Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.08.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu wniosku z dnia 17.08.2022 r. odmówił W. G. (1) prawa do wypłaty odsetek ponieważ decyzje realizującą wyrok Sądu z dnia 21.06.2022 / wpływ do ZUS 11.07.2022/ organ wydał 29.07.2022 tj w terminie ustawowym.

/ decyzja k. 40 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości wniósł W. G. (1) domagając się jej zmiany poprzez zobowiązanie organu rentowego do wypłaty należnych mu odsetek za opóźnienie od wypłacanego mu w sposób nieprawidłowy świadczenia emerytalnego za okres od dnia 9.10.015 (tj daty przyznania emerytury) do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swego stanowiska odwołujący podniósł, iż wyrokiem z dnia 21 czerwca 2022 r. wydanym w sprawie III AUa 1019/21 (sygn. akt I instancji VIII U 3014/20) Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił niekorzystną dla niego decyzję organu rentowego z dnia 4 listopada 2020 w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do ustalenia wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy począwszy od dnia 4 listopada 2017 r. z uwzględnieniem okresu jego zatrudnienia od 19 mara 1974 r. do 4 maja 1974 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P.. Odwołujący podkreślił iż w uzasadnieniu wskazanego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wyraźnie zaznaczył że nieuwzględnienie tego okresu było wynikiem błędu organu rentowego.

/ odwołanie k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 października 2022 r. organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podając argumentację tożsamą co w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. G. (1) ur. (...) ma ustalone prawo do emerytury wcześniejszej od 19.08.2015 r.; a od 01.09.2020 r. do emerytury z wieku powszechnego.

/ bezsporne decyzja z 12.11.2020 k. 7- 12 akt ZUS dot em w wieku powszechnym, /

Decyzją z 04.11.2020 r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawcy na dzień 01.01.1999 r. nie uwzględniając okresu zatrudnienia od 19.03.1974 r. do 04.05.1974 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P..

/ decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k. 57 akt Kapitałowych ZUS/

Wnioskodawca do odwołania z 08.12.2020 r. od przedmiotowej decyzji dołączył kserokopie list płac poświadczonych za zgodność z oryginałem.

/ bezsporne, odwołanie z załącznikami w aktach kapitałowych ZUS k. nienumerowane oraz k. 3załączonych akt VIII U 3014/20/

Decyzją z 04.02.2021 r. (w toku toczącego się procesu)Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r. z uwzględnieniem ww okresu zatrudnienia

/ decyzja k. 59- 63 akt kapitałowych ZUS/

Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie z odwołania W. G. (1) sygn. akt VIII U 3014/20 wyrokiem z 19.05.2021 r. w punkcie 1 postanowił umorzyć postępowanie w zakresie objętym decyzją z 04.02.2021 r., w punkcie 2 przekazał wniosek o wypłatę odsetek do rozpoznania organowi rentowemu, w punkcie 3 oddalił odwołanie w pozostałej części.

/ bezsporne wyrok wraz uzasadnieniem k. 31 i 35-37 załączonych akt VIII U 3014/20/

Wnioskodawca wniósł apelację od powyższego wyroku.

/bezsporne apelacja k. 48 załączonych akt VIII U 3014/20/

Sąd Apelacyjny wyrokiem z 21.06.2022 r. sygn. akt III AUa 1019/21 w punkcie 1 zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 3 oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego, w ten tylko sposób, że do ustalenia wartości kapitału początkowego uwzględnił, począwszy od 04.11.2017r. okres zatrudnienia W. G. (1) od 19.03.1974 r. do 04.05.1974 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P., w punkcie 2 oddalił apelację w pozostałym zakresie.

Sąd Apelacyjny uznał, że apelacja jest zasadna bowiem Sąd Okręgowy wyciągnął niewłaściwe wnioski, skutkujące uznaniem, że W. G. nie przysługuje prawo do przeliczenia kapitału początkowego od wcześniejszej daty niż ustalona w zaskarżonej decyzji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego organ rentowy nie przeprowadził w tej sprawie prawidłowego postępowania wyjaśniającego, zgodnie z przywołanymi w uzasadnieniu wyroku przepisami prawa. W ocenie Sądu skoro po 6 latach od wydania decyzji przyznającej świadczenie przedemerytalne ZUS powziął wątpliwość wobec braku autentyczności świadectwa pracy z okresu zatrudnienia w (...) P., to winien wezwać ubezpieczonego do wyjaśnienia tej okoliczności i wyznaczyć mu dodatkowy termin celem przedstawienia niezbędnych dowodów. Sąd uznał, że błędem organu rentowego jest nie tylko błąd rachunkowy, merytoryczny, czy interpretacyjny, lecz jest nim także niedopełnienie obowiązku informowania o warunkach i dowodach wymaganych do uzyskania konkretnego świadczenia emerytalno – rentowego oraz do udzielania pomocy przy ubieganiu się o to świadczenie. Jednocześnie Sąd nie orzekł o odpowiedzialności organu rentowego za opóźnienie w ustaleniu prawa lub wypłacie świadczenia ani o ewentualnych z tego tytułu odsetkach.

/ wyrok Sądu Apelacyjnego z uzasadnieniem k. 64, 71-73 załączonych akt VIII U 3014/20/

Wskazany wyrok został doręczony organowi rentowemu w dniu 11.07.2022 r.

/ potwierdzenie doręczenia k. 35 kt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. decyzją z 29.07.2022 r. wykonując wyrok Sądu z 21.06.2022 r. ponownie ustalił wysokość emerytury przyznanej na podstawie art.184 od 04.11.2017 r., tj. od daty określonej w wyroku sądu oraz na podstawie art. 24 od 01.09.2020 r., tj. od daty nabycia uprawnień.

