Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 marca 2022 roku wydanym w sprawie o sygn. akt X P 451/21 z powództwa W. C. przeciwko Lasom Państwowym Nadleśnictwa G. o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz orzeczenie obowiązku dalszego zatrudnienia, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 sentencji wyroku przywrócił W. C. do pracy w Lasach Państwowych Nadleśnictwie G. na poprzednich warunkach pracy i płacy, w punkcie 2 sentencji wyroku nałożył na Lasy Państwowe Nadleśnictw G. obowiązek dalszego zatrudnienia W. C. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania oraz w punkcie 3 sentencji wyroku zasądził od Lasów Państwowych Nadleśnictwa G. na rzecz W. C. kwotę 2.680,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Przedmiotowe orzeczenie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powód W. C. ma 50 lat (ur. (...)), wykształcenie wyższe magisterskie – ukończoną w 1996 roku Szkołę Główną Gospodarstwa (...) w W. na kierunku leśnictwo.

Pracownikiem Lasów Państwowych Nadleśnictwa G. powód był od 1 sierpnia 1996 roku zatrudnionym na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Od dnia 1 września 1997 roku podstawę zatrudnienia powoda stanowiła umowa o pracę na czas nieokreślony.

Powód po odbyciu okresu wstępnego stażu od dnia 1 sierpnia 1996 roku zajmował stanowisko referenta, następnie od 1 maja 1998 roku inżyniera nadzoru.

Z dniem 1 sierpnia 2000 roku powodowi został nadany stopień zawodowy Leśniczego III Stopnia.

Z dniem 1 stycznia 2007 roku powodowi został nadany stopień służbowy Adiunkta III Stopnia.

W trakcie zatrudnienia powód w okresie od maja do października 2001 roku ukończył szkolenie: Akademię (...), w okresie od maja do października 2012 roku ukończył Studium (...) typu M. (...).

Z dniem 1 stycznia 2007 roku powód został powołany na stanowisko zastępcy nadleśniczego w Nadleśnictwie G..

Jako zastępca nadleśniczego powód miał dostęp do wszystkich zarządzeń wydanych przez N..

Z dniem 1 czerwca 2008 roku powodowi został nadany stopień służbowy młodszego inspektora.

Z dniem 1 lipca 2017 roku powodowi został nadany stopień służbowy inspektora.

Z dniem 19 sierpnia 2014 roku stosunek pracy zawarty z powodem na podstawie powołania przekształcił się z mocy prawa w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Porozumieniem zmieniającym warunki umowy o pracę zawartym w dniu 8 marca 2019 roku strony zmieniły warunki umowy o pracę powoda. Od dnia 8 marca 2019 roku powód objął stanowisko leśniczego Leśnictwa G..

Na stanowisku leśniczego powód podlegał bezpośrednio zastępcy nadleśniczego. Zgodnie z pisemnym zakresem czynności i obowiązków, do powoda na stanowisku leśniczego należał:

- obowiązek organizacyjnego przygotowania oraz terminowego wykonania wszelkich czynności techniczno-gospodarczych, ochronnych i administracyjnych na terenie powierzonego leśnictwa G. i w powierzonych jego nadzorowi lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa, wynikających z planów gospodarczych i harmonogramów prac ustalonych dla leśnictwa;

- obowiązek gromadzenia i przechowywania zgodnie z obowiązującą instrukcją kancelaryjną oraz regulaminami obowiązującymi w nadleśnictwie przepisów, poleceń pisemnych i dokumentów;

- w zakresie określonym przez nadleśniczego obowiązek: na wniosek właścicieli lasów – udzielania im pomocy w zakresie doradztwa technicznego, współpracować ze służbą ochrony przyrody, prowadzić działalność w zakresie edukacji leśnej społeczeństwa oraz informacyjną dotyczącą udostępniania lasu, ochrony lasu i przyrody, a także bezpieczeństwa pożarowego w lasach.

Za naruszenie obowiązków służbowych leśniczy ponosił odpowiedzialność służbową i inną przewidzianą w przepisach szczególnych. Odpowiadał również za prawidłowe i terminowe wykonanie przydzielonych zadań. Ponosił odpowiedzialność służbową i materialną za cały stan powierzonego mu mienia na obszarze leśnictwa, w tym również za sprzedane drewno oraz inne produkty leśne do czasu upływu terminu ich wywozu lub odbioru, określonego w dokumentach sprzedaży.

Porozumienie zmieniające od 8 marca 2019 roku warunki umowy o pracę powoda zostało zawarte w związku z wynikami kontroli przeprowadzonej przez Regionalną Inspekcję Lasów Państwowych dotyczącą zniszczenia lasu na skutek silnych wiatrów w 2017 roku. Od momentu kiedy powód objął obowiązki leśniczego Leśnictwa G. ówczesny N. J. L. nie miał żadnych uwag do jego pracy.

Od grudnia 2015 roku stanowisko Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. zajmuje D. P. (1).

Stanowisko N. Nadleśnictwa G. zajmował J. L. w okresie od 1 stycznia 2004 roku do 20 listopada 2020 roku.

Z dniem 21 listopada 2020 roku na stanowisko N. Nadleśnictwa G. został powołany K. S..

Zgodnie z § 2 ust. 1 zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku w sprawie ustalenia zasad klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (GO-021-9-1- (...)) udostępnienie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w:

1)  ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

2)  ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późniejszymi zmianami).

W myśl ust. 2 § 2 wyłączenie dostępności informacji, o których mowa w ust. 1, polega na:

1)  niezamieszczaniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Biuletynie Informacji Publicznej i na innych stronach internetowych LP,

2)  wydawaniu przez kierownika jednostki organizacyjnej LP decyzji administracyjnej o odmowie udostępnienia informacji w przypadku złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa,

3)  nieudostępnianiu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa poprzez: a) wyłożenie lub wywieszenie informacji w miejscach ogólnie dostępnych, b) wprowadzenie informacji do urządzeń zainstalowanych w miejscach ogólnie dostępnych, umożliwiających zapoznanie się z informacją, c) inny sposób lub formę przekazywania informacji.

W załączniku nr 1 do zarządzenia określone zostały zasady klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w (...).

Zgodnie z pkt II.1 przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, co do których Lasy Państwowe podjęły niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Kierownicy jednostek organizacyjnych i kierownicy komórek organizacyjnych (...) na bieżąco proponują zmiany w "Wykazie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w (...)" i przesyłają je drogą służbową do dyrektora generalnego Lasów Państwowych (pkt II.2).

Informacja uznana za tajemnicę przedsiębiorstwa na podstawie niniejszego dokumentu podlega ochronie od daty jej wytworzenia (pkt II.6).

Zgodnie z pkt III.1 kierownicy jednostek organizacyjnych zapoznają podległych pracowników z zasadami ochrony tych informacji, a w szczególności z informacjami stanowiącymi tajemnicę przedsiębiorstwa w danej jednostce organizacyjnej.

Po zapoznaniu się z zasadami ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa oraz odpowiedzialnością za naruszenie tych zasad pracownicy podpisują oświadczenie o zachowaniu poufności informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w (...) według wzoru określonego w załączniku nr 3 do zarządzenia. Oświadczenie to przechowywane jest w aktach osobowych pracownika (pkt III.2).

Zgodnie z pkt IV.1 dokumenty lub sprawy stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa rejestruje się zgodnie z instrukcją kancelaryjną i Rzeczowym Wykazem Akt w poszczególnych komórkach organizacyjnych.

Zgodnie z pkt IV.6 w celu zapewnienia skutecznej ochrony informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa zabrania się:

1)  wynoszenia poza teren jednostki organizacyjnej LP dokumentów lub nośników zawierających tajemnicę przedsiębiorstwa, chyba że jest to niezbędne do realizacji zadań służbowych;

2)  przekazywania w rozmowach i korespondencji prywatnej informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Zgodnie z pkt IV.8 informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa mogą być udostępniane podmiotom zewnętrznym tylko w przypadku:

1)  konieczności ich udostępnienia na podstawie przepisów prawa,

2)  gdy jest to niezbędne do realizacji umowy, której LP są stroną.

Jeżeli osoba zainteresowana występuje o udostępnienie informacji na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej lub ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, osoba rozpatrująca wniosek w LP jest obowiązana sprawdzić, czy dana informacja nie znajduje się w wykazie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (pkt IV.9).

Przed zamieszczeniem informacji w Biuletynie Informacji Publicznej osoby za to odpowiedzialne weryfikują, czy informacja nie znajduje się w wykazie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (pkt IV.9).

Zgodnie z pkt V.1 w przypadku stwierdzenia wystąpienia zagrożenia lub domniemania nieuprawnionego ujawnienia informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, nieautoryzowanego dostępu, niedozwolonego: powielenia, modyfikacji, zniszczenia, utraty, nieprawidłowego wykorzystania lub kradzieży informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, pracownik obowiązany jest do powiadomienia bezpośredniego przełożonego, a ten kierownika jednostki organizacyjnej LP.

Kierownik jednostki organizacyjnej LP powiadamia o powyższym pracownika odpowiedzialnego w jednostce organizacyjnej za ochronę informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, który dokonuje wyjaśnienia zaistniałej sytuacji i przy zachowaniu drogi służbowej powiadamia kierownika Zespołu ds. Obronności i Ochrony (...) Niejawnych w (...) (pkt V.2).

Zgodnie z pkt VI.1 ujawnienie przez pracownika informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa osobom nieupoważnionym, w tym nieuprawnione podanie ich do wiadomości publicznej, stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych i może skutkować odpowiedzialnością określoną w art. 52 Kodeksu pracy.

W załączniku nr 2 do zarządzenia określono wykaz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w (...), do których należą:

I.  Pozyskanie i sprzedaż produktów gospodarstwa leśnego;

II.  Planowanie, finanse i księgowość;

III.  Kadry;

IV.  Inne, w tym: dokumentacja projektowo-techniczna, technologiczna i technologie pracy mające charakter własnych zastosowanych rozwiązań, wynalazków lub wzorów użytkowych niechronionych prawami wyłącznymi, a stanowiące własność jednostek organizacyjnych LP; dokumentacje przetargowe przed ogłoszeniem postępowań; informacje dotyczące współpracy z MON i MSWiA; dokumentacja wytworzona w ramach działań kontrolingowych w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych.

W załączniku nr 3 do zarządzenia określono wzór oświadczenia pracownika o zachowaniu poufności informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Lasach Państwowych.

Powód, tak jak i wszyscy pracownicy Nadleśnictwa G., w momencie wejścia w życie zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku, podpisał załącznik numer 3 do tego zarządzenia tj. zobowiązanie do zachowania w tajemnicy informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Zasady udostępniania informacji przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych zostały ustalone w załączniku do zarządzenia nr 8 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 27 stycznia 2010 roku w sprawie ustalenia zasad i trybu udostępniania informacji przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe GD-013/C/1/10 (obowiązującym do 24 czerwca 2021 roku i zastąpionym zarządzeniem nr 45 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie zasad udostępniania informacji przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych GD. (...).1.2021).

Zgodnie z § 1 załącznika jednostki organizacyjne Lasów Państwowych udostępniają informacje poprzez:

1)  umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej ( (...)),

2)  udostępnienie informacji publicznej na indywidualny wniosek osoby wykonującej prawo do informacji,

3)  wyłożenie lub wywieszenie informacji w miejscach ogólnie dostępnych albo też zainstalowanie w tych miejscach urządzenia umożliwiającego zapoznanie się z informacją,

4)  udostępnienie przez (...) serwera mapowego za pomocą serwisu internetowego oraz odpowiednich linków na stronach internetowych gwarantujących dostęp do ww. serwera.

W myśl § 2 ust. 1 udostępnianiu podlegają następujące rodzaje informacji:

1)  informacje publiczne,

2)  informacje o środowisku i jego ochronie (dalej: informacje o środowisku).

Zgodnie z § 3 ust. 1 i 2 szczególną kategorią informacji znajdujących się w posiadaniu jednostek organizacyjnych (...) są dane przestrzenne, pod pojęciem których rozumie się dane geometryczne, wraz z przypisanymi im atrybutami opisowymi, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego.

Zgodnie z § 5 ust. 1 zasadą udostępniania jest jawność informacji, od której przewiduje się ograniczenia określone w ust. 2.

W myśl ust. 2 ograniczenia udostępniania dotyczą:

1) informacji o środowisku i jego ochronie, określonych w załączniku nr 1 do niniejszych Z.;

2) informacji publicznych, określonych w załączniku nr 2 do niniejszych Z..

Ograniczenie jawności polega na niezamieszczaniu informacji w (...), powstrzymaniu się od udostępniania informacji w sposób określony w § 1, pkt 3-4, a w przypadku wniosku o udostępnienie - wydaniu decyzji o odmowie udostępnienia informacji (ust. 3).

Jedną z przesłanek ograniczenia dostępności informacji, o których mowa w ust. 2, jest tajemnica przedsiębiorstwa (ust. 4).

Udostępnianie informacji na wniosek zostało uregulowane w rozdziale 3. Zgodnie z ogólną zasadą określoną w § 9 ust. 1 na wniosek udostępniane są informacje, które nie zostały zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej.

W Załączniku Nr 1 zostały określone podstawy odmowy udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie.

W Załączniku Nr 2 zostały określone podstawy odmowy udostępnienia informacji publicznych.

W dniu 2 października 2017 roku N. Nadleśnictwa G. w osobie J. L. wydał Zarządzenie nr (...) w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G. (Zn. Sp.: Nk.012.1.2017).

Przewidziane Zarządzeniem nr (...) zmiany zostały wprowadzone od 1 stycznia 2018 roku.

Zarządzenie nr (...) określiło: oddziały przekazane do innych nadleśnictw; zmiany w zasięgach terytorialnych; powierzchnię ogólną leśnictw ukształtowaną z dniem 1 stycznia 2018 roku, zmiany lokalizacji siedzib leśnictw; składy powołanych zespołów spisowych i terminy przeprowadzania inwentaryzacji; wykazy i mapy do sporządzenia, których zostali zobowiązani pracownicy merytoryczni; osoby odpowiedzialne za przekazanie – przejęcie poszczególnych części leśnictw; sposób przekazania – przejęcia poszczególnych części leśnictw w drodze protokołów zdawczo – odbiorczych.

