Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Edyta Jefimko

Protokolant: Gabriela Kaszuba

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S.

przeciwko D. S.

o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 7 grudnia 2021 r., sygn. akt II C 1632/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.w punkcie drugim w ten sposób, że uznaje za bezskuteczną w stosunku do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S., zawartą w dniu 13 września 2016 r. pomiędzy A. S. jako darczyńcą, a D. S. jako obdarowaną, w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza w W. J. W. za numerem rep. (...), umowę darowizny nieruchomości położonej w W. przy ul. (...) objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, w zakresie wierzytelności wobec A. S., odpowiadającej solidarnie z W. L., objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie pod sygn. akt IX GC 1182/18 oraz punktami 2 (drugim), 4 (czwartym) i 5 (piątym) postanowienia referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie pod sygn. akt IX GCo 24/20 i nakazuje D. S. znosić egzekucję prowadzoną z tej nieruchomości na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. do kwoty 93.658,93 (dziewięćdziesiąt trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt osiem 93/100) złote wraz ustawowymi odsetkami maksymalnymi od następujących kwot:

a.  16.907,30 złotych od dnia 25 maja 2018 r. do dnia 30 lipca 2018 r.,

b.  15.407,30 złotych od dnia 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

c.  35.739,15 złotych od dnia 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

d.  10.296,00 złotych od dnia 15 września 2017 r. do dnia zapłaty,

e.  6.240,00 złotych od dnia 16 października 2017 r. do dnia zapłaty,

f.  5.512,00 złotych od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

2. w punkcie trzecim w ten sposób, że zasądza od D. S. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. kwotę 10.554 (dziesięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.zasądza od D. S. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. kwotę 9.187 (dziewięć tysięcy sto osiemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Edyta Jefimko

Sygn. akt V ACa 189/22

UZASADNIENIE

Pozwem skierowanym przeciwko D. S., (...) sp. z o.o. spółka komandytowa z siedzibą S., wniosła o:

1.  uznanie za bezskuteczną względem (...) sp. z o.o. sp. k. umowy darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. W. (numer (...)), na mocy której dłużnik powodowej spółki, tj. A. S. przeniosła na rzecz D. S. (członka swojej rodziny) prawo własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łomży, VI Wydział Ksiąg Wieczystych, w celu umożliwienia powodowi zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej mu wobec dłużnika A. S. w kwocie 84.828,78 zł wynikającej z umowy o świadczenie usług z dnia 23 grudnia 2016 r. (powiększonej o należności uboczne oraz koszty procesu i postępowania egzekucyjnego), stwierdzonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. wydanego w sprawie o sygn. IX GC 1182/18, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 10 marca 2020 r. nadanej w sprawie o sygn. IX GCo 24/20 przeciwko dłużnikowi A. S.);

2.  uznanie za bezskuteczną względem (...) sp. z o.o. sp. k. umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. W. (numer (...)), na mocy której dłużnik powodowej spółki, tj. A. S. przeniosła na rzecz D. S. (członka swojej rodziny) prawo własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie, X Wydział Ksiąg Wieczystych, w celu umożliwienia powodowi zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej mu wobec dłużnika A. S. w kwocie 84.828,78 zł wynikającej z umowy o świadczenie usług z dnia 23 grudnia 2016 r. (powiększonej o należności uboczne oraz koszty procesu i postępowania egzekucyjnego), stwierdzonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt IX GC 1182/18, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 10 marca 2020 r.

Powód sformułował ponadto wniosek o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, z uwzględnieniem kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W odpowiedzi na pozew D. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2021 r. - Sąd Okręgowy w Warszawie:

1.  uznał za bezskuteczną w stosunku do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S., zawartą w dniu 15 czerwca 2016 r. pomiędzy A. S. jako darczyńcą, a D. S. jako obdarowaną, w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza w W. J. W. za numerem rep. (...), umowę darowizny stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu o numerze (...) położonego w budynku N. 6 w Ł., dla którego prowadzona jest księga wieczysta o nr (...), w zakresie wierzytelności wobec A. S., odpowiadającej solidarnie z W. L., objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 16 stycznia 2019 r. w sprawie pod sygn. akt IX GC 1182/18 oraz punktami 2, 4 i 5 postanowienia referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu z 10 marca 2020 r. w sprawie pod sygn. akt IX GCo 24/20 i nakazał D. S. znosić egzekucję prowadzoną z tej nieruchomości na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. do kwoty 93.658,93 zł wraz z odsetkami maksymalnymi od następujących kwot:

g.  16.907,30 zł od 25 maja 2018 r. do 30 lipca 2018 r.,

h.  15.407,30 zł od 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

i.  35.739,15 zł od 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

j.  10.296 zł od 15 września 2017 r. do dnia zapłaty,

k.  6.240 zł od 16 października 2017 r. do dnia zapłaty,

l.  5.512 zł od 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu.

Powyższy wyrok Sąd Okręgowy wydał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i wniosków:

W dniu 15 czerwca 2016 r. przed J. W., notariuszem z Kancelarii Notarialnej w W. za nr Rep. (...), pomiędzy A. S. i jej córką D. S. została zawarta umowa darowizny stanowiącego odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...) usytuowanego na VI kondygnacji nadziemnej w budynku wielolokalowym położonym w Ł. w województwie (...), przy ul. (...), składającego się z 3 pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki i wc o pow. użytkowej 60,10 m ², do którego przynależy piwnica nr 29 o pow. 2,20 m ² o łącznej powierzchni użytkowej lokalu wraz z pomieszczeniem przynależnym 62,30 m ², dla którego to lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...). Z własnością powyższego lokalu związany jest udział wynoszący (...) we własności wspólnej. D. S. przyjęła darowiznę, której wartość określono na 165.000 zł. Dział III i IV wolny był od wpisów.

Własność tego lokalu A. S. nabyła na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na rzecz członka Spółdzielni Mieszkaniowej zawartej w dniu 12 maja 2009 r. za (...). W lokalu tym, A. S. zamieszkiwała nieprzerwanie od 1992 r. do chwili obecnej.

W dniu 5 września 2016 r. przed J. W. notariuszem w W. za nr(...) pomiędzy A. S. a jej synem M. S., została zawarta umowa darowizny stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) usytuowanego na I kondygnacji nadziemnej (parterze) w budynku wielolokalowym położonym w Ł. w województwie (...), przy ul. (...), składającego się z 3 pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki z wc, o pow. użytkowej 54,79 m ^{( 2)}, do którego to lokalu przynależy piwnica o pow. 6,58 m ^{( 2)}, o łącznej powierzchni użytkowej lokalu wraz z pomieszczeniem przynależnym 61,37 m ^{( 2)}, dla którego to lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość Sąd Rejonowy w Łomży, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...). Z własnością powyższego lokalu związany był udział wynoszący 22/1000 części we współwłasności wszelkich części wspólnych budynku i innych urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz taki sam udział w prawie użytkowania wieczystego gruntu, na którym posadowiony jest budynek, w którym usytuowany jest lokal, dla którego Sąd Rejonowy w Łomży, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). M. S. przyjął darowiznę. Wartość darowizny określono na kwotę 145.500 zł. Lokal był obciążony dożywotnią służebnością osobistą w postaci prawa bezpłatnego korzystania z całego lokalu na rzecz T. J. oraz M. K. oraz hipoteką przymusową do sumy 61.199,95 zł na rzecz spółki (...) sp. z o.o. sp.k. w P., zabezpieczającą należność objętą nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym w dniu 16 maja 2016 r. w sprawie I Nc 944/16.

