Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Mirocha

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2022 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. N.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Chrzanowie z dnia 14 października 2021 r., sygnatura akt I C 27/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda R. N. na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia Zygmunt Drożdżejko

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 października 2021 r. sygn. akt I C 27/21 Sąd Rejonowy w Chrzanowie
1. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda R. N. kwotę 4312,53 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2020 r. do dnia zapłaty; 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie; zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 2866,45 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania; 4. nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Chrzanowie kwotę 354,55 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych z sum budżetowych.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 25 stycznia 2016 r. na skutek kolizji drogowej został uszkodzony samochód marki H. (...) nr rej. (...), stanowiący własność Ł. S.. Sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie OC u strony pozwanej. Strona pozwana wypłaciła uprawnionemu łącznie kwotę 2 898,68 zł tytułem odszkodowania. Szkoda w pojeździe miała charakter całkowity. Naprawa uszkodzonego samochodu została dokonana w warsztacie powoda. W związku ze szkodą R. N. został w dniu 25 stycznia 2016 r. upoważniony przez poszkodowanego m.in. do zgłoszenia szkody, reprezentowania poszkodowanego podczas likwidacji szkody, odbioru odszkodowania. R. N. wynajął w dniu 27 stycznia 2016 r. Ł. S. pojazd zastępczy, który był wynajmowany do 30 kwietnia 2016 r. Czynsz najmu pojazdu określono na 160 zł netto za dobę. W dniu 7 września 2016 zł została wystawiona faktura VAT nr (...) za naprawę samochodu marki H. (...) nr rej. (...) na kwotę 9100 zł. R. N. wystawił nadto fakturę VAT nr (...) z tytułu dodatkowych kosztów związanych ze szkodą w samochodzie poszkodowanego na kwotę 20 590 zł, która obejmowała: wycenę szkody w pojeździe – 246 zł, zabezpieczenie na parkingu strzeżonym od 16 marca 2016 r do 21 kwietnia 2016 r. – 910,20 zł, wypożyczenie samochodu zastępczego marki C. (...) od dnia 27 stycznia 2016 r. do 30 kwietnia 2016 r. na kwotę 18 696 zł, za likwidację szkody wersja komfort – 738 zł. W dniu 17 listopada 2016 r. R. N. zawarł z poszkodowanym Ł. S. umowę cesji, zgodnie z którą nabył wierzytelność przysługującą poszkodowanemu wobec (...) S.A. w W. z tytułu likwidacji szkody z dnia 25 stycznia 2016 r.

Całkowity koszt naprawy pojazdu z uwzględnieniem wymiany poszycia drzwi i średniej stawki za roboczogodzinę w wysokości 110 zł netto wynosi 8 235,35 zł. Koszt jest mniejszy niż ustalona wartość pojazdu, która wynosi 8800 zł brutto. Natomiast w każdym innym wariancie, a więc przy naprawie z uwzględnieniem stawek stosowanych R. N., z uwzględnieniem wymiany kompletnych drzwi i średniej stawki za roboczogodzinę w wysokości 110zł, czy też z uwzględnieniem wymiany poszycia drzwi i średniej stawki za roboczogodzinę w wysokości 160 zł, koszty naprawy przewyższają powyższą wartość. Wartość przedmiotowego pojazdu w stanie uszkodzonym wyniosła 3000 zł brutto. Pojazd po zdarzeniu był jezdny w tym znaczeniu, że mógł być eksploatowany. Czas niezbędny do wykonania naprawy pojazdu wynosi 5 dni roboczych.

W dniu 25 stycznia 2021 r. (...) S.A. w W. wypłacił R. N. sumę 1417,92 zł tytułem odszkodowania za 7 dni wynajmu pojazdu po stawce 196,80 zł brutto z odsetkami za okres od dnia 21 lipca 2020 r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy ocenił, że powództwo jest zasadne w części, tj. co do kwoty 4 132,53 zł. Powód dochodził w postępowaniu kilku roszczeń: z tytułu zwrotu kosztów naprawy pojazdu, z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, a także kosztów zabezpieczenia pojazdu na parkingu strzeżonym, kosztów wyceny szkody i za reprezentowanie poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego w związku z przelewem przysługujących poszkodowanemu uprawnień odszkodowawczych powoda.

Sąd Rejonowy opierając się na opinii biegłego ustalił, że szkoda powstała w pojeździe poszkodowanego na skutek zdarzenia z dnia 25 stycznia 2016 r. miała charakter tzw. szkody całkowitej. Uzasadniony koszt naprawy pojazdu przekraczał wartość pojazdu w tanie nieuszkodzonym na dzień wystąpienia szkody. W konsekwencji wysokość odszkodowania należnego powodowi za uszkodzenie pojazdu określono na kwotę 5800 zł. Mając na względzie kwoty wypłacone przez stronę pozwaną w postępowaniu likwidacyjnym Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda kwotę 2 901,32 zł tytułem odszkodowania za naprawę pojazdu.

Roszczenie z tytułu zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego Sąd Rejonowy ocenił jako niezasadne w całości. Kluczowa z tego punktu widzenia była okoliczność, że pojazd był po kolizji jezdny. Z ustaleń Sądu opartych o opinie biegłego wynika, że okres niezbędny do naprawy wynosi 5 dni roboczych, zatem należało przyjąć, że roszczenie z tego tytułu zostało już w całości spełnione przez stronę pozwaną. Sąd Rejonowy podał, że na poszkodowanym ciąży obowiązek takiego poszkodowania, aby szkoda nie ulegała powiększeniu, co wynika z art. 354 § 2 k.c., 362 i 826 § 1 k.c. Poszkodowany nie wywiązał się z tego obowiązku, gdyż w sposób nieracjonalny wynajmował pojazd zastępczy za kwotę dwukrotnie wyższą od wartości samochodu uszkodzonego. Nie było również żadnych podstaw do tego, żeby samochód, który był jezdny oczekiwał w warsztacie powoda na naprawę przez okres ok. 90 dni. Za nieuzasadnione z tych samych przyczyn Sąd Rejonowy uznał wskazane przez powoda koszty zabezpieczenia pojazdu na parkingu strzeżonym.