Załączniki do Zarządzenia nr (...) stanowiła mapa nadleśnictwa z zaznaczonymi nowymi granicami leśnictw oraz wzór protokołu przekazania – przejęcia części leśnictwa.

W dokumencie zawierającym treść Zarządzenia nr (...) po wymienionych załącznikach wymienione zostały 33 osoby, które je otrzymały. Jedną z nich był powód zajmujący wtedy stanowisko zastępcy nadleśniczego.

Zarządzenie numer (...) zostało udostępnione na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej poprzez podanie numeru zarządzenia, daty wydania i tytułu. Treść zarządzenia nie została udostępniona.

Każda osoba bądź instytucja, która chciałaby się zapoznać z treścią zarządzenia nr (...), mogła wystąpić z wnioskiem o jego udostępnienie. Zajmujący stanowisko N. Nadleśnictwa G. J. L. nie traktował zarządzenia nr (...), jako stanowiącego tajemnicę przedsiębiorstwa.

Mapy z zasięgami terytorialnymi leśnictw są udostępnione na stronach internetowych ogólnie dostępnych.

Zarządzenie nr (...) nie zostało zgodnie z procedurą określoną w zarządzeniu nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku zarejestrowane jako stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.

Do zarządzeń dotyczących organizacji pracy, spraw organizacyjnych dostęp posiadali wszyscy pracownicy nadleśnictwa.

Informacje dotyczące zmian terytorialnych leśnych są informacjami publicznymi.

R. C. (1) od 2015 roku mieszka w Norwegii. R. C. (1) był wcześniej pracownikiem Nadleśnictwa G. przez 2 lata. Przed złożeniem w grudniu 2020 roku zawiadomienia R. C. (1) skontaktował się z powodem. Ich rozmowy dotyczyły Lasów Państwowych. Doszło także do spotkania powoda z J. C. – ojcem R. C. (1).

J. C. był pracownikiem Nadleśnictwa K.. Umowa została z nim rozwiązana za wypowiedzeniem w czerwcu 2019 roku. Od otrzymanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy J. C. odwołał się. Sprawa toczy się przed Sądem Rejonowym w Kutnie.

Prokuratura Rejonowa w Zgierzu otrzymała zawiadomienie o możliwości popełnienia czynu zabronionego przez N. Nadleśnictwa G. J. L. polegającego na przekroczeniu uprawnień i wydaniu Zarządzenia nr (...) z dnia 2 października 2017 roku w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G..

Zawiadamiający – R. C. (1) w piśmie z dnia 28 grudnia 2020 roku skierowanym do Centralnego Biura Antykorupcyjnego wskazał, iż wydanie powyższego zarządzenia nie miało żadnego prawnego i ekonomicznego uzasadnienia, a wyłącznym jego celem było doprowadzenie do możliwości sprzedaży osady leśnej położonej w (...) należącej do Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe osobie prywatnej – D. P. (2).

W zawiadomieniu R. C. (1), jako jednego ze świadków wskazał W. C., który zeskanowane Zarządzenie nr (...) miał przekazać osobiście J. C..

W toku prowadzonych czynności sprawdzających dokonano rozpytania m.in. D. P. (1), J. L., W. C. (w dniu 3 marca 2021 roku) i J. C. (w dniu 17 marca 2021 roku).

W dniu 17 marca 2021 roku J. C. na pytanie funkcjonariusza Policji „kto opracował Zarządzenie nr (...) z dnia 2 października 2017 roku i czego ono dotyczyło, a dokładnie jakie zmiany wprowadzało oraz w jakim celu, a dokładniej czy wprowadzone zmiany tym Zarządzeniem były wcześniej opracowane w planie – jeżeli to jakim?” odpowiedział:

„Zarządzenie nr (...) z dnia 2 października 2017 roku otrzymałem w formie papierowej od W. C., który obecnie jest Leśniczym w G., a wcześniej był Zastępcą N. w miejscowości G.. Przedmiotowe Zarządzenie nr (...) w formie papierowej przekazałem mojemu synowi R. C. (2). Przedmiotowe Zarządzenie dotyczyło podziału terenu leśnictw. Nie posiadam wiedzy na temat, czy Zarządzenie to było opracowane w jakimś planie”.

Postanowieniem z dnia 31 marca 2021 roku w sprawie PR2 Ds. 269/2021 Prokuratura Rejonowa w Zgierzu odmówiła wszczęcia śledztwa w sprawie mającego w okresie do 2 października 2017 roku w G. nadużycia oraz przekroczenia uprawnień przez funkcjonariusza publicznego pełniącego funkcję N. Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - Nadleśnictwa G. – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

N. Nadleśnictwa G. otrzymał informację z (...) Dyrekcji o wszczęciu postępowania w dniu 9 marca 2021 roku. Nadleśnictwo nie otrzymało statusu pokrzywdzonego. W połowie kwietnia 2021 roku Nadleśnictwo G. otrzymało informację o umorzeniu postępowania.

W dniu 22 kwietnia 2021 roku adwokat ustanowiony przez pozwane Nadleśnictwo G. otrzymał fotokopię/kserokopię całych akt PR2 Ds. 269/2021.

Powód jest członkiem Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. od czerwca – lipca 2020 roku.

W dniu 10 maja 2021 roku Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. podjęła uchwałę nr 20/2021 w sprawie powołania Komisji A.. Postanowiono, że wewnętrzna Komisja A. przy (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. zostaje powołana z dniem 25 maja 2021 roku. Do składu (...) zostało powołanych 5 osób, w tym powód.

W dniu 10 maja 2021 roku Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. podjęła uchwałę nr 21/2021 w sprawie objęcia ochroną prawną członków wewnętrznej Komisji A.. Od dnia 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną w zakresie zatrudnienia zostały objęte dwie osoby wybrane do składu komisji: powód i M. K. (1).

Pismem z dnia 10 maja 2021 roku Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. poinformowała N. Nadleśnictwa G. K. S. o objęciu powoda z dniem 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną w zakresie zatrudnienia w związku z wyborem do wewnętrznej Komisji A..

Uchwała z 10 maja 2021 roku o objęciu powoda szczególną ochroną wpłynęła do Nadleśnictwa.

Wewnętrzna Komisja A. powstała w uzgodnieniu z Krajową Sekcją (...) Leśnictwa (...) oraz zarządu Regionu (...). Powodem jej powołania były coraz liczniejsze sytuacje zgłoszenia mobbingów przez pracowników. Na zebraniu Krajowej Sekcji (...) Nadleśnictwa zostało uzgodnione, że tego typu komisje powstaną przy Regionalnych Dyrekcjach Lasów Państwowych. W ramach zebrań Krajowej Sekcji zostały podjęte decyzje o powoływaniu wewnętrznych komisji antymobbingowych.

W Lasach Państwowych obowiązuje zarządzenie numer 16 z 23 lutego 2015 roku Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie Wewnętrznej Procedury A..

Od momentu wprowadzenia zarządzenia numer 16 z 23 lutego 2015 roku w życie Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. wystosowywała uwagi do Dyrektora Generalnego o nieskuteczności uregulowanej nim procedury z uwagi na to, że procedura przewidywała, iż komisję antymobbigową powołuje pracodawca.

Wewnętrzna Komisja A. powołana w dniu 10 maja 2021 roku przy (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. funkcjonuje.

Pismami z dnia 18 maja 2021 roku pozwany zawiadomił działające u niego organizacje związkowe Związek (...) oraz Organizację (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. o zamiarze rozwiązania z powodem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Zawiadomienie zostało wręczone osobiście przez K. S. S. K. (1) przewodniczącemu Organizacji (...) w dniu 18 maja 2021 roku o godz. 8:00.

S. K. (1) poinformował N., iż w ustawowym terminie otrzyma odpowiedź.

W czasie rozmowy ze S. N. K. S. miał wiedzę o objęciu powoda szczególną ochroną.

W dniu 18 maja 2021 roku w godzinach około południowych S. K. (1) poinformował powoda o podjętych przez pracodawcę działaniach zmierzających do rozwiązania z nim umowy o pracę. Wtedy powód po raz pierwszy powziął taką informację.

W dniach od 19 od 20 maja 2021 roku powodowi został udzielony urlop wypoczynkowy.

W dniu 20 maja 2021 roku w godzinach przedpołudniowych odbyło się spotkanie Dyrektora (...) D. P. (1) i powoda. Spotkanie odbyło się z inicjatywy powoda, po tym, jak ten dowiedział się o stawianych mu przez pracodawcę zarzutów złamania tajemnicy przedsiębiorstwa. Powód zwrócił się do Dyrektora o wyjaśnienie sprawy. Rozmowa skończyła się ustaleniem, że powód powinien spotkać się z N..

W dniu 20 maja 2021 roku w godzinach wieczornych powodowi zostało wystawione zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy w okresie od 20 maja do 28 maja 2021 roku. Zaświadczenie na portalu (...) zostało zamieszczone w dniu 20 maja 2021 roku po godzinie 20:00.

Zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy zostały powodowi wystawione nieprzerwanie do dnia 19 listopada 2021 roku. Zwolnienia zostało wystawione przez tego samego lekarza psychiatrę.

Na dzień 21 maja 2021 roku powód był umówiony na spotkanie z N. K. S.. Do spotkania nie doszło.

W dniu 21 maja 2021 roku w godzinach porannych powód odbył rozmowę telefoniczną z N. K. S. informując, że przebywa na zwolnieniu lekarskim.

Oświadczeniem z dnia 21 maja 2021 roku pracodawca rozwiązał z powodem umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt. 1 k.p. z powodu ciężkiego naruszenia przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych w zakresie zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, które w konsekwencji spowodowało utratę zaufania, a polegającego na ujawnieniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa osobom nieupoważnionym, tj. przekazaniu w formie papierowej J. C., zatrudnionemu w Starostwie Powiatowym w Z., kopii Zarządzenia (...) wydanego przez N. Nadleśnictwa G. z dnia 2 października 2017 roku w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G. (Zn. Sp.: Nk.012.1.2017), pomimo iż J. C. nie był osobą uprawnioną do zapoznania się z treścią w/w zarządzenia, co stanowiło również naruszenie art. 100 § 2 pkt 5 k.p., tj. naruszenie obowiązku przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, jak również Zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku w sprawie ustalenia zasad klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (GO-021-9-1- (...)) oraz Z. Klasyfikacji, Ochrony i Udostępniania (...) Stanowiących Tajemnicę Przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe, stanowiących Załącznik nr 1 do w/w Zarządzenia.

W uzasadnieniu pozwany powołał się na treść § 2 ust. 1 oraz ust. 2 Zarządzenia nr 48. Nadto, wskazał, że zgodnie z treścią § 3 w/w Zarządzenia nr 48, celem podjęcia działań dla zachowania poufności informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe wprowadzono Z. Klasyfikacji, Ochrony i Udostępniania (...) Stanowiących Tajemnicę Przedsiębiorstwa w Państwowych Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe.

W punkcie II ust. 1 w/w Z. zdefiniowane zostało pojęcie tajemnicy przedsiębiorstwa, które rozumieć należy jako „ (...) informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne lub inne posiadające wartość gospodarczą, co do których Lasy Państwowe podjęły niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”.

W ocenie pracodawcy nie ma wątpliwości, że Zarządzenie nr (...), jako dokument zawierający informacje organizacyjne dotyczące Nadleśnictwa G. stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu Z., a tym samym zabronione jest jego udostępnianie osobom nieupoważnionym oraz wynoszenie poza teren Nadleśnictwa G.. Nadto, nie powstały żadne okoliczności uzasadniające udostępnienie przedmiotowego Zarządzenia, w szczególności przez powoda.

Co więcej, w dniu 4 listopada 2010 roku powód podpisał oświadczenie, w którym oświadczył, że zapoznał się z zasadami ochrony informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (...) Lasy Państwowe zawartymi w Zarządzeniu nr 48 oraz, że nie ujawni innej osobie i nie wykorzysta we własnej działalności żadnych informacji stanowiących w/w tajemnicę. Powód oświadczył również, że jest świadomy odpowiedzialności za naruszenie obowiązujących u pracodawcy zasad, a wynikających m.in. z art. 52 w zw. z art. 100 § 2 pkt 5 k.p.

Tymczasem, z treści notatki urzędowej z rozpytania osoby, tj. J. C., sporządzonej w dniu 17 marca 2021 roku przez st. sierż. I. H. w związku z prowadzonym wówczas postępowania sprawdzającym w sprawie zawiadomienia R. C. (1) wynika, że powód przekazał Zarządzenie nr (...) w formie papierowej Panu J. C., który obecnie pracuje w Starostwie Powiatowym w Z., natomiast w latach 2016/2017 pracował na stanowisku Leśniczego Leśnictwa B. w Nadleśnictwie K.. Podkreślono, iż pracodawca powziął informację o treści notatki oraz w/w zawiadomienia, a tym samym o dokonanym przez powoda naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych w dniu 22 kwietnia 2021 roku. Wskazano, iż zarówno J. C., który otrzymał od powoda kopię Zarządzenia nr (...), jak i R. C. (1) nie są i nigdy nie byli osobami upoważnionymi do zapoznania się z jego treścią. Fakt ten jednoznacznie wynika z treści samego Zarządzenia nr (...), w którym wskazano listę osób uprawnionych do otrzymania jego kopii. Pomimo, iż na liście tej wymieniony został powód, to jednak nie ma tam nazwiska J. C. i R. C. (1), wobec czego wykluczyć należy prawo w/w osób do wglądu w treść tego dokumentu, a co za tym idzie uprawnienie powoda do jego rozpowszechniania. Podkreślono, że zgodnie z pkt. VI ust. 1 Z.: ujawnienie przez pracownika informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa osobom nieupoważnionym, w tym nieuprawnione podanie ich do wiadomości publicznej, stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych i może skutkować odpowiedzialnością określoną w art. 52 Kodeksu pracy. Skoro z treści rozpytań dwóch osób niezwiązanych w żaden sposób (czy to organizacyjnie czy funkcjonalnie) z Nadleśnictwem G. wynika, że powód przekazał w formie papierowej Zarządzenie nr (...), stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa uznać należy, iż tym samym naruszył on podstawowe obowiązki pracownicze w sposób uzasadniający rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia, w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Konsekwencją w/w ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych przez powoda była utrata zaufania pracodawcy do pracownika. W tym zakresie wskazano, iż powód zajmuje stanowisko kierownicze, tj. jest Leśniczym w Leśnictwie G.. Biorąc pod uwagę zakres jego obowiązków oraz ciążącą na nim odpowiedzialność, zaufanie jakim winien darzyć go pracodawca jest jednym z istotniejszych czynników przy ocenie wykonywania obowiązków pracowniczych. Tym samym utrata zaufania, wynikająca z naruszenia obowiązków pracowniczych, w szczególności w zakresie dbałości o dobro zakładu pracy, może w ocenie pracodawcy uzasadniać rozwiązanie umowy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

O ujawnieniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa polegającym na przekazaniu osobom nieupoważnionym kopii Zarządzenia (...) z dnia 2 października 2017 roku nie został zgodnie z procedurą określoną w zarządzeniu nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku powiadomiony pracownik odpowiedzialny u pozwanego za ochronę informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

W dniu 21 maja 2021 roku około godziny 10:00 N. Nadleśnictwa G. K. S., zastępca nadleśniczego J. W., starszy strażnik leśny J. F. i starszy referent ds. pracowniczych M. W. (obecnie K.) udali się pod dom powoda w celu wręczenia mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Na miejscu K. S. zadzwonił do powoda. Powód w rozmowie telefonicznej poinformował, że jest w aptece i wróci za 15 minut. Po upływie 30 minut K. S. dwukrotnie zadzwonił do powoda – ten nie odbierał telefonu. Wówczas K. S. nagrał powodowi na pocztę głosową dwie wiadomości głosowe, w których poinformował o przyczynie obecności w miejscu zamieszkania powoda i o pozostawieniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę w skrzynce na listy. Następnie, K. S. osobiście umieścił kopertę zawierającą oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia w skrzynce pocztowej powoda.

