Pełny tekst orzeczenia

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 52/22

1.WNIOSKODAWCA

M. J.

1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

-

-

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.000.000 zł,

tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niesłusznego zastosowania środka przymusu w postaci zatrzymania w dniu 16 maja 2020 r.

-

3.

Inne

-

1.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

W dniu 16 maja 2020 r. o godz. 15:00 w W. na wysokości ulicy łączącej S. z Pałacem Prezydenckim M. J. przystąpił do przeprowadzenia zgromadzenia publicznego w oparciu o zawiadomienie o zgromadzeniu z dnia 11 maja 2020 r. skierowanego do Biura (...) Urzędu (...) W..

Przed rozpoczęciem zgromadzenia z radiowozów policyjnych słychać było nawoływania do rozejścia się.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

zawiadomienie o zgromadzeniu

k. 14

3.1.1.

Chwilę po rozpoczęciu zgromadzenia, protestujących otoczył policyjny kordon. Po wylegitymowaniu M. J. i okazaniu przez niego zawiadomienia o zgromadzeniu, protestującym umożliwiono przejście.

Po przebyciu dalszych 100 metrów, zgromadzonych ponownie otoczyły policyjne kordony, przetrzymując osoby w dwóch grupach. W jednej z grup, wraz z 40 innymi osobami stał M. J.. Wnioskodawca przez mikrofon zwracał się do funkcjonariuszy o umożliwienie dalszego przejścia.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

3.1.1.

O godz. 15:30 do M. J., przetrzymywanego w kordonie policyjnym, podeszli funkcjonariusze i polecili mu oddać mikrofon. Po odmowie, jeden z funkcjonariuszy chwycił wnioskodawcę za ręce wykręcając je do tyłu i trzymając go w tej pozycji, doprowadził do radiowozu oddalonego o 30-40 metrów od zdarzenia. W trakcie zatrzymania wnioskodawca zachowywał się spokojnie.

Do radiowozu zostali doprowadzeni także trzej inni zatrzymani.

M. J. poinformował funkcjonariuszy o konieczności zażycia leków w związku z chorobą serca. Prośby o dostarczenie leków były przez funkcjonariuszy ignorowane przez cały okres zatrzymania.

Po godzinie przebywania w radiowozie M. J. otrzymał butelkę wody.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

protokół zatrzymania

akta sprawy o sygn. II Kp 1196/20, k. 11

3.1.1.

Po około trzech godzinach oczekiwania w radiowozie, o godzinie 18:00-19:00 M. J. w asyście sześciu policjantów został przetransportowany do Komendy Rejonowej Policji W. (...).

W radiowozie funkcjonariusze dokonali zatrzymania rzeczy wnioskodawcy w postaci mikrofonu, telefonu i dowodu osobistego.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

protokół zatrzymania

akta sprawy o sygn. II Kp 1196/20, k. 11

3.1.1.

M. J. został osadzony w jednoosobowej, średniej wielkości celi, bez dostępu do łazienki. W pomieszczeniu znajdowała się wyłącznie drewniana ławka. Okno było zasłonięte i zabezpieczone kratą.

Na prośbę wnioskodawcy umożliwiono mu skorzystanie z toalety, przy czym odbyło się to w obecności trzech policjantów i przy otwartych drzwiach.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

3.1.1.

Po chwili wnioskodawca został wyprowadzony z celi, celem poddania się badaniu alkomatem.

W związku z tym, ze sprzęt do badania był używany przez inne osoby, na żądanie wnioskodawcy wymieniono ustnik i zdezynfekowano przyrząd. Z uwagi na problemy techniczne, kolejna próba badania odbyła się po 40 minutach.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

3.1.1.

Około godz. 22:00 przystąpiono do spisania protokołu zatrzymania, z którego wynika, że powodem zatrzymania M. J. było stworzenie bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia, w ten sposób, że nie stosując się do ograniczeń ustanowionych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, znajdując się na obszarze, na którym wystąpił stan epidemii, brał udział w zgromadzeniu, a także nie zastosował się do wydanego polecenia nakazującego zaprzestania działań stwarzających zagrożenie dla niego i innych osób w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Wnioskodawca został pouczony o prawie do kontaktu z obrońcą oraz powiadomienia osoby najbliższej. Z praw tych nie skorzystał.

protokół zatrzymania

akta sprawy o sygn. II Kp 1196/20, k. 11

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

3.1.1.

M. J. został zwolniony w dniu 16 maja 2020 r. o godz. 23:20.

protokół zatrzymania

akta sprawy o sygn. II Kp 1196/20, k. 11

3.1.1.

Funkcjonariusze policji nie używali w stosunku do M. J. siły fizycznej i przez cały okres zatrzymania przyjmowali wobec niego poprawną postawę.

zeznania wnioskodawcy M. J.

k. 60-62v

3.1.1.

