Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka- Midziak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 lipca 2022 r. w G.

sprawy z powództwa B. B.

przeciwko (...) S.A. w W.

zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 34 000 zł. (trzydzieści cztery tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 maja 2019r do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5917 zł. (pięć tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

3.  nakazuje ściągnięcie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 1 951,61 zł. (jeden tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych sześćdziesiąt jeden groszy) tytułem brakujących kosztów opinii biegłej.

UZASADNIENIE

Powódka B. B. domaga ³a siê od Powszechnego (...) S.A. w W. zap ³aty kwoty 34.000,00 z ³ wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie od dnia 30 maja 2019 roku do dnia zap ³aty, a tak¿e zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu poda ³a, ¿e dnia 7 maja 2018 roku jej ojciec zosta ³ œmiertelnie potr ¹cony na przejœciu dla pieszych przez kierowcê pojazdu marki P., który omija ³ pojazdy poruszaj ¹ce siê prawym pasem. Sprawca wypadku zosta ³ prawomocnie skazany w postêpowaniu karnym. Pismem z dnia 11 kwietnia 2019 roku powódka zg ³osi ³a pozwanej roszczenie o zap ³atê kwoty 80.000,00 z ³ tytu ³em zadoœæuczynienia po œmierci ojca. Pozwany w toku postêpowania likwidacyjnego uzna ³ swoj ¹ odpowiedzialnoœæ za szkodê i wyp ³aci ³ powódce kwotê 14.000,00 z ³ tytu ³em zadoœæuczynienia, przyjmuj ¹c 30 % stopieñ przyczynienia siê poszkodowanego do szkody. Zdaniem powódki kwota ta jest zani¿ona, równie¿ z tego powodu, ¿e stopieñ przyczynienia siê poszkodowanego nale¿a ³o ustaliæ na poziomie co najwy¿ej 20 %. Powódka wskaza ³a na szczególnie bliskie wiêzi ³¹cz ¹ce j ¹ z ojcem, a tak¿e negatywne skutki w zakresie zdrowia psychicznego jako konsekwencje zerwania tych wiêzi.

(pozew – k. 3-12)

Pozwany domaga ³ siê oddalenia powództwa i zas ¹dzenia na swoj ¹ rzecz kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

Zdaniem pozwanego ¿ ¹dana pozwem kwota jest wygórowana. Przyznana kwota 14.000,00 z ³ w pe ³ni kompensuje doznan ¹ krzywdê. Przede wszystkim ból powódki po dwóch latach od wypadku musia ³ z ³agodnieæ. Pozwany podtrzyma ³ ocenê 30 % stopnia przyczynienia siê poszkodowanego do wypadku. Pozwany sta ³ na stanowisku, ¿e odsetki powinny byæ zas ¹dzone od dnia wyrokowania.

(odpowiedŸ na pozew – k. 59-62)

Stan faktyczny:

Dnia 7 maja 2018 roku w G. M. L. jad ¹c ul. (...) w kierunku G. na wysokoœci skrzy¿owania ulic (...), kieruj ¹c pojazdem marki P. o numerze rejestracyjnym (...) naruszy ³ nieumyœlnie zasady bezpieczeñstwa oraz szczególnej ostro¿noœci, zbli¿aj ¹c siê do oznakowanego przejœcia dla pieszych poprzez omijanie pojazdów poruszaj ¹cych siê w tym samym kierunku, a stoj ¹cych na prawym pasie jezdni oraz niezachowanie prêdkoœci bezpiecznej, w wyniku czego uderzy ³ prawem przednim naro¿nikiem pojazdu w pieszego F. K.. Sprawca szkody porusza ³ siê z prêdkoœci ¹ oko ³o 50 km/h, nie zwolni ³ ani nie zatrzyma ³ siê przed przejœciem dla pieszych. Poszkodowany znajduj ¹cy siê na przejœciu dla pieszych widoczny by ³ dla sprawcy z odleg ³oœci oko ³o 20,6 m, co oznacza, ¿e mia ³ mo¿liwoœæ zatrzymania siê przed uderzeniem w pieszego przy prêdkoœci nie wiêkszej ni¿ 39 km/h. Poszkodowany po uderzeniu zachowa ³ przytomnoœæ. Œwiadkowie zdarzenia udzielili mu pierwszej pomocy. (...) pogotowia przewieziony zosta ³ do szpitala. Powódka mia ³a jeszcze kontakt z poszkodowanym ojcem, jednak wkrótce straci ³ on przytomnoœæ i na skutek doznanych obra¿eñ zmar ³ w godzinach porannych dnia 11 maja 2018 roku. Sprawca zdarzenia kierowa ³ sprawnym pojazdem objêtym obowi ¹zkowym ubezpieczeniem odpowiedzialnoœci cywilnej u pozwanego. Poszkodowany przechodzi ³ przez jezdniê w miejscu do tego wyznaczonym, ale bez zachowania nale¿ytej ostro¿noœci. Sprawca zdarzenia zosta ³ skazany prawomocnym wyrokiem z dnia 12 wrzeœnia 2019 roku w sprawie (...) Rejonowego w G. o sygn. II K 573/19 na karê jednego roku pozbawienia wolnoœci w zawieszeniu na trzy lata. Orzeczono m.in. o nawi ¹zce na rzecz powódki w kwocie 2.000,00 z ³.