Własność lokalu przekazanego synowi, przysługiwała A. S. od dnia 26 czerwca 2007 r., kiedy to została przekazana w formie umowy darowizny zawartej za nr Rep.(...) przez jej rodziców.

Na podstawie umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. zawartej za Rep. (...) przed notariuszem J. W., D. S. nabyła prawo własności lokalu mieszkalnego składającego się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju, o pow. 38,32m ^{( 2)}, położonego w W. przy (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie, X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). W dziale IV wpisana była hipoteka umowna zwykła do sumy 77.401,43 euro, zabezpieczająca kredyt udzielony umową z dnia 13 maja 2010 r., z terminem zapłaty do dnia 10 maja 2027 r. oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 38.710 euro zabezpieczająca odsetki oraz koszty banku od powyższego kredytu.

Własność lokalu została przez A. S. nabyta na podstawie umowy sprzedaży oraz oświadczenia o ustanowieniu hipoteki zawartej w dniu 20 maja 2010 r. za (...).

W dniu 23 grudnia 2016 r. w P. pomiędzy (...) sp. z o.o. sp.k. w P. a (...)sp. j. w W. została zawarta umowa o świadczenie usług, które miały zostać szczegółowo wskazane w załączniku wraz ze stawkami wynagrodzenia. Podstawę rozliczenia między stronami miały stanowić faktury VAT wystawione przez usługodawcę raz w miesiącu. Usługobiorca zobowiązany był do uregulowania należności w terminie wskazanym w fakturze VAT. W przypadku opóźnienia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego przez usługobiorcę miały zostać naliczone odsetki maksymalne.

Wspólnikami (...)sp. j. byli A. S. i W. L.. Każdy wspólnik miał prawo samodzielnie reprezentować spółkę. A. S. prowadziła działalność gospodarczą od ok. 2003 r., początkowo miała ona charakter jednoosobowej działalności gospodarczej, następnie została przekształcona w spółkę jawną.

Problemy finansowe spółki zaczęły się w 2016 r. Z końcem 2016 r., w związku z zajęciami komorniczymi, spółka praktycznie zaprzestała działalności.

W dniu 31 lipca 2017 r. spółka (...) sp. z o.o. sp. k. w W. wniosła pozew o uznanie za bezskuteczną: umowy darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. zawartej pomiędzy A. S. a D. S., umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. zawartej pomiędzy A. S. a D. S. oraz umowy darowizny z dnia 5 września 2016 r. zawartej pomiędzy A. S. a M. S.. Sprawa została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym w Łomży pod sygnaturą I C 483/17.

W dniu 6 października 2017 r. wspólnik W. L., działając w imieniu spółki jako osoba upoważniona do jednoosobowej reprezentacji, oświadczył, że spółka posiada wymagalne zobowiązanie w stosunku do T. sp. z p.o. sp. k. z siedzibą w P. z tytułu wykonanych usług na rzecz (...) sp. j. w wysokości 138.027,62 zł. Dłużnik zobowiązał się uregulować kwotę 15.000 zł w terminie do dnia 20 października 2017 r. oraz kwotę 123.027,62 zł w terminie do dnia 31 grudnia 2017 r. na wskazany rachunek bankowy wierzyciela.

W dniu 1 lutego 2018 r. (...) w Ł. zaproponowała (...) sp. z o.o. sp.k. rozłożenie należności na raty miesięczne w wysokości 10.000 zł, płatne do 20 - ego dnia każdego miesiąca. Jak informowano, w miarę posiadanych środków, należność miała być spłacana w wyższych ratach. Pismo zostało podpisane przez wspólniczkę A. S..

W dniu 15 maja 2018 r. w P., pomiędzy (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w P., a (...) sp. j. z siedzibą w Ł. jako dłużnikiem, została zawarta ugoda, w celu uregulowania należności wynikających z nieopłaconych faktur VAT o nr: (...), FS (...), FS (...), FS (...), FS (...) na łączną kwotę 103.539 zł, z czego dłużnik spłacił kwotę 36.087 zł na poczet faktury FS (...). Po dokonaniu częściowych spłat wierzytelności, na dzień zawarcia ugody zaległość wynosiła 83.539 zł (preambuła). W związku z powyższym dłużnik oświadczył, iż uznaje zobowiązanie w kwocie 83.539 zł w całości wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie wyliczonymi na dzień zawarcia ugody na kwotę 4.306,70 zł. Spłata zadłużenia miała nastąpić w 9 ratach:

I w wysokości 7.845,70 zł w terminie do dnia 23 maja 2018 r.

II rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 czerwca 2018 r.

III rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 lipca 2018 r.

IV rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 sierpnia 2018 r.

V rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 września 2018 r.

VI rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 października 2018 r.

VII rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 listopada 2018 r.

VIII rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 grudnia 2018 r.

IX rata w wysokości 10.000 zł w terminie do dnia 20 stycznia 2018 r.

Uchybienie w wysokościach i terminach zapłaty którejkolwiek z rat, miało skutkować natychmiastową wymagalnością całego zadłużenia.

Pozwem z dnia 17 lipca 2018 r. wniesionym w dniu 18 lipca 2018 r. do Sądu Okręgowego w Poznaniu skierowanym przeciwko (...) sp. j. w Ł., powód (...) sp. z o.o. sp.k. w P. wniósł o zasądzenie na jego rzecz 86.566,44 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych.

Sąd Okręgowy w Poznaniu na skutek pozwu wniesionego w dniu 18 lipca 2018 r. przez powoda (...) sp. z o.o. sp.k. w P. wydał w dniu 7 września 2018 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt IX GNc 976/18, w którym nakazano pozwanemu: (...)sp. j. w Ł. aby zapłaciła powodowi kwotę 84.828,78 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych:

a)  od kwoty 16.907,30 zł od dnia 25 maja 2018 r. do dnia 30 lipca 2018 r.

b)  od kwoty 15.407,30 zł od dnia 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty

c)  od kwoty 36.738 zł od dnia 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty

d)  od kwoty 10.296 zł od dnia 15 września 2017 r. do dnia zapłaty

e)  od kwoty 6.240 zł od dnia 16 października 2017 r. do dnia zapłaty

f)  od kwoty 5.512 zł od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 4.678 zł tytułem kosztów postępowania, w terminie 14 dni.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie sygn.. akt IX GC 1182/18, zasądzono od pozwanego (...)sp. j. w Ł. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. sp. k. w P. kwotę 84.828,78 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych

a)  od kwoty 16.907,30 zł od dnia 25 maja 2018 r. do dnia 30 lipca 2018 r.

b)  od kwoty 15.407,30 zł od dnia 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty

c)  od kwoty 36.738 zł od dnia 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty

d)  od kwoty 10.296 zł od dnia 15 września 2017 r. do dnia zapłaty

e)  od kwoty 6.240 zł od dnia 16 października 2017 r. do dnia zapłaty

f)  od kwoty 5.512 zł od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 9.659 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Wyrok ten zaopatrzono w klauzulę wykonalności z dniem 5 marca 2019 r.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 31 maja 2019 r. w sprawie sygn. akt I C 483/17:

I. uznano za bezskuteczną w stosunku do powoda (...) sp. z o.o. w (...) spółki komandytowej w W. umowę darowizny nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz związanego z tą nieruchomością udziału w wysokości (...) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartą w dniu 15 czerwca 2016 r. w W. przed notariuszem J. W. (Rep. (...) pomiędzy A. S. a D. S. oraz darowiznę nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...) położony w W. przy ul. (...) II 67, dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartą w dniu 13 września 2016 r. w W. przed notariuszem J. W. (Rep. (...)) pomiędzy A. S. a D. S., któremu to powodowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) spółce komandytowej w W. przysługują wobec dłużnika A. S. wierzytelności:

- wynikające z tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 9 września 2016 r. w sprawie IX Gnc 950/16 do wysokości 125.304,28 zł

- wynikające z tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 września 2016 r. w sprawie I Nc 498/16 do wysokości 101.723,06 zł, przy czym odpowiedzialność A. S. z tego nakazu zapłaty jest solidarna z W. L.

