodziny w radzeniu sobie z krzywdą doznaną na skutek śmierci babki.

14.  Powód nie korzystał z pomocy psychologicznej ani psychiatrycznej w związku ze śmiercią babki.

15.  Powód odwiedza grób zmarłej babki co najmniej raz w miesiącu i w dalszym ciągu kultywuje pamięć po niej.

(dowód: zeznania E. C., 00:13:19-00:28:23, k. 60-61, przesłuchanie powoda T. C., 00:30:03-00:41:00, k. 61-62)

16.  W chwili śmierci S. S. powódka M. C. miała 9 lat. Początkowo powódka nie zdawała sobie sprawy z tego, jakie zdarzenie nastąpiło. Rodzice i dziadkowie starali się jej wytłumaczyć śmierć babki.

(dowód: przesłuchanie powódki M. C., 00:41:01-00:50:13, k. 62-63, zeznania E. C., 00:13:19-00:28:23, k. 60-61)

17.  W ocenie powódki prababka była w jakimś stopniu zaangażowana w jej wychowanie, czego ona jednak nie pamięta. Gdy powódka zrozumiała, że prababka nie żyje, było jej przykro z tego powodu, chociaż ze względu na swój wiek nie rozumiała w pełni co się stało. Powódka pamiętała, że członkowie jej rodziny byli wówczas smutni.

18.  Powódka pamiętała, że dom prababki był miejscem spotkań rodziny, zaś po śmierci prababki relacje rodzinne się osłabiły.

19.  Powódka nie korzystała z pomocy psychologa po śmierci prababki. Nie doznała żadnych problemów w nauce z uwagi na przeżycia związane ze śmiercią prababki.

20.  Powódka odwiedza grób prababki.

(dowód: przesłuchanie powódki M. C., 00:41:01-00:50:13, k. 62-63)

21.  Pismem z dnia 23 marca 2021 r. powodowie, działając przez pełnomocnika – (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L., zgłosili szkodę pozwanemu i wezwali go do zapłaty kwoty 40.000 zł na rzecz T. C. oraz kwoty 40.000 zł na rzecz M. C. tytułem zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej łączącej powodów ze S. S..

(dowód: zgłoszenie szkody, k. 144-148, 165 i 166 akt szkody, k. 38)

22.  Pismem z dnia 31 marca 2021 r. pozwany odmówił przyznania zadośćuczynienia powodom.

(dowód: pismo z dnia 31 marca 2021, k. 17, zawiadomienie powoda, k. 67, akt szkody, k. 38, zawiadomienie M. C., k. 63)

Sąd zważył co następuje:

(ocena dowodów)

23.  Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie o sygn. akt II K 192/04, dokumentów zawartych w aktach szkody o nr (...), kopii odpisów skróconych aktów urodzenia powodów, zeznań E. C. oraz dowodu z przesłuchania powodów.

24.  W pierwszej kolejności należy zauważyć, że na podstawie art. 11 zd. 1 k.p.c. ustalenia powołanego wyroku skazującego wiązały Sąd co do okoliczności objętych znamionami czynu przypisanego J. B., kwalifikowanego według art. 177 §2 k.k.

25.  Sąd uznał za wiarygodne pozostałe dokumenty przedłożone przez strony, w tym zawarte w aktach szkody, albowiem nie budziły one wątpliwości co do swojej autentyczności, zaś żadna ze stron nie kwestionowała, że ich wystawcy złożyli oświadczenia danej treści. Sąd uznał moc dowodową kopii odpisów aktów stanu cywilnego przedłożonych przez powodów, albowiem pozwany nie zaprzeczył prawdziwości zdarzeń nimi stwierdzonych.

26.  Sąd obdarzył przymiotem wiarygodności zeznania E. C. i dowód z przesłuchania powodów. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wiarygodności zeznań świadka i przesłuchania powodów. Dowody te miały o tyle specyficzny charakter, że odnosiły się do sfery odczuć powodów. W ocenie Sądu dowody te miały zasadnicze znaczenie dla ustalenia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia z uwagi na to, że odnosiły się one do więzi łączącej powodów ze S. S. oraz do rodzaju i intensywności udręk psychicznych doznanych przez powodów na skutek śmierci babki (prababki). Doniosłość tych dowodów wynika również z tego, że strona powodowa nie zaofiarowała innych środków dowodowych w celu wykazania ww. okoliczności.