(fakty wynikaj ¹ce czêœciowo z prawomocnego wyroku karnego w sprawie II K 573/19 – k. 14-15, a nadto: odpis skrócony aktu zgonu – k. 16, pisemna opinia (...) s ¹dowego sporz ¹dzona w postêpowaniu przygotowawczym – k. 101-124, zeznania powódki – k. 141-142, p ³yta – k. 143)

Powódka w dacie œmierci swojego ojca mia ³a 41 lat. Jej rodzice rozwiedli siê. W dzieciñstwie mieszka ³a z matk ¹, przy czym utrzymywa ³a sta ³y kontakt z ojcem. W dacie wypadku mieszka ³a w tej samej okolicy co ojciec. Sprawca wypadku równie¿ mieszka w pobli¿u, przez co powódka widuje go niemal codziennie. Powódka co najmniej 1-2 razy w tygodniu spotyka ³a siê z ojcem. Wspólnie spêdzali Œwiêta i uroczystoœci rodzinne. Ojciec wspiera ³ powódkê finansowo (np. dop ³aca ³ do czesnego, partycypowa ³ w kosztach remontu jej mieszkania). Powódka czêsto korzysta ³a z porady ojca. Po jego œmierci mia ³a problemy ze snem. Za¿ywa ³a zio ³owe leki uspokajaj ¹ce. Aktualnie czêsto wspomina ojca, ogl ¹da jego zdjêcia, odwiedza jego grób. Po œmierci ojca utrzymuje dobre relacje z jego ¿ (...)-K.. Powódka w dalszym ci ¹gu nie pogodzi ³a siê ze œmierci ¹ ojca.

(dowód: dokumentacja zdjêciowa – k. 30-35, zeznania œwiadka M. B. – k. 140v.-141, p ³yta – k. 143, zeznania powódki – k. 141-142, p ³yta – k. 143, zeznania œwiadka K. K. (2) – k. 151-153)

W okresie od 12 lutego 2019 roku do 2 lutego 2022 roku powódka odbywa ³a psychoterapiê. £ ¹cznie skorzysta ³a ze 103 porad w zakresie zdrowia psychicznego udzielanych w ramach NFZ przez K. S..

(dowód: dokumentacja medyczna – k. 268)

Na skutek œmierci F. K. powódka wesz ³a w stan ¿a ³oby, która jest wyd ³u¿ona w czasie, a tak¿e w jej przebiegu ujawnia ³a ponadnormatywnie nasilone zaburzenia snu oraz stany lêkowe, ataki paniki treœciowo zwi ¹zane z ruchem drogowym, lêkiem przed zdarzeniami w ruchu drogowym. Ostre objawy lêkowe, zaburzenia snu oraz objawy psychosomatyczne powódki ust ¹pi ³y na skutek stosowanych oddzia ³ywañ terapeutycznych. Aktualnie powódka ujawnia dominuj ¹co nastrój dystymiczny oraz nadal wygórowane emocjonalnie reakcje na poruszanie tematu œmierci ojca, charakterystyczne dla wczeœniejszych faz ¿a ³oby.

(dowód: pisemna opinia (...) s ¹dowej J. (...) – k. 159-168 wraz z pisemnymi opiniami (...) – k. 189-194, k. 224-227, k. 282-284, oraz ustn ¹ opini ¹ uzupe ³niaj ¹c ¹ – k. 263-263v.)

Pismem z dnia 11 kwietnia 2019 roku powódka zg ³osi ³a szkodê pozwanemu ubezpieczycielowi wnosz ¹c o zap ³atê kwoty 80.000,00 z ³ tytu ³em zadoœæuczynienia za krzywdê doznan ¹ w zwi ¹zku ze œmierci ¹ ojca.

(dowód: zg ³oszenie szkody – k. 17-20)

W toku postêpowania likwidacyjnego pozwany decyzj ¹ z dnia 29 maja 2019 roku uzna ³ swoj ¹ odpowiedzialnoœæ za szkodê i wyp ³aci ³ powódce kwotê 14.000,00 z ³, co by ³o ju¿ kwot ¹ pomniejszon ¹ o 30 % przyczynienia siê poszkodowanego do szkody. Pozwany po reklamacji powódki nie zmieni ³ swojego stanowiska.

(dowód: decyzja z dnia 29.05.2019r. – k. 23-25, akta szkody na p ³ycie – k. 72)

(...)¿y ³, co nastêpuje:

P.¿szy stan faktyczny (...) na podstawie dowodów z dokumentów (równie¿ znajduj ¹cych siê w aktach sprawy karnej), dowodu z przes ³uchania powódki, œwiadków oraz dowodu z opinii (...) s ¹dowej z zakresu psychologii.

(...) zgromadzony w niniejszej sprawie materia ³ dowodowy (...) za w pe ³ni wiarygodne uzna ³ dokumenty z ³o¿one przez strony, nades ³ane przez placówkê medyczn ¹ oraz znajduj ¹ce siê w aktach postêpowania karnego. ¯adna ze stron nie kwestionowa ³a ich autentycznoœci ani nie zaprzeczy ³a, i¿ osoby podpisane pod tymi dokumentami nie z ³o¿y ³y oœwiadczeñ w nich zawartych. Dotyczy to równie¿ dokumentów wytworzonych w toku postêpowania karnego, w tym skazuj ¹cego wyroku z dnia 12 wrzeœnia 2019 roku w sprawie II K 573/19, który przez dyspozycjê art. 244 § 1 k.p.c. stanowi ³ dowód tego, co zosta ³o w nim urzêdowo poœwiadczone. (...) ustaleniami tego wyroku (art. 11 k.p.c.). Na potrzeby rozstrzygniêcia niniejszej sprawy wymaga ³y rozszerzenia, do czego – wobec niekwestionowana przebiegu zdarzenia – przydatna okaza ³a w szczególnoœci opinia (...) s ¹dowego z zakresu rekonstrukcji wypadków sporz ¹dzona na potrzeby postêpowania karnego.