II. uznano za bezskuteczną w stosunku do powoda (...) sp. z o.o. W. sp.k. w W. umowę darowizny nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...), położony w Ł. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z udziałem w wysokości (...) w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartą w dniu 5 września 2016 r. w W. przed notariuszem J. W. ((...)) pomiędzy A. S. a M. S., któremu to powodowi (...) sp. z o.o. W. sp.k. w W. przysługują wobec dłużnika A. S. wierzytelności:

- wynikające z tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 9 września 2016 r. w sprawie IX Gnc 950./16 do wysokości 125.304,28 zł

- wynikające z tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 7 września 2016 r. w sprawie I Nc 498/16 do wysokości 101.723,06 zł, przy czym odpowiedzialność A. S. z tego nakazu zapłaty jest solidarna z W. L..

Wyrokiem tym, zasądzono ponadto od pozwanych na rzecz powoda in solidum kwotę 26.829,70 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz dodatkowo zasądzono od M. S. na rzecz powoda kwotę 490 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego oraz pobrano od pozwanego kwotę 6.642 zł tytułem nieuiszczonych wydatków sądowych. Apelacje pozwanych D. S. i M. S., zostały oddalone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 maja 2021 r., sygn. I ACa 209/20. Ponadto na rzecz powoda zostały zasądzone koszty procesu instancji odwoławczej w kwocie 4.050 zł.

W dniu 30 grudnia 2019 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Łomży K. B. zawiadomiła wierzyciela (...) sp. z o.o. sp.k. w P. w sprawie GKm 12/19, iż przeciwko wspólniczce spółki będącej dłużnikiem w przedmiotowym postępowaniu A. S. prowadzonych jest 7 postępowań egzekucyjnych oraz tyle samo postępowań prowadzonych jest przeciwko dłużniczce A. S.. Wysokość egzekwowanych roszczeń wynosiła łącznie około 523.000 zł. Egzekucja została skierowana do świadczenia emerytalno-rentowego dłużniczki A. S.. Egzekucja z rachunków bankowych dłużniczki pozostawała bezskuteczna, podobnie jak egzekucja z wierzytelności dłużniczki. W toku prowadzonych postępowań egzekucyjnych ustalono, że A. S. była właścicielem nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łomży, prowadzi księgę wieczystą o nr (...), nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w W. prowadzi księgę wieczystą o nr (...). (...) te zostały przekazane w drodze darowizny na rzecz D. S.. Dłużniczka była również właścicielem nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Nieruchomość ta została przekazana w drodze darowizny na rzecz M. S.. Na datę zawiadomienia aktualna wysokość należności będących przedmiotem egzekucji wynosiła: należność główna 83.829,93 zł, odsetki do 30 grudnia 2019 r. 4.695,51 zł, w przypadku zwłoki dalsze odsetki od dnia 31 grudnia 2019 r. wraz z należną opłatą egzekucyjną 31,30 zł dziennie, prognozowana opłata egzekucyjna w kwocie 8.852,60 zł, wydatki gotówkowe w kwocie 24,20 zł. Saldo zaliczek wierzyciela wynosiło 167,49 zł, koszty egzekucyjne podlegające ściągnięciu 89,50 zł oraz koszty egzekucyjne, które miały zostać ustalone w toku dalszego postępowania.

Według stanu na dzień 22 stycznia 2020 r. w związku z egzekucją prowadzoną przeciwko dłużnikowi (...) sp. j. w Ł. z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. sp.k. w P. w sprawie GKm 12/19 prowadzonej na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie IX GC 1182/18, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 5 marca 2019 r. zawiadomiono wierzyciela, że przeciwko dłużnikowi prowadzonych jest obecnie 5 postępowań egzekucyjnych, łączna kwota zaległości wynosi ok. 131.000 zł. W toku prowadzonych postępowań egzekucyjnych dokonano zajęcia rachunku bankowego dłużnika w banku (...) S.A., (...) Bank (...) oraz Banku (...)w Ł.. Egzekucja ze wskazanego rachunku bankowego w (...) S.A. wypadła bezskutecznie. Spółka nie posiadała rachunku bankowego w (...) Bank (...) oraz Banku (...)w Ł.. Ponadto w toku egzekucji dokonano zajęcia z wierzytelności z tytułu nadpłaty podatku lub zwrotu podatku w Urzędzie Skarbowym w Ł., która również była bezskuteczna. Na podstawie uzyskanej historii rachunku bankowego dłużnika, dokonano zajęć wierzytelności z tytułu umów cywilnoprawnych u potencjalnych kontrahentów z uzyskanych odpowiedzi wynika, że: (...) Ltd., (...) sp. z o.o. sp.k., (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o., (...) s.a., (...) (...) sp. j. oraz S. (...) nie posiadali wierzytelności. Spółka nie posiadała również nieruchomości, a na podstawie dokonanych czynności oraz zapytań nie zdołano ustalić majątku spółki, z którego skutecznie można było prowadzić egzekucję. Podczas czynności terenowych przeprowadzonych pod adresem ul. (...) M. 2/28, Ł. w rozmowie ze wspólniczką spółki będącej dłużnikiem postępowaniu A. S. ustalono, że pojazdy mechaniczne wykazane w C. stanowiące majątek dłużnika zostały przewłaszczone umową z dnia 1 marca 2019 r. na rzecz (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Ł. celem zabezpieczenia. Spółce jawnej (...) dla Budownictwa S.-L. przysługiwała wierzytelność od podmiotu (...) s.a. (która została zajęta w toku postępowania egzekucyjnego). Spółka (...) sp. j. nie posiadała innego majątku ruchomego. Komornik informował, że postępowanie w sprawie zostanie umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Postanowieniem referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie sygn. akt IX GCo 24/20:

1.  nadano klauzulę wykonalności prawomocnemu wyrokowi Sądu Okręgowemu w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie IX GC 1182/18 przeciwko W. L. wspólnikowi spółki - (...) sp. j. z siedzibą w Ł.

2.  nadano klauzulę wykonalności prawomocnemu wyrokowi Sądu Okręgowemu w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie IX GC 1182/18 przeciwko A. S. wspólniczce spółki (...)sp. j. z siedzibą w Ł.

3.  zasądzono od W. L. na rzecz (...) sp. z o.o. sp. k. w P. kwotę 50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania

4.  zasądzono od A. S. na rzecz T. sp. o.o. sp.k. w P. kwotę 50 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania

5.  zasądzono solidarnie od A. S. i W. L. na rzecz (...) sp. z o.o. sp. k. w P. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

D. S., z zawodu jest historykiem sztuki, wykonuje zawód copywritera. Nie prowadzi działalności gospodarczej, nie posiada zdolności kredytowej, według stanu na dzień 24 lipca 2019 r. posiadała 9.018,63 zł oszczędności oraz polisę na życie o wartości ok. 10.800 zł, prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. W 2010 r. po dłuższym okresie pozostawania bez pracy, w ramach stażu z urzędu pracy, rozpoczęła pracę w Urzędzie (...) W. w wydziale prasowym. Po ok. 4 latach, została zatrudniona na umowę na zastępstwo. Nie brała udziału w procesie kredytowym dotyczącym (...) mieszkania zakupionego przez jej matkę, jedynie je oglądała. Po przekazaniu lokalu przy Al. (...) II, umowa kredytu nie została przepisana na obdarowaną. Z uwagi na fakt, iż A. S. jest osobą starszą i ma problemy finansowe, jej córka stara się w miarę swoich możliwość pomagać jej finansowo.