27.  E. C. w przekonujący sposób przedstawiła relacje łączące powodów ze zmarłą S. S., jak również opisała ich stan psychiczny po śmierci S. S.. Podkreślenia wymaga, że świadek w dokładny sposób opisała stosunki miedzy powodami a zmarłą, nie popadając przy tym w przesadę. Świadek podawała przy tym przykłady zdarzeń wskazujących na charakter tych więzi. W ocenie Sądu za wiarygodny należy uznać dowód z przesłuchania powodów. W czasie przesłuchania T. C. przemawiał w sposób wskazujący na to, że w dalszym ciągu odczuwa ból spowodowany tragiczną śmiercią babki. Sposób formułowania wypowiedzi i zachowanie świadka świadczyły o tym, że relacjonowanie wspomnień związanych ze śmiercią babki wywoływało u niego w dalszym ciągu żal. Powódka M. C. wprost wskazywała, że nie pamięta zdarzeń związanych ze śmiercią babki. W ramach przesłuchania podała, że prababka była w jakimś stopniu zaangażowana w jej zachowania. Nie zdawała ona sobie jednak w pełni sprawy z tego, co się zdarzyło 8 stycznia 2004 r. Pamiętała, że w jej rodzinie panowała ogólna atmosfera smutku i jej również towarzyszyło poczucie żalu.

(podstawa prawna i przesłanki zgłoszonych roszczeń)

28.  Powodowie wywodzili swoje roszczenia z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 822 §1 k.c. w zw. z art. 436 §1 k.c. w zw. z art. 435 §1 k.c.

29.  Zdarzenie, z którym powodowie łączyli odpowiedzialność pozwanej (wypadek komunikacyjny, w wyniku którego śmierć poniosła S. S.) nastąpiło przed 3 sierpnia 2008 r. Z ogólnej zasady prawa intertemporalnego cywilnego wyrażonej w art. XXVI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny wynika, że do stosunków prawnych powstałych przed wejściem w życie ustawy nowej stosuje się ustawę dawną. Wyłącza to zastosowanie art. 446 §4 k.c., który wprost przewiduje po stronie najbliższych członków rodziny zmarłego roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wyniku śmierci osoby najbliższej. Przepis ten bowiem został ustanowiony ustawą z 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r., Nr 116, poz. 731) i wszedł w życie 3 sierpnia 2008 r. Sąd podziela przy tym w całej rozciągłości pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 22 października 2010 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 76/10, w myśl której najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (podobnie: postanowienie składu siedmiu sędziów SN z dnia 27 czerwca 2014 r., III CZP 2/14, OSNC 2014, nr 12, OSNC 2014/12/124).

30.  Z treści art. 24 §1 k.c. i art. 448 zd. 1 k.c. wynika, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

31.  W myśl art. 822 §1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Mając na uwadze fakt, że umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdu stanowi ubezpieczenie obowiązkowe w myśl art. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (dalej jako: u.u.o.), dopuszczalność dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody przez poszkodowanego przeciwko ubezpieczycielowi znajduje normatywny wyraz w art. 19 ust. 1 zd. 1 u.u.o., który stanowi, że poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Stosownie do treści art. 36 ust. 1 zd. 1 u.u.o. odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Z treści art. 436 §1 k.c. i art. 435 §1 k.c. wynika, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (niezależną od winy) za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch pojazdu mechanicznego, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

32.  Przesłankami odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela w niniejszej sprawie były: istnienie stosunku prawnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa wiąże obowiązek naprawienia szkody, powstanie szkody (a ściślej - krzywdy, tj. szkody niematerialnej), adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą. Jednocześnie do przesłanek odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych należy zaliczyć istnienie dobra osobistego, jego naruszenie i bezprawność naruszenia.

33.  W ocenie Sądu szczególna więź emocjonalna między członkami rodziny stanowi dobro osobiste pozostające pod ochroną art. 23 i 24 k.c. Jak wyżej wskazano, Sąd podziela w całości pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu uchwały z dnia 22 października 2010 r. w sprawie o sygn. III CZP 76/10 (LEX nr 604152). Sąd Najwyższy zważył, że katalog dóbr osobistych określony w art. 23 k.c. ma charakter otwarty. W orzecznictwie i w piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Do katalogu dóbr osobistych należy np. prawo do intymności i prywatności, płeć człowieka, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej. Trudno byłoby znaleźć argumenty sprzeciwiające się zaliczeniu do tego katalogu także więzi rodzinnych. Więzi te stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 k.r.o.). Skoro dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. jest kult pamięci osoby zmarłej, to - a fortiori - może nim być także więź miedzy osobami żyjącymi.

