Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 649/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 3 czerwca 2022 roku, sygn. akt II K 337/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

L. P.

L. P. na datę 14 lipca 2022r. figurował w K. jako osoba niekarana. W czasie popełnienia przedmiotowego czynu (1-6.09.2018r.) nie był skazany na karę pozbawienia wolności.

kopia odpisów orzeczeń, kary karnej

k.532-533, 551, 571

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

kopia odpisów orzeczeń, karty karnej;

- odpisy orzeczeń i dokumentów zostały sporządzone i przedstawione przez uprawniony organ i w wymaganej prawem formie, żadna ze stron nie kwestionowała treści załączonych dokumentów;

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

1.  zarzut obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 413 § 2 pkt 1 kpk polegającej na niedokładnym określeniu czynu przypisanego oskarżonemu, skutkujące przyjęciem, że oskarżony doprowadził pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 100 000,00 zł, podczas gdy wartość mienia do niekorzystnego rozporządzenia, którym oskarżony doprowadził pokrzywdzonych wynosi 200 000,00 zł.;

2.  zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu, że w wyniku przestępstwa pokrzywdzeni ponieśli szkodę w wysokości 100 000,00 zł, podczas gdy z treści aneksu do umowy wynika, że oskarżony zobowiązał się do zapłaty na rzecz pokrzywdzonych podwójnej wysokości zadatku oraz zaliczki tj. kwoty 200 000,00 zł.;

3.  zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 46 § 1 kk w zw. z art. 415 § 2 kpk poprzez ich niezastosowanie i zaniechanie przez Sąd orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, mimo zaistnienia podstaw do ich zastosowania, bowiem w wyniku przestępstwa pokrzywdzeni ponieśli szkodę, zaś celem postępowania karnego zgodnie z art. 2 § 1 pkt 3 kpk jest uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego;

4.  naruszenie art. 624 § 1 kpk poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie skutkujące nie zasądzeniem na rzecz oskarżycieli posiłkowych kwoty 5000,00 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika, podczas gdy art. 624 § 1 kpk upoważnia sąd jedynie do zwolnienia oskarżonego z zapłaty kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa;

5.  naruszenie art. 616 § 1 pkt 2 kpk, art. 626 § 1 kpk i 627 kpk poprzez jego niezastosowanie, co przełożyło się na nie zasądzenie na rzecz oskarżycieli posiłkowych kwoty 5000,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pomimo iż wykazali oni, że powyższy wydatek ponieśli;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych nie zasługiwała na uwzględnienie.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych przedstawił szereg zarzutów dotyczących rozstrzygnięcia o obowiązku naprawienia szkody wobec pokrzywdzonych, tym niemniej należało wskazać, iż wszystkie z nich były chybione. Skarżący w uzasadnieniu swojej apelacji przeprowadził także bogatą analizę terminów dotyczących znamion przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk, tym niemniej skarżący wyciągnął z tejże analizy błędne wnioski.

Zgodnie z art. 286 § 1 kk: Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Zgodnie z cytowanym przepisem, musi dość do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym. Sąd odwoławczy podziela prezentowane przez skarżącego rozumienie terminu „mienia”, czy też „niekorzystnego rozporządzenia mieniem” – są to raczej utrwalone i niekwestionowane sposoby rozumienia tych terminów w ramach prawa karnego materialnego. Dla zasadności apelacji pełnomocnika istotne jest jednak w ogóle zrozumienie pojęcia „rozporządzenia” jako przejawu działania, czy zaniechania zakończonego skutkiem dla pokrzywdzonego (niekorzystnym) wywołanego uprzednim oszukańczym postępowaniem oskarżonego na gruncie przedmiotowej sprawy. Nie pozostawia wątpliwości sądu odwoławczego, że rozporządzeniem jest każde pogorszenie sytuacji materialnej pokrzywdzonego, nie tylko w postaci rzeczywistego uszczerbku, ale też utraconych korzyści. W przedmiotowej sprawie jednak pierwotnie doszło do zawarcia umowy przedwstępnej w wyniku której pokrzywdzeni przekazali oskarżonemu kwotę 100 000 zł, dopiero następczo doszło do podpisania aneksu do tejże umowy, który przewidywał, iż w przypadku niewykonania umowy oskarżony zobowiązuje się do zapłaty zapłaconej zaliczki i zadatku w podwójnej wysokości. Aneks tego rodzaju nie wiązał się z żadnym dodatkowym rozporządzeniem mieniem po stronie pokrzywdzonych – pokrzywdzeni nie podjęli tutaj żadnego dodatkowego działania czy zaniechania, które wywołałoby dla nich negatywny skutek – aneks ten miał on charakter jedynie zabezpieczenia realizacji umowy między oskarżonym a pokrzywdzonymi.