(...) tak¿e wiarê zeznaniom œwiadków oraz powódki, które by ³y logiczne, spójne i niesprzeczne. Oczywistym jest, ¿e doznane przez powódkê cierpienie jako odczuwalne zjawisko jest w ³asnoœci ¹ doœwiadczeñ zmys ³owych i pewnym sensie jest subiektywne. Nie mniej zeznania wy¿ej wskazany osób by ³y spontaniczne i spójne, nie zawiera ³y w sobie sprzecznoœci ani nieœcis ³oœci, które mog ³yby œwiadczyæ o nieprawdzie. Osoby te zgodnie zrelacjonowa ³y relacje pomiêdzy powódk ¹ a jej zmar ³ym ojcem, a tak¿e jego konsekwencje dla funkcjonowania powódki, w szczególnoœci w zakresie przechodzonej ¿a ³oby. Zeznania te nie budzi ³y ¿adnych w ¹tpliwoœci w œwietle zasad logicznego rozumowania i zasad doœwiadczenia ¿yciowego, co w znacznej mierze potwierdzone zosta ³o specjalistyczn ¹ wiedz ¹ psychologiczn ¹.

W ocenie (...) brak by ³o podstaw do kwestionowania opinii (...) s ¹dowej J. (...). Wydana przez ni ¹ opinia pisemna wraz z uzupe ³niaj ¹cymi opiniami (pisemnymi oraz ustn ¹) zosta ³a uznana za w pe ³ni wiarygodn ¹ i stanowi ³a podstawê rozstrzygniêcia. W ocenie (...) jest ona jasna, logiczna i wewnêtrznie niesprzeczna. (...) poprawnie zanalizowa ³a stan faktyczny i sporz ¹dzi ³a opiniê w oparciu o zawarty w aktach sprawy materia ³ dowodowy oraz badanie powódki, zaœ wnioski, do których dosz ³a – w kontekœcie aktualnej wiedzy specjalistycznej oraz w ³asnego doœwiadczenia zawodowego – wyczerpuj ¹co uzasadni ³a. Z.¿yæ nale¿a ³o, ¿e strona pozwana pierwotnie podwa¿a ³a zwi ¹zek podjêtej przez powódkê terapii z przedmiotowym zdarzeniem. Nie mniej z okolicznoœci sprawy, przede wszystkim z zeznañ œwiadków oraz powódki, a tak¿e nades ³anej dokumentacji medycznej z tej terapii nie wynika ³o, aby przyczyny podjêcia terapii by ³y inne ni¿ deklarowane przez powódkê. Co wiêcej w krótkich i ogólnikowych zapisach sesji psychoterapeutycznych znalaz ³o siê miejsce dla w ¹tków dotycz ¹cych radzenia sobie z utrat ¹, œmierci ¹ bliskiej osoby, utrat ¹ rodzica, uczestnictwem w sprawach s ¹dowych jako Ÿródle stresu. Oczywistym jest, ¿e w trakcie terapii poruszane by ³y bie¿ ¹ce problemy powódki w radzeniu sobie z codziennymi sytuacjami, bo na nie w ³aœnie wp ³ywa g ³ówna przyczyna – ¿a ³oba. Gdyby okolicznoœæ ta nie zaburza ³a codziennego toku spraw powódki, to z pewnoœci ¹ terapia nie by ³aby konieczna. (...) nie znalaz ³a tak¿e podstaw, aby uznaæ powódkê za symuluj ¹c ¹ objawy obni¿enia stanu psychicznego, co równie¿ pozytywnie wp ³ynê ³o na ocenê zeznañ powódki. Strona pozwana upatrywa ³a sprzecznoœæ w stwierdzeniu bieg ³ej, ¿e odpowiedzi tej samej osoby w ró¿nym czasie mog ¹ siê ró¿niæ. (...)œni ³a bieg ³a, ¿e osoba mo¿e przyjmowaæ ró¿n ¹ perspektywê w zale¿noœci od przebiegu ostatnich dni, co jest naturaln ¹ zmiennoœci ¹. W pisemnych opiniach (...) bieg ³a wyjaœni ³a ustalone cechy przeprowadzonych testów psychologicznych, wskazuj ¹c zakres stosowanej skali, odnosz ¹c siê do pejoratywnych nazw badanych cech (histerii, manii). Wreszcie bieg ³a zwróci ³a uwagê na koniecznoœæ analizy uzyskanych wyników w kontekœcie ca ³oœciowej wiedzy o danej osobie. (...) dowód z uzupe ³niaj ¹cej opinii (...), albowiem wniosek w tym zakresie ewidentnie zmierza ³ do wyd ³u¿enia postêpowania (art. 235 § 1 pkt 5 k.p.c.). (...) na uwadze, ¿e ustalone kryteria M. Klasyfikacji Chorób i Problemów Medycznych ( (...)10) nie wi ¹za ³o ani bieg ³ej ani s ¹du. (...) niezgodne z zasadami doœwiadczenia ¿yciowego jest uznanie, na podstawie forsowanych przez pozwanego kryteriów, ¿e okres wczesnej ¿a ³oby nie mo¿e utrzymywaæ siê d ³u¿ej ni¿ dwa lata. Ustalone kryteria s ¹ bowiem dosyæ ogólne i stanowi ¹ pewne uœrednienie przypadków. N.¿a ³o jednak zwróciæ uwagê, ¿e pozwany w zarzutach do opinii (...)¿y ³ siê wnioskami opinii w powi ¹zaniu do ww. kryteriów w taki sposób, aby stworzyæ po¿ ¹dany i niezgodny z prawd ¹ obraz rzeczywistoœci. Przede wszystkim bieg ³a nie wskaza ³a wprost, ¿e powódka znajduje siê we wczesnej fazie ¿a ³oby, ale ¿e towarzysz ¹ce jej objawy w postaci ujawnionego nastroju dystymicznego oraz wygórowane emocjonalne reakcje na poruszanie tematu œmierci ojca s ¹ charakterystyczne dla wczeœniejszych faz ¿a ³oby. Oznacza to, ¿e powódce na obecnym etapie ¿a ³oby w dalszym ci ¹gu towarzyszyæ mo¿e czêœæ objawów, która normatywnie powinna ust ¹piæ. (...) wprost, ¿e ostre objawy lêkowe, zaburzenia snu oraz objawy psychosomatyczne opiniowanej ust ¹pi ³y na skutek stosowanych oddzia ³ywañ terapeutycznych. Wobec powy¿szego, w ocenie (...), opinia (...) nie nasuwa ³a w ¹tpliwoœci co do rzetelnoœci, fachowoœci i kompletnoœci, dlatego stanowi ³a pe ³nowartoœciowy materia ³ dowodowy, na podstawie którego (...) pomocniczo ustali ³ skutki zdarzenia dla zdrowia i ¿ycia powódki.

