Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Monika Rosłan – Karasińska

Protokolant: sekr. sądowy Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2022 r. w Warszawie

sprawy S. O. (ubezpieczonego), M. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w D. (płatnika składek)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania S. O., M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 15 grudnia 2021 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż S. O. jako pracownik u płatnika składek M. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 19 lipca 2021 r.

Sygn. akt VII U 191/22

UZASADNIENIE

M. G. i S. O. w dniu 20 stycznia 2022 r. złożyli odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 15 grudnia 2021 r. nr (...).

Odwołujący zarzucili powyższej decyzji naruszenie: art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 58 § 1 kodeksu cywilnego oraz art. 22 § 1 i art. 300 kodeksu pracy poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie, że w niniejszej sprawie S. O. został przez M. G. zatrudniony jedynie w celu uzyskania tytułu ubezpieczenia gwarantującego prawo do świadczeń, a nie faktycznego świadczenia pracy.

Uzasadniając stanowisko odwołujący wskazali, że S. O. zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej z M. G. wykonywał obowiązki do momentu wypadku. Zdaniem odwołujących Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie uznał, że S. O. nie wykonywał pracy. Odwołujący podnieśli przy tym, że fakt wykonywana przez niego pracy został potwierdzony przez złożone w trakcie postępowania wyjaśniającego zeznania świadka oraz dokumenty.

Odwołujący podkreślili, że wprawdzie ubezpieczony uległ wypadkowi w krótkim czasie po zawarciu umowy, jednak nie można zgodzić się z twierdzeniami organu rentowego, że płatnik składek zgłosił go do ubezpieczenia fikcyjnie wobec chęci otrzymywania świadczeń z ubezpieczeń, gdyż nie wiedział w momencie podpisywania z nim umowy o pracę, że ubezpieczony ulegnie wypadkowi. (odwołania, k. 3-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołań. Uzasadniając swe stanowisko wskazał, że zgromadzony w toku postępowania wyjaśniającego materiał dowodowy nie potwierdza faktycznego wykonywania przez ubezpieczonego pracy na rzecz płatnika, a w toku postepowania administracyjnego strony nie złożyły takich dokumentów jak umowa o pracę, zakres obowiązków oraz zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do podjęcia pracy przez ubezpieczonego. Ponadto, organ wskazał, iż płatnik nie zatrudnił nowej osoby na miejsce odwołującego po rozpoczęciu korzystania przez niego z długotrwałego zwolnienia. Organ podniósł także fakt, że odwołujący stał się niezdolny do pracy już w krótkim okresie po zawarciu umowy o pracę. Podkreślono także, że przed datą rzekomego zatrudnienia S. O. nie posiadał tytułu do ubezpieczeń społecznych (odpowiedź na odwołania, k. 9-11 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. O., lat 31, jest kucharzem i budowlańcem. Przed lipcem 2021 roku S. O. był bezrobotny. (zeznania S. O. k. 102 a.s.).

M. G. od 2016/2017 roku prowadzi działalność gospodarczą (...) M. G. z siedzibą w D.. Przedmiotem działalności są usługi ogólnobudowlane. Dnia 19 lipca 2021 roku M. G. zawarł umowę o pracę ze S. O. na stanowisku pomocnika budowlanego za wynagrodzeniem 2.500 zł netto miesięcznie. S. O. został zatrudniony u płatnika składek z polecenia innego pracownika M. R. A. i w celu jego zastępowania z uwagi na długotrwałą nieobecność. Przełożonym S. O. był M. G., wydawał mu polecenia i nadzorował jego pracę. W tym czasie tj. w lipcu 2021 roku M. G. zatrudniał poza ubezpieczonym S. O. trzy osoby na podstawie umowy o pracę. Osobami tymi byli: brat ubezpieczonego K. O., D. C. oraz R. A. (umowa o pracę z dnia 19 lipca 2021 r. k. 28 a.s., zeznania M. G. k. 102-103 a.s., zeznania S. O. k. 102 a.s.).

Dnia 19 lipca 2017 r. S. O. został przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wydane zostało mu skierowanie na badania lekarskie (skierowanie na badania lekarskie, karta szkolenia wstępnego BHP – w aktach rentowych, zeznania M. G. k. 102-103 a.s., zeznania S. O. k. 102 a.s.)