W zgłoszeniu darowizny do Urzędu Skarbowego, D. S. określiła wartość darowizny lokalu przy ul. (...) w Ł. na kwotę 165.000 zł oraz z tytułu lokalu przy Al. (...) II na kwotę 220.000 zł.

Wierzytelność spółki przysługująca od (...)w Ł., została dobrowolnie spłacona:

- w dniu 13 sierpnia 2020 r. w kwocie 1000 zł

- w dniu 19 maja 2020 r. w kwocie 500 zł

- w dniu 3 listopada 2020 r. w kwocie 2.000 zł

- w dniu 10 marca 2020 r. w kwocie 1.500 zł

- w dniu 27 listopada 2020 r. w kwocie 1000 zł

- w dniu 7 września 2020 r. w kwocie 1.000 zł

- w dniu 17 grudnia 2019 r. w kwocie 3.000 zł.

Ponadto na dzień 6 lutego 2020 r. w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego pod sygnaturą GKm 12/29 wyegzekwowano następujące sumy:

- w dniu 27 marca 2019 r. kwotę 156,99 zł

- w dniu 1 kwietnia 2019 r. kwotę 36,45 zł

- w dniu 3 kwietnia 2019 r. kwotę 1.000 zł

- w dniu 16 kwietnia 2019 r. kwotę 48,74 zł

- w dniu 17 kwietnia 2019 r. kwotę 4.800 zł

- w dniu 10 czerwca 2019 r. kwotę 6.000 zł

- w dniu 24 czerwca 2019 r. kwotę 16.292,52 zł

- w dniu 18 lipca 2019 r. kwotę 6.000 zł

- w dniu 6 lutego 2020 r. kwotę 20 zł

z czego na rzecz wierzyciela spółki (...) została przekazana łączna kwota 30.131,92 zł.

W dniu 14 grudnia 2020 r. spółka (...) została powiadomiona przez Prokuraturę Rejonową w Łomży o przesłaniu aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego w Łomży przeciwko A. S., oskarżonej o popełnienie przestępstwa z art. 302 § 1 k.k.

(...) sp. j. w Ł. jest w trakcie likwidacji. Nie wszystkie zobowiązania finansowe spółki zostały spłacone. Spółka ma również innych wierzycieli poza T., w tym (...) sp. z o.o. sp. k. wobec której zadłużenie wynosi kilkadziesiąt tysięcy złotych.

D. S. zamieszkuje w mieszkaniu przy Al. (...) II w W.. Miała wiedzę czym zawodowo zajmuje się jej matka oraz o tym, że czasowo działalność nie przynosiła zysków, nie była jednak szczegółowo zaznajamiana z prowadzoną działalnością gospodarczą. Aktualnie toczy się kilka spraw sądowych w przedmiocie uznania czynności prawnych za bezskuteczne. Te, które do tej pory się zakończyły, zostały uwzględnione na korzyść powodów.

Po 2016 r. A. S. nie przysługuje własność żadnej nieruchomości.

Według stanu na dzień 9 listopada 2021 r. zadłużenie wobec T., co do którego toczy się postępowanie egzekucyjne, wynosi 72.329,93 zł, odsetki do dnia listopada 2021 r. wynoszą 20.708,76 zł i nie zostały one skapitalizowane. Kwoty, które zostały wyegzekwowane przez Komornika Sądowego, zostały zarachowane na poczet należności odsetkowych oraz kosztów postępowania. Wysokość odsetek wynosi ok. 30 zł dziennie.

W dziale IV księgi wieczystej (...), ujawniona została hipoteka przymusowa do kwoty 61.199,95 zł na rzecz spółki (...) sp. z o.o. sp.k. w P., w związku z nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie I Nc 944/16, natomiast w dziale III księgi wieczystej lokalu mieszkalnego położonego w W. przy al. (...) II, wpisane jest ostrzeżenie o zakazie zbywania i obciążania nieruchomości, na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 30 sierpnia 2019 r. Sądu Okręgowego w Łomży w sprawie sygn. akt I C 483/17.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji, której prawdziwość czy też autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu, Sąd zaś nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu. Ponadto częściowo w oparciu o dołączone akta o sygn. akt I C 483/17 oraz GKm 12/19, zeznania przesłuchanej w sprawie w charakterze świadka A. S. oraz zeznania D. S. przesłuchanej w charakterze strony pozwanej.

Sąd Okręgowy uznał, że powództwo, którego materialnoprawną podstawę stanowił art. 527 k.c. zasługiwało jedynie na częściowe uwzględnienie.

Powód T. domagał się udzielenia mu ochrony prawnej w ramach skargi pauliańskiej, której przesłankami są:

1) istnienie wierzytelności podlegającej ochronie pauliańskiej i pokrzywdzenie wierzycieli;

2) uzyskanie przez osobę trzecią korzyści majątkowej;

3) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela (w przypadku natomiast art. 530 k.c. – zamiar pokrzywdzenia)

4) wiedza lub możliwość dowiedzenia się przez osobę trzecią o pokrzywdzeniu wierzycieli dłużnika i zła wiara osoby trzeciej.

Powodowej spółce (...) przysługiwała wierzytelność względem podmiotu - (...) sp. j. z siedzibą w Ł., przeciwko któremu, prowadzone postępowanie egzekucyjne, okazało się bezskuteczne. Zgodnie z treścią art. 22 § 2 k.s.h. każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31 k.s.h. W myśl zaś art. 31 § 1 k.s.h., wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). Regulacja art. 31 k.s.h. stanowi uzupełnienie art. 22 § 2 k.s.h., ograniczając wierzycieli spółki w możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólników. Mimo że ich odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest solidarna (art. 22 § 2 k.s.h.) ze spółką i pozostałymi wspólnikami, to ma jednocześnie charakter subsydiarny (art. 31 § 1 k.s.h.) wobec pierwszorzędnej odpowiedzialności samej spółki. Z tego względu możliwość prowadzenia egzekucji z majątku wspólnika uwarunkowana jest bezskutecznością egzekucji z majątku spółki. Nie oznacza to jednak, że wierzyciel nie może wytoczyć powództwa przeciwko wspólnikom, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co wyraźnie potwierdza treść art. 31 § 2 k.s.h. Rozwiązanie to pozwala w szczególności na zabezpieczenie powództwa. Subsydiarność odpowiedzialności wspólników nie rzutuje zatem na powinność świadczenia przez wspólników, ale na kolejność zaspokojenia wierzyciela z określonych mas majątkowych.

Przeciwko dłużnikowi - (...) sp. j. w Ł. toczyło się postępowanie egzekucyjne pod sygnaturą GKm 12/19 z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. sp.k. w P., prowadzonej na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie IX GC 1182/18, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 5 marca 2019 r. W sprawie tej Komornik sądowy informował wierzyciela, że postępowanie zostanie umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji, co z kolei determinowało subsydiarną odpowiedzialność wspólników spółki, a więc i A. S., matki pozwanej. Wierzytelność w dalszym ciągu nie została zaspokojona w całości, pomimo częściowej, w zasadzie nieznacznej jej spłaty (do wyegzekwowania w dalszym ciągu pozostaje suma ok. 100.000 zł).