P. prawn ¹ powództwa stanowi ³y przepisy art. 822 § 1 i 4 k.c. i art. 8241 § 1 k.c. oraz art. 13 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowi ¹zkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) w zw. z art. 446 § 4 k.c. Zgodnie z art. 822 § 1 i 4 k.c. przez umowê ubezpieczenia odpowiedzialnoœci cywilnej zak ³ad ubezpieczeñ zobowi ¹zuje siê do zap ³acenia okreœlonego w umowie odszkodowania za szkody wyrz ¹dzone osobom trzecim, wzglêdem których odpowiedzialnoœæ za szkodê ponosi ubezpieczaj ¹cy albo osoba, na której rzecz zosta ³a zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w zwi ¹zku ze zdarzeniem objêtym umow ¹ ubezpieczenia odpowiedzialnoœci cywilnej mo¿e dochodziæ roszczenia bezpoœrednio od zak ³adu ubezpieczeñ. Na mocy natomiast art. 8241 § 1 k.c. o ile nie umówiono siê inaczej, suma pieniê¿na wyp ³acona przez zak ³ad ubezpieczeñ z tytu ³u ubezpieczenia nie mo¿e byæ wy¿sza od poniesionej szkody. Z treœci art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowi ¹zkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 392) wynika, i¿ w obowi ¹zkowych ubezpieczeniach odpowiedzialnoœci cywilnej odszkodowanie wyp ³aca siê w granicach odpowiedzialnoœci cywilnej podmiotów objêtych ubezpieczeniem, nie wy¿ej jednak ni¿ do wysokoœci sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie. W myœl natomiast art. 446 § 4 k.c. (...)¿e przyznaæ najbli¿szym cz ³onkom rodziny zmar ³ego odpowiedni ¹ sumê tytu ³em zadoœæuczynienia pieniê¿nego za doznan ¹ krzywdê.

Kluczowym dla rozstrzygniêcia niniejszej sprawy by ³o zatem ustalenie spornych okolicznoœci, tj. rozmiaru krzywdy doznanej przez powódkê oraz okreœlenie stopnia przyczynienia siê poszkodowanego do szkody.

W sprawie nie budzi ³a bowiem w ¹tpliwoœci wina sprawcy wypadku, albowiem w tym zakresie (...) wyrokiem karnym. Nadto nie budzi ³o w ¹tpliwoœci, i¿ w chwili zdarzenia jego sprawca korzysta ³ z ochrony ubezpieczeniowej pozwanego z tytu ³u odpowiedzialnoœci cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. P.œliæ nale¿a ³o, i¿ wobec niewymiernoœci szkody niemaj ¹tkowej – kryteria rozstrzygaj ¹ce o wysokoœci zadoœæuczynienia nie daj ¹ siê sprowadziæ do prostego schematu. W orzecznictwie wskazuje siê, i¿ okreœlaj ¹c wysokoœæ "odpowiedniej sumy", s ¹d powinien niew ¹tpliwie kierowaæ siê celami oraz charakterem zadoœæuczynienia i uwzglêdniæ wszystkie okolicznoœci maj ¹ce wp ³yw na rozmiar doznanej szkody niemaj ¹tkowej. P. nale¿a ³o równie¿ pogl ¹d wyra¿ony przez (...) N.¿szy w wyroku z dnia 3 czerwca 2011 roku (sygn. III CSK 279/10, LEX nr 898254), ¿e na rozmiar krzywdy maj ¹ przede wszystkim wp ³yw: dramatyzm doznañ osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrz ¹s psychiczny wywo ³any œmierci ¹ osoby najbli¿szej, rodzaj i intensywnoœæ wiêzi ³¹cz ¹cej pokrzywdzonego ze zmar ³ym, wyst ¹pienie zaburzeñ bêd ¹cych skutkiem tego odejœcia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pe ³nionej przez osobê zmar ³¹, stopieñ w jakim pokrzywdzony bêdzie umia ³ siê znaleŸæ w nowej rzeczywistoœci i zdolnoœci jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. Bez w ¹tpienia wprowadzenie do przepisu klauzuli generalnej "odpowiedniej sumy" pozostawia s ¹dowi orzekaj ¹cemu margines uznaniowoœci, co do wysokoœci zas ¹dzanej kwoty. Pomimo niemo¿noœci œcis ³ego ustalenia wysokoœci uszczerbku nale¿y jednak opieraæ rozstrzygniêcie na kryteriach zobiektywizowanych, a nie kierowaæ siê wy ³¹cznie subiektywnymi odczuciami poszkodowanego.