Wynagrodzenie za miesiące lipiec i sierpień 2021 roku zostało wypłacone ubezpieczonemu w gotówce, gdyż nie posiadał on konta bankowego. Ubezpieczony podpisał listę płac ze wskazanymi wynagrodzeniami za te okresy (listy płac za lipiec i sierpień 2021r.– w aktach rentowych, zeznania M. G. k. 102-103 a.s., zeznania S. O. k. 102 a.s.).

Do obowiązków S. O. należało wykonywanie czynności pomocniczych przy pracach budowlanych. Praca była przez ubezpieczonego wykonywana przez tydzień następnie uległ on wypadkowi. W tym czasie ubezpieczony świadczył pracę przy wykonywaniu elewacji i usług remontowych u klientki M. J. K.. Pracę tą ubezpieczony wykonywał od godzin porannych (ok. 7.00 – 8.00) do popołudniowych (ok. 16.00-17.00) razem z M. G. oraz D. C., którzy wydawali mu polecenia. S. O. dopiero wdrażał się jako pomocnik budowlany u płatnika składek, miał sprzątać, podawać narzędzia, doszkalać się przy pracach budowlanych. (zeznania świadka D. C. k. 65-66 i świadka J. K. k. 69-70 a.s., zeznania M. G. k. 102-103 a.s., zeznania S. O. k. 102 a.s.).

Dnia 24 lipca 2021 r. S. O. uległ wypadkowi motocyklowemu. Przebywał w szpitalu cztery dni, następnie był na zwolnieniu. Dnia 19 sierpnia 2021r. stał się niezdolny do pracy. (zeznania S. O. k. 102 a.s., decyzja ZUS z dnia 15 grudnia 2021 r. nr (...)).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. w dniu 19 października 2021 r. działając na podstawie art. 61 § 1 i § 4 k.p.a. oraz art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zawiadomił S. O. i M. G. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek na te ubezpieczenia S. O.. Następnie, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w dniu 15 grudnia 2021 r., wydał decyzję nr (...), w której na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 58 § 1 k.c. oraz art. 22 § 1 k.p. i art. 300 k.p. stwierdził, że S. O. jako pracownik u płatnika składek M. G. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 19 lipca 2021 r. (zawiadomienia z dnia 19 października 2021 r. i decyzja z dnia 15 grudnia 2021 r. – nienumerowane karty akt rentowych).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, a także w oparciu o zeznania świadków D. C. i J. K. i oraz ubezpieczonego S. O. i płatnika składek M. G..

Wymienione dokumenty, złożone przez odwołujących oraz te, które zostały stworzone przez organ rentowy, Sąd ocenił jako wiarygodne. Z uwagi na to, że strony sporu nie zgłosiły zastrzeżeń wobec ich formy i treści, to Sąd uwzględniając zeznania świadków i stron, z których wynikają te same okoliczności, poczynił na podstawie tych dokumentów ustalenia faktyczne.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania świadków D. C. i J. K., którzy mieli wiedzę o wykonywanych przez S. O. czynnościach przy pracach remontowych budynku klientki płatnika składek – J. K.. Potwierdzili oni, że ubezpieczony wykonywał pracę, polegającą na pomocy przy usługach budowlanych i wykonywaniu poleceń M. G. oraz D. C.. Relacja świadków w tym zakresie została oceniona jako wiarygodna.

Zeznania odwołujących się także zostały przez Sąd ocenione jako wiarygodne, były bowiem zbieżne i wzajemnie się uzupełniały z zeznaniami świadków oraz z tym, na co wskazują dokumenty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania S. O. i M. G. podlegały uwzględnieniu.