Sąd odwoławczy dostrzega także, iż w akcie oskarżenia jako datę czynu wskazano jedynie 1 września 2018r. (poprawnie) – datę podpisania umowy przedwstępnej. Sąd Rejonowy przypisał oskarżonemu czyn wskazując, iż został on popełniony w okresie czasu od 1 do 6 września 2018r., ale też analiza pisemnego uzasadnienia orzeczenia wskazuje, iż de facto wszystkie czynności przestępcze miały mieć związek z treścią umowy z dnia 1 września 2018r. ( a dokładnie z zapisem dotyczącym własności gruntu). Aneks z daty 6 września 2018r. w żadnej mierze nie dotyczył już kwestii własności działki gruntu. Tym samym niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonych wiązało się jedynie z treścią umowy przedwstępnej, a kwota szkody z nią związana to 100 0000 zł. – już odzyskane przez oskarżycieli posiłkowych. Właśnie dlatego, wobec faktu, iż w wyniku aneksu nie doszło do żadnego dodatkowego rozporządzenia mieniem, a jedynie ustalono dodatkowo sposoby zabezpieczenia umowy przedwstępnej, nie można uznać, iż w wyniku przestępczego działania L. P. powstała szkoda w wysokości wskazywanej przez skarżącego (2000 000 zł.).

W zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu zabezpieczenia umowy właściwy jest sąd cywilny i to przed tym sądem pokrzywdzeni winni dochodzić swoich uprawnień wynikających z zawartego w aneksie zabezpieczenia realizacji umowy. Na marginesie można wspomnieć, że jeżeli pokrzywdzeni czuli się uprawnieni do oczekiwania od oskarżonego kwoty 200 000 zł (nie zaś 120 000 zł), to niezrozumiałym jest niedochodzenie tej właśnie kwoty w zakończonym już postępowaniu cywilnym prowadzonym przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim pod sygn. akt I C 1107/20.

Odnośnie braku zwrotu wydatków poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych związanych z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru, sąd odwoławczy podnosi, że sąd I instancji wydał w tym zakresie odrębne postanowienie w trybie art. 626 § 2 kpk (k. 520). Analiza akt sprawy, w tym: treść apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, a także stanowisko odebrane od obrońcy uczestniczącego w rozprawie apelacyjnej, każe przyjąć, że w/w postanowienie w ogóle nie zostało doręczone stronom i nadal jest nieprawomocne (doręczenie winno nastąpić, albowiem orzeczenia nie wydano na rozprawie, na której ogłoszono wyrok, co potwierdza treść protokołu z k. 517).

W tej sytuacji kwestia przyznania oskarżycielom posiłkowym stosownej kwoty z tytułu poniesionych przez nich kosztów procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym pozostaje otwarta. Jednocześnie nie mogła być ona przedmiotem niniejszego postępowania, bo nie wniesiono środka zaskarżenia od postanowienia w przedmiocie tychże kosztów do sądu odwoławczego. Ewentualne procedowanie o powyższym w ramach wniesionej apelacji pełnomocnika, oznaczałoby natomiast, że w obrocie prawnym istniałoby odrębne postanowienie, co do którego sąd rozpoznający apelację nie miałby żadnych uprawnień w kwestii jego zmiany/uchylenia. Reasumując: koszty związane we zwrotem wydatków poniesionych przez oskarżycieli posiłkowych związanych z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru są przedmiotem odrębnego postępowania, także przed sądem odwoławczym - w przypadku wniesienia ewentualnego zażalenia na wydane w dniu 3 czerwca 2022r. rozstrzygnięcie.