(...)¿ (...) do przekonania, i¿ przyznanie powódce zadoœæuczynienia za krzywdê w zwi ¹zku ze œmierci ¹ ojca w kwocie 60.000 z ³, jest w pe ³ni uzasadnione. Nie ulega w ¹tpliwoœci, i¿ tragiczna i nag ³a œmieræ ojca, z którym powódka pozostawa ³a w bliskiej relacji by ³a dla niej wyj ¹tkowo bolesnym ciosem. Zebrany w sprawie materia ³ dowodowy w sposób jednoznaczny wskazuje, i¿ relacje te by ³y sta ³e, ¿ywe, serdeczne i bardzo bliskie. Nie zmienia tej oceny fakt, ¿e powódka w dzieciñstwie nie mieszka ³a z ojcem, lecz z matk ¹ wobec rozwodu rodziców. Nie mniej ojciec powódki utrzymywa ³ z ni ¹ sta ³y kontakt i uczestniczy ³ w jej wychowaniu. Poza tym w dacie wypadku powódka mia ³a 41 lat, a zatem od wejœcia powódki w doros ³oœæ opisywana relacja zmieni ³a swoj ¹ charakterystykê i przez wiele lat jej kszta ³towania utrzymywana by ³a na prawid ³owym i po¿ ¹danym w miêdzyludzkich relacjach poziomie. Nie mo¿na traciæ z pola widzenia faktu, ¿e powódka by ³a jedyn ¹ biologiczn ¹ córk ¹ swojego ojca, st ¹d te¿ na niej koncentrowa ³a siê uwaga jej ojca – by ³a jedn ¹ z najwa¿niejszych osób w jego ¿yciu z wzajemnoœci ¹. Z relacji powódki wy ³ania siê obraz ciep ³ego, pomocnego, wspieraj ¹cego, a jednoczeœnie budz ¹cego szacunek i inspiracjê ojca. (...) go jako pozytywny wzorzec. Zgromadzone w sprawie zdjêcia jedynie potwierdzaj ¹ charakter relacji i udzia ³ zmar ³ego w ¿yciu powódki. Wypadek spowodowa ³ zerwanie tych wiêzi. C. spotkania rodzinne nie s ¹ ju¿ mo¿liwe, podobnie jak udzielanie powódce porad, z których niejednokrotnie korzysta ³a. Na uwadze nale¿a ³o mieæ tak¿e nag ³y i tragiczny przebieg wydarzeñ. Nie by ³o to wydarzenie, na które powódka mog ³a siê przygotowaæ. Nie mia ³a równie¿ zbyt wiele czasu, aby po¿egnaæ siê z ojcem. W szpitalu mia ³a z nim kontakt, jednak straci ³ przytomnoœæ i zmar ³ kilka dni po wypadku. (...) ten okres musia ³ budziæ w powódce uczucia doznanej tragedii, niezale¿nie od rokowañ lekarzy, nadziei, a wreszcie uczucia nieodwracalnej straty jednej z najbli¿szych osób, której nie mo¿na by ³o zapobiec. W tym wypadku warto zwróciæ uwagê na fakt, ¿e powódka troszczy ³a siê o zdrowie ojca, nie mog ³a jednak ustrzec go przed tragiczn ¹ œmierci ¹. Aktualnie powódka niemal codziennie widuje sprawcê wypadku, gdy¿ mieszka w pobli¿u, co w sposób oczywisty budzi w niej negatywne emocje. Potwierdza to zreszt ¹ zaanga¿owanie powódki w sprawê karn ¹, gdzie d ¹¿y ³a do ukarania sprawcy zdarzenia.

(...) zatem wysokoœæ ¿ ¹danego przez powódkê zadoœæuczynienia wskazaæ nale¿a ³o, ¿e utrata osoby bliskiej w tragicznym zdarzeniu nie podlega ¿adnej wycenie. Nie ma ¿adnych mierników, które pozwoli ³yby oceniæ wartoœæ cierpienia osób po utracie najbli¿szych.

(...) pod uwagê ca ³okszta ³t okolicznoœci sprawy, w szczególnoœci przede wszystkim intensywnoœæ relacji pomiêdzy powódk ¹ a jej ojcem, ostry przebieg ¿a ³oby, koniecznoœæ przejœcia czasoch ³onnej terapii ( ³¹cznie 103 wizyty), która nie sprowadza ³a siê wy ³¹cznie do tych wizyt, ale tak¿e indywidualnej pracy miêdzy nimi, oraz fakt, ¿e powódka nadal odczuwa negatywne skutki traumatycznego zdarzenia, (...) do przekonania, ¿e kwota ¿ ¹dania pozwu, maj ¹c na wzglêdzie tak¿e ju¿ dokonan ¹ wyp ³atê i uwzglêdniaj ¹c kwotê nawi ¹zki, nie stanowi wygórowanego zadoœæuczynienia. Kwota ta nie pozostaje w dysproporcji do doznanej przez powódkê krzywdy i pozostaje odpowiedni ¹, w rozumieniu art. 446 § 4 k.c.