Sporne w rozpatrywanej sprawie było to, czy S. O. od dnia 19 lipca 2021 r. realizował umowę o pracę u płatnika składek M. G. i czy z tego tytułu powinien podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Aby tę kwestię rozstrzygnąć należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022r., poz. 1009), zwanej dalej ustawą systemową . Art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy systemowej następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy. Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 kodeksu pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022r., poz. 1510, dalej: k.p. ) pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

Dla stwierdzenia, czy zaistniały podstawy do objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym, w świetle powołanych przepisów, wymagane jest ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że brak jest dowodów potwierdzających faktyczne świadczenie pracy przez S. O.. Organ rentowy wskazał, że dokonanie zgłoszenia S. O. do ubezpieczeń społecznych miało na celu wyłącznie uzyskanie tytułu gwarantującego prawo do świadczeń, a nie faktyczne świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę z dnia 19 lipca 2021 r., co wskazuje na jej nieważność.

Jak wynika z art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Przy czym należy odróżnić nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

Zdaniem Sądu Okręgowego, wobec dokonanych w sprawie ustaleń nie można przypisać ani ubezpieczonemu, ani płatnikowi składek, że zgłoszenie S. O. do ubezpieczeń społecznych nosiło znamiona świadomego i zamierzonego działania, którego celem było jedynie uzyskanie w sposób nieuprawniony świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zdaniem Sądu w uzasadnieniu skarżonej decyzji nie ma argumentów, które można byłoby uznać za wystarczające do sformułowania takiego twierdzenia. Umowa o pracę faktycznie była realizowana, co potwierdził zgromadzony materiał dowodowy, a więc o pozorności nie może być mowy, tym bardziej, że zaistniały te elementy, na które wskazuje art. 22 § 1 k.p., a mianowicie praca była wykonywana odpłatnie, a także w miejscu i w czasie wskazanym przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem. W rozważanym przypadku, zdaniem Sądu, wystąpiły więc wszystkie elementy konieczne dla zaistnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. Dodatkowo zgromadzony materiał dowodowy potwierdził faktyczne wykonywanie pracy przez S. O.. Dowodem wskazującym na taki fakt są dokumenty, zeznania odwołujących oraz świadków, które potwierdzają, że ubezpieczony wykonywał zadania, jakie zostały przypisane do powierzonego stanowiska pracy, a więc pomoc przy usługach budowlanych, wykonywanie poleceń płatnika składek. Świadkowie potwierdzili, że S. O. faktycznie wykonywał czynności związane z pomocą przy pracach remontowych u klientki J. K. razem z drugim pracownikiem i pracodawcą oraz pod jego nadzorem.