Jak wykazało przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, wskutek dokonania kolejno zawieranych umów darowizn przez A. S., doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, a więc powoda w sprawie. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Skoro wierzyciel mógł skierować bezpośrednio przeciwko wspólniczce spółki jawnej postępowanie egzekucyjne, to przysługujące pierwotnie wspólniczce prawa własności trzech nieruchomości lokalowych, w sposób efektywny pozwoliłyby na zaspokojenie wierzytelności powoda, która (bez odsetek i kosztów postępowania) wynosiła początkowo 84.828,78 zł, biorąc pod uwagę szacowaną na potrzeby zawarcia umów, wartość nieruchomości (w zgłoszeniu darowizny do Urzędu Skarbowego, D. S. określiła wartość darowizny lokalu przy ul. (...) w Ł. na kwotę 165.000 zł oraz z tytułu lokalu przy Al. (...) II na kwotę 220.000 zł).

Stan pokrzywdzenia był przy tym obiektywny, bowiem A. S. co zresztą wykazało prowadzone względem niej postępowanie egzekucyjne, nie posiada majątku, z którego mogłoby nastąpić zaspokojenie wierzytelności powoda. Sąd Okręgowy uwzględnił, że powód nie jest jedynym wierzycielem spółki ani A. S., spółka w zasadzie nie prowadzi już działalności i nie posiada majątku, podobnie zresztą jak i A. S., która uzyskuje świadczenie emerytalno-rentowe, nie posiada żadnej nieruchomości ani żadnego innego majątku. Te okoliczności dowodziły, iż do pokrzywdzenia powoda jako wierzyciela bezspornie doszło, a A. S., wskutek dokonania czynności fraudacyjnej, stała się niewypłacalna.

Okoliczność uzyskania korzyści majątkowej przez osobę trzecią była oczywista, ponieważ wskutek zawartych z matką A. S. umów darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. ((...)) oraz z dnia 13 września 2016 r. (A nr (...)), pozwana nabyła nieodpłatnie prawo własności dwóch lokali mieszkalnych, a więc stan jej majątku obiektywnie zwiększył się.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, iż kłopoty finansowe spółki pojawiły się co najmniej w 2016 r. W Sądzie Okręgowym w Poznaniu toczyły się postępowania przeciwko spółce o zapłatę, w którym zapadły kolejne nakazy zapłaty, tj. w sprawie o sygn. IX Gnc 950/16, w której nakaz został wydany w dniu 9 września 2016 r. oraz w sprawie o sygn. akt I Nc 498/16, w którym nakaz został wydany w dniu 7 września 2016 r. Było przy tym jasne, iż zaległości objęte przedmiotowymi nakazami, musiały powstać odpowiednio wcześniej, uwzględniając praktykę gospodarczą wzywania kontrahentów do dobrowolnej spłaty zadłużenia (czasem nawet wielokrotnego), czas przygotowania pozwu, wniesienia powództwa i wreszcie wydania nakazu zapłaty. Można więc było przyjąć, że należności te powstały przynajmniej kilka miesięcy przed datą wydania nakazów, do wskazywałoby na początek 2016 r. Łączna natomiast suma nimi uwzględniona wynosiła ponad 227.000 zł. Z zeznań przesłuchanej w charakterze świadka A. S. wynikało, że od 2016 r. spółka nie miała możliwości działania z uwagi na zadłużenie i zajęcie egzekucyjne.

Jedynymi wartościowymi składnikami majątkowymi będącymi w posiadaniu A. S. były przysługujące jej prawa do własności trzech lokali i każdy z tych lokali został przekazany na podstawie kolejno zawieranych umów darowizn na rzecz dzieci. A. S. jako wspólnik spółki, miała pełne rozeznanie w jej kondycji finansowej i posiadanego majątku, jedno z pism kierowanych do powoda z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia, zostało przez nią osobiście podpisane. Skoro spółka posiadała znaczące zadłużenie (samo zadłużenie w sprawach objętych nakazami zapłaty sygn. akt IX Gnc 950/16 oraz I Nc 498/16 wynosiło ponad 227.000 zł), to przy braku majątku, który mógłby służyć zaspokojeniu, wspólniczka musiała liczyć się z możliwością skierowania egzekucji bezpośrednio do jej majątku wobec treści art. 22 § 2 k.s.h. oraz 31 § 1 k.s.h.

W toku postępowania zarówno świadek jak i pozwana usiłowały dowieść, że do zawarcia umów darowizn doszło w związku z wcześniejszymi ustaleniami rodzinnymi, co jednak nie było dla Sądu Okręgowego wiarygodne. W lokalu położonym w Ł., A. S. zamieszkiwała nieprzerwanie od początku lat 90-tych. Własność tego lokalu przysługiwała jej natomiast w związku z zawartą w maju 2009 r. umową ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na członka spółdzielni mieszkaniowej. Własność lokalu przekazanego synowi, przysługiwała A. S. od czerwca 2007 r., kiedy to prawo nabyła w drodze darowizny dokonanej na jej rzecz przez rodziców, zaś prawo własności lokalu położonego w W. przy Al. (...) II, zostało przez nią nabyte na podstawie umowy sprzedaży oraz oświadczenia o ustanowieniu hipotek w maju 2010 r.

Dla Sądu nie było wiarygodne, iż od 2007 r., 2009 r. czy 2010 r. nie udałoby się zawrzeć umów darowizn, gdyby rzeczywiście taki cel przyświecał od początku A. S. czy jej rodzicom, którzy jakoby wyrażali wolę przekazania ich lokalu mieszkalnego wnukowi, M. S.. Okoliczności te nie były wiarygodne biorąc pod uwagę zbieżność czasową zawarcia wszystkich trzech umów darowizn i kłopotów finansowych spółki. Sąd nie dostrzegł także powodu, dla którego miałoby dojść do przekazania lokalu położonego w Ł. na rzecz pozwanej, skoro jej interesy zostały zabezpieczone poprzez przekazanie lokalu w W., zwłaszcza, że sytuacja faktyczna nie zmieniła się – w dalszym ciągu pozwana zamieszkuje w W., a A. S. w rzeczonym lokalu w Ł.. Podobnie niewiarygodnymi były twierdzenia, że lokal położony w W. jedynie formalnie miał stanowić własność A. S., gdyż miał być przekazany pozwanej, jak tylko zdoła samodzielnie opłacać raty kredytowe. Pomijając już nawet fakt, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdziło niezbicie, iż pozwana samodzielnie w całości aktualnie raty te opłaca, okoliczność ta nie mogła być uwzględniona wobec braku przepisania na pozwaną umowy kredytu, która umożliwiła sfinansowanie zakupu lokalu. Nawet już jednak abstrahując od powyższego, gdyby założyć, że w rodzinie pozwanej rzeczywiście miały miejsce uzgodnienia dotyczące praw własności lokali, to jednak zbieżność czasowa świadczyła przeciwko wiarygodności tezy, iż A. S. nie działała z zamiarem pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli i w tym właśnie celu.

Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 529 k.c., zgodnie z którym jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.

A. S., zawierając umowy darowizny, w ramach których rozporządziła wszystkimi wartościowymi składnikami posiadanego majątku, stała się niewypłacalna. Z informacji przekazanych przez Komornika Sądowego wynikało, iż przeciwko wspólniczce spółki będącej dłużnikiem w przedmiotowym postępowaniu A. S. prowadzonych było 7 postępowań egzekucyjnych i tyle samo postępowań prowadzonych było przeciwko dłużniczce A. S.. Wysokość egzekwowanych roszczeń wynosiła łącznie około 523.000 zł (według stanu na 30 grudnia 2019 r.) i z pewnością, wobec aktualnego braku wartościowych składników majątku, w tym w szczególności praw własności nieruchomości, wyegzekwowanie tych kwot, było praktycznie niemożliwe (A. S. jest w wieku emerytalnym, utrzymuje się ze świadczenia emerytalno-rentowego i pomocy finansowej ze strony córki).