Zgodnie z treœci ¹ art. 362 k.c., je¿eli poszkodowany przyczyni ³ siê do powstania lub zwiêkszenia szkody, obowi ¹zek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okolicznoœci, a zw ³aszcza do stopnia winy obu stron. W orzecznictwie przyjêto, ¿e przyczynieniem siê poszkodowanego do powstania szkody jest ka¿de jego zachowanie pozostaj ¹ce w normalnym zwi ¹zku przyczynowym ze szkod ¹, za któr ¹ ponosi odpowiedzialnoœæ inna osoba. Przy czym, zachowanie siê poszkodowanego musi stanowiæ adekwatn ¹ wspó ³przyczynê powstania szkody lub jej zwiêkszenia, czyli w ³¹czaæ siê jako dodatkowa przyczyna szkody. (...) stosowania art. 362 k.c. stwarzaj ¹c ¹ mo¿liwoœæ obni¿enia odszkodowania jest taki zwi ¹zek pomiêdzy dzia ³aniem lub zaniechaniem poszkodowanego a powsta ³¹ szkod ¹ (zwiêkszeniem siê jej rozmiarów), ¿e bez owej aktywnoœci poszkodowanego b ¹dŸ w ogóle nie dozna ³by on szkody, albo te¿ wyst ¹pi ³aby ona w mniejszym rozmiarze (wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 11 wrzeœnia 2014 r., sygn. akt III CSK 248/13, LEX nr 1541200, wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 29 paŸdziernika 2008 r., sygn. akt IV CSK 228/08, OSNC-ZD 2009/3/66). (...) ten musi byæ oceniany w kategoriach adekwatnej przyczynowoœci, bo chocia¿ w przepisie art. 361 § 1 k.c. mowa jest tylko o zobowi ¹zanym do naprawienia szkody, to kodeks dla oceny zachowania siê poszkodowanego nie wprowadza innego miernika (wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt IV CSK 241/09, LEX nr 677896, wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 20 czerwca 1972 r., sygn. akt II PR 164/72, LEX nr 7098). U pod ³o¿a tej konstrukcji tkwi za ³o¿enie, ¿e je¿eli sam poszkodowany swoim zachowaniem wp ³yn ¹³ na powstanie lub zwiêkszenie szkody, s ³usznym jest, by poniós ³ konsekwencje swego postêpowania.

Przyczynienie ma charakter obiektywny, odnosz ¹cy siê do czysto kauzalnych powi ¹zañ pomiêdzy zachowaniem poszkodowanego a szkod ¹, natomiast elementy subiektywne (np. wina lub nieprawid ³owoœæ zachowania) wystêpuj ¹ dopiero na etapie miarkowania wysokoœci œwiadczenia, jako "stosowne okolicznoœci" wskazane w art. 362 k.c.

Oznacza to, ¿e samo ustalenie przyczynienia siê poszkodowanego nie nak ³ada na s ¹d obowi ¹zku zmniejszenia odszkodowania, ani nie przes ¹dza o stopniu tego zmniejszenia. Ustalenie przyczynienia jest warunkiem wstêpnym, od którego w ogóle zale¿y mo¿liwoœæ rozwa¿ania zmniejszenia odszkodowania i warunkiem koniecznym, lecz niewystarczaj ¹cym, gdy¿ samo przyczynienie nie przes ¹dza zmniejszenia obowi ¹zku szkody. O tym, czy obowi ¹zek naprawienia szkody nale¿y zmniejszyæ ze wzglêdu na przyczynienie siê, a je¿eli tak – w jakim stopniu nale¿y to uczyniæ, decyduje s ¹d w procesie sêdziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach wyznaczonych przez art. 362 k.c. Decyzja o obni¿eniu odszkodowania jest uprawnieniem s ¹du, a rozwa¿enie wszystkich okolicznoœci in casu, w wyniku oceny konkretnej i zindywidualizowanej – jest jego powinnoœci ¹ (wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 19 listopada 2009 r., sygn. akt IV CSK 241/09, LEX nr 677896). Tym samym art. 362 k.c. zaliczany jest do tzw. prawa sêdziowskiego, którego istot ¹ jest pozostawienie s ¹dowi pewnego marginesu swobody, co nie zwalnia z obowi ¹zku uwzglêdnienia i wnikliwego rozwa¿enia wskazówek zawartych w tym przepisie (wyrok S ¹du Apelacyjnego w (...) z dnia 9 sierpnia 2013 r., sygn. akt I ACa 310/13, LEX nr 1362660). Oznacza to, ¿e nie ma znaku równoœci pomiêdzy stopniem przyczynienia siê a stopniem obni¿enia odszkodowania, chocia¿ nie jest te¿ wykluczone, ¿e w konkretnych okolicznoœciach sprawy zmniejszenie odszkodowania nast ¹pi w takim samym stopniu, w jakim poszkodowany przyczyni ³ siê do szkody. W tej ostatniej sytuacji istotne jest, aby nie nast ¹pi ³o to automatycznie, lecz w wyniku oceny wszystkich okolicznoœci sprawy. D. jeszcze nale¿y, ¿e interpretacji art. 362 k.c. nie mo¿na dokonywaæ w oderwaniu od podstawy prawnej, z jakiej wywodzone s ¹ roszczenia odszkodowawcze. Jeœli zobowi ¹zany do naprawienia szkody odpowiada na zasadzie ryzyka do zastosowania art. 362 k.c., obok adekwatnego zwi ¹zku przyczynowego, wystarczy obiektywna nieprawid ³owoœæ zachowania siê poszkodowanego, gdy zaœ odpowiedzialnoœæ za szkodê zasadza siê na winie, to nieodzown ¹ przes ³ank ¹ stwierdzenia przyczynienia jest zawinione zachowanie siê poszkodowanego (wyrok S ¹du Apelacyjnego w £odzi z dnia 08 sierpnia 2014 r., III APa 1/13, LEX nr 1506188, wyrok S ¹du Apelacyjnego w W. z 30 stycznia 2013 r., VI ACa 1080/12, LEX nr 1294870, wyrok S ¹du Apelacyjnego w P. z 18 lutego 2010 r., I ACa 80/10, LEX nr 628217, wyrok S ¹du N.¿szego z 19 listopada 2009 r., IV CSK 241/09, LEX nr 677896, wyrok S ¹du N.¿szego z 17 czerwca 2009 r., IV CSK 84/09, LEX nr 818614). P.œlenia te¿ wymaga, ¿e art. 362 k.c. wymienia stopieñ winy obu stron jako istotn ¹, ale nie jedyn ¹ okolicznoœæ decyduj ¹c ¹ o stopniu zmniejszenia odszkodowania, stanowi ¹c, ¿e na stopieñ zmniejszenia odszkodowania ma wp ³yw tak¿e zespó ³ okolicznoœci. Brak skonkretyzowania w tym przepisie, o jakie okolicznoœci chodzi, tj. czy tylko zwi ¹zane z samym wypadkiem, czy tak¿e odnosz ¹ce siê do jego konsekwencji, czy wreszcie odnosz ¹ce siê np. do sytuacji ¿yciowej osoby poszkodowanej i sprawcy, nakazuje przyj ¹æ, ¿e okolicznoœci te winny byæ rozumiane szeroko. W orzecznictwie i piœmiennictwie za okolicznoœci, które nale¿y uwzglêdniæ przy dokonywaniu obni¿enia odszkodowania uznano: stopieñ przyczynienia siê obu stron, wiek poszkodowanego, stopieñ naruszenia obiektywnych regu ³ postêpowania przez poszkodowanego, ich konfrontacja z zarzutami stawianymi odpowiedzialnemu za szkodê, pobudki, motywy jakimi kierowa ³ siê poszkodowany, podejmuj ¹c dzia ³anie nieprawid ³owe, ciê¿ar naruszonych przez sprawcê obowi ¹zków i stopieñ ich naruszenia, rozmiar i waga uchybieñ po stronie poszkodowanego, ocena samej przyczyny wyrz ¹dzaj ¹cej szkodê, ocena zachowania siê poszkodowanego.