Właśnie dlatego nie przekonuje zarzut związany z obraza art. 624 §1 kpk.

Oczywiście rację ma pełnomocnik, iż powyższy przepis upoważnia sąd jedynie do ewentualnego zwolnienia oskarżonego z zapłaty kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa, a nie w zakresie kosztów procesu należnych oskarżycielom posiłkowym. Tyle tylko, że w sprawie wcale nie zwolniono od tych kosztów oskarżonego. O tych kosztach orzeczono odrębnym orzeczeniem wydanym uzupełniająco, które może /mogło zostać zaskarżone.

Odnosząc się natomiast do zarzutów stawianych w apelacji związanych z błędem w ustaleniach faktycznych 0 z powodów wskazanych na wstępie, należy przyjąć, iż sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie i również prawidłowo określił wysokość szkody wynikłej z oszustwa na 100 000 zł, jednocześnie wobec naprawienia szkody na etapie wyrokowania nie doszło do naruszenia art. 46 § 1 kk- albowiem doszło już do kompensacji tak określonej kwoty.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a)  zmianę opisu czynu zawartego w punkcie 1 wyroku poprzez ustalenie, że wartość mienia niekorzystnego rozporządzenia którym oskarżony doprowadził pokrzywdzonych wynosi 200 000,00 zł;

b)  orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 kk w zw. z art. 415 § 1 kpk wobec oskarżonego L. P. względem pokrzywdzonych A. P. i P. P., obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę na ich rzecz kwoty 80 000,00 zł;

c)  zasądzenie od oskarżonego L. P. na rzecz pokrzywdzonych kwoty 5000,00 zł z tytułu poniesionych kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w postępowaniu przed Sądem I Instancji;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nieuwzględnienia zarzutów pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, jego wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku pozostawał niezasadny i jako taki nie został uwzględniony.

Lp.

Zarzut

2

Apelacja obrońcy

1.  zarzut obrazy przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia, co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego tj. naruszenie art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez dowolne uznanie, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu opisanego w skarżonym orzeczeniu, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, w szczególności ocena wyjaśnień oskarżonego, zeznania P. C., E. K., treść aktu notarialnego zakupu działki nr (...), dokumentów w postaci wydruków wiadomości (...), korespondencji stron, akta sprawy I C 1107/20 i przede wszystkim zeznań oskarżycieli posiłkowych A. i P. P. dowodzi, iż oskarżony nie miał, tak w chwili zawierania umowy rezerwacyjnej, jak i w trakcie jej trwania, zamiaru oszukania oskarżycieli posiłkowych i dążył do wykonania umowy; z treści zeznań oskarżycieli posiłkowych wynika jednoznacznie, iż strony porozumiały się w zakresie zmiany warunków umownych, w tym zmiany usytuowania budynku mieszkalnego, z uwagi na problemy w uzyskaniu pozwolenia na budowę na pierwotną działkę, w związku z tym oskarżony podejmował kolejne działania zmierzające do wybudowania budynku rodzinnego zgodnie z wolą oskarżycieli posiłkowych, w tym ustalił z nimi zmiany w zakresie nowej lokalizacji budowy oraz terminu jej realizacji, o czym świadczy aneks ustny zawarty w sierpniu 2019 roku o przedłużenia terminów, jak i wybudowanie fundamentów na działce (...) zakupionej dla oskarżycieli, a co potwierdzają wiadomości (...) stron;