Zgodnie z art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Umowy objęte skargą pauliańską, miały zaś charakter umów nieodpłatnych, były to bowiem umowy darowizny.

Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, stwierdził, że wszelkie przesłanki warunkujące możliwość uwzględnienia powództwa opartego o dyspozycję art. 527 k.c. i nast. zostały spełnione, dlatego powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie. Niemniej, w ocenie Sądu, brak było podstaw do jego uwzględnienia w pełnym zakresie żądań powoda, który domagał się uznania za bezskuteczne dwóch umów darowizn, tj. umowy darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. zawartej w formie aktu notarialnego za Rep. (...) oraz umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. zawartej w formie aktu notarialnego za Rep. (...).

Wierzytelność z jaką powód wiązał podstawy do wystąpienia ze skargą pauliańską, wynosiła łącznie 93.658,93 zł, tymczasem, na potrzeby zawarcia umów darowizn z pozwaną, wartość darowanych na rzecz pozwanej nieruchomości została odpowiednio określona na 165.000 zł w przypadku nieruchomości położonej w Ł. oraz 220.000 zł w przypadku nieruchomości położonej w W.. Sąd Okręgowy wziął dodatkowo pod uwagę, iż w przypadku lokalu (...), w dziale IV wpisana była hipoteka umowna zwykła do sumy 77.401,43 euro, zabezpieczająca kredyt udzielony umową z dnia 13 maja 2010 r., z terminem zapłaty do dnia 10 maja 2027 r. oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 38.710 euro, zabezpieczająca odsetki oraz koszty banku od powyższego kredytu, natomiast w dziale IV księgi wieczystej lokalu położonego w Ł., wpisana była hipoteka przymusowa do kwoty 61.199,95 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego (...) sp. z o.o. sp. k. w P..

Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. wartość nieruchomości będącej przedmiotem zaskarżonej czynności i stan jej obciążenia, powinny być ustalone na chwilę orzekania. Istotne dla oceny przesłanki pokrzywdzenia jest, czy z wartości nieruchomości pozostałej po odliczeniu hipoteki, wierzyciel mógłby zaspokoić się w całości lub w części. Jeżeli tak, sprzedaż nieruchomości należy uznać za zdziałaną z pokrzywdzeniem wierzycieli w rozumieniu art. 527 § 2 k.c., co uzasadnia uznanie czynności tej w całości za bezskuteczną w stosunku do wierzytelności skarżącego wierzyciela.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż wartość nieruchomości objętej umową darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. (lokalu położonego w Ł.), po odliczeniu hipoteki przymusowej (61.199,95 zł), wynosi co najmniej 103.000 zł, mając na względzie jedynie wartość szacunkowo wskazaną w akcie notarialnym i zgłoszeniu do Urzędu Skarbowego (165.000 zł), pomijając nawet oczywisty wzrost wartości nieruchomości na przestrzeni lat.

Zatem hipotetyczne otworzenie powodowi drogi do wszczęcia egzekucji z nieruchomości już tylko położonej w Ł., umożliwi mu uzyskanie zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności w całości, nawet jeżeli spółka (...) zrealizowałaby przysługujące zabezpieczenie hipoteczne. To z kolei dezaktualizowało konieczność uznania za bezskuteczną względem powoda umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. dotyczącej lokalu (...), posiadającego znaczące obciążenie hipoteczne w postaci hipoteki umownej zwykłej do kwoty 77.401,43 euro oraz hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 38.710 euro, wartość nieruchomości (220.000 zł) oraz kolejność zaspokajania wierzycieli wskazaną w art. 1025 § 1 k.p.c.

Jeżeli przedmiot umowy darowizny był obciążony hipoteką w chwili zawierania tej umowy, to okoliczność ta nie może pozostać bez znaczenia dla stwierdzenia działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli w rozumieniu art. 527 § 1 k.c. W tej sytuacji może pojawić się kwestia, czy doszło do pokrzywdzenia wierzyciela, skoro wierzyciel nie mógłby liczyć na preferencyjne zaspokojenie swojej wierzytelności z darowanej nieruchomości. Przedmiot nielojalnej czynności prawnej dłużnika może tracić dla wierzyciela pauliańskiego swój walor egzekucyjny, jeżeli doszłoby do ustanowienia na nim wcześniej hipoteki tworzącej przywilej egzekucyjny dla wierzyciela hipotecznego.

Taka sytuacja miała, w ocenie Sądu Okręgowego, miejsce w rozpoznawanej sprawie. Całokształt tych okoliczności pozwolił więc na ustalenie, iż w przypadku umowy darowizny (dotyczącej lokalu położonego w W. przy Al. (...) I), ostatecznie nie doszło do aktualizacji przesłanki w postaci pokrzywdzenia wierzyciela. Ta bowiem miałaby miejsce wówczas, gdyby powód wykazał, iż wartość lokalu znacząco przekracza wartość przyjętą na potrzeby zawarcia umowy (220.000 zł) i nawet po zabezpieczeniu wierzyciela hipotecznego, pozostałaby „nadwyżka”, z której mogłoby dojść do zabezpieczenia. Taki dowód nie został jednak w sprawie przeprowadzony.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż powód nie wyjaśnił, z jakich przyczyn objął żądaniem obie umowy darowizny, skoro uwzględnienie jedynie pierwszej z nich w całości było wystarczające do uzyskania zaspokojenia jego wierzytelności. W tym zakresie, powództwo należało więc traktować jako nieudowodnione zgodnie z wymogami procesowymi, tj. art. 6 k.c. oraz jego proceduralną konsekwencją art. 232 k.p.c.

Wierzytelność powoda, której ochrony domagał się w ramach złożonej skargi pauliańskiej, objęta była wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r. w sprawie sygn. akt IX GC 1182/18 oraz pkt 2, 4 i 5 postanowienia referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym z Poznaniu z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie sygn. akt IX GCo 24/20. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 84.828,78 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych

g)  od kwoty 16.907,30 zł od dnia 25 maja 2018 r. do dnia 30 lipca 2018 r.

h)  od kwoty 15.407,30 zł od dnia 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty

i)  od kwoty 36.738 zł od dnia 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty

j)  od kwoty 10.296 zł od dnia 15 września 2017 r. do dnia zapłaty

k)  od kwoty 6.240 zł od dnia 16 października 2017 r. do dnia zapłaty

l)  od kwoty 5.512 zł od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 9.659 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, dodatkowo, na mocy pkt 4 i 5 postanowienia referendarza sądowego, zasądzono koszty postępowania klauzulowego w łącznej kwocie 170 zł (50 zł i 120 zł).

W ramach żądania pozwu, powód określił kwotę główną na kwotę 83.829,93 zł i tak określoną kwotę Sąd miał na uwadze, kierując się normą prawną z art. 321 § 1 k.p.c. Suma wskazanych kosztów wynosiła zatem 93.658,93 zł (83.829,93 zł, 9.659 zł, 50 zł, 120 zł) i to ona limitowana wysokość możliwej egzekucji, którą pozwana jest zobligowana znosić, przy uwzględnieniu dodatkowo odsetek umownych maksymalnych, szczegółowo wynikających z sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu.