Skrzynka pocztowa, do której wyrzucono kopertę zawierającą oświadczenie o rozwiązaniu umowy, znajduje się na ścianie budynku mieszkalnego powoda.

W dniu 21 maja 2021 roku o godz. 11:02 M. W. przesłała powodowi w drodze korespondencji mailowej scan oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Wiadomością SMS wysłaną w dniu 21 maja 2021 roku o godz. 11:17 M. W. poinformowała powoda, iż w dniu 21 maja 2021 roku na jego skrzynkę mailową zostało wysłane pismo dotyczące rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Poinformowała także powoda, że dokument dotyczący rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia został dostarczony w dniu 21 maja 2021 roku i znajduje się w skrzynce na listy w związku z nieodbieraniem telefonu komórkowego.

Powód po powrocie do domu w dniu 21 maja 2021 roku przed godziną 12:00 w obecności syna P. wyciągnął ze skrzynki pocztowej kopertę zawierająca oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę. Dokonał jej otwarcia. Na oświadczeniu powód zapisał godzinę, w której odebrał przesyłkę ze skrzynki – 11:43.

Dodatkowo, oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało przez M. W. w dniu 21 maja 2021 roku na polecenie N. nadane w formie przesyłki podlegającej doręczeniu przez firmę kurierską.

Przesyłka za pośrednictwem firmy kurierskiej została doręczona powodowi w dniu 22 maja 2021 roku o godz. 07:36.

W piśmie z dnia 21 maja 2021 roku Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. nie wyraziła zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem.

Decyzję w przedmiocie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem przewodniczący Organizacji (...) nie podejmuje sam, tylko w uzgodnieniu z przedstawicielami komisji międzyzakładowych. Tak też było w przypadku powoda.

Do czasu podjęcia decyzji S. K. (1) nie rozmawiał z N. na temat wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem. Nie wyrażał N. swojej opinii w tym przedmiocie.

W dniu 21 maja 2021 roku w godzinach popołudniowych S. K. (1) próbował skontaktować z N. dzwoniąc do sekretariatu Nadleśnictwa.

Pismo Organizacji (...) z dnia 21 maja 2021 roku o niewyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem zostało wysłane pocztą w tym samym dniu. W drodze korespondencji mailowej wysłanej w dniu 21 maja 2021 roku o godz. 14:54 na adres poczty mailowej sekretariatu Nadleśnictwa G. S. K. (1) poinformował o wysłaniu pisma pocztą. W załączeniu wiadomości mailowej nie było stanowiska związku zawodowego.

W dniu 21 maja 2021 roku N. K. S. nie otrzymał informacji od związku zawodowego o negatywnej opinii w przedmiocie rozwiązania z powodem umowy o pracę.

Pismo Organizacji (...) z dnia 21 maja 2021 roku o niewyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem wpłynęło do Nadleśnictwa w dniu 1 czerwca 2021 roku.

Zgodnie z przyjętą praktyką informację o liczbie członków wg stanu na dzień 31 grudnia i na dzień 30 czerwca Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. składa w sekretariacie siedziby (...). Po potwierdzeniu jej przyjęcia na dziennik informacja jest skanowana i wysyłana pocztą elektroniczną do wszystkich jednostek objętych działaniem Organizacji (...).

Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. informację o liczbie jej członków wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku złożyła na dziennik w siedzibie (...) w dniu 7 stycznia 2021 roku, a następnie po potwierdzeniu jej przyjęcia wysłała informację pocztą elektroniczną do wszystkich jednostek objętych działaniem Organizacji (...), w tym w dniu 7 stycznia 2021 roku do Nadleśnictwa G..

Powyższych ustaleń Sąd I instancji dokonał na podstawie złożonych do akt dokumentów, zeznań powoda i reprezentującego stronę pozwaną N. K. S. oraz zeznań zgłoszonych przez strony świadków S. K. (1), J. L., D. P. (1), R. C. (1), J. C., W. C., M. M. i M. K. (2) (wcześniej W.). Przeprowadzone dowody ze źródeł osobowych Sąd Rejonowy ocenił, jako wiarygodne w takim zakresie w jakim powód, N. K. S. i świadkowie byli zgodni co do okoliczności faktycznych, a ich zeznania korespondowały z treścią złożonych dokumentów.

Sąd Rejonowy odmówił wiary zeznaniom K. S. w zakresie, w jakim podał, iż w dniu 18 maja 2021 roku, po tym jak N. przekazał S. K. (1) - przewodniczącemu Organizacji (...) pismo informujące o zamiarze rozwiązania z powodem umowy o pracę, miał on od razu od S. K. (1) uzyskać informację, iż opinia organizacji związkowej w przedmiocie rozwiązania umowy z powodem jest negatywna. Jak wskazał Sąd meriti, zeznania K. S. są bowiem sprzeczne z tym co zeznał świadek S. K. (1), który zaprzeczył temu, aby w dniu 18 maja 2021 roku udzielił N. takiej informacji. Według Sądu I instancji, zeznania K. S. są także sprzeczne wewnętrznie, gdyż najpierw podał, iż S. K. (1) miał mu przekazać negatywną opinię organizacji związkowej, po czym się z tego wycofał zeznając, iż w dniu 18 maja 2021 roku przewodniczący związku zawodowego „sugerował, że prawdopodobnie odpowiedź związku zawodowego będzie negatywna” (protokół rozprawy z dnia 9 grudnia 2021 roku min. 01:44:26 i dalej).

Sąd I instancji odmówił wiary zeznaniom świadka M. K. (2) w takim zakresie w jakim zeznała, iż w dniu 21 maja 2021 roku w godzinach okołopołudniowych (13:00 - 14:00) była świadkiem rozmowy telefonicznej przeprowadzonej pomiędzy K. S. a S. K. (1), w trakcie której S. K. (1) miał ustnie przekazać informację o negatywnej opinii organizacji związkowej (e-protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2022 roku min. 01:11:11 i dalej). Zeznania te, w ocenie Sądu Rejonowego, pozostają w sprzeczności z zeznaniami K. S., z którego zeznań wynika, że we wskazanym dniu 21 maja 2021 roku nie przeprowadził rozmowy telefonicznej ze S. K. (1), a jedynie uzyskał informację od sekretarki, że S. K. próbował się z nim skontaktować (protokół rozprawy z dnia 9 grudnia 2021 roku min. 01:41:10 i dalej). K. S. przyznał, że nie przypomina sobie aby w dniu 21 maja 2021 roku otrzymał informację od związku zawodowego o negatywnej opinii (protokół rozprawy z dnia 9 grudnia 2021 roku min. 01:47:48 i dalej), co pozostaje, według Sądu I instancji, w zgodzie z twierdzeniami S. K. (1), iż nie wyrażał on wobec N. swojej opinii w tym przedmiocie (e-protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2022 roku min. 00:43:59 i dalej).

Sąd I instancji odmówił wiary zeznaniom świadków R. C. (1) i J. C. w zakresie wskazywanych przez nich okoliczności w jakich R. C. (1) miał wejść w posiadanie kopii Zarządzenia nr (...). W ocenie Sądu meriti, ich zeznania są bowiem niespójne, chaotyczne i wewnętrznie sprzeczne. I tak, z zeznań R. C. (1) wynika, że kopię zarządzenia miał otrzymać od anonimowego czytelnika jego bloga drogą pocztową w formie papierowej. Zeznał on także, że od swojego ojca, to jest J. C., miał mieć informację o tym, że powód przekazał zarządzenie w formie skanu J. C.. Po czym wskazał, iż musiał swojego ojca źle zrozumieć, kiedy uznał, że chodzi o zarządzenie. Z zeznań R. C. (1) wynika nadto, że miał powiedzieć swojemu ojcu, że jest w posiadaniu takiego zarządzenia. Wskazał, iż jedynie prosił ojca o to, aby ten porozmawiał z powodem i aby powód mu ten dokument „uwierzytelnił w jakiś sposób” (protokół rozprawy z dnia 3 lutego 2022 roku min. 01:44:28 i dalej). Z kolei, J. C. zaprzeczył temu, aby jego syn R. C. (1) informował go, iż jest w posiadaniu zarządzenia 36/201. O fakcie tym J. C. miał się dowiedzieć dopiero z rozpytania przez funkcjonariusza. Z zeznań J. C. wynika, że prośba jego syna była jedynie taka, aby potwierdził, bądź nie prawdziwości informacji o zmianie zasięgów terytorialnych leśnictw. Syn miał go nie informować skąd ma taką wiedzę, a on o to nie dopytywał. Jak podniósł Sąd Rejonowy, zeznania świadków R. C. (1) i J. C., jako wewnętrznie sprzeczne i rozbieżne, nie mogły być uznane za wiarygodne. Sąd meriti wskazał, iż świadkowie nie byli bowiem w stanie podać żadnych przekonujących i logicznych powodów uzasadniających zmianę wcześniej złożonych przez nich oświadczeń - w przypadku R. C. (1) było to zawiadomienie złożone do organów ścigania w grudniu 2020 roku, w przypadku J. C. treść oświadczeń jakie złożył w marcu 2021 roku w trakcie rozpytania w toku czynności sprawdzających prowadzonych przez Prokuraturę.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Jak precyzował Sąd I instancji, powód dochodził przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy. Podstawę prawną tak zgłoszonego roszczenia stanowi art. 56 § 1 k.p. zgodnie z którym pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie.

Przypadki upoważniające pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, tj. ze skutkiem natychmiastowym, w razie wystąpienia winy ze strony pracownika, zostały przewidziane w art. 52 § 1 k.p. Jednym z nich jest ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Określona w art. 52 k.p. dopuszczalność rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn przez niego zawinionych jest uzależniona od łącznego spełnienia następujących przesłanek:

a) wystąpienia zdarzenia stanowiącego przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy;

b) zachowania przez pracodawcę okresu miesięcznego przewidzianego do złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy, licząc od dnia uzyskania przez niego wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 52 § 2 k.p.);

c) zasięgnięcia opinii właściwego organu związku zawodowego – reprezentującego pracownika - na rozwiązanie umowy (art. 52 § 3 k.p.);

d) złożenia oświadczenia w przedmiocie rozwiązania umowy na piśmie z przytoczeniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 30 § 3 i 4 k.p.).

W odróżnieniu od wypowiedzenia umowy o pracę, które uznawane jest za zwykły sposób rozwiązania stosunku pracy (por. I teza wyr. SN z 30.1.1976 r., I PRN 52/75, (...) 1977, Nr 10, s. 69; wyr. SN z 6.12.2001 r., I PKN 715/00, Pr. Pracy 2002, Nr 10, s. 34), rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 k.p. jest sposobem nadzwyczajnym, który powinien być stosowany przez pracodawcę wyjątkowo i z ostrożnością. Musi być ono uzasadnione szczególnymi okolicznościami, które w zakresie winy pracownika polegają na jego złej woli lub rażącym niedbalstwie (zob. I teza wyr. SN z 21.9.2005 r., II PK 305/04, MoPr – wkł. 2005, Nr 12, s. 16), a nie, np. na błędnym przekonaniu o działaniu w interesie pracodawcy (wyr. SN z 2.6.1997 r., I PKN 193/97, OSNAPiUS 1998, Nr 9, poz. 269).

Sąd Rejonowy wskazał, iż powód kwestionował nie tylko zasadność rozwiązania z nim umowy o pracę we wskazanym trybie, ale i przede wszystkim zarzucił pracodawcy popełnienie uchybień formalnych przy składaniu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Rolą Sądu meriti w tej sytuacji było ustalenie, czy pracodawca nie naruszył przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w zastosowanym trybie, a także czy wskazana przez pracodawcę przyczyna była rzeczywista i uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Według Sądu I instancji, w pierwszej kolejności należało ustalić, czy pracodawca dochował miesięcznego terminu na złożenie oświadczenie o rozwiązaniu umowy.