Postanowieniem z dnia 5 lutego 2021 r. w sprawie o sygn. II Kp 1196/20 Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie stwierdził, że zatrzymanie M. J. w dniu 16 maja 2020 r. było niezasadne, nielegalne i nieprawidłowe.

postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie z dnia 5 lutego 2021 r. w sprawie o sygn. II Kp 1196/20

akta sprawy o sygn. II Kp 1196/20, k. 116

3.1.1.

Pismem z dnia 16 marca 2021 r. M. J. wniósł o zasądzenie kwoty 1.000.000 zł, tytułem doznanej krzywdy wynikłej z niesłusznego zastosowania środka przymusu w postaci zatrzymania w dniu 16 maja 2020 r.

pismo M. J.

k. 3-13

3.1.1.

Podczas rozprawy w dniu 28 grudnia 2022 r. pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji - organu reprezentującego Skarb Państwa podniósł zarzut przedawnienia. Alternatywnie wniósł o oddalenie wniosku w całości.

Prokurator wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy tytułem zadośćuczynienia kwoty 300 zł.

protokół rozprawy

k. 78

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

-

-

-

-

4.  ocena DOWODów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1.

zeznania wnioskodawcy M. J.

(k. 60-62v)

⚫

w dniu 16 maja 2020 r. o godz. 15:00 w W. na wysokości ulicy łączącej S. z Pałacem Prezydenckim przystąpił do przeprowadzenia zgromadzenia publicznego o charakterze antyrządowym,

⚫

chwilę po rozpoczęciu, zgromadzonych otoczył kordon policji. Po wylegitymowaniu wnioskodawcy, funkcjonariusze umożliwili zgromadzonym dalsze przejście. Następnie po przebyciu ok. 100 metrów zgromadzonych otoczyły dwa policyjne kordony, jeden z nich przetrzymywał grupę 40 osób, w których znajdował się wnioskodawca, resztę członków zgromadzenia otoczył drugi kordon policji,

⚫

w tym czasie do wnioskodawcy podeszli funkcjonariusze policji i polecili mu oddać mikrofon. Po odmowie wydania sprzętu, wnioskodawca został chwycony przez funkcjonariuszy w ten sposób, że założono mu ręce do tyłu i w tej pozycji przez około 30-40 metrów prowadzono do radiowozu, w którym wraz z trzema innymi zatrzymanymi przebywał do godz. 18:00-19:00,

⚫

wnioskodawca prosił policjantów o dostarczenie wody i leków, które powinien zażyć około godz. 18:00 w związku z chorobą serca. Po godzinie od zatrzymania otrzymał butelkę wody, natomiast prośba o leki pozostała bez reakcji,

⚫

około godz. 18:00-19:00 w asyście 6 funkcjonariuszy został przetransportowany na komisariat na P.. W radiowozie policjanci dokonali przeszukania wnioskodawcy i zatrzymania rzeczy w postaci mikrofonu, telefonu i dowodu osobistego,

⚫

został osadzony w jednoosobowej celi. W pomieszczeniu znajdowała się drewniana ławka, okno było zakratowane i zasłonięte. Wnioskodawcy umożliwiono skorzystanie z toalety, przy czym odbyło się to w obstawie trzech policjantów i z otwartymi drzwiami. Ignorowano jego prośbę o leki,

⚫

następnie został wyprowadzony z celi, celem poddania się badaniu alkomatem. W związku z tym, że ustnik był używany wcześniej przez inne osoby, wnioskodawca zażądał jego wymiany. Kolejna próba badania odbyła się po 40 minutach,

⚫

około godz. 22:00 funkcjonariusze przystąpili do spisania protokołu zatrzymania. Wnioskodawcę poinformowano o powodzie zatrzymania. Czynność z uwagi na problemy techniczne zakończyła się około godz. 23:00. Następnie wnioskodawca został zwolniony. Do samochodu dotarł około godz. 1:00,

⚫

podczas zatrzymań policja używała gazu i pałek policyjnych, łącznie zatrzymano kilkaset osób

⚫

skutkiem tego zdarzenia była utrata zaufania do policji, poczucie strachu i niesprawiedliwości, a samo zdarzenie przypominało wnioskodawcy stan wojenny.

Zeznania wnioskodawcy są jasne, spójne i logiczne, ponadto korespondują z pozostałym nieosobowym materiałem dowodowym.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

-

-

1.PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

5.000 zł.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

W myśl art. 552 § 4 k.p.k. odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Dokonując oceny zasadności zarzutu przedawnienia, zgłoszonego przez organ reprezentujący Skarb Państwa zważyć należy, że jest on niezasadny. Pełnomocnik w żaden sposób nie wykazał z jakiego faktu wywodzi zaistnienie powyższej przesłanki. Sąd ustalił, że M. J. został zatrzymany i zwolniony w dniu 16 maja 2020 r., postanowienie stwierdzające niezasadność, nielegalność i nieprawidłowość zatrzymania zapadło w dniu 5 lutego 2021 r., zaś wniosek o zadośćuczynienie wnioskodawca złożył w dniu 16 marca 2021 r. Z protokołu zatrzymania wynika, że czynność zatrzymania M. J. związana była z popełnieniem przestępstwa spowodowania bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia, a pouczenia dotyczące uprawnień osoby zatrzymanej odwołują się do przepisów kodeksu postępowania karnego, a nie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Jednocześnie Komendant Stołeczny Policji nie wskazał aby w stosunku do wnioskodawcy toczyło się bądź toczy się postępowanie w sprawie o wykroczenie, a tylko w takiej sytuacji należałoby rozpoznać zasadność podniesionego zarzutu. Takimi informacjami nie dysponował też oskarżyciel publiczny.