Mając zaś na względzie różnicę pomiędzy wskazanymi wyżej kwotami 84.828,78 zł i 83.829,93 zł, tj. 998,85 zł, Sąd na zasadzie art. 451 § 3 k.c. o taką wartość pomniejszył najdawniej wymagalną część roszczenia objętego wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu, tj. kwotę 36.738 zł, co w efekcie dało wartość 35.739,15 zł.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy uznał zasadność powództwa jedynie częściowo tj. odnośnie żądania uznania za bezskuteczną w stosunku do powoda umowy darowizny zawartej w dniu 15 czerwca 2016 r. w formie aktu notarialnego za (...) dotyczącej lokalu nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w Ł., dla którego prowadzona jest księga wieczysta o nr (...). W pozostałym zakresie, powództwo podlegało oddaleniu, jako nieuzasadnione.

W konsekwencji jedynie częściowego uwzględnienia żądań strony powodowej, rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto o dyspozycję art. 100 k.p.c. w części, w jakiej przepis ten przewiduje możliwość wzajemnego zniesienia kosztów.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając go w punkcie 2 i 3 na podstawie następujących zarzutów:

1) naruszenia art. 527 § 1-2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że zawarcie umowy darowizny nieruchomości w W. nie wypełnia przesłanki pokrzywdzenia wierzycieli, podczas gdy:

a) przesłanka pokrzywdzenia wierzycieli powinna być oceniana na dzień zaskarżenia i orzekania, zatem nieuprawniona była ocena przesłanki pokrzywdzenia w oparciu o hipotetyczne uznanie, że egzekucja z tytułu nieruchomości w Ł. umożliwi powodowi zaspokojenie wierzytelności – w szczególności wobec pominięcia informacji ujętych w zawiadomieniu o stanie egzekucji wystawionej przez Komornika Sądowego z Ł. K. B. z dnia 30 grudnia 2019 r., zgodnie z którym prowadzonych jest względem dłużniczki 7 postępowań egzekucyjnych, a łączna wysokość roszczeń egzekwowanych względem dłużnika wynosi ok. 523.000 zł, co powoduje, że wielce prawdopodobnym jest, iż w stosunku do nieruchomości w Ł. może nastąpić zbieg egzekucji innych niż powoda i spółki (...),

b) przesłanką skargi pauliańskiej jest pokrzywdzenie wierzycieli, a nie konkretnego wierzyciela, zatem nieuprawnione jest uzasadnienie braku występowania przesłanki pokrzywdzenia (hipotetycznego) wyłącznie w oparciu o wysokość roszczenia powoda, z pominięciem informacji przedstawionych przez powoda, dotyczących innych wierzycieli dłużnika (A. S.)

2) naruszenia art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez nieuzasadnione uznanie, że powód nie wykazał okoliczności polegającej na możliwości zaspokojenia się z różnicy pomiędzy wartością nieruchomości w W., a wierzytelnością z tytułu kredytu zabezpieczoną hipotecznie na tej nieruchomości co w efekcie ma wyłączać przesłankę jego pokrzywdzenia, podczas gdy:

a) pozwana w ramach przesłuchania w dniu 23 listopada 2021 r. określiła wartość wierzytelności z tytułu kredytu pozostałą do spłaty na 20.000 zł, a nadto

b) okoliczność ta wynika z zestawienia informacji ujawnionych w księdze wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości oraz zasad doświadczenia życiowego i logiki, co stanowi wystarczające udowodnienie tej okoliczności, stanowiąc wręcz okoliczność przyznaną przez pozwaną,

3) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegającego na:

a) nieprawidłowym przyjęciu, że powód wobec istnienia obciążeń hipotecznych na nieruchomości w W. nie mógł liczyć na zaspokojenie się z tej nieruchomości, co wyłącza przesłankę pokrzywdzenia,

b) nieprawidłowym przyjęciu, że umowa darowizny nieruchomości w W. nie została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela, podczas gdy została ona dokonana dnia 13 września 2016 r., tj. później niż umowa darowizny nieruchomości w Ł. (15 czerwca 2016 r.), zatem co najmniej pogłębiła ona stan niewypłacalności dłużniczki (A. S.).

W oparciu o powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku :

1. w punkcie drugim poprzez uznanie za bezskuteczną w stosunku do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S., zawartej w dniu 13 września 2016 r. pomiędzy A. S. jako darczyńcą, a D. S. jako obdarowaną, w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza w W. J. W. za numerem rep. (...), umowę darowizny nieruchomości położone w W. przy ul. (...) objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W., w zakresie wierzytelności wobec A. S., odpowiadającej solidarnie z W. L., objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z 16 stycznia 2019 r. w sprawie pod sygn. akt IX GC 1182/18 oraz punktami 2, 4 i 5 postanowienia referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Poznaniu z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie pod sygn. akt IX GCo 24/20 i nakazanie D. S. znoszenia egzekucji prowadzonej z tej nieruchomości na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w S. do kwoty 93.658,93 zł wraz z odsetkami maksymalnymi od następujących kwot:

a. 16.907,30 zł od dnia 25 maja 2018 r. do 30 lipca 2018 r.,

b. 15.407,30 zł od dnia 31 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

c. 35.739,15 zł od dnia 15 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

d. 10.296 zł od dnia 15 września 2017 r. do dnia zapłaty,

e. 6.240 zł od dnia 16 października 2017 r. do dnia zapłaty,

f. 5.512 zł od 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty;

2. w punkcie trzecim wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych — wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest w całości uzasadniona.

Przyczyną oddalenia przez Sąd Okręgowy w Warszawie powództwa w zakresie drugiej z zaskarżonych czynności fraudacyjnych był brak, zdaniem Sądu Okręgowego, przesłanki skargi pauliańskiej w postaci pokrzywdzenia wierzyciela na skutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z osobą trzecią.

Stan pokrzywdzenia ustawodawca zdefiniował w art. 527 § 2 k.c. przez odwołanie się do niewypłacalności dłużnika, co oznacza taki stan faktyczny, dotyczący majątku dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi ze względu na brak wystarczających składników majątkowych w jego majątku.

Niewypłacalność dłużnika jest okolicznością faktyczną, a pokrzywdzenie wierzyciela oceną prawną wpływu niewypłacalności dłużnika na sytuację wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CSK 183/11, Legalis nr 532436). Przepis art. 527 § 2 k.c. wskazuje na konieczność istnienia związku przyczynowego między czynnością prawną dokonaną przez dłużnika z osobą trzecią a jego niewypłacalnością. O niewypłacalności dłużnika nie decyduje zaś sam rachunkowy bilans aktywów i pasywów w majątku dłużnika, ale faktyczna możliwość zaspokojenia całej wierzytelności (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2019 r., IV CSK 182/18, Legalis nr 1903345 i z dnia 27 marca 2019 r., V CSK 658/17, Legalis nr 1894277).

Sąd Okręgowy uznał, że przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lokalowej objętej umową darowizny z dnia 15 czerwca 2016 r. (lokalu położonego w Ł.), po odliczeniu hipoteki przymusowej (61.199,95 zł), która wyniesie co najmniej 103.000 zł, mając na względzie jedynie wartość szacunkowo wskazaną w akcie notarialnym i zgłoszeniu do Urzędu Skarbowego (165.000 zł), pozwoli wierzycielowi na pełne zaspokojenie wierzytelności, których ochronę realizuje w ramach instytucji skargi pauliańskiej.