/ decyzja k 23—27 akt ZUS

W tym stanie rzeczy organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

/ decyzja k. 37-38 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny był w sprawie niesporny, nadto Sąd Okręgowy ustalił go na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych a nadto w aktach sprawy o sygnaturze akt VIII U 3014/20 i III AUa 1019/21

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie jest zasadne.

Przedmiotem sporu niniejszego postępowania było prawo ubezpieczonego do odsetek od wypłacanego mu świadczenia emerytalnego od dnia 9.10.2015 r. w związku z realizacją wyroku Sądu Apelacyjnego z 21.06.2022 r. sygn. akt III AUa 1019/21 i koniecznością ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawcy z uwzględnieniem, począwszy od 04.11.2017r. okresu zatrudnienia W. G. (1) od 19.03.1974 r. do 04.05.1974 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P..

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 118 ust. 1, 1a i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Inaczej mówiąc, oznacza to, iż chwilą, od której rozpoczyna bieg 30-dniowy termin do wydania decyzji jest rozstrzygnięcie ostatniej kwestii koniecznej dla ustalenia uprawnień wnioskodawcy. Celem tak skonstruowanej regulacji jest zagwarantowanie ubezpieczonym możliwie szybkiego uzyskania świadczenia bez zbędnego przedłużania postępowania w sprawie o jego nabycie. W przypadku uchybienia powyższemu terminowi, organ rentowy popada w zwłokę ze spełnieniem świadczenia, czego konsekwencją jest obowiązek zapłaty odsetek w ustawowej wysokości.

W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w ust.1 w/w art. 118.

Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, zwłaszcza, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 marca 2018 r., III AUa 477/17/

Wydanie błędnej decyzji w sytuacji, gdy organ rentowy nie dysponował wystarczającym materiałem dowodowym, pozwalającym na ustalenie prawa wnioskodawcy do żądanego świadczenia, nie skutkuje obciążeniem organu odpowiedzialnością z tego tytułu. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 września 2017 r. III AUa 1014/15/

Jeżeli ustalenie niezbędnych okoliczności stanowiących faktyczną podstawę roszczenia następuje dopiero przed sądem ubezpieczeń społecznych, to za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji zgodnie z art 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, po upływie której organ rentowy obowiązany jest do zapłaty odsetek, należy liczyć datę wpływu do organu rentowego prawomocnego wyroku, w którym ustalono prawo do tego świadczenia lub jego wysokość. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 marca 2018 r., III AUa 432/17/

Ustawodawca nie tylko sprecyzował treść art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez stwierdzenie, iż dniem wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji jest dzień wpływu prawomocnego orzeczenia sądu tylko wówczas, gdy organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie tej okoliczności, ale i nałożył na sąd przyznający prawo do świadczenia obowiązek rozstrzygnięcia z urzędu o tej odpowiedzialności, tj. rozstrzygnięcia zarówno stwierdzającego taką odpowiedzialność, jak i jej brak. Niezamieszczenie tej treści rozstrzygnięcia w sentencji wyroku nie jest zaś równoznaczne z orzeczeniem negatywnym i nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 grudnia 2018 r. III AUa 396/18/

Podejmując wypłatę świadczenia w decyzji wykonującej wyrok sądowy, w sytuacji gdy wyrok ten nie zawiera rozstrzygnięcia o odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, organ rentowy każdorazowo jest zobowiązany do samodzielnej oceny zasadności wypłaty także należności ubocznej. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 stycznia 2018 r., III AUa 2389/16/

Stosownie do dyspozycji zawartej przez ustawodawcę w treści normy prawnej wyrażonej w przepisie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 t.j.), jeżeli Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Przepis § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1999 roku, nr 12, poz. 104), wydanego na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń. Zaś okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że ostatnia okoliczność niezbędna do wydania decyzji w przedmiocie ustalenia uprawnień ubezpieczonego do emerytury w związku z koniecznością ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy nastąpiła w dniu doręczenia wyroku Sądu Apelacyjnego z 21.06.2022 r. sygn. akt III AUa 1019/21. W wyroku tym stwierdzono wprost, że do ustalenia wartości kapitału początkowego należy uwzględnić, począwszy od 04.11.2017r. okres zatrudnienia W. G. (1) od 19.03.1974 r. do 04.05.1974 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w P..

Nie jest zatem zasadne roszczenie wnioskodawcy, co do wypłaty odsetek za okres od dnia 9.10.2015 r. Rozstrzygnięcie w przedmiocie możliwości zaliczenia wskazanego wyżej okresu zatrudnienia do ustalenia wysokości kapitału początkowego wnioskodawcy było co istotne weryfikowane przez Sąd Apelacyjny. Ten zaś choć w uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazywał na określone błędy organu rentowego w tym przedmiocie, nie stwierdził jednak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Nie należy też tracić z pola widzenia, iż dopiero w toku procesu wnioskodawca przedłożył dowody, które ostatecznie potwierdzały fakt jego zatrudnienia w spornym okresie. Z tych też względów sąd doszedł do przekonania, że ustalenie niezbędnych okoliczności stanowiących faktyczną podstawę roszczenia nastąpiła dopiero przed sądem ubezpieczeń społecznych. Znamiennym jest też, iż decyzja wykonująca wyrok Sądu z dnia 21.06.2022 (wpływ do ZUS 11.07.2022 została wydana w terminie ustawowym) – 29.07.2022 r. Brak jest, zatem obowiązku organu rentowego do wypłaty odsetek od przyznanego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem

doręczyć wnioskodawcy.

J.L.