Ocena zachowania przez pracodawcę terminu z art. 52 § 2 k.p. musi być poprzedzona ustaleniem daty dowiedzenia się o działaniu pracownika stanowiącym przyczynę rozwiązania umowy o pracę (wyr. SN z 7.8.2001 r., I PKN 592/00, OSNP 2003, Nr 13, poz. 309; por. wyr. SN z 18.4.2001 r., I PKN 363/00, OSNP 2003, Nr 3, poz. 63). Oceny tej należy dokonywać z uwzględnieniem daty zdarzenia, które zostało wskazane jako przyczyna rozwiązania umowy o pracę (art. 30 § 4 KP), a nie daty zdarzeń późniejszych (por. wyr. SN z 17.2.1999 r., I PKN 576/98, OSNAPiUS 2000, Nr 7, poz. 262). Informacje, których pozyskanie przez pracodawcę warunkuje rozpoczęcie biegu miesięcznego terminu z art. 52 § 2 KP, muszą być wiarygodne w stopniu na tyle dostatecznym, aby uzasadniały przekonanie, że pracownik dopuścił się czynu nagannego, który usprawiedliwia niezwłoczne rozwiązanie z nim umowy o pracę (por. wyr. SN z 21.10.1999 r., I PKN 318/99, OSNAPiUS 2001, Nr 5, poz. 155; wyr. SN z 20.8.2008 r., I PK 32/08, MoPr 2009, Nr 2, s. 91; por. I teza wyr. SN z 28.10.1976 r., I PRN 74/76, OSNC 1977, Nr 5–6, poz. 100; post. SN z 6.2.2019 r., II PK 6/18, L.).

Sąd meriti wskazał, iż w rozpoznawanej sprawie pozwany pracodawca wiedzę o okolicznościach, które w jego przekonaniu uzasadniały rozwiązanie z powodem umowy o pracę, powziął w dniu 22 kwietnia 2021 roku. W tym bowiem dniu adwokat ustanowiony przez pozwane Nadleśnictwo G. otrzymał fotokopię całych akt prokuratorskich, w szczególności zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonego przez R. C. (1) i notatkę z rozpytania J. C. potwierdzające, że powód przekazał w formie papierowej do rąk J. C. zarządzenie nr (...) N. Nadleśnictwa G. z dnia 2 października 2017 roku. W tym samym dniu 22 kwietnia 2021 roku pozwany otrzymał dokumenty od pozwanego (zeznania pozwanego protokół rozprawy z 9 grudnia 2021 roku min. 01:30:09 i dalej; okoliczność przyznana w odpowiedzi na pozew k. 43). Termin miesięczny na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy mijał zatem dla pracodawcy w dniu 22 maja 2021 roku (zgodnie z art. 300 k.p. w zw. z art. 112 zd. 1 k.c.).

W ocenie Sądu I instancji, zauważenia wymaga, że przepisy Kodeksu pracy nie regulują kwestii, w jakim momencie w trwającym stosunku pracy następuje złożenie oświadczenia woli drugiej stronie. Za jednolite i utrwalone w orzecznictwie oraz w doktrynie prawa pracy należy uznać stanowisko, zgodnie z którym do złożenia oświadczenia woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia ma zastosowanie art. 61 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu Cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu Pracy. Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest jednoznaczne co do tego, że zgodnie z art. 61 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu z pracownikiem bez wypowiedzenia umowy o pracę wywiera skutek prawny w momencie, w którym adresat tego oświadczenia woli (pracownik) mógł realnie zapoznać się z jego treścią (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2013 r. sygn. III PK 111/12 i przywołane w jego uzasadnieniu orzecznictwo – opubl. Legalis Numer 768608). W odniesieniu do oświadczenia woli na piśmie, która to forma jest obowiązkowa dla wypowiedzenia umowy o pracę i rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia, chwila złożenia oświadczenia pokrywa się z momentem prawidłowego doręczenia pisma zawierającego oświadczenie woli adresatowi (por. uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r. sygn. I PK 37/05, opubl. OSNAPiUS 2006 nr 17-18, poz. 263, str. 717, Legalis Numer 73332). Istotne przy tym jest, aby pracownikowi została stworzona realna możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Jeżeli warunek taki został spełniony, to nie ma znaczenia (szczególnie w przypadku oświadczeń woli składanych na piśmie), czy pracownik faktycznie to uczynił (por. wyr. SN z 16.3.1995 r., I PRN 2/95, OSNAPiUS 1995, Nr 18, poz. 229). Złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 61 KC w zw. z art. 300 KP) ma miejsce także wtedy, gdy pracownik, mając realną możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli nie podejmuje przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie (wyr. SN z 11.12.1996 r., I PKN 36/96, OSNAPiUS 1997, Nr 14, poz. 251; wyr. SN z 3.4.2019 r., II PK 326/17, L.).

Według Sądu Rejonowego, w świetle poczynionych w sprawie ustaleń należało przyjąć, iż złożenie powodowi oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę nastąpiło w dniu 21 maja 2021 roku przed godziną 12:00. W tym dniu powołana przez pracodawcę czteroosobowa delegacja, w skład której wszedł N. Nadleśnictwa G. K. S., udała się pod dom powoda w celu wręczenia mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Wobec niezastania powoda w domu, oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało umieszczone w skrzynce pocztowej powoda. Powód o pozostawieniu oświadczenia w tymże miejscu został poinformowany w dwukrotnie nagranych wiadomościach głosowych, drogą mailową, a także wiadomością SMS wysłaną do powoda w dniu 21 maja 2021 roku o godz. 11:17. Powodowi została zatem stworzona realna możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Warunek ten został spełniony, gdyż powód z oświadczeniem pracodawcy zamieszczonym w jego skrzynce pocztowej zapoznał się w dniu 21 maja 2021 roku przed godz. 12:00, co wykazał zeznaniami zgłoszonego przez siebie świadka P. C..

Sąd meriti precyzował, iż miesięczny termin przewidziany na złożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p., został zachowany. Sąd Rejonowy nadmieniał, iż zapobiegliwy pracodawca dodatkowo wysłał drugi egzemplarza oświadczenia przesyłką kurierską doręczoną powodowi w dniu 22 maja 2021 roku. Okoliczność ta, według Sądu I instancji, nie znosi jednak tego, iż skutecznego doręczenia powodowi oświadczenia o rozwiązaniu umowy pracodawca dokonał już w dniu 21 maja 2021 roku.

Sąd instancji w dalszej kolejności odniósł się do zarzutu powoda niezachowania przez pracodawcę trybu wymaganego przez art. 52 § 3 k.p., jak i dalej idącego przewidzianego w art. 32 ustawy o związkach zawodowych obowiązku uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem podlegającym szczególnej ochronie.

Jak ustalił Sąd meriti, powód zatrudniony u pozwanego od sierpnia 1996 roku w poczet członków Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. został przyjęty w połowie 2020 roku. W dniu 10 maja 2021 roku Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. podjęła uchwałę nr 20/2021 w sprawie powołania z dniem 25 maja 2021 roku Komisji A., do której składu powołano pięć osób. Jedną z nich był powód. W tym samym dniu Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. podjęła uchwałę nr 21/2021 obejmującą od dnia 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną członków wewnętrznej Komisji A.. Od dnia 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną w zakresie zatrudnienia dwie osoby wybrane do składu komisji, to jest powoda i M. K. (1). Pismem z dnia 10 maja 2021 roku Organizacja (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. poinformowała pozwanego o objęciu powoda z dniem 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną w zakresie zatrudnienia w związku z wyborem do wewnętrznej Komisji A..

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 263) o związkach zawodowych pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy - z wyjątkiem przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także jeżeli dopuszczają to przepisy odrębne.

Sąd I instancji zwracał uwagę, iż termin na wyrażenie zgody lub odmowę wyrażenia zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej wynosi 7 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku prawnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku prawnego (art. 32 ust. 1 ¹ pkt. 2). Bezskuteczny upływ terminów, o których mowa w ust. 1 ¹, jest równoznaczny z wyrażeniem zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej (art. 32 ust. 1 ² pkt. 2).

Sąd meriti wskazywał, iż w przedmiotowej sprawie pozwany pracodawca pismem z dnia 18 maja 2021 roku, złożonym w tej samej dacie, poinformował Organizację (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. o zamiarze rozwiązania z powodem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Swoje stanowisko co do rozwiązania z powodem umowy o pracę – negatywne Organizacja (...) wyraziła w piśmie wysłanym drogą pocztową w dniu 21 maja 2021 roku i doręczonym pozwanemu w dniu 1 czerwca 2021 roku. Twierdzenia strony pozwanej jakoby Przewodniczący Organizacji (...) miał wcześniej ustnie informować N. Nadleśnictwa G. o odmowie wyrażenia zgody przez organizację związkową na rozwiązanie umowy o pracę z powodem pozostały gołosłowne i nieudowodnione. Jak ustalono pracodawca oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracy złożył powodowi w dniu 21 maja 2021 roku, czyli przed zajęciem stanowiska przez Organizację (...) i przed upływem terminu na zajęcie przez nią stanowiska. Tym samym złożenie przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę nastąpiło z naruszeniem art. 32 ust. 1 ¹ pkt. 2 ustawy o związkach zawodowych, który to przepis ustanawia zakaz rozwiązania stosunku pracy z upoważnionym do reprezentowania organizacji związkowej jej członkiem bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej. Oświadczenie to zostało złożone z naruszeniem terminu na zajęcie stanowiska przez organizację związkową.

Sąd Rejonowy podniósł, iż pozwany pracodawca, nie kwestionując w odpowiedzi na pozew faktu objęcia powoda szczególną ochroną (k. 50-51), podniósł, iż powoływanie się przez powoda na objęcie szczególną ochroną trwałości stosunku pracy stanowi przejaw nadużycia prawa podmiotowego w rozumieniu art. 8 k.p.

W judykaturze i orzecznictwie (por. w szczególności uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 1994 r., I PZP 40/93, OSNC 1994 nr 112, poz. 230) przyjmuje się, że funkcją ustanowionego w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych zakazu rozwiązywania umów o pracę ze wskazanymi w tym przepisie kategoriami pracowników jest zapewnienie związkowi zawodowemu rzeczywistej niezależności od pracodawcy oraz stworzenie realnych możliwości aktywnego działania na rzecz i w interesie pracowników, co zazwyczaj stawia ich reprezentanta w pozycji konfrontacyjnej w stosunku do pracodawcy. Pracownicy ci są bowiem bezpośrednio narażeni na konflikty z pracodawcą, a w konsekwencji na działania zmierzające do ograniczenia ich aktywności w obronie interesów i praw pracowniczych, w tym na niebezpieczeństwo utraty zatrudnienia ze względu na ich działalność związkową. Dlatego aktywność związkowa stanowi kryterium uzasadniające szerszy zakres ochrony trwałości stosunku pracy podmiotów określonych w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (zob. szerzej wyroki Trybunału Konstytucyjnego, z dnia 7 kwietnia 2003 r., P 7/02, OTK-A 2003 Nr 4, poz. 29; z dnia 12 lipca 2010 r., P 4/10, OTK-A 2010 Nr 6, poz. 58).

Zauważenia, w ocenie Sądu Rejonowego, jednocześnie wymaga, iż stanowisko judykatury w kwestii mocy wiążącej szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy działaczy związkowych przeszło pewną ewolucję - od nadawania tej ochronie absolutnie bezwzględnego charakteru do uznania, że w szczególnych okolicznościach wypowiedzenie/rozwiązanie stosunku pracy z takim działaczem bez zgody reprezentującej go zakładowej organizacji związkowej nie korzysta z ochrony prawnej i podlega ocenie w kontekście art. 8 KP, czyli w kontekście nadużycia prawa podmiotowego pracownika - działacza związkowego domagającego się przywrócenia do pracy lub odszkodowania. Analizy tej ewolucji dokonał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 2016 r. II PK 214/15 (opubl. Legalis Numer 1564922). Przywołana w omawianym orzeczeniu linia orzecznicza Sądu Najwyższego, co do zasady pokazuje, że nadużycie prawa podmiotowego w kontekście przepisów ochronnych ustawy o związkach zawodowych dotyczy jednak sytuacji wyjątkowych, w których mamy do czynienia albo z fikcją związku zawodowego, działaniami pozornymi, czy też nagannymi działaniami działaczy związkowych. W dotychczasowym orzecznictwie Sąd Najwyższy najczęściej bowiem rozpatrywał sprawy związane ze szczególnie nagannym zachowaniem pracownika - działacza związkowego, polegające na ciężkim naruszeniu przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych, które nie miało jakiegokolwiek związku z wykonywaniem przez niego funkcji związkowych np.: spożywanie alkoholu w czasie i miejscu pracy albo przebywanie w czasie i miejscu pracy w stanie nietrzeźwości - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 1996 r., (I PRN 103/95, OSNAPiUS 1996 nr 15, poz. 210); złożenia przez pracownika fałszywego oświadczenia o trybie rozwiązania stosunku pracy z poprzednim pracodawcą, co skutkowało pobraniem przez pracownika nienależnego wynagrodzenia - uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 1994 r., I PZP 40/93, OSNAPiUS 1994 nr 12, poz. 230); poważnego konfliktu między pracownikiem i jego przełożonym powstałego na tle naruszenia przez pracownika dyscypliny pracy - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 1997 r., I PKN 63/97, OSNAPiUS 1998 nr 3, poz. 74); szykanowania innych pracowników i podważania autorytetu przełożonych - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 1995 r., (I PRN 26/95, OSNAPiUS 1995 nr 22, poz. 289); niewłaściwego stosunku do współpracowników, przełożonych i petentów urzędu, nieterminowego wykonywania poleceń służbowych - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2001 r., (I PKN 619/00, OSNP 2003 nr 16, poz. 376); narażenia pracodawcy na poważne straty w wyniku oczywistych zaniedbań obowiązków pracowniczych - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2000 r., (I PKN 656/99, OSNAPiUS 2001 nr 22, poz. 659).

Według Sądu meriti, o tym zatem, czy żądanie przywrócenia do pracy pracownika szczególnie chronionego można - w świetle art. 8 KP - uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub jego społecznym przeznaczeniem, decyduje rodzaj czynu pracownika (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 15 marca 2006 r. II PK 127/05, Legalis Numer 162524).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy Sąd I instancji wskazał, iż zarzut postawiony powodowi w piśmie rozwiązującym umowę o pracę Sąd ocenił (o czym szerzej w dalszej części), jako w części nieprawdziwy i nie wystarczający do zastosowania art. 52 k.p., a tym samym powoływanie się na klauzulę nadużycia prawa przewidzianą w art. 8 k.p. nie znajduje uzasadnienia.