2.  zarzut naruszenia art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 424 kpk polegający na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów, poprzez ograniczenie się jedynie do ich zbiorczego przywołania w uzasadnieniu orzeczenia, bez wskazania ich analizy i oceny, oraz wskazania które dowody Sąd uznaje za wiarygodne, a którym tej wiarygodności odmawia oraz jakie ustalenia poczynił i oparciu o które dowody, a co skutkowało brakiem możliwości oceny, czy Sąd wydał orzeczenie w oparciu o całość analizowanego materiału dowodowego, czy tylko jego cześć, a co w dalszej perspektywie skutkowało niedopełnieniu obowiązkowi określonemu przepisem art. 424 kpk tj. wydania orzeczenia w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, ocenionego w sposób swobodny a nie dowolny z zachowaniem obiektywności oraz zasad logiki, a co nie pozwala na ustalenia rozumowania i motywów Sąd będących podstawą wydanego wyroku;

3.  zarzut błędu w ustaleniach stanu faktycznego poprzez uznanie, iż oskarżony działał w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zawierając umowę rezerwacyjną we wrześniu 2018 roku wprowadzając przy tym w błąd pokrzywdzonych, co do możliwości jej realizacji ze względu na brak w ówczesnym czasie nabycia przedmiotowej działki, w sytuacji gdy, okoliczności faktyczne niniejszej sprawy wskazują, iż oskarżony miał zamiar wywiązania się z zobowiązania wybudowania domu jednorodzinnego, gdyż w procesie inwestycyjnym (deweloperski) fakt nabycia rezerwowanej nieruchomości w trakcie realizacji inwestycji nie jest niczym dziwnym, co strony akceptowały bowiem wspólnie zmieniły uzgodnienia w zakresie położenia budowy domu jednorodzinnego oraz terminu jej realizacji, z uwagi na stan prawny pierwotnej działki, który ujawnił się dopiero po podpisaniu umowy, kiedy oskarżony nie mógł uzyskać pozwolenia na budowę;

4.  zarzut błędu w ustaleniach stanu faktycznego poprzez uznanie, iż oskarżonemu towarzyszył zamiar oszukania oskarżycieli poprzez doprowadzenie ich do rozporządzenia mieniem w wys. 100 tyś zł w sytuacji gdy, brak realizacji umowy na przedmiotowej działce (...) wyniknął z okoliczności, których oskarżony w chwili zawarcia umowy nie przewidział a w konsekwencji nie unikał zwrotu otrzymanej kwoty, proponując pisemnie spłatę w ratach ze względu na sytuację związaną z pogorszeniem się zdolności finansowej powoda wywołaną pandemią Covid 19, a ostatecznie zwracając oskarżycielom całą otrzymaną kwotę wraz z zadatkiem w podwójnej wysokości oraz odsetkami i dodatkowymi kosztami, w tym kotwę 40.000 tyś złotych zwracając ją jeszcze przed wytoczeniem sprawy cywilnej o zapłatę, a co oskarżyciele w postępowaniu zawisłym pod sygn. akt I C 1107/20 przemilczeli i nie cofnęli powództwa w tej części;

5.  zarzut rażącej niewspółmierności kary w stosunku do oskarżonego polegającej na orzeczeniu wobec oskarżonego za zarzucany czyn kary 1 roku pozbawienia wolności zawieszonej na okres lat 2, oraz 150 stawek dziennych grzywny, przyjmując iż jedna stawka dzienna grzywny odpowiada kwocie 50 złotych, orzeczenia środka karnego w postaci informowania na piśmie Sądu o przebiegu wykonywania kary w terminach co 3 miesiące, uznając, iż kara ta jest zasadna ze względu na uprzednią karalność oskarżonego za czyny przeciwko mieniu, w sytuacji gdy oskarżony jest osobą niekaraną, a okoliczności a okoliczności sprawy oraz fakt zwrotu całości kwoty wraz z zadatkiem w podwójnej wysokości, odsetkami i kosztami, a także względy na prewencyjne oddziaływanie kary wobec oskarżonego przemawiają za orzeczeniem kary znacznie łagodniejszej;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wobec faktu, iż zarzuty nr 1 i 2 dotyczą naruszenia przepisów postępowania, a zarzuty nr 3 i 4 dotyczą błędu w ustaleniach faktycznych – który to błąd ma być wynikiem naruszenia przepisów postępowania – sąd odwoławczy wypowie się do co tych zarzutów zbiorczo.