Stanowisko to nie jest trafne. Stan pokrzywdzenia wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili rozstrzygnięcia postępowania ze skargi pauliańskiej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2019 r., II CSK 274/18, Legalis nr 1896397 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2019 r., V CSK 577/18, Legalis nr 1954405), przy czym Sąd II instancji obowiązany jest brać pod uwagę zmiany w stanie faktycznym i prawnym sprawy wpływające na treść orzeczenia.

Ponieważ Sąd odwoławczy orzeka nie tylko na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd I instancji, ale także w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), dlatego też istnieje możliwość uzupełnienia postępowania dowodowego.

Sąd Apelacyjny na podstawie złożonego przez apelującego dowodu z dokumentu, w postaci wystawionego w dniu 18 sierpnia 2022 r. przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łomży w sprawie sygn. akt Gm 12/19 zawiadomienia o stanie egzekucji wszczętej przez powodową spółkę przeciwko (...) sp. j. A. S. i W. L. z nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...) na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. akt IX GC 1182/18, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 5 marca 2019 r., ustalił, iż w stosunku do tej nieruchomości prowadzone są także postępowania egzekucyjne w sprawach pod sygn. akt Km 961/19 i Km 84/22 z wniosku (...) sp. z o.o. Zaległość w powyższych sprawach wynosi 310.000 zł (zawiadomienie k.395-396).

Zatem już wartość wierzytelności egzekwowanej przez (...) sp. z o.o. jest wyższa niż, ustalona przez Sąd I instancji wartość nieruchomości lokalowej (165.000 zł), przy czym wierzyciel ten posiada pierwszeństwo egzekucyjne, wynikające z wpisu hipoteki przymusowej (61.199,95 zł). Dlatego w ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma podstaw do przyjęcia, że powodowa spółka jako wierzyciel prowadzący egzekucję z nieruchomości lokalowej w Ł., przy uwzględnieniu zasad pierwszeństwa egzekucyjnego przewidzianych w art. 1025 § 1 k.p.c., mogłaby zostać zaspokojona w całości w zakresie przysługującej jej wierzytelności.

Ponadto według stanu na dzień wyrokowania przez Sąd Apelacyjny (art. 316 § 1 k.p.c.) doszło do aktualizacji przesłanki w postaci pokrzywdzenia wierzyciela wskutek dokonania przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej w postaci umowy darowizny z dnia 13 września 2016 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. W. (numer (...)), na mocy której A. S. przeniosła na rzecz D. S. prawo własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, X Wydział Ksiąg Wieczystych.

Samo powołanie się na fakt obciążenia nieruchomości hipoteką opiewającą na określoną sumę, nawet przekraczającą wartość danej nieruchomości, nie pozwala na uznanie, że dłużnik, wyzbywając się własności, nie doprowadził do pokrzywdzenia wierzyciela. W ocenie, czy doszło do takiego pokrzywdzenia, nie można bowiem poprzestać na odjęciu sumy hipoteki od wartości nieruchomości, lecz konieczne jest uwzględnienie wysokości wierzytelności pozostałej do spłaty. O rzeczywistej sytuacji wierzyciela pauliańskiego może bowiem świadczyć wyłącznie to, czy w razie prowadzenia egzekucji ze spornej nieruchomości w celu zaspokojenia pozostałej do spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie, całość uzyskanych środków trafiłaby do wierzyciela hipotecznego, czy też wierzyciel pauliański mógłby liczyć na uzyskanie choćby częściowego zaspokojenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2021 r., II CSKP 124/21, Lex nr 3316499).

Jak wynika z załączonego do akt sprawy odpisu księgi wieczystej nr (...) z dnia 6 maja 2020 r. (odpis k. 34-39), nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego oznaczonego nr (...) położonego w budynku nr (...) W. przy ulicy (...) II, posiadała obciążenie hipoteczne w postaci hipoteki umownej zwykłej do kwoty 77.401,43 euro oraz hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 38.710 euro. Wartość tej nieruchomości Sąd Okręgowy na podstawie informacji skierowanej do organów skarbowych (wykaz k.215) ustalił na kwotę 220. 000 zł. Z zeznań pozwanej (zeznania k. 266 – 00:51:25) wynikało, że do spłaty pozostała jeszcze kwota 20.000 zł. Na podstawie złożonego, w wyniku wykonania przez pozwaną zobowiązania Sądu Apelacyjnego, zaświadczenia z dnia 10 sierpnia 2022 r. wystawionego przez wierzyciela hipotecznego (zaświadczenie k.410), do spłaty tytułem kredytu pozostała kwota 20.586,45 euro (a nie PLN). Przeliczenie tej kwoty według średniego kursu euro NBP z dnia zamknięcia rozprawy - 4,7075 zł (Tabela nr (...) z dnia 22 listopada 2022 ) oznacza, iż wartość w PLN wierzytelności pozostałej do spłaty wynosi 96.910,71 zł, a więc jest mniejsza o 123.089,29 zł od wartości nieruchomości lokalowej (220.00 zł). Zatem w razie prowadzenia egzekucji ze spornej nieruchomości w celu zaspokojenia pozostałej do spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie, całość uzyskanych środków nie trafiłaby do wierzyciela hipotecznego, a więc powodowa spółka mogłaby liczyć na uzyskanie choćby częściowego zaspokojenia.

Przedmiot nielojalnej czynności prawnej dłużnika (darowizny nieruchomości lokalowej położonej w W.) nie utracił zatem dla wierzyciela pauliańskiego waloru egzekucyjnego, co oznacza, iż przesłanka pokrzywdzenia T. tą czynnością fraudacyjną została wykazana (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2011 r., IV CSK 99/11, Lex nr 940760, z dnia 7 czerwca 2019 r., IV CSK 169/18, Lex nr 2688929, z dnia 28 czerwca 2007 r., IV CSK 115/07, Lex nr 358817).

Ustalona w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 527 k.c. okoliczność, że zbyta przez dłużnika nieruchomość jest obciążona hipoteką na rzecz innej wierzytelności, nie ogranicza uprawnienia powoda do zaskarżenia skargą pauliańską całej czynności i nie uzasadnia orzeczenia bezskuteczności tylko tej części zaskarżonej czynności, która odpowiada zakresowi możliwości zaspokojenia wierzycieli nieuprzywilejowanych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2007 r., II CSK 93/07, Lex nr 951503).

Z uwagi na powyższe apelacja podlegała w całości uwzględnieniu, co skutkowało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmianą zaskarżonego wyroku w punkcie drugim poprzez uwzględnienie skargi pauliańskiej co do drugiej z zaskarżonych przez powodową spółkę czynności fraudacyjnych. Następstwem tej zmiany była konieczność ponownego rozstrzygnięcia o kosztach procesu za I instancję, które w punkcie trzecim zaskarżonego wyroku zostały zniesione pomiędzy stronami i obciążenie nimi w całości pozwanego na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w wysokości 10.554 zł (w tym opłata od pozwu 5.137 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, koszty zastępstwa prawnego ustalone na kwotę 5.400 zł w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 z późn. zm.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczenie zapadło także na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanej na rzecz powodowej spółki kwotę 9.187 zł (w tym opłata od apelacji 5.137 zł i koszty zastępstwa procesowego 4.050 zł).

Natomiast nie zasądził, na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c., odsetek od kosztów procesu, ponieważ odsetki te - w przeciwieństwie do odsetek, o których mowa w art. 98 § 1 ² k.p.c. - nie wymagają odrębnego zasądzenia przez Sąd i może je naliczyć w razie potrzeby komornik (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2020 r., IV CSK 218/20, Legalis nr 2479894 i z dnia 31 marca 2021 r., I CSK 413/20, Legalis nr 2555344).

SSA Edyta Jefimko