Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI Ka 1238/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Arkadiusz Śmiech

Sędziowie: SO Elżbieta Kowalska

SO Ewa Bogusz- Patyra (spr.)

Protokolant: Małgorzata Dubiel

przy udziale Prokuratora Krzysztofa Rubika

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2014 roku

sprawy M. K.

oskarżonego z art. 62 ust. 2 z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach

z dnia 20 września 2013 roku sygn. akt II K 644/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa za postępowanie odwoławcze 300 (trzysta) złotych opłaty oraz 20 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu poniesionych wydatków.

Sygn. akt XI Ka 1238/13

UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że w dniu 2 marca 2013 roku w miejscowości B. woj. (...), wbrew przepisom ustawy posiadał znaczną ilość środka odurzającego z grupy I-N w postaci kokainy o wadze 99,78 grama, przy czym zarzuconego mu czynu dopuścił się będąc uprzednio skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 22 maja 2009 roku o sygn.. IV K 105/08, za umyślne przestępstwo podobne określone w art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 roku, nr 179, poz. 1485) w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 3 lat pozbawienia wolności, którą odbył w wymiarze dwóch lat i osiemnastu dni,

tj. o czyn z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 roku, nr 179, poz. 1485) w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 20 września 2013r. w sprawie II K 644/13 Sąd Rejonowy w Puławach:

I.  uznał oskarżonego M. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, który wyczerpuje dyspozycję z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U z 2005 r. Nr 179, poz. 1485 ze zm.) w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U z 2005 r. Nr 179, poz. 1485 ze zm.) wymierzył mu karę roku i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

1.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 2 marca 2012 r. do dnia 20 września 2013 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U z 2005 r. Nr 179, poz. 1485 ze zm.) orzekł przepadek substancji środków odurzających wymienionych w opinii nr HE.FC- (...) i zarządził ich zniszczenie;

3.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2000 (dwa tysiące) złotych tytułem częściowego zwrotu koszów postępowania, zaś w pozostałej części obciążył nimi Skarb Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając powyższy wyrok w całości na zasadzie art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1 i § 2 k.p.k. Stosownie do treści art. 427 § 2 k.p.k. zarzucił:

I.  obrazę przepisów postępowania mająca wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

- obrazę art. 2 w zw. z art. 387 § 2 k.p.k.- polegającą na uwzględnieniu wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego/ dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej/ bez przeprowadzania postępowania dowodowego i wydanie wyroku skazującego- pomimo, iż okoliczności popełnienia przestępstwa uznać należy za ,,budzące wątpliwości” – w zakresie faktycznej, rzeczywistej i niewątpliwej ilości środka odurzającego z grupy I-N/ wg. Załącznika nr 1 do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii/ w postaci kokainy, która to okoliczność ma bezpośredni wpływ na zakres odpowiedzialności karnej oskarżonego, kwalifikację prawną zarzucanego mu czynu, a w rezultacie wymiar kary- w konsekwencji obrazę fundamentalnej zasady prawdy obiektywnej, zwłaszcza w zakresie § 2- wymogu opierania wszelkich rozstrzygnięć na prawdziwych ustaleniach faktycznych, a zarzut niniejszy znajduje swe nie podlegające podważeniu uzasadnienie w treści opinii chemicznej Nr He. (...), gdzie mowa jest o składzie chemicznym zabezpieczonej od oskarżonego substancji, w której stwierdzono obok kokainy obecność estru metylowego, ekgonidyny, norkainy, kofeiny, lignokainy, levamisolu- czyli obok substancji, posiadanie której zabronione jest ustawowo, substancji objętych z punktu widzenia odpowiedzialności karnej, wszelako bezpodstawnie włączonych w masę/wagę/ kokainy;

- obrazę art. 193 § 1 i art. 194 pkt 2 k.p.k. oraz art. 201 w zw. z art. 167 i 9 § 1 k.p.k.- polegającą na poniechaniu istotnej inicjatywy dowodowej celem poczynienia prawidłowych ustaleń priorytetowych dla rozstrzygnięcia w zakresie dwóch opinii wywołanych w sprawie: primo opinii chemicznej, co do rzeczywistej ilości środka odurzającego posiadanie którego jest zagrożone sankcją karną, secundo opinii sądowo-psychiatrycznej co do precyzyjnego, nie budzącego wątpliwości i należycie uzasadnionego stanowiska odnośnie stanu psychicznego oskarżonego in tempore criminis i in tempore procendi wobec stwierdzonego u oskarżonego wieloletniego, głębokiego uzależnienia od środków psychoaktywnych;