W pierwszym zarzucie apelacyjnym skarżący podnosi, iż w orzeczeniu sądu I instancji doszło do naruszenia przepisów art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk, a w drugim art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 424 kpk. Zarzuty te jednak należy uznać za chybione. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż fakt, iż możliwa jest inna ocena i interpretacja dowodów zebranych w sprawie nie stanowi jeszcze o tym, że sąd I instancji poczynił błędne oceny, a tym samym źle zinterpretował dowody. Zarzut obrońcy z pkt 1 i 2 jest polemiką z oceną dowodów dokonaną przez sąd rejonowy, a w istocie nie dotyczy meritum zarzutu stawianego oskarżonemu. Oskarżony nie kwestionował tego, iż podpisał umowę, w której zadeklarował/poświadczył, że jest właścicielem gruntu, na którym będzie budował dom dla pokrzywdzonych. W trakcie postępowania jasnym było także to, że pokrzywdzeni nie związaliby się sporna umową z oskarżonym, gdyby wiedzieli, że działka nie jest jego własnością, a ma on dopiero zamiar ją nabyć. O powadze dla decyzji pokrzywdzonej słów dotyczących kwestii własności ziemi świadczą obszerne, merytoryczne i przekonujące zeznania A. i P. P.. Pokrzywdzeni drobiazgowo opisują, jak w trakcie wstępnych rozmów pojechali na wskazany przez oskarżonego teren, gdzie w pobliżu trwały już budowy kilku domów, jak pewnie i przekonująco L. P. zapewniał pokrzywdzonych o własności całej oglądanej działki gruntu, na której miały powstać liczne domy; opisywali jego pewną siebie postawę i przekonująco zeznali, iż to właśnie informacje związane z budową domów dla innych klientów na działkach grantów należących do oskarżonego, spowodowały że zaufali L. P. i zdecydowali się zawrzeć z nim umowę przedwstępną na budowę domu jednorodzinnego. Z akt sprawy jawo się jednoznaczny wniosek: gdyby pokrzywdzeni wiedzieli, iż oskarżony zobowiązuje się zbudować dla nich dom na działce, której nie jest właścicielem, a dopiero zamierza ja nabyć – nie zdecydowali by się na podpisanie spornej umowy (albo nie podpisaliby jej wcale, albo podpisali na innych zasadach). O powyższym wprost zeznaje oskarżycielka posiłkowa (k.302). Kwestia własności działki gruntu miała fundamentalne znaczenie dla decyzji pokrzywdzonych, co potwierdził nawet sam oskarżony w swoich wyjaśnieniach złożonych przed sądem rejonowym (k.265). Oskarżony najpierw przekazał pokrzywdzonym fałszywa informację, a potem poświadczył w umowie nieprawdę, z nadzieją pozyskania dla prowadzonej przez siebie firmy klientów w osobach A. i P. P. i uzyskania z umowy korzyści majątkowej. Miał pełną świadomość tak wprowadzenia pokrzywdzonych w błąd, jak i jego znaczenia dla pozyskania pokrzywdzonych jako swoich klientów – i wpłatę przez nich pieniędzy na konto firmy oskarżonego. Miał wreszcie świadomość tego, że nabycie praw własności spornego gruntu nie jest wcale „automatyczne” i „pewne”, a jedynie miał nadzieję, że uda mu się je uzyskać i wybudować dom, bez ujawniania swojego oszustwa przy zawieraniu umowy. Umowa ta jednak wprowadzała pokrzywdzonych w błąd, co do kwestii własności gruntu. Oskarżony, jako osoba dorosła, rozumna, a do tego znająca realia prowadzenia biznesu deweloperskiego miał świadomość tego, jakie znaczenie dla pozyskania klientów ma tu kwestia uregulowanego stosunku prawnego własności gruntu, na którym deweloper zobowiązuje się wybudować dom. Zapis widniejący w umowie o własności działki (§ 4 umowy) nie był w żadnej mierze językowym lapsusem, a okoliczności opisywane przez pokrzywdzonych, związane z zachowywaniem się oskarżonego „w terenie” przed podpisaniem umowy przedwstępnej, potwierdzają, że oskarżony działał celowo i oszukańczo tj. po to, by pozyskać klientów i wzbudzić ich zaufanie do swojej osoby, przedstawiał niezgodny z prawdą stan własności ziemi, co następnie potwierdził podpisem złożonym pod umową zawierająca nieprawdę. Zabieg ten miał charakter oszukańczy i właśnie na tym polegało przestępcze zachowanie L. P.. Tym samym spełnione były wszystkie znamiona zarówno strony podmiotowej jak i przedmiotowej przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