Jak podnosił Sąd I instancji, dostrzec oczywiście należy okoliczność, iż objęcie powoda szczególną ochroną nastąpiło na krótko (11 dni) przed rozwiązaniem z dniem stosunku pracy. Należy wskazać, iż nawet gdyby podzielić stanowisko strony pozwanej i uznać, że objęcie powoda szczególną ochroną związkową miało wyłącznie na celu jego ochronę przed zwolnieniem z pracy to i tak pracodawca naruszył przepis art. 52 § 3 k.p. przewidujący związkową kontrolę decyzji pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Zgodnie z treścią art. 52 § 3 k.p., przed rozwiązaniem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 k.p., pracodawca powinien zasięgnąć opinii zakładowej organizacji związkowej reprezentującej danego pracownika, zawiadamiając ją o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy

Pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę przed upływem 3 dni od otrzymania przez zakładową organizację związkową zawiadomienia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym. Takie rozwiązanie narusza bowiem tryb określony w art. 52 § 3 k.p., chyba że przed upływem tego okresu zakładowa organizacja związkowa wyrazi swoją opinię (por. XIII teza uchw. SN z 19.5.1978 r., V PZP 6/77, OSNC 1978, Nr 8, poz. 127). Rozpatrywany tryb współdziałania z zakładową organizacją związkową zostaje wyczerpany zarówno wtedy, gdy zakładowa organizacja związkowa przed upływem 3 dni od otrzymania zawiadomienia poinformuje pracodawcę o niezgłoszeniu zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy o pracę, jak i wtedy, gdy odmawia wyrażenia opinii z powodu nieprzynależności pracownika do związku zawodowego (wyr. SN z 28.10.1983 r., I PR 91/83, OSNC 1984, Nr 6, poz. 100)

Sąd Rejonowy wskazywał, iż powód był członkiem Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł.. Pozwany miał zatem obowiązek podjąć decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Organizacja (...) o zamiarze rozwiązania z powodem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia została zawiadomiona w dniu 18 maja 2021 roku. Trzydniowy termin na zajęcie stanowiska mijał wobec tego w dniu 21 maja 2021 roku. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę zostało powodowi wręczone przed upływem tego terminu, bo w dniu 21 maja 2021 roku przed godziną 12:00, i przed zajęciem stanowiska przez organizację związkową. Rozwiązanie umowy o pracę zostało wobec tego dokonane z naruszeniem trybu określonego w art. 52 § 3 k.p.

Sąd I instancji zwracał uwagę, iż w toku postępowania pozwany pracodawca podniósł, iż Organizacja (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. nie przedstawiła do dnia 10 stycznia 2021 roku informacji o liczbie członków na dzień 31 grudnia 2020 roku, o której mowa w art. 25 ¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, co miało powodować, że podjęte przez niego bez wymaganego współdziałania z tą organizacją czynności nie mogą zostać uznane za wadliwe.

Odnosząc się do tego zarzutu, Sąd meriti wskazał, że w przepisie art. 25 ¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych został przewidziany obowiązek informacyjny zakładowej organizacji związkowej, która musi w określonym terminie przekazywać pracodawcy informację o liczbie swoich członków. Zgodnie z tym przepisem organizacja przedstawia pracodawcy, co 6 miesięcy - według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia - w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po tym okresie, informację o liczbie członków. Niespełnienie tego obowiązku w wymaganym terminie skutkuje tym, że organizacji nie przysługują uprawnienia zakładowej organizacji związkowej do czasu wykonania tych obowiązków (ust. 6 art. art. 25 ¹).

W pierwszej kolejności Sąd I instancji zwrócił uwagę, że swoje twierdzenia o niewykonaniu przez Organizację (...) obowiązku wynikającego z art. 25 ¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych pozwany oparł jedynie na twierdzeniach świadka M. K. (2), które pozostają w sprzeczności z dowodami z dokumentów pozyskanymi w toku postępowania od Organizacji (...). Ustalono, iż zgodnie z przyjętą i akceptowaną przez pracodawcę i organizację międzyzakładową praktyką, informację o liczbie członków wg stanu na dzień 31 grudnia i na dzień 30 czerwca Organizacja (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. składa w sekretariacie siedzibie (...). Po potwierdzeniu jej przyjęcia na dziennik informacja jest skanowana i wysyłana pocztą elektroniczną do wszystkich jednostek objętych działaniem Organizacji (...). Z dokumentów wynika, że Organizacja (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. informację o liczbie jej członków wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku złożyła na dziennik w siedzibie (...) w dniu 7 stycznia 2021 roku, a następnie po potwierdzeniu jej przyjęcia wysłała informację pocztą elektroniczną do wszystkich jednostek objętych działaniem Organizacji (...), w tym w dniu 7 stycznia 2021 roku do pozwanego Nadleśnictwa G.. Złożone do akt dokumenty potwierdzają taki sposób informowania pracodawcy o liczbie członków na dzień 31 grudnia i 30 czerwca w latach 2018 - 2021. Argument strony pozwanej o nieprzedstawieniu liczby członków wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku nie zasługiwał tym samym na uwzględnienie.

Wobec zarzutów powoda, według Sądu meriti, rozważenia w dalszej kolejności wymagało, czy wskazana przez pracodawca przyczyna rozwiązania umowy o pracę była prawdziwa, nadto czy zachowanie powoda podlegało ocenie jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a tym samym, czy uzasadniało rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie przewidzianym w art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Pozwany pracodawca zarzucił powodowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na ujawnieniu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa osobom nieupoważnionym, tj. przekazaniu w formie papierowej J. C. kopii Zarządzenia (...) wydanego przez N. Nadleśnictwa G. z dnia 2 października 2017 roku w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G., pomimo, iż J. C. nie był osobą uprawnioną do zapoznania się z treścią w/w zarządzenia. Zachowanie powoda miało naruszać art. 100 § 2 pkt 5 k.p., tj. obowiązek przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, jak również Zarządzenie nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku w sprawie ustalenia zasad klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe oraz Z. Klasyfikacji, Ochrony i Udostępniania (...) Stanowiących Tajemnicę Przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe, stanowiących Załącznik nr 1 do w/w Zarządzenia. Zachowanie powoda, w konsekwencji, spowodowało utratę zaufania pracodawcy do powoda, jako pracownika.

Sąd Rejonowy wskazywał, iż w sprawie ustalono, że w dniu 2 października 2017 roku N. Nadleśnictwa G. w osobie J. L. wydał Zarządzenie nr (...) w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G.. Kopia przedmiotowego zarządzenia została złożona w załączeniu do zawiadomienia o możliwości popełnienia czynu zabronionego jakie w dniu 30 grudnia 2020 roku do organów ścigania złożył R. C. (1). W sprawie sporne były dwie kwestie faktyczne. Pierwsza dotyczyła stwierdzenia zawartego o oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę, zgodnie z którym powód przekazał kopię Zarządzenie nr (...) w formie papierowej J. C. (ojcu R. C. (1)). Powód tej okoliczności zaprzeczył. Druga sporna kwestia dotyczyła oceny Zarządzenia nr (...), to jest czy zawarte w nim informacje stanowiły tajemnicę przedsiębiorstwa zdefiniowaną w zarządzeniu nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku w sprawie ustalenia zasad klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe, czy też stanowiły jedynie informację udostępnianą przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych na zasadach ustalonych w załączniku do zarządzenia nr 8 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 27 stycznia 2010 roku w sprawie ustalenia zasad i trybu udostępniania informacji przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe .

Odnosząc się do spornej kwestii przekazania przez powoda kopii Zarządzenia nr (...) J. C., byłemu pracownikowi Lasów Państwowych, w ocenie Sądu Rejonowego okoliczność ta wynika jedynie z zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonego przez R. C. (1) oraz treść notatki urzędowej z rozpytania J. C. dokonanego w toku czynności sprawdzających prowadzonych przez Prokuraturę Rejonową. Sąd meriti podkreślał, iż tak powód, jak i słuchani w charakterze świadków R. C. (1) i J. C. zaprzeczyli przekazaniu Zarządzenia nr (...) J. C. przez powoda. Wobec całkowitej niespójności zeznań świadków i ich wewnętrznej sprzeczności, w ocenie Sądu, bardziej prawdopodobne jest to co wynika z pierwotnych oświadczeń, jakie złożyli R. C. (1) i J. C., zgodnie z którymi zarządzenie nr (...) J. C. otrzymał od W. C., a następnie przekazał je synowi R. C. (1).

Sąd I instancji nie podzielił natomiast oceny pozwanego pracodawcy, iż Zarządzenie nr (...) jest dokumentem stanowiącym tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przywołanego w treści oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku w sprawie ustalenia zasad klasyfikacji, ochrony i udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe.

Po pierwsze, informacja o wydaniu zarządzenia numer (...) została powszechnie udostępniona na stronie Biuletynu Informacji Publicznej. Wprawdzie nie została udostępniona treść zarządzenia, a jedynie podany numeru zarządzenia, data jego wydania i nazwa (tytuł), to jednak każdy kto wystąpiłby z wnioskiem o jego udostępnienie na zasadach określonych w załączniku do zarządzenia nr 8 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 27 stycznia 2010 roku w sprawie ustalenia zasad i trybu udostępniania informacji przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe otrzymałby jego treść. Powyższe potwierdził słuchany w charakterze świadka były N. Nadleśnictwa G. J. L. – autor zarządzenia nr (...). Zeznał on, iż przedmiotowe zarządzenie nie miało charakteru dokumentu stanowiącego tajemnicę przedsiębiorstwa, nie zawierało informacji poufnych, a każda osoba, czy instytucja, która chciałaby się zapoznać z jego treścią mogła wystąpić o jego udostępnienie i dokument ten zostałby udostępniony (e-protokół rozprawy z dnia 8 lutego 2022 roku min. 00:58:42 i dalej). Dodać należy, iż wynikające z zarządzenia numer (...) zmiany terytorialne leśnictw zostały udostępnione w postaci map na stronach internetowych ogólnie dostępnych.

Po drugie, informacje zawarte w zarządzeniu numer (...) nie należą do żadnej z kategorii informacji wymienionych w załączniku nr 2 do zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku (określającego wykaz informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w (...)).

Po trzecie, zarządzenie numer (...) nie zostało, w myśl procedury określonej w pkt IV załącznika nr 1 do zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku, zarejestrowane zgodnie z instrukcją kancelaryjną i Rzeczowym Wykazem Akt, jako objęte tajemnicą przedsiębiorstwa.

Po czwarte, o sytuacji udostępnienia przez powoda zarządzenia numer (...) nie został, zgodnie z procedurą określoną w pkt. V załącznika nr 1 do zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku, powiadomiony kierownik Zespołu ds. Obronności i Ochrony (...) Niejawnych w (...).

Według Sądu meriti, powyższe dowodzi, że Zarządzenie nr (...) z dnia 2 października 2017 roku w sprawie likwidacji leśnictwa K. i Gospodarstwa selekcyjno-szkółkarskiego, utworzenia leśnictwa Ź. oraz zmian zasięgów terytorialnych leśnictw: S., B., C., C., S., Z., Z., W., G. i zawarte w nim informacje nie stanowiły tajemnicy przedsiębiorstwa, lecz informację publiczną podlegającą udostępnieniu na zasadach określonych w załączniku do zarządzenia nr 8 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 27 stycznia 2010 roku w sprawie ustalenia zasad i trybu udostępniania informacji przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (w tym czasie obowiązującego). W ocenie Sądu Rejonowego, dodać należy, iż gdyby wskazane Zarządzenie nr (...) faktycznie było informacją stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, to zgodnie z zasadami określonymi w przywołanym załączniku nr 1 do zarządzeniu nr 48 (pkt IV ppkt 9 i 10) oraz załączniku do zarządzenia nr 8 (§ 5 ust. 3 i 4) żadne informacje na jego temat nie zostałyby zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej, a każdy wniosek o jego udostępnienie musiałby spotkać się z decyzją odmawiającą udostępnienia informacji.

Sąd I instancji zauważył, że z mocy art. 30 § 4 k.p. na pracodawcy spoczywa obowiązek wskazania w pisemnym oświadczeniu woli przyczyny rozwiązania umowy o pracę. Przyczyna ta powinna być prawdziwa i konkretna. Konieczne jest zatem należyte skonkretyzowanie czynu pracownika. Istotny pozostaje bowiem przede wszystkim fakt - działanie lub zaniechanie pracownika - z którego pracodawca wywodzi skutki prawne, natomiast nie jest ważne, dlaczego pracodawca kwalifikuje go jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Jeżeli w oświadczeniu woli o rozwiązaniu niezwłocznym, poza ujęciem zarzucanego czynu i jego kwalifikacją jako ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, znajdują się jakieś inne elementy (twierdzenia) związane z tym czynem czy jego oceną, to nie mają one znaczenia z punktu widzenia „prawdziwości” podanej przyczyny. Wskazanie przyczyny lub przyczyn rozwiązania stosunku pracy przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za słusznością tejże decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2016 r., sygn. II PK 324/14, opubl. OSNP 2017/9/107; Legalis Numer 1461013). Podanie przyczyny wypowiedzenia/rozwiązania umowy o pracę ma charakter formalny i informacyjny, przyczyna jednak winna być skonkretyzowana i rzeczywista. Naruszeniem tego obowiązku jest więc brak wskazania przyczyny, ujęcie jej w sposób zbyt ogólnikowy, niewystarczająco jasny i konkretny, a także podanie innej przyczyny niż ta, która pracodawcę motywowała, a więc wskazanie przyczyny "nierzeczywistej" (por. wyrok SN z dnia 7 kwietnia 1999 roku w sprawie I PKN 645/98, OSNP 2000/11/420).

Jak podnosił Sąd Rejonowy, w rozpoznawanej sprawie pracodawca nie udowodnił zasadności i prawdziwości wskazanej w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy o pracę przyczyny polegającej na ujawnieniu osobie nieuprawnionej informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa, a takie właśnie zachowanie powoda, zgodnie z treścią oświadczenia, miało spowodować utratę zaufania pracodawcy skutkującą rozwiązaniem umowy o pracę. Sformułowane w odpowiedzi na pozew zarzuty, iż przekazanie przez powoda zarządzenia nr (...) J. C. miało jedynie na celu doprowadzenie do wszczęcia postępowania karnego przeciwko Dyrektorowi Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych D. P. (1) i ówczesnemu N. Nadleśnictwa G. J. L., co musiało skutkować utratą zaufania pracodawcy do powoda (odpowiedź na pozew k. 53, k. 56) być może i stanowią prawdziwą przyczynę rozwiązania umowy o pracę z powodem, jednakże wobec ich nieskonkretyzowania w pisemnym oświadczeniu rozwiązującym umowę o pracę należy uznać je za spóźnione i niedopuszczalne. Skonkretyzowana przyczyna wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem powinna być bowiem pracownikowi znana najpóźniej z chwilą otrzymania pisma wypowiadającego umowę (postanowienie SN z dnia 24 września 2015 roku w sprawie I PK 343/14, LEX 1998544).