W niniejszym przypadku ocena wszystkich okolicznoœci sprawy prowadzi do wniosku, ¿e pomiêdzy zachowaniem poszkodowanego, a poniesion ¹ przez niego szkod ¹ (œmierci ¹) istnieje adekwatny zwi ¹zek przyczynowy, a ponadto zaistnia ³y przes ³anki miarkowania nale¿nego œwiadczenia powódki. Przede wszystkim nie mo¿e ulegaæ w ¹tpliwoœci, ¿e zgromadzony materia ³ dowodowy dawa ³ pe ³ne podstawy do uznania, ¿e zachowanie poszkodowanego jako pieszego by ³o obiektywnie nieprawid ³owe. (...) to¿samo jak bieg ³y w sprawie karnej oceni ³ winê pieszego. (...), ¿e pieszy o ile przekracza ³ jezdniê w dozwolonym i oznakowanym przejœciu dla pieszych, to czyni ³ niezgodnie z art. 13 ust. 1 oraz art. 14 pkt 1 lit a i b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. Nr 98, poz. 602 ze zm.), gdy¿ dokonywa ³ tego bez zachowania szczególnej ostro¿noœci oraz spoza przeszkody jak ¹ stanowi ³y stoj ¹ce na prawym pasie ruchu pojazdy, w wyniku czego podczas pobytu na prawej czêœci jezdni by ³ widoczny dla sprawcy zdarzenia dopiero z odleg ³oœci 20,6 metra, co wymaga ³o zmniejszenia przez sprawcê zdarzenia do prêdkoœci co najmniej 39 km/h. Oznacza to, ¿e pieszy powinien wchodziæ na jezdniê po uprzednim upewnieniu siê, ¿e nie nadje¿d¿a ¿aden pojazd.

Nie mniej o wiele bardziej nieprawid ³owe okaza ³o siê zachowanie sprawcy szkody, st ¹d jego udzia ³ w szkodzie nale¿a ³o ustaliæ w znacznej dysproporcji do udzia ³u poszkodowanego na niekorzyœæ sprawcy. Przede wszystkim sprawca zdarzenia zbli¿aj ¹c siê do wyznaczonego przejœcia dla pieszych (znak dodatkowo znajdowa ³ siê na ¿ó ³tym polu) nie zachowa ³ szczególnej ostro¿noœci i nie zredukowa ³ prêdkoœci jazdy na tyle (do wartoœci prêdkoœci bezpiecznej), aby umo¿liwiæ zatrzymanie pojazdu w przypadku stwierdzenia, ¿e na przejœciu znajduj ¹ siê piesi, którym nale¿y ust ¹piæ pierwszeñstwa, co stanowi ³o naruszenie art. 19 ust. 1 i art. 26 ust. 1 powo ³anej wy¿ej ustawy. (...), ¿e sprawca szkody zignorowa ³ elementarne zasady bezpieczeñstwa doje¿d¿aj ¹c do przejœcia dla pieszych, poprzez podjêcie omijania innych samochodów, które jecha ³y w tym samym kierunku i zatrzyma ³y siê przed przejœciem dla pieszych, w warunkach gdy nie mia ³ on widocznoœci ca ³ego obszaru przejœcia dla pieszych.