W rozpatrywanej sprawie niemalże pierwszoplanowa była dla organu rentowego niezdolność do pracy ubezpieczonego w niedługim czasie po zawarciu umowy o pracę. W tym miejscu przypomnieć należy, że zgodnie z jednomyślnym orzecznictwem Sądu Najwyższego chęć uzyskania tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym jest zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego. Dlatego nie można przyjąć, że jeżeli stronom umowy o pracę przyświeca taki właśnie cel, to czynność prawna jest nieważna z mocy art. 58 § 1 lub 2 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2012r., I UK 265/11, LEX nr 1169836). Sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jako motywacja do podjęcia zatrudnienia również nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak na przykład chęć uzyskania środków utrzymania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 25 stycznia 2005r., II UK 141/04, OSNP 2005 Nr 15, poz. 235; z 5 października 2005r., I UK 32/05, OSNP 2006 nr 15-16, poz. 249; z 28 kwietnia 2005r., I UK 236/04, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 28; z 11 stycznia 2006r., II UK 51/05, OSNP 2006 nr 23-24, poz. 366, z 22 czerwca 2015r., I UK 367/14, niepublikowany). Organ rentowy stwierdzając nieważność oświadczeń stron umowy o pracę, dokonał pobieżnej analizy materiału dowodowego, a poza tym oparł się wyłącznie na domniemaniach i powiązaniach jedynie dwóch faktów – zawarcia umowy o pracę i niezdolności pracownika do pracy. Zaznaczenia wymaga okoliczność, że krótki okres od zgłoszenia do ubezpieczeń do powstania niezdolności do pracy nie był zaplanowany przez ubezpieczonego, ponieważ uległ on wypadkowi po dniu zawarcia umowy o pracę i rozpoczęciu jej faktycznego wykonywania, co potwierdzają przede wszystkim zeznania świadków i stron. W związku z powyższym, nawet gdyby ubezpieczony celowo zawarł umowę, aby uzyskać świadczenia z ubezpieczenia społecznego, to nie czyni to umowy o pracę pozorną, gdyż była realizowana. Co prawda po krótkim czasie pracy nastąpiła niezdolność ubezpieczonego do jej dalszego wykonywania, ale i ta okoliczność nie świadczy o nieważności umowy o pracę. Przepisy prawa nie zawierają żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o to, w jakim czasie może dojść do nawiązania stosunku pracy. Przepisy nie wskazują również, przez jaki okres powinny być opłacane składki na ubezpieczenie społeczne, by późniejsza wypłata świadczeń związanych z chorobą nie naruszała zasad solidaryzmu, równego traktowania ubezpieczonych, ochrony interesów i nie pokrzywdzenia innych ubezpieczonych oraz nieuszczuplania środków zgromadzonych w ramach ubezpieczenia. W takiej sytuacji nie ma podstaw, by z uwagi na krótki okres świadczenia pracy przez ubezpieczonego, czynić zarzuty nawiązania nieważnego stosunku pracy.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu organu rentowego odnośnie braku badań lekarskich i zaświadczenia lekarza medycyny pracy o braku przeciwskazań do podjęcia pracy przez ubezpieczonego, należy wskazać, iż S. O. otrzymał skierowanie na badania od pracodawcy. Jednakże, jak wskazał w trakcie rozprawy przed tutejszym Sądem nie mógł on udać się na te badania z uwagi na wcześniejszy wypadek. Odwołujący podniósł, iż miał wyznaczony termin badań lekarskich i skierowanie na nie, jednak z przyczyn losowych nie mógł dostarczyć zaświadczenia lekarza medycyny pracy o jego zdolności do jej wykonywania. Zdaniem Sądu brak tego zaświadczenia nie może stanowić o pozorności czy też nieważności umowy o pracę, skoro płatnik składek dopełnił pozostałych obowiązków związanych z jej zawarciem, a praca była rzeczywiście świadczona przez S. O..

Dodatkowo, zdaniem Sądu, nie zaistniały w sprawie okoliczności, które wskazywałyby, że umowa z dnia 19 lipca 2021 r. winna być oceniona jako zmierzająca do obejścia prawa czy jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jak było wskazywane, organ rentowy powoływał się na nieważność umowy i z tych przyczyn, lecz nie przedstawił argumentacji, która by to potwierdzała. W zasadzie ograniczył się do powołania przepisów i postawienia zarzutu bez pogłębionej analizy i bez odniesienia do zgromadzonych dowodów. Tymczasem do postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z przepisu art. 232 k.p.c. To z kolei oznacza, że obowiązuje zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę, a wydanie decyzji przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym nie zwalnia tego organu od udowodnienia przed sądem jej podstawy faktycznej, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z przepisu art. 6 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2010r., II UK 148/09 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 września 2012r., III AUa 529/12).

Uwzględniając powołane okoliczności Sąd ocenił, że umowa o pracę łącząca M. G. i S. O. nie była nieważna. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że zamiarem stron umowy o pracę, było świadczenie pracy, a nie jak wskazuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wyłącznie uzyskanie przez ubezpieczonego świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ponadto, Sąd oceniając, że umowa nie była pozorna, wziął pod uwagę, że za taką nie można uznać umowy, która w rzeczywistości była wykonywana, tj. takiej, w ramach której pracownik faktycznie świadczy na rzecz pracodawcy pracę podporządkowaną. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 czerwca 2006 roku (II UK 202/05), wskazując, że nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią, lecz to, czy taki zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

Konkludując, w rozpatrywanej sprawie ustalone przez Sąd okoliczności, które zostały omówione, nie wskazują, by działania stron były naganne oraz by stanowisko organu rentowego prowadzące do wydania zaskarżonej decyzji było zasadne. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż strony realizowały podpisaną umowę. W związku z powyższym, nie może być mowy o nieważności umowy o pracę.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., należało zmienić zaskarżoną decyzję poprzez przyjęcie, że S. O. jako pracownik u płatnika składek M. G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 19 lipca 2021 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, zasądzając od organu rentowego na rzecz odwołujących się kwoty po 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800).