Wszystkie okoliczności, na jakie powołuje skarżący w zakresie pkt 1 apelacji, mają istocie następczy charakter wobec faktu dokonania oszustwa już de facto w dniu 1 września 2018 r. i powinny one mieć i istotnie miały, wpływ już na wymiar kary zgodnie z dyrektywami wymiaru kary z art. 53 kk.

Nie jest bowiem przedmiotem zarzutu zamiar oskarżonego ostatecznego niewywiązania się z umowy w zakresie niewybudowania domu dla pokrzywdzonych, co stara się wywieźć skarżący – jest nim za to zamiar oskarżonego do wprowadzenia w błąd pokrzywdzonych, co do faktu posiadania przez niego ziemi, na jakiej dom miał powstać i co za tym idzie realnej możliwości zrealizowania umowy w sensie prawnym tj. przeniesienia własności ziemi z budynkiem na pokrzywdzonych na ustalonych z nimi zasadach. To, że pokrzywdzeni jeszcze w trakcie poprawnych stosunków między stronami, zgodzili się np. na zmianę usytuowania budowanego dla nich domu, nie jest okolicznością, która ekskulpuje oskarżonego tj. wyłącza uprzednią bezprawność wprowadzenia ich w błąd, co do własności działki (...) przy zawieraniu umowy przedwstępnej. Fakt, iż pokrzywdzeni starali się „ratować” realizację wymarzonego i oczekiwanego od blisko dwóch lat domu, m.inn poprzez zgodę na zmianę jego lokalizacji zgodnie z zaleceniami oskarżonego, jest zrozumiały. Czując się oszukani na wstępie chcieli jednak ostatecznie zamieszkać w upragnionym domu. To, że oskarżony faktycznie starał się go wybudować jest okolicznością działającą na jego korzyść jedynie przy wymiarze kary – nie mniej bez wpływu na byt przestępstwa przedmiotowego oszustwa.

Potwierdzeniem powyższego mogą być przykładowo orzeczenia, w których czytamy:

- Dla zaistnienia oszustwa nie jest konieczny w ogóle zamiar niespłacenia zaciągniętego zobowiązania, ale wystarczające jest przedłożenie fałszywych czy nierzetelnych dokumentów i oświadczeń, bez których dany kredyt, pożyczka czy dotacja nie zostałyby przyznane. Istotne jest bowiem udzielenie środków finansowych na podstawie nierzeczywistych danych (wyrok

Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2021 r II AKa 307/20),

- Dla stwierdzenia niekorzystnego charakteru rozporządzenia mieniem, stanowiącego znamię przestępstwa z art. 286 § 1 KK, wystarczające jest stwierdzenie, że rozporządzenie mieniem jest niekorzystne z punktu widzenia interesów pokrzywdzonego, zaś powstanie szkody w mieniu nie jest warunkiem do przyjęcia, że doszło do tak pojmowanego niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Ów zaś punkt widzenia interesów pokrzywdzonego oznacza, że pokrzywdzony nie zawarłby ze sprawcą umowy, gdyby wiedział o okolicznościach dotyczących tej umowy, a które zostały przez sprawcę przedstawione nierzetelnie lub wręcz kłamliwie (w sytuacji wprowadzenia błąd (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 24 listopada 2021 r. II AKa 133/21).