Przemawia to za przyjêciem przez (...), ¿e stosunek udzia ³u stron mieœci siê w granicach proponowanych przez stronê powodow ¹ (80/20 na niekorzyœæ sprawcy). Waga naruszonych przepisów uczestników ruchu drogowego (sprawcy i poszkodowanego) zmusza do miarkowania zadoœæuczynienia w ³aœnie w takich proporcjach. Przede wszystkim nale¿a ³o mieæ na uwadze, ¿e obowi ¹zek poszkodowanego do zachowania szczególnej ostro¿noœci podczas przechodzenia przez wyznaczone przejœcie dla pieszych s ³u¿y przede wszystkim zapobie¿eniu negatywnym skutkom naruszenia elementarnych zasad ruchu drogowego w postaci wymuszenia przejazdu przed pieszym wobec nieupewnienia siê, ¿e przejazd ten jest bezpieczny dla uczestników ruchu. Z kolei w tej konkretnej sytuacji, to na kieruj ¹cego na ³o¿ono gatunkowo o wiele ciê¿sze obowi ¹zki, z czym wi ¹¿e siê wiêksza odpowiedzialnoœæ, tym bardziej, ¿e w razie jednoczesnego naruszenia obowi ¹zków (sprawcê i pieszego) to pieszego nale¿a ³o uznaæ za s ³absz ¹ stronê zdarzenia – ponosi ³ o wiele dalej id ¹ce konsekwencje, bo dotyczy ³y nie tylko sfery maj ¹tkowej jak w przypadku uszkodzenia pojazdu, ale tak¿e zdrowia i ¿ycia.

W tej sytuacji (...), ¿e zasadne jest przyznanie powódce ³¹cznie kwoty 48.000,00 z ³ (uwzglêdniaj ¹c tak¿e, ¿e powódce przyznano kwotê 2.000,00 z ³ w ramach nawi ¹zki). Zdaniem (...) kwota ta uwzglêdniaj ¹ca stopieñ przyczynienia siê poszkodowanego do szkody, a tak¿e ca ³okszta ³t okolicznoœci sprawy jest odpowiednia w kontekœcie opisanych regu ³ wyk ³adni art. 362 k.c. (...) bowiem na uwadze, ¿e ogólna kwota 60.000,00 z ³ (bez jej miarkowania) nie jest wygórowana do poniesionej szkody, st ¹d nie jest zasadne jej obni¿anie o kwotê nawi ¹zki. W rozpatrywanym przypadku mo¿liwe by ³o powi ¹zanie stopnia przyczynienia siê poszkodowanego do szkody i miarkowania zadoœæuczynienia wedle ustalonych proporcji, maj ¹c na uwadze nie tylko kauzalne powi ¹zanie okolicznoœci zwi ¹zanych ze szkod ¹, ale w szczególnoœci ciê¿ar naruszonych przez sprawcê obowi ¹zków, stopieñ ich naruszenia, rozmiar i wagê tych uchybieñ, o czym mowa powy¿ej.

Dlatego te¿ (...) na podstawie art. 822 § 1 i 4 k.c. i art. 8241 § 1 k.c. oraz art. 13 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowi ¹zkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 446 § 4 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 14 uwzglêdni ³ ¿ ¹danie pozwu w ca ³oœci i w punkcie 1. wyroku zas ¹dzi ³ od pozwanego na rzecz powódki kwotê 34.000,00 z ³ wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie od dnia 30 maja 2019 roku do dnia zap ³aty. (...), ¿e pozwany jako profesjonalista w dziedzinie ubezpieczeñ, by ³ w stanie ustaliæ ca ³oœciowo rozmiar krzywdy i wyp ³aciæ zadoœæuczynienie w nale¿nej wysokoœci w ustawowym terminie. (...)œæuczynienia powódce w pe ³nej wysokoœci, pozwany dysponuj ¹c informacjami uzyskanymi w toku postêpowania karnego (opinia z zakresu rekonstrukcji wypadków wydana zosta ³a przed zg ³oszeniem szkody), wywiadu od powódki, a tak¿e wypracowanym doœwiadczeniem, winien liczyæ siê z wysokim prawdopodobieñstwem wyst ¹pienia przez powódkê na drogê postêpowania s ¹dowego i odmienn ¹ ocen ¹ tego materia ³u dowodowego przez s ¹d. (...) odsetki nale¿a ³y siê od dnia nastêpuj ¹cego po up ³ywie 30 dni od zg ³oszenia szkody, jednak ograniczono je do ¿ ¹dania pozwu (art. 321 k.p.c.), tj. do dnia nastêpnego po decyzji (...) wysokoœæ nale¿nego zadoœæuczynienia, co nie pozostawia w ¹tpliwoœci, co do mo¿liwoœci ustalenia œwiadczenia przed tym dniem w prawid ³owej wysokoœci.

O kosztach procesu (...) w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporz ¹dzenia Ministra S.œci z dnia 22 paŸdziernika 2015 roku w sprawie op ³at za czynnoœci radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.), obci ¹¿aj ¹c pozwanego ca ³oœci ¹ poniesionych przez powódkê kosztów procesu, na co sk ³ada ³y siê: op ³ata s ¹dowa od pozwu (1.700,00 z ³), wynagrodzenie kwalifikowanego pe ³nomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600,00 z ³), op ³ata skarbowa od dokumentu pe ³nomocnictwa (17,00 z ³) oraz wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia bieg ³ej (600,00 z ³).

Ponadto w punkcie 3. wyroku na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust. 1 i art. 83 i 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o kosztach s ¹dowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 z póŸn. zm.) rozstrzygniêto o nieop ³aconych kosztach s ¹dowych (niepokryte zaliczk ¹: czêœæ wynagrodzenia bieg ³ej oraz zwrot wydatków zwi ¹zanych z opiniowaniem, w ³¹cznej wysokoœci 1.951,61 z ³) – obci ¹¿aj ¹c nimi pozwanego, jako przegrywaj ¹cego proces w ca ³oœci.