- obrazę art. 4 k.p.k., 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. w zw. z art. 2 § 2 k.p.k.- a to w komplementarny wobec powyższych zarzutów- poprzez oparcie ustaleń faktycznych jedynie na fragmentach materiału dowodowego niekorzystnych dla oskarżonego, jednostronnej ich ocenie zgodnej z tezą aktu oskarżenia i rozstrzygnięcie istotnych wątpliwości sprzecznie z zasadą in dubio pro reo, nadto art. 424 § 1 k.p.k. polegające na sporządzeniu uzasadnienia sprzecznie z wymogami procedury stanowiącymi jedne z gwarancji procesowych oskarżonego w ramach jego prawa do obrony, poprzez np.: brak jakiegokolwiek uzasadnienia dla przyjęcia ,,znacznej” ilości środków odurzających, skutkujące przyjęciem surowszej kwalifikacji, poprzez brak oceny jego zachowania przez pryzmat uzależnienia oskarżonego od substancji psychoaktywnych/ narkotyków/ ergo stanu psychicznego etc.

II. będący skutkiem ,,błędu dowolności” i ,,błędu braku” przyjęty za podstawę zaskarżonego orzeczenia i mający wpływ na jego treść- błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na- co najmniej przedwczesnym- uznaniu oskarżonego winnym zarzucanego mu czynu mającego polegać na posiadania wbrew przepisom ustawy znacznych ilości środka odurzającego w postaci kokainy o wadze 99,78 g.; działania jego w stanie psychicznym tzw. ,, pełnej poczytalności”- pomimo ujawnienia okoliczności stojących w uzasadnionej opozycji do tak wyrażonego stanowiska.

Na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Puławach II Wydział Karny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W toku instancyjnej kontroli prawidłowości zaskarżonego wyroku apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego okazała się bezzasadna w stopniu oczywistym, co skutkowało utrzymaniem w mocy zaskarżonego orzeczenia.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie, nie dopuszczając się istotnej, mogącej rzutować na treść wyroku obrazy przepisów postępowania, a zwłaszcza tych wskazanych w środku odwoławczym.

W syntetycznym uzasadnieniu pisemnym wyroku, sporządzonym z dbałością o uwzględnienie wszelkich faktów w sprawie istotnych, Sąd Rejonowy poddał niezbędnej analizie logicznej zebrane dowody, w sposób w pełni przekonujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia, przedstawiając, na jakich przesłankach oparł swoje własne przekonanie o istnieniu dostatecznych podstaw faktycznych i logicznych dla osiągnięcia całkowitej pewności co do sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie przypisanych mu czynów. Wnioski ocenne Sądu wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art.410 kpk), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 § 2 kpk) i bezstronności (art. 4 kpk.), a tym samym nie wykraczają one poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 kpk.

Analiza akt sprawy oraz treść pisemnych motywów zaskarżonego wyroku przekonuje, iż wbrew zarzutom apelacji i przytoczonym na ich poparcie argumentom, Sąd Rejonowy, nie dopuścił się obrazy art. 2 k.p.k. w zw. z art. 387 § 2 k.p.k. W sytuacji gdy oskarżony, występujący z obrońcą z wyboru, konsekwentnie przyznawał się do popełnienia zarzuconego mu czynu (k. 39,42v,251,495-496), a pozostały zgromadzony materiał dowodowy, w tym opinia biegłych lekarzy psychiatrów oraz opinia Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w L. nie pozostawiają żadnych wątpliwości co do okoliczności popełnienia przez M. K. zarzuconego mu czynu, to o obrazie wskazanych przepisów mowy być nie może.

Jednoznaczna opinia Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w L. była znana obrońcy, który nie kwestionował wniosków sformułowanych przez biegłego i nie zgłaszał wniosków dowodowych.