(zadośćuczynienie)

34.  Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2019 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1810/17 (LEX nr 2668844). Należy zauważyć, że zadośćuczynienie powinno wyrównywać krzywdę i cierpienie uprawnionego, te zaś nie są zależne od stopy życiowej poszkodowanego i jego środowiska ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2010 r., sygn. akt II CSK 94/10 (OSNC 2011/4/44, LEX nr 672675, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., sygn. akt III CSK 279/10,, LEX nr 898254.). Przydatność kierowania się przy ustalaniu zadośćuczynienia sumami zasądzonymi z tego tytułu w innych przypadkach jest ograniczona, jednak przesłanka ta nie jest całkowicie pozbawiona znaczenia a to z uwagi na indywidualny charakter krzywdy ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2015 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 434/14, LEX nr 1712803)

35.  Z uwagi na indywidualny wymiar krzywdy określenie wysokości zadośćuczynienia winno obejmować wszelkie okoliczności konkretnego przypadku. Zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny muszą być rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą poszkodowanego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2009 r. III CSK 62/09, LEX nr 738354)

36.  Przy ocenie rozmiaru krzywdy doznanej w związku ze śmiercią osoby najbliższego członka rodziny należy uwzględniać takie czynniki jak: rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, okoliczności śmierci członka rodziny, skalę cierpień pokrzywdzonego, intensywność i długotrwałość przeżywanych emocji, wstrząs psychiczny wywołany przedwczesną utratą osoby najbliższej, sposób przeżycia żałoby oraz wpływ utraty osoby najbliższej na egzystencję, zdrowie i samopoczucie osoby uprawnionej do zadośćuczynienia ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I ACa 272/19, LEX nr 2935658, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 czerwca 2020 r. I ACa 222/20, LEX nr 3063812).

(odpowiedzialność pozwanego)

37.  Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że pozwana ponosiła odpowiedzialność za szkodę spowodowaną wypadkiem komunikacyjnym w dniu 8 stycznia 2004 r. w R., w wyniku którego śmierć poniosła S. S.. Zaistnienie tego zdarzenia zostało wykazane prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wejherowie z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie o sygn. akt II K 192/04 skazującym sprawcę wypadku. Sprawca szkody ponosił przy tym odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 436 §1 k.c. w zw. z art. 435 §1 k.c. Niewątpliwym jest, że między wskazanym zdarzeniem a krzywdą powodów zachodził adekwatny związek przyczynowy.

(ocena żądania powoda T. C.)

38.  W ocenie Sądu charakter więzi łączącej powoda T. C. ze S. S. uzasadnia twierdzenie, że na skutek bezprawnego spowodowania śmierci S. S. doszło do naruszenia dobra osobistego T. C. w postaci więzi rodzinnej łączącej go z osobą najbliższą. Roszczenie powoda zasługiwało co do zasady na uwzględnienie.

39.  Sąd stoi na stanowisku, że określenie kręgu osób, którym na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 §1 k.c. służy zadośćuczynienie za krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby najbliższej wymaga każdoczesnego badania konkretnych okoliczności danego przypadku. W przypadku, gdy poszkodowanego i osobę zmarłą łączyły więzy krwi zasadnicze znaczenie ma bliskość pokrewieństwa i zażyłość relacji między poszkodowanym a osobą zmarłą. Kryterium pokrewieństwa nie ma charakteru samoistnego, stąd ustalenie bliskiego stopnia pokrewieństwa co do zasady nie jest wystarczające dla uznania naruszenia dobra osobistego. Ocena ta winna obejmować również relacje łączące osobę zmarłą i poszkodowanego. Sąd wyraża przekonanie, że im dalszy stopień pokrewieństwa między obu osobami, tym silniejsza winna być relacja ich łącząca w celu stwierdzenia, że doszło do naruszenia dobra osobistego.