Inne

3.

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-

-

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Celem zadośćuczynienia jest rekompensata za doznaną, niewymierną materialnie krzywdę, którą stanowi ogół fizycznych i psychicznych dolegliwości oraz cierpienia i następstwa jakie pociągnęło za sobą niezasadne i nieprawidłowo przeprowadzone zatrzymanie. Jednocześnie kwota zadośćuczynienia, nie może być wygórowana i prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia się. Dla określenia wysokości zadośćuczynienia znaczenie ma długotrwałość doznanych cierpień i rodzaj wywołanych nim skutków. Wysokość żądania powinna być utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadającym aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Zadośćuczynienie winno wyrównać doznane krzywdy ale też być „odpowiednie”, natomiast ustalenie jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, opiera się na uznaniu sędziowskim.

Oceniając zasadność żądania, Sąd uznał, że na skutek zastosowania środka przymusu w postaci zatrzymania w dniu 16 maja 2020 r. M. J. doznał krzywdy niemajątkowej. Natomiast orzekając o wysokości zadośćuczynienia, Sąd brał pod uwagę czas trwania zatrzymania, sposób jego wykonania oraz skutki jakie wywołało w życiu wnioskodawcy.

Doznana przez M. J. krzywda wynika zarówno z samego faktu niesprawiedliwego pozbawienia wolności i przebywania w izolacji, jak i sposobu zatrzymania. Podnieść należy, że funkcjonariusz policji zastosował wobec wnioskodawcy chwyt transportowy, co nie było ani konieczne ani uzasadnione, albowiem wnioskodawca w trakcie zatrzymania był spokojny i nie podejmował prób ucieczki.

Ponadto zatrzymaniu wnioskodawcy towarzyszyło poczucie zagrożenia, albowiem wnioskodawca przez cały okres zatrzymania nie został poinformowany o jego powodach.

Nie ulega wątpliwości, że M. J. doznał cierpień na skutek zatrzymania. Sąd wziął pod uwagę okoliczności związane z kilkugodzinnym okresem oczekiwania w radiowozie, a także dezorganizację funkcjonariuszy i wydłużające się przez to czynności.

Przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia Sąd uwzględnił także negatywne skutki związane z osadzeniem w niekomfortowej celi z brakiem dostępu do łazienki. Potrzebę skorzystania z toalety wnioskodawca musiał zgłaszać funkcjonariuszowi. Wizyta w toalecie odbywała się za otwartymi drzwiami i w obecności policjantów. M. J. miał także ograniczony dostęp do wody.

Sąd kształtując wysokość zadośćuczynienia wziął także pod uwagę fakt, że wnioskodawca cierpi na choroby serca i mimo poinformowania funkcjonariuszy o konieczności zażycia lekarstw, przez cały okres zatrzymania nie miał dostępu do lekarstw, co niewątpliwie zagrażało jego zdrowiu.

Podnieść również należy, że zatrzymanie było dla wnioskodawcy sytuacją stresującą. Trauma związana z przebiegiem zdarzenia i działania funkcjonariuszy spowodowała u wnioskodawcy utratę zaufania do Policji.

Jednocześnie Sąd zważył, że mimo, że fakt zatrzymania bezspornie wiązał się z traumatycznymi przeżyciami, to postawa funkcjonariuszy wobec M. J. była poprawna. Sąd ustalając wysokość zadośćuczynienia miał także na uwadze stosunkowo krótki okres pozbawienia wolności wnioskodawcy.

Z tych względów Sąd uznał, że żądana przez wnioskodawcę kwota 1.000.000 zł byłaby zbyt wygórowana w stosunku do rozmiaru doznanej krzywdy.

Mając na względzie powyższe, Sąd doszedł do wniosku, że zasądzona kwota 5.000 zł jest odpowiednim zadośćuczynieniem. Uwzględnia ona całokształt okoliczności dotyczących zatrzymania wnioskodawcy i rekompensuje doznaną przez niego krzywdę. Przyznana kwota została nadto powiększona o należne odsetki od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Natomiast w pozostałej części Sąd oddalił wniosek.

Od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Inne

3.

-

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-

-

1.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Orzeczenie o kosztach postępowania w niniejszej sprawie zapadło na podstawie art. 554 § 4 k.p.k.

1.PODPIS

Sędzia SO Beata Najjar