Sam fakt, że w składzie chemicznym zabezpieczonej substancji, obok kokainy biegły stwierdził obecność estru metylowego, ekgonidyny, norkainy, kofeiny, lignokainy, levamisolu nie daje podstaw do uznania, że okoliczności czynu budzą wątpliwości, a zatem zachodziła konieczność rozpoznania sprawy na rozprawie i dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego. W ocenie Sądu Okręgowego opinia jest pełna i jasna. Fakt, że w składzie chemicznym drobnokrystalicznej, częściowo sprasowanej substancji koloru białego, o masie netto wynoszącej 99,87 g obok kokainy stwierdzono obecność innych substancji, świadczy jedynie o tym, że kokaina była złej jakości ze względu na dużą ilość zanieczyszczeń. Był to jednak środek odurzający, który w takiej postaci oskarżony nabył, co jedynie przekonuje o nieuczciwości osób zajmujących się ,,biznesem narkotykowym”, które dla zwiększenia objętości i masy kokainy w czystej postaci dodają inne substancje, pogarszając w ten sposób jej jakość.

Odnośnie stanu psychicznego oskarżonego jednoznaczne stanowisko zajęli biegli psychiatrzy, którzy stanowczo stwierdzili, że M. K. nie jest chory psychicznie. Sprawność intelektualna oskarżonego mieści się w granicach przeciętnej. Bieli rozpoznali u oskarżonego osobowość dyssocjalną oraz uzależnienie od alkoholu i kokainy. W czasie zarzuconego mu czynu miał on zachowaną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i kierowania swoim postępowaniem Może brać swobodny udział w czynnościach procesowych (k 88-92).

Brak było zatem podstaw do wywoływania kolejnej opinii. Takiej konieczności zresztą nie dostrzegał obrońca oskarżonego na etapie postępowania przed Sądem I instancji, w tym również na rozprawie, kiedy składany był wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.

Tym samym chybiony jest zarzut oparcia ustaleń faktycznych na fragmentach materiału dowodowego niekorzystnych dla oskarżonego, jednostronnej ich ocenie zgodnej z tezą aktu oskarżenia.

Jakkolwiek Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia jedynie wskazał na posiadanie przez oskarżonego znacznej ilości środka odurzającego bez szerszego omówienia, to jednak nie ulega wątpliwości, że w orzeczeniach Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych konsekwentnie przyjmuje się, że znaczna ilość narkotyków to taka, która wystarcza do jednorazowego odurzenia się co najmniej kilkudziesięciu osób, zaś stanowisko takie wspiera literatura (M. Bojarski, W. Kadecki: Przewodnik po pozakodeksowym prawie karnym, Wrocław 1999, s. 248; L. Chruściel, M. Preiss-Mysłowska: Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2000, s. 257).

Nie bez znaczenia dla ustalenia, czy dana ilość środka odurzającego lub psychotropowego była znaczna, czy nie, ma jego rodzaj, a więc, czy był to narkotyk tzw. twardy, czy miękki. Do pierwszych należy zaliczyć te, które są najbardziej niebezpieczne dla życia i zdrowia, jak kokaina, heroina lub amfetamina (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 sierpnia 2012 r. II AKa 140/12).

Skoro z ugruntowanego orzecznictwa sądowego wynika, że 1 gram marihuany, która jest narkotykiem miękkim, wystarcza na co najmniej dwie tzw. "działki" tj. porcje, to biorąc pod uwagę rodzaj środka odurzającego posiadanego przez oskarżonego (kokaina) oraz ilości tego środka ( nawet przy uwzględnieniu jego zanieczyszczenie) niewątpliwym jest, że 99,78 g kokainy wystarczyłoby do zaspokojenia potrzeb ponad 100 osób. Trafnie wobec tego uznał Sąd Rejonowy, że oskarżony posiadał znaczną ilość środka odurzającego ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 1 marca 2006 r. II K 47/05 OSNKW 2006/6/57).