40.  S. S. należała do kręgu osób najbliższych powoda T. C.. Podkreślenia wymaga, że powód był wychowywany przez S. S., jak również mieszkał z nią przez pierwsze trzy lata życia. T. C. utrzymywał bliskie relacje ze swoją babcią, gdy był dzieckiem, jak również po osiągnięciu dojrzałości. W dzieciństwie powód spędzał u swojej babci wakacje, niedziele, święta i uroczystości rodzinne, jak również odwiedzał ją bez szczególnej okazji. Ze S. S. powód łączył wspomnienia swojego dzieciństwa. Jako osoba dorosła powód w dalszym ciągu utrzymywał kontakty ze swoją babcią, odwiedzając ją regularnie. Z uwagi na to, że powód był wychowywany przez S. S., darzył ją szczególnym szacunkiem, uważał on ją za autorytet i ważną osobę w jego życiu, której rad zasięgał. Uważał, że swojej babci zawdzięcza to, kim jest. Zeznania powoda pozwalają na stwierdzenie, że S. S. przyswoiła powodowi oznaczony system wartości i ukształtowała jego osobowość. Powód odczuwał silne przywiązanie do swojej babci, o czym świadczy fakt, że mimo osiągnięcia dojrzałości społecznej i założenia własnej rodziny, w dalszym ciągu utrzymywał kontakt z babcią. Po śmierci S. S. powód kultywuje pamięć po zmarłej, odwiedzając regularnie jej grób.

41.  Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku śmierci S. S. Sąd miał na względzie szczególne okoliczności śmierci babki powoda. Na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 8 stycznia 2004 r. doszło do nagłego przerwania więzi rodzinnej. S. S. zginęła nagle, w tragicznych okolicznościach. W związku z tym, powód był pozbawiony możliwości pożegnania się ze swoją babcią, a nadto nie mógł oswoić się z myślą o jej możliwym odejściu. Okoliczności towarzyszące śmierci S. S. w dalszym ciągu wywołują u powoda smutek i rozgoryczenie. Wiadomość o śmierci babki silnie dotknęła powoda. Powód przeżywał żałobę po jej śmierci. Na skutek tych przeżyć powód nie mógł przystąpić do egzaminu na prawo jazdy. Obecnie powód w dalszym ciągu odczuwa żal, że jego babka zmarła w tragicznych okolicznościach.

42.  Jednocześnie Sąd miał na względzie fakt, że powód nie przeżywał żałoby powikłanej w wyniku śmierci S. S. ani nie musiał korzystać z pomocy psychologicznej czy lekarskiej ze względu na doznane przeżycia. Śmierć S. S. nastąpiła, gdy powód założył był własną rodzinę, z którą prowadził wspólne gospodarstwo domowe. Powód żył w środowisku zapewniającym mu konieczne dla normalnego funkcjonowania więzi rodzinne. Nadto, po śmierci babki powód był otoczony opieką rodziny. Sąd miał również na względzie wiek powoda i jego babki w chwili jej śmierci.

43.  Rozważając doniosłość powyższych okoliczności, Sąd uznał 10.000 zł za odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku śmierci S. S..

44.  Roszczenie o zadośćuczynienie stanowi zobowiązanie bezterminowe (art. 455 k.c.), które staje się wymagalne niezwłocznie po wezwaniu do spełnienia świadczenia. Jednocześnie art. 14 ust. 1 u.u.o. stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Wobec tego pozwana powinna była spełnić świadczenie w terminie do 22 kwietnia 2020 r., tj. 30 dni po zgłoszeniu szkody przez powoda. W konsekwencji, odsetki ustawowe za opóźnienie mogły być naliczane od dnia następującego po terminie spełnienia świadczenia.

45.  W konsekwencji, Sąd na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 822 §1 k.c. w zw. z art. 436 §1 k.c. w zw. z art. 435 §1 k.c. i art. 481 §1 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie I.

46.  Na podstawie przytoczonych przepisów stosowanych a contrario Sąd oddalił powództwo T. C. w pozostałym zakresie, o czym orzekł w punkcie II.

(ocena żądania powódki M. C.)