W ocenie Sądu meriti, w ustalonych okolicznościach faktycznych, sama utrata zaufania pracodawcy do powoda (co istotne w oświadczeniu woli wiązana z ujawnieniem informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa do czego nie doszło), nie spełnia kryterium kwalifikacyjnego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Artykuł 52 § 1 pkt 1 k.p. uznaje za przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia popełnienie przez pracownika ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, tj. takiego, które w istotny sposób w ważnej sprawie narusza interes pracodawcy. Ocena istotności i ważności oczywiście zależy od konkretnych okoliczności danej sprawy. Stopień ciężki naruszenia musi się wyrażać rażącym niedbalstwem lub winą umyślną (wyr. SN z 21.7.1999 r., I PKN 169/99, OSNAPiUS 2000, Nr 20, poz. 746). Zachowaniu powoda nie można przypisać znacznego nasilenia złej woli i świadomego działania zagrażającego interesom pracodawcy lub narażającego go na szkodę.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji stwierdził, iż pozwany pracodawca rozwiązując z powodem umowę o pracę bez wypowiedzenia naruszył przepisy o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. Pozwany naruszył bowiem tryb zasięgania opinii zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownika przewidziany w art. 52 § 3 k.p., zlekceważył obowiązek uzyskania zgody organizacji związkowej na rozwiązanie umowy z pracownikiem szczególnie chronionym, nadto w oświadczeniu o rozwiązaniu umowy wskazał przyczynę "nieprawdziwą".

W rezultacie, Sąd I instancji, zgodnie z żądaniem, orzekł o przywróceniu powoda do pracy na poprzednich warunkach na podstawie art. 56 § 1 k.p.,

W przedmiocie wniosku o nałożenie na pracodawcę obowiązku dalszego zatrudnienia powoda do czasu prawomocnego zakończenia postępowania Sąd Rejonowy orzekł, zgodnie z wnioskiem powoda, na podstawie art. 477 ² § 2 k.p.c. Sąd meriti podniósł, iż orzeczenie w tym przedmiocie jest konsekwencją złożenia stosownego wniosku przez pracownika i ustalenia przez Sąd, iż zachodzą przesłanki uzasadniające przywrócenie pracownika do pracy, co zostało ustalone w niniejszym postępowaniu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ k.p.c. zasądzając obowiązek ich zwrotu od pozwanego, jako strony przegrywającej, na rzecz powoda. W myśl § 3 art. 98 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe, niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Na koszty procesu złożyły się: uiszczona przez powoda opłata od pozwu w wysokości 2.500 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 180 zł ustalone na podstawie § 9 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona pozwana Lasy Państwowe Nadleśnictwo G., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając rzeczone orzeczenie w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu, strona pozwana zarzucała:

a)  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, mającej cechy oceny dowolnej, a nie swobodnej, polegającej na pominięciu zeznań pozwanego oraz świadka M. K. (2), jak również wadliwej ocenie zeznań świadka J. L., powoda i świadka P. C. oraz dokumentów dotyczących obowiązujących w Lasach Państwowych procedur związanych z zabezpieczaniem i udostępnianiem dokumentów (w szczególności nia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku), skutkującej uznaniem, że:

⚫

oświadczenie pozwanego o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę zostało skutecznie doręczone powodowi w dniu 21 maja 2021 roku, podczas gdy w w/w dniu pozwany podjął jedynie próbę doręczenia przesyłki, która okazała się nieskuteczna wobec braku obecności powoda w domu, a oświadczenie to zostało skutecznie doręczone powodowi dopiero w dniu 22 maja 2021 roku, a nadto wobec faktu, iż pozwany nie miał jakiejkolwiek wiedzy czy powód jest w domu i odbiera korespondencję (tym bardziej, że powód nie zjawił się w domu, pomimo, iż zapowiedział to czekającemu na niego w dniu 21 maja 2021 roku pozwanemu), a także pozwany nie miał wiedzy czy powód odsłuchał wiadomości pozostawione na jego telefonicznej poczcie głosowej, tym bardziej, iż pozwany dzwonił wówczas na służbowy telefon powoda, z którego nie mógł on korzystać w czasie niezdolności do pracy;

⚫

pozwany uchybił obowiązkowi przeprowadzenia konsultacji związkowych w związku z zamiarem zwolnienia dyscyplinarnego powoda, w sytuacji gdy pozwany w dniu 18 maja 2021 roku, w obecności świadka M. K. (2), rozmawiał z przewodniczącym organizacji związkowej S. K. (1), który poinformował go, że opinia związku zawodowego dot. planowanego zwolnienia powoda jest negatywna;

⚫

zarządzenie N. Nadleśnictwa G. nr (...) z dnia 2 października 2017 roku nie stanowiło tajemnicy przedsiębiorstwa, w sytuacji gdy pozwany podjął kroki zmierzającego do zachowania go w poufności poprzez zaniechanie podania w (...) pełnej treści w/w zarządzenia, a jedynie ograniczenie się do podania jego numeru i tytułu, precyzyjne wskazanie kręgu pracowników pozwanego, którzy mieli otrzymać w/w zarządzenie, a nadto w sytuacji, gdy w/w zarządzenie stanowi informację organizacyjną, określoną jako tajemnica przedsiębiorstwa w pkt II.l. załącznika do zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego LP oraz swą treścią obejmuje planowanie i kadry, określone w załączniku nr 2 do w/w zarządzenia, jako elementy wykazu informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa;

⚫

powód odebrał oświadczenie pozwanego o rozwiązaniu z nim umowy o pracę z trybie dyscyplinarnym w dniu 21 maja 2021 roku o godz. 11:43, podczas gdy z przesłuchania świadka M. K. (2) oraz pozwanego wynika, że w w/w dniu przebywali oni pod domem powoda przez dłuższy czas, w trakcie którego nikt z domu nie wychodził, ani do niego nie wchodził, co, biorąc pod uwagę fakt, że skrzynka na listy znajduje się na ścianie zewnętrznej domu powoda, wyklucza możliwość wyjęcia przez niego przesyłki w podanym przez niego czasie;

b)  naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwą interpretację lub błędne zastosowanie, a to:

⚫

art. 52 § 1 k.p. poprzez uznanie, iż rozwiązanie z powodem umowy o pracę nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracy, w sytuacji gdy Sąd I instancji ustalił, że powód przekazał świadkowi J. C. zarządzenie nr (...), co samo w sobie stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych uzasadniających zwolnienie dyscyplinarne, jak również w sytuacji gdy w/w zarządzenie stanowiło tajemnicę przedsiębiorstwa, której naruszenie wiązało się z możliwością zwolnienia dyscyplinarnego, a także z utratą zaufania pracodawcy do pracownika;

⚫

art. 52 § 3 k.p. poprzez uznanie, iż pozwany rozwiązał umowę o pracę z powodem uchybiając obowiązkowi przeprowadzenia konsultacji z reprezentującą powoda organizacją związkową, w sytuacji gdy konsultacje te pozwany przeprowadził telefonicznie w dniu 18 maja 2021 roku, a nadto nawet w przypadku uznania, iż w/w konsultacji nie było, podnieść należy, iż organizacja związkowa nie zajęła stanowiska w terminie wskazanym w w/w przepisie, gdyż pismo dot. braku zgody na zwolnienie dyscyplinarne powoda wpłynęło do pozwanego dopiero w dniu 1 czerwca 2021 roku, podczas gdy nawet w przypadku przyjęcia 7-dniowego terminu na zajęcie stanowiska przez organizację związkową, termin ten upłynął bezskutecznie w dniu 26 maja 2021 roku, a w przypadku przyjęcia 3-dniowego terminu - w dniu 21 maja 2021 roku, co wobec skutecznego doręczenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę w dniu 22 maja 2021 roku winno skutkować uznaniem rozwiązania umowy o pracę za dokonane zgodnie z przepisami;

⚫

art. 8 k.p. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych poprzez uznanie, iż zarówno objęcie powoda ochroną szczególną zaledwie na kilka dni przed zwolnieniem go w trybie dyscyplinarnym, jak również wysłanie przez organizację związkową pisma ze stanowiskiem w przedmiocie planowanego zwolnienia w trzecim dniu od dnia powiadomienia o zamiarze zwolnienia, z jednoczesnym zaniechaniem powiadomienia w korespondencji e-mailowej o treści w/w pisma, a także, że niezdolność powoda do pracy, stwierdzona w toku badania lekarskiego przeprowadzonego w godzinach wieczornych w dniu 20 maja 2021 roku, tj. w przededniu spotkania stron oraz po uzyskaniu przez powoda informacji o planach pozwanego dot. zwolnienia dyscyplinarnego nie stanowi naruszenia w/w przepisów oraz nie stoi w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, w sytuacji gdy jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, komisja antymobbingowa, której członkiem stał się powód, nie podjęła i w dalszym ciągu nie podejmuje żadnych działań i działań tych w ramach pracy w komisji nie podjął również powód, a także w sytuacji gdy przewodniczący związku zawodowego, którego członkiem jest powód, świadek S. K. (1) zeznał, iż powiadomił powoda o zamiarze pozwanego rozwiązania z nim umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym;

⚫

art. 56 k.p. w zw. z art. 45 § 1 i 2 k.p. poprzez uwzględnienie powództwa o orzeczenie o przywróceniu powoda do pracy, a nie przyznaniu odszkodowania w sytuacji gdy pomiędzy stronami istnieje konflikt, o którego przebiegu i charakterze zeznawał pozwany, uniemożliwiający współpracę stron, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, iż przed zwolnieniem powód zajmował u pozwanego stanowisko kierownicze, co nierozerwalnie wiąże się z koniecznością wzajemnego zaufania stron do siebie oraz przekonaniu o rzetelności i prawidłowości podejmowanych działań;

c)  powyższe uchybienia skutkowały błędnym ustaleniem stanu faktycznego przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia, poprzez uznanie, iż:

⚫

pozwany złożył powodowi oświadczenie o rozwiązaniu z nim umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym w dniu 21 maja 2021 roku, podczas gdy oświadczenie to zostało złożone skutecznie dopiero w dniu 22 maja 2021 roku;

⚫

do czasu podjęcia decyzji w przedmiocie zamiaru zwolnienia dyscyplinarnego powoda świadek S. K. (1) nie kontaktował się z pozwanym, w sytuacji gdy zarówno z treści zeznań pozwanego, jak i świadka M. K. (2) wynika, że świadek K. kontaktował się z pozwanym telefonicznie w dniu 18 maja 2021 roku i w trakcie w/ w rozmowy przekazał pozwanemu informację, zgodnie z którą decyzja związku zawodowego dot. planowanego zwolnienia będzie negatywna;

⚫

pozwany nie dopuścił się naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa poprzez przekazanie osobie trzeciej zarządzenia nr (...), podczas gdy Sąd I instancji ustalił, iż powód zarządzenie to przekazał, a wobec braku ujawnienia jego treści przez pozwanego stanowiło ono tajemnicę przedsiębiorstwa;

⚫

pozwany nie podjął czynności zmierzających do utajnienia treści zarządzenia nr (...), podczas gdy zarządzenie to nie zostało upublicznione, a krąg osób, którym zostało przekazane był ściśle określony i obejmował wyłącznie pracowników pozwanego, a nadto, zgodnie z treścią zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, zarządzenie to dotyczyło kwestii organizacyjnych, kadrowych i związanych z planowanie, co zgodnie z treścią załączników do zarządzenia nr 48 przesądzało o charakterze w/w zarządzenia, jako tajemnicy przedsiębiorstwa.

W oparciu o tak przedstawione zarzuty, strona apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o zasądzenie na rzecz powoda odszkodowania, zgodnie z art. 56 § 1 k.p. w zw. z art. 45 § 1 i § 2 k.p., a ponadto o zasądzenie na rzecz strony pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację, powód W. C., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w ich 3 – krotnej wysokości, albowiem nakład pracy pełnomocnika, poziom zawiłości sprawy oraz konieczność analizy wewnętrznych aktów prawnych wydawanych przez stronę pozwaną uzasadniają powyższy wniosek.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 1 grudnia 2022 roku pełnomocnik strony pozwanej poparł apelację, z kolei pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według nrom przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu II instancji orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa.

Sąd II instancji w pełni aprobując i przyjmując ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, jako własne, jednocześnie stwierdził, że nie zachodzi obecnie potrzeba ich powielania.

Stosownie do art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji:

1) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia może ograniczyć się do stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne ustalenia sądu pierwszej instancji, chyba że sąd drugiej instancji zmienił lub uzupełnił te ustalenia; jeżeli sąd drugiej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe lub odmiennie ocenił dowody przeprowadzone przed sądem pierwszej instancji, uzasadnienie powinno także zawierać ustalenie faktów, które sąd drugiej instancji uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

2) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może ograniczyć się do stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne oceny sądu pierwszej instancji.

Dodatkowo także, w myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k.p.c. spotyka się z pełną aprobatą sądu drugiej instancji to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia (vide wyrok SN z 5.11.1998r., I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/, por. postanowienie SN z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt II UKN 61/97 - OSNAP 1998 r. Nr 3, poz. 104; wyrok SN z 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97 - OSNC 1999 r., z. 3, poz. 60; wyrok SN z 12 stycznia 1999 r., sygn. akt I PKN 21/98 - OSNAP 2000, Nr 4, poz. 143).

Wynikający z art. 378 § 1 k.p.c. obowiązek sądu drugiej instancji nie oznacza konieczności osobnego omówienia przez sąd w uzasadnieniu wyroku każdego argumentu podniesionego w apelacji, wystarczające jest bowiem odniesienie się do sformułowanych w apelacji zarzutów i wniosków w sposób wskazujący na to, że zostały one przez sąd drugiej instancji w całości rozważone przed wydaniem orzeczenia (vide postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2020 r., IV CSK 738/19, opubl. L.).

Sąd II instancji podzielił także prezentowane rozważania prawne i przytoczone przez Sąd Rejonowy na poparcie swojego stanowiska tezy z orzecznictwa Sądu Najwyższego.

W ocenie Sądu Okręgowego, chybione okazały się podniesione w treści apelacji zarzuty strony pozwanej.

Porządkując zarzuty apelacyjne należy na wstępie wskazać, że można je podzielić na dwie grupy, z których pierwsza jest skierowana przeciwko stwierdzeniu Sądu Rejonowego, że pozwany dokonał rozwiązania umowy o pracę z uchybieniem warunków formalnych ze względu na nieprzeprowadzenie w sposób prawidłowy konsultacji związkowej, druga grupa zarzutów skierowana jest zaś przeciwko uznaniu przez Sąd meriti, że pozwany nie podał uzasadnionych podstaw do rozwiązania z powodem stosunku pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

W pierwszej kolejności, Sąd Okręgowy dokonał oceny zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa procesowego.

Stanowisko strony skarżącej sprowadza się w istocie do jednego zarzutu, mianowicie błędnej oceny materiału dowodowego, co w konsekwencji miało doprowadzić do nieprawidłowego ustalenia faktycznego przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c., Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Z kolei, w świetle zaś art. 328 § 2 k.p.c., uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania Sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. W ocenie Sądu Okręgowego, skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania, bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego (por. wyrok SN z 6.11.2003 r. II CK 177/02 niepubl.). Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności, skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne (postanowienie SN z 23.01.2001 r. IV CKN 970/00, niepubl. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2004 roku w sprawie II CK 349/2002, to zasadniczo na stronach postępowania spoczywa obowiązek dostarczenia materiału procesowego. To strony mają dążyć do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie mogą być bierne i liczyć na skorzystanie ze środka odwoławczego. Ponadto, w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2007r., II CSK 332/2007, podniesiono, że powód powinien udowodnić fakty pozytywne, które stanowią podstawę jego powództwa, a pozwany, jeżeli faktów tych nie przyznaje ma obowiązek udowodnienia okoliczności niweczących prawo powoda.

Zgodnie natomiast z art. 205 ¹² k.p.c., "jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu" (vide E. Stefańska [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom l. Art. 1-477(16), wyd. N, red. M. Manowska, Warszawa 2021, art. 205(12)).

Według Sądu Okręgowego, dokonana przez Sąd I instancji ocena zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego jest – wbrew twierdzeniom strony apelującej – prawidłowa. Zarzuty strony skarżącej sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu I instancji i interpretacją dowodów dokonaną przez ten Sąd i jako takie nie mogą się ostać.

Strona apelująca przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd I instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego. Jednocześnie jednak, w apelacji strona pozwana skutecznie nie wykazała, że materiał dowodowy w sprawie był oceniony nieprawidłowo, a ostatecznie wywiedzione przez Sąd wnioski były nielogiczne i wewnętrznie sprzeczne.

Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego przedstawiona przez stroną pozwaną, a w zasadzie odmienne wnioski wyprowadzone na podstawie tych samych okoliczności pozostają jedynie w sferze dyskusji i nie są wystarczające do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a jego ocena jest dowolna.

Wbrew twierdzeniom strony pozwanej, Sąd I instancji wszechstronnie rozważył cały zebrany w sprawie materiał dowodowy, odniósł się do wszystkich dowodów, w tym wskazał, którym dowodom dał wiarę. Zaskarżone rozstrzygnięcie zawiera w sobie zatem prawidłową ocenę zgromadzonych w sprawie dowodów.

W ocenie Sądu Okręgowego, strona skarżąca nie sprostała wykazaniu za pomocą argumentów jurydycznych wadliwości oceny dokonanej przez Sąd I instancji.

Zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego strona pozwana właściwie oparła na twierdzeniach, iż Sąd w sposób nieuzasadniony pominął zeznania strony pozwanej oraz świadka M. K. (2), jak również wadliwie ocenił zeznania świadka J. L., powoda i świadka P. C. oraz dokumentów dotyczących obowiązujących w Lasach Państwowych procedur związanych za zabezpieczeniem i udostępnianiem dokumentów (w szczególności Zarządzenia nr 48 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 6 października 2010 roku). Powyższe z kolei, doprowadziło m.in. do nieprawidłowych ustaleń w zakresie skuteczności doręczenia powodowi oświadczenia pracodawcy o rozwiązaniu z nim umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Cytowana norma prawna ma zastosowanie także do prawa pracy na mocy art. 300 k.p.

Porządkowo wskazać należy, że w odniesieniu do pism przesyłanych przez pracodawcę pracownikowi, organizacji związków zawodowych nie mają zastosowania przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a w tym art. 139 k.p.c., lecz właśnie art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. (zob. postanowienie SN z 9 lipca 2009r., II PZP 3/09, Legalis nr 158111). Jak bowiem trafnie wyjaśnił Sąd Najwyższy - chwila dojścia oświadczenia woli w taki sposób, że adresat mógł zapoznać się z nią (art. 61 k.c.) nie jest żadną datą łączącą się z przepisami o postępowaniu cywilnym, w których chodzi o uznanie doręczenia pisma procesowego w sytuacjach, gdy w zwykły sposób tego uczynić nie można (zob. wyroki SN: z 17 czerwca 2009 r., IV CSK 53/09; z 28 lutego 2002 r., III CKN 1316/00; z 20 stycznia 2004 r., II CK 358/02).

Skoro zatem w niniejszej sprawie nie można stosować analogicznie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o doręczaniu pism sądowych, gdyż nie mamy tu do czynienia z pismem sądowym, to decydujące znaczenie ma ustalenie, kiedy powód mógł zapoznać się z oświadczeniem pracodawcy z dnia 21 maja 2021 roku o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. z powodu ciężkiego naruszenia przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych.

W kontekście prawidłowej wykładni normy prawnej wynikającej z art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. wyjaśnić należy, że spośród możliwych teorii złożenia oświadczenia woli (teoria oświadczenia, teoria wysłania, teoria doręczenia, teoria zapoznania) ustawodawca wybrał teorię doręczenia (por. M. Safian w: Kodeks cywilny pod redakcją K. Pietrzykowskiego, tom 1, Warszawa 2007, komentarz do art. 61). Pojęcie "doręczenia" oznacza w tym przypadku nie tyle dostarczenie oświadczenia "do rąk własnych" adresata, co w istocie oznacza zapoznanie się z nim, czyli doręczenie w taki sposób, że ma on możliwość zapoznania się z jego treścią. Jeśli więc nadawca oświadczenia ma prawo spodziewać się, że odbiorca będzie przebywał w miejscu, do którego kieruje oświadczenie, to decydujący dla uznania go za doręczone jest co do zasady moment dostarczenia go w to miejsce. Wówczas na adresacie oświadczenia ciąży ewentualne dowodzenie, że nie miał możliwości zapoznania się z jego treścią (zob. postanowienie SN z 17.12.2018 r., II PK 318/17, LEX nr 2592796, a także wyrok Sądu Najwyższy z 11 grudnia 1996r., I PKN 36/96; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1996r., I PKN 41/96, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 1998r., I PKN 501/97).

Jeśli nadawca oświadczenia ma prawo spodziewać się, że odbiorca będzie przebywał w miejscu, dokąd doręcza się oświadczenie, to decydujący dla uznania go za doręczone jest co do zasady moment dostarczenia w to miejsce. W praktyce miejsce to stanowi albo miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby, albo miejsce jej stałej aktywności. Konsekwencje faktycznej niemożności odbioru obciążają adresata, chyba, że nadawca wiedział, że w miejscu, do którego doręcza oświadczenie jego adresata nie zastanie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2020 roku, II PK 111/19, LEX nr 3207651).

Sąd Rejonowy, na podstawie zebranej w sprawie dokumentacji oraz zeznań reprezentanta pozwanego i świadka M. K. (2) prawidłowo ustalił, iż w dniu 21 maja 2021 roku około godziny 10:00 N. Nadleśnictwa G. K. S., zastępca nadleśniczego J. W., starszy strażnik leśny J. F. i starszy referent ds. pracowniczych M. W. (obecnie K.) udali się pod dom powoda w celu wręczenia mu oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Wówczas K. S. osobiście umieścił kopertę zawierającą ww. oświadczenie w skrzynce pocztowej powoda z uwagi na nieobecność W. C. w miejscu zamieszkania. Powód o tej czynności został poinformowany za pośrednictwem dwukrotnie nagranych wiadomości głosowych, drogą e-mailową, a także wiadomością sms wysłaną do powoda w dniu 21 maja 2021 roku o godzinie 11:17. Słusznie zatem Sąd I instancji ocenił, iż strona pozwana umożliwiła powodowi realną możliwość zapoznania się z treścią dokumentu. Materiał dowodowy dał podstawy do uznania, iż powód zapoznał się z oświadczeniem pracodawcy w tym samym dniu przed godz. 12:00. Na oświadczeniu powód zamieścił również adnotację dotyczącą dokładnej godziny, w której odebrał przesyłkę ze skrzynki. Wbrew twierdzeniom strony apelującej, nieuprawnionym staje się uznanie, iż oświadczenie o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę bez wypowiedzenia zostało skutecznie doręczone dopiero z dniem 22 maja 2021 roku za pomocą firmy kurierskiej. Zgodnie z powołanym orzecznictwem, pracodawca już bowiem zostawiając w skrzynce pocztowej powoda rzeczone oświadczenie, dokonał doręczenia w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią w tym konkretnym momencie. Doręczenie to miało miejsce pod adresem identyfikowanym, jako adres zamieszkania powoda, zatem pracodawca miał prawo spodziewać się, iż właśnie tam W. C. będzie przebywał. W świetle przytoczonych okoliczności, bez znaczenia okazują się odwołania strony apelującej do braku wiedzy pracodawcy w zakresie nieistnienia po jego stronie jakiejkolwiek wiedzy, co do tego, czy powód jest w domu i odbiera korespondencję, a także czy odsłuchał pozostawione dla niego wiadomości na telefonicznej poczcie głosowej.

Jako kolejny argument strona skarżąca powoływała również wadliwe przyjęcie przez Sąd Rejonowy, iż pracodawca Lasy Państwowe Nadleśnictwo G. uchybił obowiązkowi przeprowadzenia konsultacji związkowych w związku z zamiarem jego zwolnienia dyscyplinarnego. Strona apelująca w ten sposób polemizuje jedynie z oceną materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji, której nota bene, nie można odmówić prawidłowości w zakresie logicznego rozumowania, jak i wnioskowania. Strona pozwana nie wskazała również, jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów – w tym wypadku zeznań świadków K. S. oraz M. K. (2) - uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Wobec tego, twierdzenia strony pozwanej nie mogły się ostać.

Biorąc pod uwagę, iż Sąd II instancji dokonuje kontroli instancyjnej w zakresie niezbędnym dla oceny prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji, Sąd ten nie poczynił dalszej analizy pozostałych zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego zważając na istnienie w niniejszym postępowaniu przesądzającego zagadnienia, jakim okazały się uchybienia formalne pracodawcy w stosunku do podjętej czynności złożenia oświadczenia o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia rzutującego bezpośrednio na brak konieczności rozpatrywania przyczyn wskazanych z treści ww. oświadczenia.

Wobec powyższego, w następnej kolejności Sąd przystąpił do weryfikacji podniesionych w treści apelacji zarzutów w granicach naruszenia przez Sąd meriti przepisów prawa materialnego czyniąc to w niezbędnym dla niniejszego postępowania apelacyjnego zakresie.

Po pierwsze, według strony apelującej, Sąd Rejonowy naruszył treść art. 8 k.p. w zw. z art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych.

Jak normuje art. 8 k.p., nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych (t.j. Dz.U.2019.263 z późn.zm.) pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

1)  wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

2)  zmienić jednostronnie warunków pracy lub wynagrodzenia na niekorzyść osoby wykonującej pracę zarobkową, o której mowa w pkt 1.

- z wyjątkiem przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także jeżeli dopuszczają to przepisy odrębne.

Termin na wyrażenie zgody lub odmowę wyrażenia zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej wynosi (ust. 1 ¹):

1)  14 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze wypowiedzenia lub jednostronnej zmiany stosunku prawnego, o których mowa w ust. 1 pkt 1 albo 2, z podaniem przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub jednostronną zmianę stosunku prawnego;

2)  7 dni roboczych liczonych od dnia złożenia przez pracodawcę pisemnego zawiadomienia o zamiarze rozwiązania stosunku prawnego, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku prawnego.

Bezskuteczny upływ terminów, o których mowa w ust. 1 ¹, jest równoznaczny z wyrażeniem zgody przez zarząd zakładowej organizacji związkowej (ust. 1 ²).

Artykuł 32 ust. 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych, wprowadza odmienne od ogólnych mechanizmy ochrony zatrudnienia. Jako norma szczególna musi być interpretowany ściśle, zgodnie z dyrektywą exceptiones non sunt extendendae. Jednakże, co podkreśla się w doktrynie prawa pracy, nie każde naruszenie przez pracodawcę lub działającą w jego imieniu osobę, norm art. 32 ustawy o związkach zawodowych, gwarantujących ochronę działaczy związkowych stanowi rażące naruszenie prawa pracy w rozumieniu art. 281 pkt 3 k.p. W podstawowym rozumieniu art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych chroni pracownika bez względu na to, czy dopuścił się on naruszeń pozostających w związku z jego obowiązkami, czy też nie. Wyłącznym warunkiem przezwyciężenia zakazu rozwiązywania stosunku pracy jest zgoda zakładowej organizacji związkowej na zakończenie zatrudnienia. Pracodawca, który jej nie uzyska i rozwiązuje umowę o pracę, narusza art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Jednakże zindywidualizowane okoliczności sprawy mogą niekiedy uzasadniać oddalenie powództwa pracownika o przywrócenie do pracy i zasądzenie w to miejsce odszkodowania, a w wyjątkowych wypadkach oddalenie powództwa w całości. Podstawą tego rodzaju orzeczeń jest zawsze art. 477 ¹ k.p.c. w związku z art. 8 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 roku, II PK 145/18, LEX nr 3220920).

Zastosowanie konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego (art. 8 k.p.) - jako wyjątku od nadrzędnej reguły dotyczącej zagwarantowanej ustawowo wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy funkcyjnych działaczy związkowych (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych) - wymaga przekonującego wykazania przez pracodawcę i uzasadnienia przez sąd pracy, na czym polega sprzeczność zgłoszonego przez pracownika szczególnie chronionego żądania przywrócenia go do pracy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do korzystania ze szczególnej ustawowej ochrony trwałości stosunku pracy oraz dlaczego nie jest możliwe nawet zasądzenie w to miejsce odszkodowania. Oddalenie powództwa w całości może mieć miejsce wyjątkowo, w przypadkach szczególnie rażącego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych lub obowiązujących przepisów prawa. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, w których szczególnie chroniony działacz związkowy narusza prawo, zasady współżycia społecznego albo ciążące na nim obowiązki pracownicze bez związku z pełnioną funkcją związkową (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 2019 roku, I PK 140/18, LEX nr 3009699).

Działalność związkowa nie może być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w sferach niedotyczących sprawowanych przez niego funkcji. Przeciwny sposób myślenia o ochronie trwałości stosunku pracy działaczy związkowych byłby dyskryminujący dla pracowników, którzy nie są członkami związku zawodowego albo nie sprawują w nim żadnej funkcji. Organy związku zawodowego, podejmując decyzje w sprawach określonych w art. 32 ust. 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych, powinny zatem wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności konkretnego przypadku. Ponieważ może się zdarzyć, że zarząd zakładowej organizacji związkowej nie wykaże obiektywizmu i weźmie w obronę działacza związkowego, który w okolicznościach danego przypadku na ochronę nie zasługuje. Może to stanowić podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy ze względu na nadużycie prawa do ochrony związkowej lub sprzeczność żądania przywrócenia do pracy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego bądź zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.). Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy ochrona przysługująca na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych ma służyć nie zagwarantowaniu niezależności w wykonywaniu zadań związkowych, ale wyłącznie uniemożliwieniu pracodawcy zasadnego rozwiązania umowy o pracę. Na tym polega brak bezwzględnego charakteru ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2018 roku, II PK 242/17, LEX nr 2558647).

Formalna ochrona z art. 32 ust. 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych przysługuje pracownikowi nią objętemu w każdym przypadku wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy, nie wyraża się poglądu, że dopuszczalne jest pozbawienie pracownika w oparciu o art. 8 k.p. zagwarantowanych przepisami prawa roszczeń, w sytuacji gdy wypowiedzenia umowy o pracę nie tylko dokonano z naruszeniem prawa (bez zgody zarządu związku zawodowego), ale także przy braku przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Tylko w razie istnienia rzeczywistych, konkretnych i w pełni usprawiedliwionych przyczyn rozwiązania stosunku pracy, niepozostających w związku z ratio legis określonej w art. 32 ust. 1 ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych szczególnej ochrony stosunku pracy działaczy związkowych, domaganie się przywrócenia do pracy może w szczególnych sytuacjach faktycznych pozostawać w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem takiej szczególnej ochrony prawnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2016 roku, I PK 227/15, LEX nr 2135803).

Powód był członkiem Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. od połowy 2020 roku. W dniu 10 maja 2021 roku Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. podjęła uchwałę nr 20/2021 w sprawie powołania Komisji A.. Postanowiono, iż wewnętrzna Komisja A. przy (...) Leśnictwa przy (...) w Ł. zostaje powołana z dniem 25 maja 2021 roku. Do składu (...) zostało wybranych 5 osób, w tym powód. W dniu 10 maja 2021 roku Komisja (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. podjęła uchwałę nr 21/2021 w sprawie objęcia ochroną prawną członków wewnętrznej Komisji A.. Od dnia 10 maja 2021 roku szczególną ochroną prawną w zakresie zatrudnienia zostały objęte dwie osoby wybrane do składu komisji: powód W. C. i M. K. (1).

Wątpliwości Sądu mogą budzić nieprzekonujące twierdzenia strony pozwanej, co do fikcyjnego i nakierunkowanego działania Komisji (...) Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł., nie mniej jednak, w przypadku oceny naruszenia przez powoda prawa podmiotowego na gruncie art. 8 k.p. kluczowe okazuje się uchybienie przez pracodawcę postanowieniom art. 32 ust. 1 ¹ pkt 2 ustawy o związkach zawodowych.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż stosownie do treści art. 52 § 3 k.p. pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni.

Artykuł 52 § 3 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek zasięgnięcia opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej odnośnie do zamiaru rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Jednocześnie, art. 23 ² k.p. ustala zasadę, że jeśli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek współdziałać z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika z tytułu jego członkostwa w związku zawodowym, albo wyrażenia zgody na obronę praw pracowniczych pracownika niezrzeszonego w związku - zgodnie z ustawą o związkach zawodowych. Obowiązek zasięgnięcia opinii zakładowej organizacji związkowej o zamiarze rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem reprezentowanym przez ten związek spoczywa na pracodawcy tylko wówczas, gdy posiada on wiedzę, że pracownik jest objęty ochroną związkową. Zatem taka powinność po stronie pracodawcy nie występuje wówczas, gdy mimo dopełnienia ze swej strony należytej staranności, nie dysponuje wiedzą w tym przedmiocie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2016 roku, III PK 144/15, LEX nr 2572994).

Trzeba jednak podkreślić, iż w powyższym przypadku stanowisko zakładowej organizacji związkowej w przedmiocie rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia nie jest wiążące. Inaczej kształtuje się sytuacja, kiedy prawo pracy wymaga uzyskania decydującej zgody związku zawodowego. Tak dzieje się wówczas, kiedy następuje ingerencja w stosunek pracy działaczy związkowych, objętych szczególną ochroną związkową (art. 32 ustawy o związkach zawodowych).

Jako że powód był członkiem Organizacji (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł., natomiast pracodawca o tej okoliczności wiedział biorąc pod uwagę, iż uchwała z dnia 10 maja 2021 roku w przedmiocie objęcia powoda szczególną ochroną wpłynęła do Nadleśnictwa, pracodawca mógł podjąć decyzję o wręczeniu pracownikowi oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia jedynie po wyrażeniu zgody przez organy zakładowej organizacji związkowej.

Pismami z dnia 18 maja 2021 roku strona pozwana zawiadomiła działające u niej organizacje związkowe Związek (...) oraz Organizację (...) Leśnictwa przy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Ł. o zamiarze rozwiązania z powodem umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Na podstawie dostępnej dokumentacji, zeznań reprezentanta pozwanego oraz zeznań świadka S. K. (1) Sąd I instancji ustalił, iż zawiadomienie zostało wręczone osobiście przez K. S. S. K. (1) tj. przewodniczącemu Organizacji (...) w dniu 18 maja 2021 roku o godz. 8:00. Należy również podkreślić, iż w trakcie rozmowy ze S. K. (1), N. K. S. posiadał wiedzę o objęciu powoda szczególną ochroną, z kolei S. K. (1) poinformował N., iż w ustawowym terminie otrzyma odpowiedź w kwestii zwolnienia dyscyplinarnego powoda. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia zostało wręczone powodowi w dniu 21 maja 2021 roku, zatem przed zajęciem stanowiska przez rzeczoną organizację związkową (pismo związku zawodowego w przedmiocie niewyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem wpłynęło do Nadleśnictwa w dniu 1 czerwca 2021 roku, nadane natomiast zostało w dniu 21 maja 2021 roku). Wobec powyższego, nasuwa się jednoznaczne stwierdzenie, iż strona pozwana Lasy Państwowe Nadleśnictwo G. dokonała rozwiązania z powodem umowy o pracę nie uzyskując zgody związku zawodowego w trybie art. 32 ustawy o związkach zawodowych. Już to naruszenie prawa przez pracodawcę jest wystarczające do uwzględnienia powództwa a co za tym idzie oddalenia apelacji.

Ponadto, strona pozwana zarzuciła Sądowi I instancji naruszenie art. 56 k.p. w zw. z art. 45 § 2 k.p. poprzez uwzględnienie powództwa i orzeczenie o przywróceniu powoda do pracy, a nie przyznaniu odszkodowania w sytuacji, gdy pomiędzy stronami istnieje konflikt, o którego przebiegu i charakterze zeznawał pozwany, uniemożliwiający współpracę stron, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, iż przed zwolnieniem powód zajmował u pozwanego stanowisko kierownicze, co nierozerwalnie wiąże się z koniecznością wzajemnego zaufania stron do siebie oraz przekonania o rzetelności i prawidłowości podejmowanych działań.

Na podstawie art. 56 § 1 k.p., pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio (§ 2).

Zgodnie z art. 45 § 2 k.p. sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

W tym miejscu należy zatem wskazać, iż warunkiem orzeczenia przez sąd o odszkodowaniu zamiast przywrócenia do pracy jest ustalenie, że przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe.

Niemożliwość lub niecelowość wydania orzeczenia o przywróceniu pracownika do pracy uzasadniają okoliczności wiążące się z jednej strony z funkcjonowaniem zakładu pracy, z drugiej zaś - z pewnymi, nawet niezawinionymi okolicznościami dotyczącymi osoby pracownika, najczęściej jednak z jego na tyle nagannym postępowaniem, że powrót do pracy tego pracownika byłby niewskazany. Między innymi przyczynami nieuwzględniania roszczenia o przywrócenie do pracy z uwagi na przesłankę niecelowości są cechy osobowościowe pracownika o takim nasileniu, że nie sprzyjają one atmosferze pracy i są uciążliwością dla współpracowników lub bezpośrednich przełożonych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2022 roku, (...) 117/21, LEX nr 3394186).

Zastosowanie art. 45 § 2 k.p. wymaga inicjatywy dowodowej pozwanego pracodawcy. Nie wystarczy zatem samo podnoszenie argumentów, które - w ocenie pracodawcy - powinny skłonić sąd do rozważenia zastosowania tego przepisu. Konieczne jest powołanie się na konkretne okoliczności (fakty) i dowody, z których one wynikają. Nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu tego przepisu z urzędu, jeżeli Sąd "ustali" na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, że przywrócenie do pracy jest w danej sprawie obiektywnie niemożliwe. W takiej bowiem sytuacji mamy do czynienia z przesłankami obiektywnymi, niepodlegającymi żadnej ocenie, czy zależności od stron, które sąd powinien wziąć pod uwagę z urzędu, bowiem w innym przypadku jego orzeczenie o przywróceniu do pracy byłoby niemożliwe do wykonania, co w praktyce pozbawiałoby pracownika należnej mu ochrony (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2022 roku, (...) 67/21, LEX nr 3431674).

Przepis art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 56 k.p. pozwala sądowi pracy nie uwzględnić zgłoszonego w pozwie żądania przywrócenia do pracy i w jego miejsce orzec o odszkodowaniu, lecz tylko wtedy, "jeżeli ustali", że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe. Zwrot "jeżeli ustali" użyty w wymienionym przepisie wskazuje jednoznacznie, że przyznanie pracownikowi innego roszczenia niż przez niego wybrane, jest wyjątkiem, którego dopuszczalność zależy od ustalenia, że przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe.

Znaczenie pojęcia "ustali" wymaga od sądu przeprowadzenia postępowania dowodowego w odpowiednim zakresie. Nie jest dopuszczalne formułowanie przez sąd ocen jedynie na podstawie twierdzeń stron. Gdyby bowiem ustawodawca dopuścił taką możliwość, zamiast zwrotu "jeżeli ustali", użyłby zwrotu "jeżeli uzna". Kryteriów oceny niemożliwości lub niecelowości uwzględnienia żądania pracownika przywrócenia do pracy sąd pracy powinien zatem poszukiwać przede wszystkim w ustaleniach faktycznych, tylko bowiem odwołanie się do ocen powiązanych ściśle z podłożem faktycznym sprawy może stworzyć przeciwwagę dla przedstawionych w pozwie przesłanek zasadności żądania powrotu na dotychczas zajmowane stanowisko pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2020 roku, I PK 197/19, LEX nr 3106219).

Wobec przytoczonego wyżej orzecznictwa, Sąd II instancji, w ślad za Sądem meriti, nie poczynił ustaleń skutkujących uznaniem, iż przywrócenie powoda na poprzednich warunkach pracy i płacy mogłoby być w realiach przedmiotowej sprawy niemożliwe lub niecelowe. W tym względzie, pracodawca nie powołał żadnych konkretnych okoliczności i dowodów na ich poparcie. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, by uznać, iż strony postępowania są w stanie współpracować na płaszczyźnie stosunku prawnego, jakim jest stosunek pracy obowiązujący w relacji pracodawca – pracownik. Powód podnosił, iż w trybie zabezpieczenia świadczy pracę w zakładzie pracy strony pozwanej od dnia 25 marca 2022 roku, a zatrudnienie przebiega bez zastrzeżeń, co również nie może przemawiać za stwierdzeniem, iż pomiędzy przełożonym a pracownikiem istnieje poważny konflikt udaremniający ich współdziałanie. Sąd, w toku postępowania apelacyjnego, nie powziął również wiedzy na temat sprzeczności zgłoszonego przez powoda W. C., szczególnie chronionego działacza związkowego, żądania przywrócenia go do pracy ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa do korzystania ze szczególnej ustawowej ochrony trwałości stosunku pracy.

Biorąc pod uwagę, iż kontrola instancyjna Sądu Okręgowego ograniczona jedynie do kwestii formalnych dokonanego z powodem rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia była wystarczająca do oceny prawidłowości stanowiska Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy odstąpił od oceny pozostałych zarzutów w zakresie naruszenia przez Sąd I Instancji przepisów prawa materialnego. Podnieść jednak należy, iż w całości podziela w tym zakresie wywody Sądu I instancji.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 1 pkt 1 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U.2015.1800) zasądzając od strony pozwanej Lasów Państwowych Nadleśnictwa G. na rzecz powoda W. C. kwotę 360,00 zł (uwzględniającą potrójną stawkę wynagrodzenia z uwagi na poczyniony przez pełnomocnika powoda nakład pracy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.

27 XII 2022 roku.