W zakresie naruszenia art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 424 kpk to wskazać zależy, iż art. 424 kpk nie stanowi przesłanki odwoławczej. Art. 438 pkt 2 kpk stanowi, że Orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia: obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia. Jak wynika z literalnej treści przepisu, naruszenie przepisów postępowania musiało mieć wpływ na jego treść, a uzasadnienie wyroku z samego założenia jest czynnością następczą wobec samego orzeczenia – tym samym jego treść nie mogła mieć na niego wpływu. Można się tutaj zgodzić ze skarżącym, iż faktycznie uzasadnienie wyroku sądu I instancji jest sporządzone lakonicznie i z całą pewnością utrudnia sądowi odwoławczemu, czy też stronom poznanie toku rozumowania sądu I instancji. Niemniej jednak nawet z tak dość niedbało sporządzonego uzasadnienia, możliwe było wyczytanie jego obligatoryjnych elementów wskazanych w art. 424 § 1 kpk. Na marginesie wskazać można, iż kodeks postępowania karnego nie nakazuje oceniać dowodów jakie stanowiły podstawy do ustalenia faktów, a jedynie dowody, których nie uznał przy ich ocenie (vide art. 424 § 1 pkt 1 kpk).

W zakresie zarzutów 3 i 4 apelacji obrońcy, aktualne pozostają wskazane wyżej rozważania sądu. To czy w procesie inwestycyjnym normalnym czy nienormalnym jest nabycie działki, na jakiej lokowany będzie dom, jest indyferentne dla przedmiotowej sprawy, gdyż jak wspomniano wyżej, to nie proces realizacji inwestycji był tutaj przedmiotem zarzutu, tylko samo wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd jeszcze przed jej rozpoczęciem w chwili zawierania umowy przedwstępnej. Tym samym próba zakupu działki i zbudowania domu, dalsze uzgodnienia między stronami, czy też brak płynności finansowej oskarżonego, nie są okolicznościami dotyczącymi znamion przedmiotowego przestępstwa. Wszystkie te okoliczności są rozważane przez sąd pod kątem wymiaru kary jako zachowanie sprawcy po popełnieniu przestępstwa, nie mają one jednak znaczenia dla jego zaistnienia. Odmiennie od tego, co próbuje wykazać skarżący, sąd rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie, odpowiednio tj. w sposób swobodny z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego ocenił zebrany w sprawie materiał dowody, oraz opierając się na wszystkich okolicznościach ujawnionych w toku rozprawy ustalił prawidłowy stan faktyczny i wydał orzeczenie kończące postępowanie.

W odniesieniu do zarzutu 5 apelacji, wskazać należy, iż Sąd odwoławczy może oczywiście zmienić wymiar, czy też rodzaj orzeczonej wobec sprawcy kary, ale jedynie wówczas, gdy stwierdzi, że kara orzeczona przez sąd pierwszej instancji jest " rażąco niewspółmierna ". (Wyrok SN z 15.12.2020 r., V KK 676/19, LEX nr 3119632). Dalej za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, że karę dotychczas wymierzoną można byłoby określić - również w odbiorze zewnętrznym - jako rażąco niewspółmierną, tzn. niewspółmierną w stopniu nie pozwalającym na jej akceptację. (Postanowienie SN z 26.02.2020 r., V KK 382/19, LEX nr 2946540).

Oskarżonemu w przedmiotowej sprawie wymierzono karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 2 lata próby, grzywnę w wysokości 150 stawek dziennych, po 50 zł każda stawka, a tytułem środka karnego obowiązek informowania sądu o przebiegu okresu próby co 3 miesiące. Za przestępstwo określone w art. 286 § 1 kk, ustawa przewiduje zagrożenie od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, tym samym można powiedzieć, że oskarżonemu wymierzono karę znajdującą się niewiele ponad minimalny przewidziany ustawą wymiar kary za dane przestępstwo. Ponad to, mając na względzie pozytywną prognozę kryminologiczną oskarżonego, sąd I instancji słusznie zdecydował o warunkowym zawieszeniu wykonania kary na okres 2 lat (tj. a mając na względzie art. 70 § 1 kk mógł orzec okres próby na 3 lata). Stosując dyspozycję art. 33 § 2 kk wymierzył sprawcy działającemu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej karę grzywny w wysokości 150 stawek dziennych po 50 zł.