Natomiast uzależnienie oskarżonego od substancji psychoaktywnych po pierwsze było faktem znanym i wiadomym obrońcy w czasie składania wniosku, a po wtóre skarżący w najmniejszym stopniu nie wykazał w uzasadnieniu środka odwoławczego jaki wpływ na treść zaskarżonego wyroku mogłaby mieć powyższa okoliczność, tym bardziej że art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii penalizuje samo posiadanie środka odurzającego.

Odnosząc się do chybionego zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k. odwołać należy się do trafnego stanowiska Sądu Apelacyjnego w Krakowie, który wskazał, że nie można stawiać zarzutu naruszenia zasady in dubio pro reo, powołując się na wątpliwości samej strony co do treści ustaleń faktycznych, wymowy dowodów bądź sposobu interpretacji przepisów prawa. Dla oceny, czy nie został naruszony zakaz z art. 5 § 2 k.p.k., nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale tylko to, czy orzekający sąd rzeczywiście powziął wątpliwości w tym zakresie i mimo braku możliwości usunięcia ich rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, albo czy były po temu powody, które sąd pominął. Gdy zaś konkretne ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo. Zarzuty co do oceny wiarygodności jakiegoś dowodu lub grupy dowodów zgłaszać należy na płaszczyźnie dochowania przez sąd granic sędziowskiej swobody ocen z art. 7 kpk ( II AKa 239/09 wyrok s.apel.2010-03-31 w Krakowie KZS 2010/9/30).

Z powyższych względów zupełnie nietrafny jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, podniesiony przez obrońcę oskarżonego, bowiem tego rodzaju błąd wynikać musi bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k). W orzecznictwie trafnie podnosi się, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania, nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu ( wyrok SN z 24 marca 1975r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84). Możliwość zatem przeciwstawienia ustaleniom Sądu orzekającego odmiennego poglądu i oceny dowodów, jak to czyni skarżący w złożonym środku odwoławczym, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez Sąd Rejonowy błędu w ustaleniach faktycznych.

Reasumując stwierdzić zatem należy, że wina oskarżonego M. K. w zakresie przypisanego mu czynu nie budzi żadnych wątpliwości. Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do zakwestionowania oceny prawnej zachowania oskarżonego i przyjętej przez Sąd Rejonowy kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu.

Wobec tego, że apelacja jest skierowana przeciwko orzeczeniu o winie, zgodnie z art. 447 § 1 k.p.k. uważa się ją za zwróconą przeciwko całości wyroku, a zatem również rozstrzygnięciu co do kary w rozumieniu ogółu dolegliwości prawnej.

Zdaniem Sądu Okręgowego zaskarżony wyrok jest słuszny również w zakresie orzeczenia o karze. Sąd Rejonowy, wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności i środek karny, przy uwzględnieniu wniosku złożonego na rozprawie w trybie art. 387 § 1 k.p.k., prawidłowo rozważył ogólne dyrektywy wymiaru kary z art. 53 k.k., biorąc pod uwagę wszystkie jej aspekty, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości oraz indywidualne i społeczne oddziaływanie kary.

Zgodnie z utrwalonym poglądem Sądu Najwyższego, który Sąd Okręgowy w pełni podziela i akceptuje, rażąca niewspółmierność kary może zachodzić tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w kodeksie karnym oraz ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego ( wyrok SN z 14 listopada 1973r. III KR 254/73, OSNPG 1974, z 3-4, poz. 51 ). Przy czym na gruncie uregulowania art. 438 pkt. 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę wymierzoną w pierwszej instancji można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa- nazwać rażąco niewspółmierną tj. niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować.

Choć w postępowaniu odwoławczym w wypadkach skazania z zastosowaniem art. 387 k.p.k. nie obowiązuje zakaz orzekania na niekorzyść oskarżonego ( art. 434 § 3 k.p.k.), to jednak należy uznać, iż wymierzona oskarżonemu kara, nie nosi cech rażącej niewspółmierności (łagodności) o jakiej stanowi przepis art. 438 pkt 4 k.p.k.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji i nie stwierdzając uchybień przewidzianych w art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 kpk, zaskarżony wyrok utrzymał w mocy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze uzasadnia przepis art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 2 ust 1 pkt 4 ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973r. ( Dz.U. 1983, Nr 49, poz. 223 z późn. zmianami).