47.  Sąd uznał powództwo M. C. za niezasadne.

48.  Przenosząc kryteria wymienione przez Sąd w punktach 36 i 39 na okoliczności niniejszej sprawy w pierwszej kolejności należy zauważyć, że między powódką a S. S. istniała więź rodzinna, albowiem powódka była prawnuczką S. S.. Jednakże relacje łączące powódkę z prababką nie przemawiają za uznaniem, że istniała między nimi szczególna więź emocjonalna zasługująca na ochronę prawną na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 §1 k.c. Stosunkowo daleki stopień pokrewieństwa między powódką a prababką (trzeci stopień w linii prostej) nie przesądza samoistnie o niezasadności roszczenia, gdyż szczególne okoliczności danego przypadku mogłyby przesądzać o zaistnieniu więzi rodzinnej podlegającej ochronie na podstawie norm o ochronie dóbr osobistych. Okoliczności ustalone przez Sąd na podstawie zaofiarowanego przez strony materiału dowodowego stoją jednak na przeszkodzie stwierdzeniu istnienia szczególnie zażyłej więzi między powódką a prababką. Podkreślenia bowiem wymaga, że cywilnoprawna ochrona więzi rodzinnej podlega ocenie z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania rodziny. Dopiero w przypadku stwierdzenia, że dana więź rodzinna stanowi przesłankę samorealizacji osoby fizycznej, możliwe jest ustalenie naruszenia dobra osobistego skutkującego powstaniem obowiązku zadośćuczynienia krzywdzie.

49.  Sąd uznał, że powódka była wprawdzie związana z prababką S. S. dalszym stopniem pokrewieństwa, jednakże nie zaistniały inne okoliczności, które uzasadniałyby uznanie, że prababka należała do kręgu osób najbliższych powódki.

50.  Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, S. S. nie wychowywała powódki. Powódka mgliście wspomina okres do chwili śmierci S. S., co podkreślała w toku przesłuchania, wskazując na swój wiek dziecięcy. Nie wiąże ona specyficznych wspomnień dzieciństwa z prababką. Treść przesłuchania powódki wskazuje na to, że łączyły ją ze S. S. typowe relacje rodzinne między prababką a prawnuczką. Powódka nie zdawała sobie sprawy ze zdarzeń, które miały miejsce – rodzice starali się jej tłumaczyć, że doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego śmierć poniosła jej prababka. Na skutek przeżyć związanych ze śmiercią prababki powódka nie doznała żadnych trudności z nauką. Nie musiała również korzystać z pomocy psychologicznej czy też lekarskiej.

51.  Stan ducha powódki wynikał z ogólnej atmosfery panującej w środowisku rodzinnym, na co zwracała uwagę powódka w czasie przesłuchania. Powódka wprawdzie kultywuje pamięć po S. S. poprzez odwiedzanie grobu zmarłej oraz darzy zmarłą prababkę należną czcią, jednakże w ocenie Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy fakt ten nie świadczy o istnieniu między powódką a zmarłą S. S. szczególnej więzi rodzinnej zasługującej na ochronę prawną.

52.  Nie kwestionując zatem istnienia więzi rodzinnej między powódką a zmarłą S. S., stwierdzić należy, że więź ta nie była na tyle silna i ukształtowana, że jej istnienie było warunkiem samorealizacji powódki w społeczeństwie. Nadto, powódka nie doznała krzywdy w stopniu, który uzasadniałby zasądzenie na jej rzecz zadośćuczynienia.

53.  Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i art. 822 §1 k.c. w zw. z art. 436 §1 k.c. w zw. z art. 435 §1 k.c. stosowanych a contrario oddalił powództwo M. C., o czym orzekł w punkcie III.

(koszty procesu)

54.  O kosztach procesu sąd orzekł w punktach IV. I V. wyroku, mając na uwadze, że po stronie powodów występowało współuczestnictwo formalne.

55.  Powód wygrał postępowanie w 2/3. Na koszty powoda składały się: opłata od pozwu w wysokości 750 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3600 zł ustalone na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 poz. 265, t.j.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Pozwany wygrał postępowanie w stosunku do powoda w 1/3. Na koszty poniesione przez pozwanego składały się: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3600 zł ustalone na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 poz. 265, t.j.). Pozwany nie wykazał poniesienia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Mając na względzie stosunek, w jakim strony wygrały postępowanie, powodowi należy się od pozwanego zwrot kosztów procesu w kwocie 2.911,33 zł, zaś pozwanemu należy się od powoda zwrot kosztów procesu w kwocie 1200 zł. Po kompensacji poniesionych kosztów należało na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i art. 100 k.p.c. zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1711,33 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

56.  O kosztach należnych od powódki na rzecz pozwanego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i uznając, iż pozwany wygrał postępowanie w stosunku do powódki w całości, zasądził od powódki na jego rzecz kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł, ustalone na podstawie §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 poz. 265, t.j.). Pozwany nie wykazał poniesienia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.