Sąd odwoławczy nie może zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, że kara 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres 2 lat próby oraz wymierzona grzywna to represja rażąco za surowa, biorąc pod uwagę wysokość szkody jaką oskarżony wyrządził - a co za tym idzie wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu oraz okoliczności sprawy – oszustwo dotyczy budowy przez dwie pokrzywdzone osoby upragnionego domu, do czego finalnie nie doszło. Jak wynika z uzasadnienia sporządzonego w sprawie pisemnego uzasadnienia wyroku, sąd meriti ustalił, iż oskarżony jest osobą „karaną”, ale jednocześnie sąd ten wymienił konkretne orzeczenie sygn. II K 758/16 (jakie miał na uwadze) i ustalił, że w dniu 24 sierpnia 2021r. oskarżony uiścił środek kompensacyjny, orzeczony w tej sprawie obok samoistnej kary grzywny, gdzie grzywna została wykonana dużo wcześniej (potwierdzają powyższe tak zapisy widniejące w karcie karnej, jak i treść załączonych aktach II K 758/16). Analiza akt sprawy, a w tym wyroku ujawnionego w toku postępowania odwoławczego (II K 701/21) spowodowała, iż rację ma skarżący podnosząc zatarcie w sprawie II K 758/16.

Decyzje o rodzaju zastosowanej wobec oskarżonego represji karnej uznano za uzasadnioną i właściwą. W istocie orzeczonej kary (pozbawienia wolności i grzywny) nie można nawet uznać za niewspółmierną tym bardziej, za rażąco niewspółmierną, co za tym idzie sąd odwoławczy nie mógł jej modyfikować. Również kara grzywny w wysokości 150 stawek dziennych, przy określeniu stawki na 50 zł nie jawi się jako kara niewspółmierna, aktualna pozostaje tutaj przesłanka wysokiej społecznej szkodliwości wynikła m.in. z wysokości szkody jaką wyrządził oskarżony, a z drugiej strony ustalenie, iż oskarżony jest osobą czynną zawodowo i pozyskującą znaczne dochody. Także obowiązek informowania sądu o przebiegu próby co 3 miesiące, nie jest w żaden sposób uciążliwym, tym bardziej nie rażąco niewspółmiernym.

Wniosek

- zmiana zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu

- uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Radomsku do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nieuwzględnienia zarzutów skarżącego, jego wniosek o zmianę czy też uchylenie zaskarżonego postanowienia pozostawał niezasadny i jako taki nie został uwzględniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok sądu I instancji w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec braku stwierdzenia uchybień podniesionych w apelacjach obrońcy i pełnomocnika oraz nie stwierdzeniu przesłanek do uchylenia czy zmiany orzeczenia z urzędu, sąd odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2, 3

Wobec stwierdzenia niezasadności obu wniesionych w sprawie apelacji na podstawie art. 636 kpk w zw. z art. 627 kpk w zw. z 633 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 3, art. 3 ust. 1 i art. 8, art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) oraz § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663) sąd odwoławczy obciążył:

- oskarżonego opłatą za drugą instancję w kwocie 1.680 zł oraz kwotą 6,66 zł stanowiącą 1/3 wydatków Skarbu Państwa poniesionych w postepowaniu odwoławczym, na które złożył się ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism;

- oskarżycieli posiłkowych P. P. i A. P. kwotami po 60 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz kwotami po 6,66 zł stanowiącymi 1/3 wydatków Skarbu Państwa poniesionych w postepowaniu odwoławczym, na które złożył się ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism.

Wydatki związane z ustanowieniem obrońcy i pełnomocnika z wyboru na etapie postępowania odwoławczego, każda ze stron, której apelacja okazała się niezasadna winna ponieść we własnym zakresie.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego L. P.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 3 czerwca 2022 roku sygn. akt II K 337/21

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana