Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2022 roku Sąd Rejonowy w Kutnie oddalił powództwo L. B. skierowane przeciwko Urzędowi Gminy G. o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia zmieniającego oraz zasadził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na podstawie następujących ustaleń:

Powódka jest zatrudniona pierwotnie w Gminnym Zakładzie (...) w G., a następnie po likwidacji tej jednostki bezpośrednio w Urzędzie Gminy w G. od 1 września 2003 r., na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. Aktualnie funkcję inspektora w Referacie (...), za wynagrodzeniem w kwocie 4.800 zł brutto.

Pierwotnie zadania z zakresu gospodarki komunalnej i mieszkaniowej wykonywała odrębna jednostka organizacyjna gminy – Gminny Zakład (...) w G., który z dniem 1 stycznia 2016 r. przeszedł na nowego pracodawcę – Urząd Gminy G.. W dniu 4 stycznia 2016 r. powódka zawarła z pracodawcą porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy, przyjmując stanowisko inspektora ds. komunalnych w referacie komunalnym. Powódka pełniła także czasowo funkcję kierownika Referatu (...) w G. od stycznia do marca 2016 r. W dniu 28 czerwca 2019 r. powódka zawarła z pracodawcą kolejne porozumienie zmieniające warunki wynagradzania, otrzymała także nowy zakres czynności.

W okresie zatrudnienia powódki jej zakres obowiązków był kilkukrotnie ustalany dokumentami o redakcji i szacie graficznej zbieżnej z kwestionowanym obecnym powództwem pismem z dnia 5 lipca 2021 r. - tj. pismami z 28 maja 2014 r., 4 stycznia 2016 r., 2 sierpnia 2019 r.

W referacie na stanowiskach urzędniczych oprócz powódki pracuje jej bezpośrednia przełożona E. M. (1) na stanowisku kierownika, ponadto zatrudnionych jest 9 pracowników fizycznych obsługi.

Praca z zakresu gospodarki mieszkaniowej obejmuje przygotowywanie umów, aneksów, kontrolę lokali opuszczonych, spisywanie protokołów związanych z wydaniami lokali, opiekę nad lokalami.

Na terenie gminy znajduje się ok. 40 mieszkań socjalnych i komunalnych, natomiast gospodarka odpadami dotyczy ok. 2 tysięcy gospodarstw.

Zgodnie z zakresem czynności z dnia 2 sierpnia 2019 r. do zakresu prowadzonych przez powódkę spraw należała gospodarka wodno-ściekowa, odpady komunalne, prace społecznie użyteczne. Do powódki oprócz ogólnego zakresu obowiązków należały:

1.  nadzór i rozliczanie inkasenta,

2.  wystawianie faktur za wodę i ścieki,

3.  prowadzenie bilansu wody i ścieków,

4.  gospodarka wodomierzowa (uzupełnianie bazy, bieżące wprowadzanie zmian),

5.  przechowywanie i rejestracja umów dotyczących referatu,

6.  realizacja zadań związanych z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi,

7.  naliczanie i dokonywanie przypisu opłat za gospodarowanie odpadami,

8.  analiza stanu gospodarki odpadami gminy,

9.  prowadzenie rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,

10.  egzekwowanie przestrzegania zapisów ustawy o utrzymaniu czystości,

11.  przyjmowanie deklaracji o wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz prowadzenie kontroli zgodności złożonych deklaracji ze stanem faktycznym,

12.  prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych,

13.  rozliczanie czasu pracy skazanych.

Powódka była także zobowiązania do każdorazowego zastępowania nieobecnego pracownika zatrudnionego na stanowisku ds. windykacji podatków i działalności gospodarczej oraz Kierownika Referatu (...). Ponadto zaznaczono, że pracownikowi może być zlecone wykonywanie innych zadań doraźnych bez zmiany zakresu czynności.

W dniu 25 marca 2021 r. powódka otrzymała upoważnienie do przeprowadzania czynności wynikających z art. 7 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków dotyczących:

1.  zainstalowania lub demontażu wodomierza głównego;

2.  przeprowadzania kontroli urządzenia pomiarowego, wodomierza głównego lub wodomierzy zainstalowanych przy punktach czerpalnych i dokonania odczytu ich wskazań oraz dokonania badań i pomiarów;

3.  przeprowadzenia przeglądów i napraw urządzeń posiadanych przez to przedsiębiorstwo;

4.  sprawdzenia ilości i jakości ścieków wprowadzanych do sieci;

5.  odcięcia przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego lub założenia plomb na zamkniętych zaworach odcinających dostarczanie wody do lokalu,

6.  usunięcia awarii przyłącza wodociągowego lub przyłącza kanalizacyjnego, jeżeli umowa, o której mowa art. 6 ust. 1 tak stanowi

Oprócz powódki owe upoważnienie otrzymało także czterech innych pracowników. Pracodawca nie oczekiwał od powódki, by pracą własnych rąk wykonywała prace wskazane w upoważnieniu. Dokument został wydany, jako tytuł uprawniających powódkę do wejścia na teren nieruchomości, na których wykonywane były wspomniane w upoważnieniu czynności, w szczególności w celu nadzoru nad pracownikami. Fizyczne wykonanie czynności należało do zatrudnionych pracowników obsługi, a upoważnieni pracownicy w imieniu wójta mieli sprawować nad tymi czynnościami nadzór.

W dniu 10 czerwca 2021 r. pracodawca podwyższył wynagrodzenie powódki do kwoty 4.800 zł brutto.

W dniu 5 lipca 2021 r. przedstawiono powódce nowy zakres obowiązków, w którym wskazano, że szczegółowy zakres obowiązków na stanowisku pracy powódki obejmuje:

1.  w zakresie gospodarki wodno – ściekowej:

a.  nadzór i rozliczanie inkasenta,

b.  wystawianie faktur za wodę i ścieki,

c.  prowadzenie bilansu wody i ścieków,

d.  gospodarkę wodomierzowo (uzupełnianie bazy, bieżące wprowadzanie zmian),

e.  windykację należności w zakresie gospodarki wodno – ściekowej,

f.  przygotowywanie projektów umów i ich aktualizacji w zakresie gospodarki wodno – ściekowej,

g.  prowadzenie spraw związanych z wydaniem warunków technicznych przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych,

h.  monitorowanie jakości wody i ścieków,

i.  rozliczanie opłat;

2.  w zakresie prac społecznie użytecznych skazanych:

a.  prowadzenie wykazu podmiotów obowiązanych do przyjęcia skazanych w celu wykonywania pracy,

b.  przydzielanie pracy skazanemu w uzgodnieniu z bezpośrednim przełożonym,

c.  zapewnienie skazanemu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

d.  rozliczanie czasu pracy skazanych,

e.  przekazywanie sądowemu kuratorowi zawodowemu informacji określonych przepisami prawa;

3.  w zakresie gospodarki lokalowo – mieszkaniowej:

a.  prowadzenie dokumentacji i nadzorowanie przeglądów technicznych i kominiarskich budynków wchodzących w gminny zasób mieszkaniowy,

b.  przygotowywanie projektów umów najmu lokali mieszalnych i użytkowych oraz ich aktualizacji,

c.  wydawanie poświadczeń lub zaświadczeń związanych z najmem lokali,

d.  prowadzenie obsług najemców w zakresie zasiedlania i zwalniania lokali mieszkalnych, w tym uczestniczenie w spisywaniu protokołu zdawczo – odbiorczego,

e.  prowadzenie kontroli administrowanych lokali w zakresie ewentualnych pustostanów,

f.  prowadzenie i aktualizowanie ewidencji lokali z uwzględnieniem ich powierzchni, oraz prowadzenie indywidualnych „teczek lokali”.

g.  prowadzenie imiennych kartotek najemcy w zakresie naliczonego czynszu i opłat, dokonanych wpłatach, jak również występujących zaległościach lub nadpłatach;

4.  pozostałe:

a.  prowadzenie spraw związanych z funkcjonowaniem targowiska gminnego,

b.  prowadzenie rezerwacji miejsc handlowych,

c.  prowadzenie spraw związanych z odpadami komunalnymi w zakresie funkcjonowania referatu,

d.  prowadzenie całości spraw w zakresie należnej gminie opłaty handlowej i placowej

Powódka podpisała dokument czyniąc adnotację stwierdzającą, że przedmiotowy zakres obowiązków traktuje jako wypowiedzenie zmieniające, o którym stanowi art. 42 Kodeksu Pracy, w konsekwencji będzie postępować zgodnie z nim. Nadmieniła, że złożenie przez nią podpisu nie oznacza akceptacji nowych warunków pracy, a jedynie potwierdza otrzymanie dokumentu.

Pismem z dnia 12 lipca 2021 r. pracodawca odniósł się do oświadczenia powódki, wskazując, że czynności przekazane dokumentem nie stanowiły istotnej zmiany warunków pracy wymagającej wypowiedzenia zmieniającego w rozumieniu art. 42 k.p., jak również nie stanowiły czynności z art. 42 § 4 kp. Dalej wskazano, że od dłuższego czasu powódka nie wykonywała obowiązków związanych z odpadami komunalnymi. Skutkiem powyższego było wręczenie zakresu czynności, które wypełniły niewykorzystany przez powódkę czas pracy. W związku z powyższym pozwany wystosował próbę o wykonywanie czynności zgodnie z zakresem wręczonym w dniu 5 lipca 2021 r.

W ocenie powódki zasadnicza zmiana wynikająca ze zamiany zakresu obowiązków polega na odjęciu jej zdań związanych z gospodarką odpadami, a przydzieleniu zadań związanych z lokalami komunalnymi.

Zmiana zakresu czynności wynikała z wprowadzonych w urzędzie zmian, mających racjonalizować zakres działań i racjonalnie rozkładać obowiązki na poszczególnych pracowników.

Zarówno przed zmiana zakresu obowiązków, jak i po tej zmianie, powódka pracuje w tym samym pomieszczeniu, siedząc przy tym samym biurku. Zasadniczo wykonuje prace biurowe, z nielicznymi wyjazdami poza siedzibę Urzędu Gminy, przy czym wyjazdy te były w przeszłości i są obecnie sporadyczne. Z praktycznego punktu widzenia przez zmianą zakresu obowiązków powódka zajmowała się wodociągami, wodą i ściekami, nadzorem nad skazanymi na karę ograniczenia wolności i częścią zagadnień dotyczącą odpadów komunalnych (m.in. przyjmowaniem i analizą deklaracji od osób, od których gmina odbiera odpady). Po zmianie zakresu obowiązków, powódka nadal zajmuje się skazanymi. Poszerzono jej zakres obowiązków na przygotowywanie projektów decyzji administracyjnych dot. przyłączy wodnych. Decyzje te podpisuje wójt. Jest to praca, którą powódka wykonywała jeszcze w Gminnym Zakładzie (...) w G.. W dziale, w którym pracuje powódka zatrudnionych jest 2 pracowników umysłowych, tj. kierowniczka i powódka. Z uwagi na długotrwałe zwolnienie lekarskie drugiego pracownika, zakres obowiązków powódki wzrósł ilościowo, choć generalnie nie co do rodzaju. Powódka m.in. przyjmuje zgłoszenia od mieszkańców o awariach i na prośbę pracowników technicznych udaje się na miejsce awarii (pracownicy techniczni preferują, aby to pracownik umysłowy spisywał zamówienie na części, których zamówienie jest potrzebne, a zamówienie takie sporządza się w oparciu o zdjęcie uszkodzonego elementu). Tego rodzaju wyjścia poza siedzibę (...) zdarzają się kilkukrotnie w ciągu miesiąca. Po zmianie zakresu obowiązków powódka nie montuje wodomierzy, nie bada jakości wody. Po zmianie zakresu obowiązków z zakresu obowiązków powódki usunięto kwestie związane z gospodarką odpadami.

Podstawową w ocenie powódki zmianą jest wprowadzenie do jej zakresu obowiązków zagadnień związanych z gospodarką lokalami. Powódka sporządza umowy najmu lokali, sporządza kalkulacje stawek za ogrzewanie, zajmuje się przeglądami stanu budynków, sporządza protokoły zdawczo-odbiorcze lokali. Czynności te niekiedy wymagają opuszczenia siedziby pracodawcy, jednak w przeciwieństwie do awarii urządzeń wodociągowych nie mają charakteru pilnego. Nadto powódce powierzono uporządkowanie dokumentacji lokali w gminie, jednak nie zakreślono sztywno terminu wykonania tych prac.

W ramach nadzoru nad czynnościami pracowników technicznych powódka wyznacza im trasę, tj. listę lokalizacji, co do których mieszkańcy lokali zgłaszali konieczność wykonania prac. W ramach nadzoru na targowiskiem miejskim wpłaty czynszu rejestruje inny pracownik, W. K.. Natomiast wpłaty zbiera A. W., który nadto sprząta targowisko. Powódka wystawia faktury VAT w związku z gospodarką wodną i kanalizacją, w związku z odpadami faktury wystawia W. K.. Przed zmianą zakresu obowiązków powódka wystawiała faktury w związku z gospodarką komunalną.

Powyższych ustaleń Sąd Rejonowy dokonał w oparciu o dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron oraz zeznania stron oraz świadków. W ocenie tegoż Sądu stan faktyczny w istocie nie był między stronami sporny, a osią konfliktu była prawna ocena oświadczenia złożonego przez pracodawcę.

Na podstawie tak dokonanych ustaleń Sąd I instancji uznał, że powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Wskazał, że swoje roszczenie powódka oparła na przepisie art. 45 § 1 k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p. W myśl art. 45 § 1 k.p., w myśl którego w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy, stosownie do żądania pracownika, orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu; zgodnie zaś z art. 42 § 1 k.p. przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

W ocenie Sądu a quo wypowiedzenie wynikających z umowy warunków pracy i płacy, zwane wypowiedzeniem zmieniającym, stanowi jednostronną czynność prawną zmierzającą do zmiany wynikających z jej treści postanowień, odnoszących się do warunków zatrudnienia; elementem odróżniającym wypowiedzenie zmieniające od wypowiedzenia definitywnego jest zamiar towarzyszący stronie składającej oświadczenie zawierające to wypowiedzenie; o ile w przypadku wypowiedzenia definitywnego strona stosunku pracy jednoznacznie zmierza do rozwiązania łączącej ją umowy o pracę, o tyle w przypadku wypowiedzenia zmieniającego zamiar ten ukierunkowany jest na modyfikację jej warunków; skutek rozwiązujący umowy o pracę jest następstwem odrzucenia złożonej w tej formie propozycji, przy czym zasadniczo nie jest on objęty zamiarem pracodawcy składającego wypowiedzenie.

Zachowania trybu wypowiedzenia zmieniającego (ewentualnie zgody pracownika) wymaga – zdaniem Sądu Rejonowego - każda zmiana w zakresie istotnych elementów umowy o pracę; o istotności konkretnego elementu decyduje zarówno ustawa (elementy przedmiotowo istotne), jak również strony stosunku pracy (elementy podmiotowo istotne); do przedmiotowo istotnych elementów umowy o pracę należy rodzaj umówionej pracy, miejsce jej wykonywania, wysokość wynagrodzenia za pracę czy wymiar czasu pracy; natomiast strony stosunku pracy mogą uznać za istotne inne jeszcze warunki łączącej je umowy o pracę, co powinno wynikać z treści jej postanowień.

Sąd I instancji podniósł dla porządku, że zgodnie z art. 94 k.p. do obowiązków pracodawcy należy zaznajamianie pracowników z zakresem ich obowiązków i sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, a także organizowanie pracy w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy; oczywistym jest, że w trakcie stosunku pracy, może dojść do zmiany czynności powierzonych pracownikowi. Istotna z punktu widzenia także niniejszej sprawy jest ocena, czy zmiana ta jest istotna czy też nieistotna. Nieistotna bowiem zmiana winna być zakwalifikowana jako mieszcząca się w zakresie uprawnień pracodawcy do zarządzania pracownikami i może być dokonywana w drodze polecenia służbowego wiążącego pracownika; jednak zakres czynności pracownika jest zbiorczym poleceniem pracodawcy jedynie wówczas, gdy stanowi dozwoloną konkretyzację umówionego rodzaju pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 lutego 2010 r., II PK 215/09); jeżeli pracownik odmawia akceptacji nowego (zmienionego) zakresu czynności zgodnego z umową, a zakres zmiany jest nieistotny to odmowa ta może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę.

W ocenie Sądu meriti przepis art. 42 k.p. odnosi się do istotnej zmiany warunków pracy, a nie do poszczególnych czynności wykonywanych w ramach dotychczasowych obowiązków (wyrok Sądu Najwyższego z 7.09.2005 r., II PK 292/04); w orzecznictwie natomiast ugruntowany jest pogląd, że zmiana przez zakład pracy zakresu czynności pracownika nie stanowi istotnej zmiany warunków pracy, wymagającej wypowiedzenia, jeżeli czynności, które ma wykonywać pracownik, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją (wyrok Sądu Najwyższego z 7.11.1974 r., I PR 332/74).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd a quo ocenił, że w przypadku powódki zmiana zakresu obowiązków z dnia 5 lipca 2021 r. nie modyfikowała w sposób istotny łączącego ją z pracodawcą stosunku pracy, a tym samym nie wymagała zastosowania wypowiedzenia zmieniającego - była to zmiana wynikająca z prawidłowej praktyki pracodawcy, który każdorazową zmianę obowiązków komunikuje pracownikom na piśmie – co w przypadku powódki czynił już kilkukrotnie wcześniej; znamiennym jest, że w toku przesłuchania powódka ostatecznie przyznała, iż jej praca nie zmieniła istotnie charakteru, a jedynie przedmiot – powódka jest niezadowolona z przydzielenia jej zadań związanych z lokalami komunalnymi w miejsce gospodarki odpadami; powódka nadal świadczyła pracę w tym samym miejscu, z tym samym wynagrodzeniem, a powierzone jej czynności nadal znajdowały się w zakresie czynności typowych dla referatu gospodarki komunalnej (powódka nie została przesunięta do innej komórki ani jednostki organizacyjnej).

Zdaniem Sądu Rejonowego mieć na uwadze należy, że pracodawca kierując się własnym interesem, a także obowiązkiem odpowiedniego organizowania pracy, może w sposób przez siebie ustalony kształtować podział czynności między pracowników, biorąc pod uwagę ich indywidualne cechy i uzdolnienia; jak wynika chociażby z zeznań świadka E. M. powierzenie powódce spraw związanych z gospodarką komunalną nie miało na celu pogorszenia jej sytuacji, a było wynikiem docenienia jej wieloletniego doświadczenia, także wyniesionego z pracy w Gminnym Zakładzie (...) w G., a nadto z przekonania, że ma ona umiejętności odpowiednie do zajęcia się kwestią, w której występowały pewne zaległości (kartoteka lokali); jednocześnie powódce zostały odebrane czynności z zakresu gospodarki odpadami, które w rzeczywistości już wcześniej zostały powierzone innemu pracownikowi, tj. A. P..

Zgodzić się – w ocenie Sądu I instancji – należy ze stwierdzeniem, że zakres obowiązków z dnia 5 lipca 2019 r. w sposób bardziej szczegółowy określał czynności, do których wykonywania powódka została przydzielona, co należy oceniać pozytywnie; pozwala to bowiem na konkretne wskazanie jakie są kompetencje pracownika i co należy do jego obowiązków; jednocześnie zmiany w stosunku do poprzedniego dokumentu ograniczyły się do powierzenia powódce nowych zadań (mieszkania socjalne i komunalne, obsługa targowiska miejskiego) i odebraniu innych – wszystkie jednak „nowe” elementy mieściły się w czynnościach typowych dla stanowiska powódki.

Nielogicznym byłoby – według Sądu a quo - przyjmowanie, że w przypadku powierzenia przez pracodawcę nowego zakresu czynności za każdym razem należy stosować wypowiedzenie zmieniające, gdyż zmiana ta, w zakresie subiektywnego odczucia pracownika jest dla niego niekorzystna (np. trudniejsza, nudniejsza); taki tok rozumowania jest absurdalny choćby dlatego, że przedstawienie pracownikowi możliwie szczegółowego zakresu obowiązków ma służyć interesom pracownika, ale nie stanowić pretekstu do kwestionowania na drodze sądowej każdej zmiany obowiązków pracowniczych; pracodawca ma bowiem, prawo powierzać pracownikowi czynności, o ile czynności te mieszczą się w zakresie stanowiska powierzonego pracownikowi na podstawie umowy, a powódka pracując na stanowisku inspektora w Referacie (...) winna bowiem liczyć się z tym, że może jej zostać powierzone chociażby zajmowanie się lokalami socjalnymi i komunalnymi; kwestia zaś tego, czy powódka jest obecnie mniej lub bardziej obciążona pracą nie była przedmiotem niniejszego postępowania i może być rozpatrywana np. w kwestiach wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

W konkluzji Sąd meriti uznał, że zmiana zakresu czynności z dnia 5 lipca 2019 r. nie modyfikowała więc stosunku pracy między powódką a pozwanym w sposób, który mógłby zostać uznany za istotny, tym samym powództwo, jako pozbawione podstawy prawnej, a w szczególności nie znajdujące oparcia w przepisie art. 45 k.p. nie zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265) . W badanej sprawie Sąd ten ocenił, że nie zachodzą podstawy do odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania - pozwana winna była się liczyć z tym, że w przypadku przegrania procesu będzie musiała zwrócić stronie pozwanej koszty procesu, także względy słuszności i relatywnie niewielka wysokość stawki wynikającej z powołanego rozporządzenia nie uzasadniają stosowania przepisu art. 102 k.p.c.

W dniu 4 października 2022 roku powódka wniosła apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości.

Skarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

I. naruszenie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym ocenę materiału dowodowego polegającą dowolnym uznaniu, że zmiana zakresu czynności wręczonych powódce w dniu 5 lipca 2021 roku nie modyfikowała stosunku pracy stron w sposób istotny, podczas gdy konfrontacja treści materiału dowodowego sprawy szczegółowo powołanego w treści uzasadnienia apelacji, dowodzi, że pracodawca zmienił miejsce świadczenia pracy oraz istotne rozszerzył zakres czynności zawodowych powódki uznawanych przez strony za istotne elementy treści stosunku pracy, w sposób mniej korzystny dla pracownika, tym samym wyrażając dążenie do zmiany istotnej treści stosunku pracy, określenie nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenie dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy, co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa (zeznania świadków - protokół rozprawy z dnia 19.01.2022 r., czas nagrania 00:01:12 - 01:21:07 i protokół rozprawy z dnia 22.07.2022 r., czas nagrania 00:00:45 - 01:13:28; zeznania powódki: protokół rozprawy z dnia 22.07.2022 r., czas nagrania 01:13:28 - 02:02:11; zeznania pozwanego: protokół rozprawy z dnia 22.07.2022 r., czas nagrania 02:18:32-02:21:01)

b) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności i mocy dowodowej wyrażającą się pominięciem przez Sąd a quo treści pisma z dnia 25 grudnia 2015 roku (załączonego przy pozwie), jak również treści porozumienia zmieniającego warunki pracy i płacy powódki z dnia 4 stycznia 2016 roku (zlokalizowanego w aktach osobowych powódki załączonych do akt sprawy) w zakresie w jakim pisma te wskazują na ustalenia stron co do miejsca wykonywania pracy oraz w jakim nadają zakresowi czynności pracownika rangę istotnego elementu treści stosunku pracy stron; co dowodzi, że pozwany wręczając powódce zmianę zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku wyraził dążenie do istotnej zmiany treści stosunku pracy, określenia nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy, co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa,

c) art. 233 § 1 k.p.c w zw. z art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom powódki wyrażającą się pominięciem przez Sąd a quo tych zeznań w części w jakiej wskazywały na rodzaj wykonywanej pracy na rzecz pozwanego pracodawcy w okresie przed i po wręczeniu zmiany zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku oraz na okoliczności towarzyszące stronom wprowadzaniu w życie spornych zmian; co dowodzi, że pozwany wręczając powódce zmianę zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku wyraził dążenie do istotnej zmiany treści stosunku pracy, określenia nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy; co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa (zeznania powódki: protokół rozprawy z dnia 22.07.2022 r., czas nagrania 01:13:28- 02:02:11),

d) art. 233 § 1 k.p.c w zw. z art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom pozwanego, wyrażającą się pominięciem przez Sąd a quo tych zeznań w części w jakiej wskazywały, że pozwany zastosował wobec powódki trzymiesięczny okres wypowiedzenia warunków pracy w związku z wręczeniem powódce pisemnej zmiany zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku, co dowodzi, że pozwany wręczając powódce zmianę zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku wyraził dążenie do istotnej zmiany treści stosunku pracy, określenia nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy; co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa (zeznania pozwanego - protokół rozprawy z dnia 22.07.2022 r., czas nagrania 02:18:32-02:21:01),

e) art. 235 2 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie i pominięcie zgłoszonego w piśmie z dnia 7 października 2021 roku wniosku powódki o przesłuchanie świadków W. R. i K. S. (1) jako nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, podczas gdy świadków tych zgłoszono w celu wykazania wykonywania przez kilka osób, w tym przez powódkę prac związanych z gospodarką wodnościekową, mieszkaniową, odpadami oraz z funkcjonowaniem targowiska, a także na okoliczność wykazania prac wykonywanych na danym stanowisku, w tym wykonywanych przez powódkę; które to okoliczności były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem stanowiły przedmiot rozważań Sądu a quo na gruncie uzasadnienia zaskarżonego wyroku, o czym świadczy chociażby odwoływanie się przez Sąd a quo na gruncie tego uzasadnienia do rodzaju czynności wykonywanych przez powódkę u poprzedniego pracodawcy wyrażające się m.in. stwierdzeniem, iż „Jest to praca, która powódka wykonywała jeszcze w Gminnym Zakładzie (...)”, powołanym przez Sąd a quo jako argument o nieistotności spornych zmian w stosunku pracy powódki; co w konsekwencji skutkowało błędnym przyjęciem przez Sąd a quo, że pracodawca nie rozszerzył istotnie zakresu czynności zawodowych powódki, a tym samym, że w sprawie nie doszło do jednostronnej istotnej zmiany treści stosunku pracy powódki z pominięciem przepisanej prawem procedury postępowania, co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa,

f) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. poprzez uznanie powódki za stronę przegrywającą proces i zaniechanie zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w sytuacji gdy następstwem prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego winno być uwzględnienie roszczeń powódki przeciwko pozwanemu, w tym roszczeń o zwrot kosztów procesu od strony przeciwnej;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 30 § 4 k.p., art. 45 § 1 k.p., w zw. z art. 42 § 1 - 3 k.p. poprzez ich niezastosowanie i oddalenie powództwa, wskutek wadliwego ustalenia przez Sąd a quo, że zmiana zakresu czynności wręczonych powódce w dniu 5 lipca 2021 roku nie modyfikowała stosunku pracy stron w sposób istotny, a tym samym, że pracodawca nie miał obowiązku dochować procedury wypowiadania warunków pracy i płacy przewidzianej przez powołane przepisy prawa.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie powódki u pozwanego pracodawcy na dotychczasowe warunki pracy i płacy oraz zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego pracodawcy kosztów procesu, w tym kosztów, zastępstwa procesowego za I i II instancję, wedle norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Wniosła nadto o rozpoznanie w trybie art. 380 k.p.c. niepodlegającego zaskarżeniu w drodze zażalenia punktu 6. postanowienia Sądu Rejonowego w Kutnie IV Wydziału z dnia 19 stycznia 2022 roku, sygn. akt IV P 36/21, w przedmiocie pominięcia wniosku powódki o przesłuchanie świadków W. R. i K. S. (2), które to rozstrzygnięcie stanowiło przedmiot zgłoszonego przez stronę powodową zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c. oraz o przesłuchanie świadków zgłoszonych w piśmie powódki z dnia 7 października 2021 roku, a mianowicie W. R., oraz K. S. (2) - w celu wykazania wykonywania przez kilka osób, w tym powódkę, prac związanych z gospodarką wodnościekową, mieszkaniową, odpadami oraz z funkcjonowaniem targowiska, a także na okoliczność wykazania prac wykonywanych na danym stanowisku, w tym prac wykonywanych przez powódkę, a w konsekwencji na okoliczność wykazania, iż powódka w ramach pracy wykonywanej na rzecz poprzedniego pracodawcy nie zajmowała się czynnościami wynikającymi z pisemnego zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku.

Odpowiadając na apelację pismem z dnia 31 października 2022 roku strona pozwana wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym stosownie do norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że Sąd Rejonowy wydający wyrok nie naruszył zasad procesowych ani prawa materialnego, zaś pełnomocnik skarżącej nieskutecznie zgłosił zastrzeżenie do protokołu rozprawy w dniu 19 stycznia 2022 roku w zakresie decyzji Sądu meriti co do pominięcia wniosków dowodowych złożonych przez powódkę w piśmie procesowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna, skutkując zmianą zaskarżonego wyroku.

Rację ma skarżąca wskazując na naruszenie przez Sąd meriti przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie.

W myśl bowiem wskazanego przepisu sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Wynika stąd, że sąd rozpoznający przedmiotową sprawę dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266).

Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003/5/137).

Zgodzić należy się ze apelującą, że w sprawie niniejszej doszło do naruszenia przez Sąd meriti przepisu art.233 § 1 k.p.c. poprzez rozpoznanie sporu bez wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności oraz dowolne ustalenie, iż zmiana zakresu czynności wręczonych powódce w dniu 5 lipca 2021 roku nie modyfikowała stosunku pracy stron w sposób istotny oraz na okoliczności towarzyszące stronom wprowadzaniu w życie spornych zmian;

W pierwszej kolejności wskazać należy, że już pobieżne porównanie zakresów obowiązków powódki nałożonych na nią (szczegółowo opisanych w ustaleniach Sądu Rejonowego) - przed zmianą dokonaną 5 lipca 2021 roku i po tej zmianie wprost wskazuje, że zadania powierzone L. B. uległy zasadniczej zmianie – odjęto jej bowiem sprawy dotyczące gospodarki odpadami, zaś powierzono dodatkowo zadania związane z gospodarką wodno – ściekową oraz całość gospodarki lokalowo – mieszkaniowej oraz sprawy związane z prowadzeniem targowiska gminnego (w tym sprawy rezerwacji miejsc handlowych) – zadań wymagającą częściowo pracy poza siedzibą (...).

Niezależnie od tego zwraca uwagę Sądu Okręgowego całkowite pominięcie przez Sąd Rejonowy istotnych - z punktu widzenia meritum sprawy – dowodów w postaci zeznań świadków E. M. (1), M. S., W. K. i A. P. (2), bez wskazania przyczyny nieuwzględnienia tych dowodów bądź odmowy przyznania im wiary.

I tak – kolejno - z zeznań świadka E. M. (1) – bezpośredniej przełożonej powódki (czyli osoby mającej najszerszą wiedzę na temat zadań jakimi skarżąca zajmowała się w okresie zatrudnienia w pozwanym Urzędzie) wprost wynika, że zakres obowiązków powódki w 2021 roku uległ zmianie – „powódce zostały zabrane śmieci, a dołożona została gospodarka mieszkaniowa oraz targowisko, nadzór nad targowiskiem gminy”, „odpady, które miała w zakresie obowiązków zostały przeniesione na innego pracownika”, „powódce zwiększono zakres obowiązków”. Jednocześnie świadek stanowczo wskazała, że „praca z zakresu gospodarki mieszkaniowej obejmuje przygotowywanie umów, aneksów do umów, przygotowywanie lokali opuszczonych, spisanie protokołów, opieka nad lokalami”, „po zmodyfikowaniu zakresu obowiązków powódce rozmawialiśmy, że gospodarka mieszkaniowa jest mocno zaniedbana i trzeba dużo pracy, żeby to wyprowadzić”, „powódce przekazano dokumentację, kilkaset akt”.

Świadek M. S. wskazał z kolei w swych zeznaniach, że „powódka po zmianie zakresu obowiązków miała zajmować się mieszkaniami komunalnymi, dokonywać oględzin lokalu przy przyznaniu mieszkania komunalnego”. Podał, że „nie oceniał stanu technicznego liczników, nie miał w tym zakresie kwalifikacji – to zadanie zostało przekazane na powódkę”.

Z pominiętych przez Sąd I instancji zeznań świadka W. K. wynika z kolei, że „powódce doszły umowy za czynsz najmu mieszkań komunalnych”, a z zeznań świadka A. P. (2) – że „w ostatnim czasie przybyła jej (powódce) mieszkaniówka”, „powódka teraz wychodzi w teren, robi zdjęcia, jak ktoś przejmuje mieszkanie”.

Powyższe fakty potwierdzone zostały przez apelującą w trybie jej przesłuchania jako strony w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, który to dowód również został pominięty przez Sąd a quo, bez wskazania przyczyn. Powódka wskazała nadto w swym przesłuchaniu, że zgodnie z zakresem obowiązków z 5 lipca 2021 roku zobowiązana jest do wyjazdu w teren w celu ustalenia czy w danym lokalu doszło do awarii, co jest potrzebne do jej usunięcia (w tym celu robi zdjęcia), zaś wyjazdy te zdarzają się nawet kilka razy w tygodniu.

Zasadny zatem okazał się zarzut apelacyjny naruszenia przez Sąd meriti przepisu art. 233 § 1 k.p.c w zw. z art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom powódki wyrażającą się pominięciem tych zeznań w części w jakiej wskazywały na rodzaj wykonywanej pracy na rzecz pozwanego pracodawcy w okresie przed i po wręczeniu zmiany zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku oraz na okoliczności towarzyszące stronom wprowadzaniu w życie spornych zmian; co dowodzi, że pozwany wręczając powódce zmianę zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku wyraził dążenie do istotnej zmiany treści stosunku pracy, określenia nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy; co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa

Na uwzględnienie zasługuje także wskazany w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 233 § 1 k.p.c w zw. z art. 327 1 § 1 i 2 k.p.c. poprzez odmowę wiarygodności i mocy dowodowej przesłuchaniu działającego w imieniu pozwanego – Wójta Gminy G. poprzez pominięcie tego przesłuchania w części w jakiej faktycznie wskazywał, że pozwany zastosował wobec powódki trzymiesięczny okres wypowiedzenia warunków pracy w związku z wręczeniem jej pisemnej zmiany zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku, co dowodzi, że pozwany wręczając powódce zmianę zakresu czynności z dnia 5 lipca 2021 roku wyraził dążenie do istotnej zmiany treści stosunku pracy, określenia nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę z uchybieniem przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy; co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego oddalenia powództwa.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie z uwzględnieniem dokumentów – zakresów obowiązków powódki obowiązujących ją przed zmianą dokonaną 5 lipca 2021 roku i po tej zmianie oraz pominiętych zeznań świadków i przesłuchania stron, wprost wskazuje na fakt, że pozwany pracodawca rozszerzył zakres czynności zawodowych L. B..

Rozszerzenie to uznać należy za istotną zmianę elementów treści stosunku pracy, zarówno co do rodzaju (poprzez dodanie nowych zadań) i miejsca wykonywanych czynności (także w terenie, poza urzędem), w sposób mniej korzystny dla pracownika.

Prawidłowo ustalony materiał nie pozwala więc – wbrew temu co uczynił Sąd Rejonowy – przyjąć, że zmiana zakresu obowiązków L. B. poprzez dodanie jej zadań związanych z zaniedbaną i wymagającą intensywnej pracy gospodarką mieszkaniową i spraw związane z prowadzeniem targowiska gminnego (w tym sprawy rezerwacji miejsc handlowych) nie była istotną zmianą jej warunków pracy.

Tym samym – w ocenie Sądu odwoławczego – pozwany wręczając powódce w dniu 5 lipca 2021 roku nowy zakres obowiązków wyraził wprost jednostronne dążenie do zmiany istotnej treści stosunku pracy, określenie nowych warunków zatrudnienia i wypowiedzenie dotychczasowych warunków umowy o pracę.

Rację ma apelująca twierdząc, że podobny zabieg polegający na zmianie rodzaju wykonywanej pracy, dokonany jednak w trybie porozumienia zmieniającego warunki umowy o pracę, czyli za zgodą powódki, miał miejsce już wcześniej – 4 stycznia 2016 roku. Dokument datowany na ten dzień, znajdujący się w aktach osobowych skarżącej (k 51) dowodzi, że zmiana zakresu obowiązków L. B., pomimo dalszego jej zatrudnienia na tym samym stanowisku i w tym samym referacie traktowana była przez strony stosunku pracy jako zmiana istotna.

Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje także przyznany przez stronę pozwaną fakt niedelegowania powódce zadań ze zmienionego zakresu obowiązków, wręczonego w dniu 5 lipca 2021 roku, przez okres trzech miesięcy. Powyższe zachowanie potwierdza zamiar pracodawcy co do zmiany istotnych warunków pracy skarżącej po upływie tego okresu.

Powyższe rozważania – wbrew stanowisku Sądu meriti - prowadzą wprost do wniosku, że w niniejszej sprawie – w celu zmiany tych istotnych warunków pracy - wymagane było dokonanie wobec L. B. wypowiedzenia zmieniającego. Brak dokonania wypowiedzenia zmieniającego traktować zaś należy za uchybienie przepisanej prawem procedury wypowiadania warunków pracy i płacy.

Słuszny jest zatem zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 30 § 4 k.p., art. 45 § 1 k.p., w zw. z art. 42 § 1 - 3 k.p. poprzez ich niezastosowanie i oddalenie powództwa, wskutek wadliwego ustalenia przez Sąd a quo, że zmiana zakresu czynności wręczonych powódce w dniu 5 lipca 2021 roku nie modyfikowała stosunku pracy stron w sposób istotny, a tym samym, że pracodawca nie miał obowiązku dochować procedury wypowiadania warunków pracy i płacy przewidzianej przez powołane przepisy prawa.

Osobnego omówienia wymaga kwestia możliwości dochodzenia przez powódkę przywrócenia jej do pracy na poprzednie warunki pracy i płacy.

Stosownie do treści art. 42§1 k.p. w zw. z art.45§1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy umowy zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione albo narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka albo o bezskuteczności wypowiedzenia, a po upływie okresu wypowiedzenia zmieniającego – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Nie sposób zgodzić się z twierdzeniem pozwanej, że skoro skarżąca nie odmówiła przyjęcia nowych zadań (warunków pracy), to nie może dochodzić roszczeń wynikających z art.42 k,p. w zw. z art.45§ 1 k.p.

Obecnie zatem przyjmuje się, że brak akceptacji wobec zaproponowanych przez pracodawcę warunków pracownik może zakomunikować nie tylko przez złożenie wyraźnego oświadczenia woli w tym przedmiocie, ale również przez każde inne zachowanie, które ujawnia jego wolę w sposób niebudzący wątpliwości.

W tym względzie, za utrwalony w orzecznictwie należy uznać pogląd, że odwołanie złożone przez pracownika do sądu pracy od wypowiedzenia zmieniającego nie może być traktowane jako odmowa przyjęcia zaproponowanych warunków pracy lub płacy. Odwołanie od wypowiedzenia warunków pracy i płacy oraz odmowa ich przyjęcia są dwiema odrębnymi instytucjami prawnymi, powołanymi do realizacji odmiennych celów. Odwołanie to zatem nie zastępuje oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków umowy o pracę, chyba że z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że pracownik, odwołując się, jednocześnie wyraźnie odmawia przyjęcia zaproponowanych warunków (por. wyrok SN z dnia 22 września 1976 r., I PRN 51/76, uchwała SN z dnia 5 maja 1978 r., I PZP 5/78, wyrok SN z dnia 13 marca 1997 r., I PKN 41/97, wyrok SN z dnia 22 lipca 1998 r., I PKN 254/98).

Przyjęcie zaś przez pracownika warunków pracy zaproponowanych mu w wypowiedzeniu zmieniającym nie pozbawia go możliwości kwestionowania tej decyzji w ramach powództwa o przywrócenie do pracy na poprzednie warunki. (por. uchwała SN z dnia 9 listopada 1990 r., III PZP 19/90, wyrok SN z dnia 1 lutego 2000 roku, I PKN 515/99, opubl.OSNAPiUS z 2001 r., nr 12, poz.414)

Przyjęcie oferty pracodawcy co do nowych warunków wynagrodzenia zależy od pracownika, który może ją przyjąć nawet w sposób dorozumiany przez dalsze wykonywanie pracy przy zmienionej wysokości wynagrodzenia (zob. wyr. SN z dnia 5 grudnia 2002 r., I PKN 575/01).

Odmienność celów każdej ze wspomnianych instytucji (tj. odwołanie od wypowiedzenia oraz oświadczenie w przedmiocie zaproponowanych warunków) sprawia, że przyjęcie oferty nowych warunków pracy lub płacy nie pozbawia pracownika prawa zaskarżenia wypowiedzenia zmieniającego.

W sprawie o uznanie wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne (przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach) nie jest istotne, czy pracownik odmówił przyjęcia zaproponowanych warunków (por. wyrok SN z dnia 1 lutego 2000 r., I PKN 515/99).

Rozpoznając sprawę Sąd odwoławczy pominął wniosek dowodowy skarżącej zawarty w apelacji - o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na fakt rodzaju czynności wykonywanych przez nią na rzecz poprzedniego pracodawcy - Gminnego Zakładu (...) w G..

Fakt ten jest nieistotny dla niniejszego postępowania. Ustalenie bowiem nawet, że w okresie tego poprzedniego zatrudnienia powódka wykonywała czynności związane z gospodarką mieszkaniową, tożsame z powierzonymi jej w zakresie obowiązków wręczonym w dniu 5 lipca 2021 roku, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zachowania właściwej formy zmiany istotnych warunków umowy o pracę. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że Sąd w niniejszym postępowaniu porównywać winien tylko zakres obowiązków powódki obowiązujący ją do czasu przedmiotowej zmiany (dokonanej w dniu 5 lipca 2021 roku) i po tej zmianie. Obojętne pozostaje to czym skarżąca zajmowała się wcześniej – u poprzedniego pracodawcy.

Przyczyny pominięcia wskazanych wniosków dowodowych przez Sąd II instancji przekładają się także na ocenę decyzji Sądu meriti, który – jakkolwiek w żaden sposób tego nie uzasadnił – w sposób właściwy uznał, że zgłoszone na powyższą okoliczność dowody są nieistotne dla rozstrzygnięcia.

Wskazać jedynie należy, że jakkolwiek Sąd Rejonowy prawidłowo pominął opisane, zgłoszone jeszcze w I instancji wnioski, w swych rozważaniach niezasadnie powołał się jednak na okoliczność umiejętności i doświadczenia powódki w sprawach dotyczących gospodarki komunalnej, zdobytych w trakcie zatrudnienia w Gminnym Zakładzie (...) w G..

Przedmiotem sporu nie jest zarzut powierzenia L. B. pracy nieodpowiadającej jej kwalifikacjom, a dokonanie zmiany istotnych warunków jej pracy. Poza tym – jak wyżej wskazano – praca skarżącej na rzecz poprzedniego pracodawcy nie może sanować niezgodnych z prawem zmian warunków jej zatrudnienia, dokonanych przez pozwanego (kolejnego pracodawcę).

Nie można też zaaprobować stanowiska Sądu Rejonowego sprowadzającego się do tezy, że powódka jako pracownik referatu gospodarki komunalnej – jeśli zachowała to samo stanowisko pracy (ta sama komórka organizacyjna, to samo pomieszczenie, to samo biurko) i ten sam wymiar godzinowy pracy, to winna liczyć się z możliwością powierzenia jej spraw dotychczas nieobsługiwanych (lokali komunalnych i socjalnych).

Stanowisko nie wyznacza bowiem jeszcze zakresu zadań powierzonych pracownikowi.

Pojęcie „stanowisko pracy” nie jest zdefiniowane w podstawowych aktach prawa pracy, a w szczególności w Kodeksie pracy, chociaż wielokrotnie w nim występuje. Ustalenia jego znaczenia należy więc poszukiwać w orzecznictwie i doktrynie prawa pracy.

Według orzecznictwa pojęcie "stanowisko pracy" używane jest w dwóch głównych znaczeniach. Po pierwsze, używa się go zamiast lub obok pojęcia "rodzaj pracy". Przez "stanowisko pracy" rozumie się więc ogół czynności organicznie związanych z tym stanowiskiem (zestaw jego funkcji). Termin ten jest innym sposobem wyrażenia tego, co można oddać za pomocą słowa "funkcja". Mówiąc o stanowisku pracy, ma się wtedy na uwadze wszystkie funkcje przypisane do danego stanowiska. W tym znaczeniu używa się zwrotu, że "pracownik zajmuje określone stanowisko". Po drugie, przyjmuje się, że "stanowisko pracy" stanowi element struktury organizacyjnej zakładu pracy (w znaczeniu przedmiotowym), jej najmniejszą jednostkę o określonym celu i zakresie działania. Natomiast w celu ustalenia tożsamości danych stanowisk pracy istotne jest nie tylko ich formalne wyodrębnienie w strukturze organizacyjnej zakładu pracy (przez wskazanie, nadanie określonej nazwy), lecz przede wszystkim ustalenie zakresu obowiązków i funkcji do nich przypisanych, a więc określenie rodzaju pracy wykonywanej przez pracownika. Rodzaj pracy, zgodnie z interpretacją art. 29 § 1 pkt 1 k.p. może być zaś określony w różny sposób. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2020 r., I PK 236/19)

Nie zasługuje też na uznanie twierdzenie przełożonej powódki, iż powierzenie powódce spraw związanych z gospodarką komunalną nie miało na celu pogorszenia jej sytuacji, jest obojętne wobec konieczności obiektywnej oceny czy zakres zadań pracownika się zmienił i na ile – czy zmiana miała charakter istotny.

Wszystkie wyżej wskazane okoliczności sprowadziły Sąd odwoławczy do przekonania, że zmiana zakresu obowiązków powódki dokonana pismem z dnia 5 lipca 2021 roku była de facto jednostronnym oświadczeniem woli pracodawcy, powierzającym apelującej inne niż dotychczas wykonywane przez nią obowiązki, w tym związane z koniecznością pracy w terenie, co stanowiło wypowiedzenie zmieniające warunki jej pracy.

Zmiana istotna zakresu obowiązków pracownika – zgodnie z prawidłowymi w tym zakresie rozważaniami Sądu Rejonowego – winna być zaś dokonana w drodze porozumienia zmieniającego (za zgodą obu stron) bądź wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy (przez jednostronne oświadczenie pracodawcy, zaskarżalne w drodze odwołania do sądu pracy).

Istotna zmiana zakresu obowiązków L. B. dokonana więc została niezgodnie z prawem – bez wskazania przyczyny tej decyzji, co zgodnie z brzmieniem art.42§ 1-3 k.p. w zw. z art.45§ 1 k.p. w zw. z art. 30 § 4 k.p. skutkować winno uwzględnieniem jej powództwa.

Dlatego też Sąd Okręgowy – na podstawie art.386 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił powódkę do pracy w pozwanym Urzędzie na dotychczasowe warunki pracy i płacy, reformując także – na podstawie art.98§ 1 i 3 k.p.c. orzeczenie w zakresie kosztów procesu poniesionych przed Sądem I instancji.

Na koszty poniesione przez L. B. w I instancji złożyła się uiszczona opłata od pozwu (2.760 złotych) oraz koszty zastępstwa procesowego (180 złotych) ustalone na podstawie § 9 ust.1 pkt 1 rozporządzenia ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r,. poz.265), łącznie 2.940 złotych.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art.98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty tego postępowania złożyła się opłata od apelacji (2.760 złotych) oraz koszty zastępstwa procesowego (120 złotych) ustalone na podstawie § 10 ust.1 pkt 1 powołanego rozporządzenia, łącznie 2.880 złotych.

SSO Paulina Kuźma