Sąd Rejonowy oddalił także powództwo co do kosztów wyceny szkody oraz kosztów związanych z likwidacją szkody jako nieudowodnionych. Sąd Rejonowy miał tu na względzie profesjonalny charakter działalności powoda polegającej na dochodzeniu roszczeń od zakładów ubezpieczeń, stąd powód ma bez wątpienia wiedzę i możliwości by samodzielnie oszacować prawidłowy koszt naprawy pojazdu. Natomiast reprezentowanie poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieściło się w zakresie obowiązków związanych z zawarciem umowy z poszkodowanym.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy rozstrzygnął zgodnie z art. 100 k.p.c., biorąc pod uwagę fakt, ze powód wygrał sprawę w ok. 12%.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód R. N., zaskarżając wyrok w zakresie punktu II. co do kwoty 17 613,60 zł, punktu III i IV. Zarzucił:

1. naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów poprzez poczynienie ustaleń faktycznych w sprawie na podstawie opinii biegłego sądowego mgr inż. L. C., pomimo iż biegły był powiązany z pozwaną, wykonywał odpłatnie zlecenia na rzecz pozwanej, co wpływa na bezstronność biegłego i treść opinii;

2. naruszenie art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego innego niż L. C..

Skarżący domagał się uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu apelacji powód wskazał, że zakresem zaskarżenia obejmuje roszczenia co do najmu pojazdu zastępczego w kwocie 16 728 zł (85 dni po 196,80 zł) oraz parkingu strzeżonego w kwocie 885,60 zł (36 dni po 24,60 zł). Zdaniem apelującego stan faktyczny wymaga uzupełnienia w zasadniczej części i przeprowadzenia postępowania dowodowego w zasadniczej części.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana (...) spółka akcyjna w W. wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Na wstępie należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a na jego podstawie poczynił adekwatne do treści materiału dowodowego ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd Odwoławczy w całości przyjmuje za własne. Podzielić należało również ocenę prawną dochodzonego roszczenia, jakiej dokonał Sąd I instancji.

Zasadniczym zarzutem zgłoszonym w apelacji był zarzut przekroczenia przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). W kontekście powyższego, w pierwszej kolejności trzeba wskazać, że ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawiane uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena sądu.

Sąd Odwoławczy, podobnie jak Sąd I instancji, nie znalazł podstaw, by podważyć miarodajność ekspertyzy biegłego opiniującego w niniejszym postępowaniu. Mając na uwadze treść zarzutów stawianych przez apelującego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z wyjaśnień biegłego, na podstawie których ustalił dodatkowo, że biegły L. C. był pracownikiem (...) S.A. w W. do 2012 r., kiedy został zwolniony w ramach redukcji etatów. Od tamtej pory nie wykonuje żadnych opinii na zlecenie (...) ani innych firm ubezpieczeniowych. Zgłaszane przez skarżącego wątpliwości co do bezstronności biegłego zostały w ten sposób dostatecznie wyjaśnione. Opinia biegłego podlega, tak jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., jednakże co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Swoboda tej oceny jest ograniczona, gdyż obejmuje analizę logiczności i poprawności wniosków, bez wkraczania jednak w sferę wiedzy specjalistycznej. Dokonując oceny w oparciu o powyższe kryteria należało dojść do przekonania, że opinia biegłego w niniejszej sprawie stanowi pełnowartościowy dowód pozwalający na ustalenie istotnych dla sprawy okoliczności

Kolejny zarzut apelacji sprowadzał się do stwierdzenia, że przy przyjęciu szkody całkowitej, jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie, odszkodowanie za najem pojazdu następczego nie powinno być liczone za czas trwania naprawy, a za okres do wypłaty odszkodowania plus 7 dni do zagospodarowania, albowiem wtedy poszkodowany uzyskuje środki aby nabyć nowy samochód. Zarzut ten ocenić należało jednak jako chybiony w realiach niniejszej sprawy. Wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia OC jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest sięgnięcie do ogólnych reguł Kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475, Sąd Najwyższy potwierdził, że nie wszystkie koszty i wszystkie wydatki pozostające związku z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane w ramach OC, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów. Zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje - w granicach normalnego związku przyczynowego - straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Pozbawienie możliwości korzystania z przedmiotów majątkowych stanowi szczególny rodzaj szkody majątkowej (rzeczywistej), zwłaszcza wówczas, gdy przedmiot ten zaspokaja potrzeby, które mogą być zaspokojone zastępczo w drodze odpłatnego skorzystania z cudzej usługi lub najmu przedmiotu zastępczego. Szkoda, w razie utraty możliwości korzystania z pojazdu, obejmuje także koszt wynajęcia pojazdu równorzędnego. Prawidłowość powyższego rozumowania potwierdza uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11. W uzasadnieniu powyżej przywołanej uchwały Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż co do zasady zakres obowiązku odszkodowawczego obejmuje poniesione koszty najmu samochodu zastępczego tego samego typu co uszkodzony, za czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Jednocześnie Sąd Najwyższy zaakcentował, że refundacji mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem, przy czym nie wszystkie jednak wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, jako że istnieje obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów, co oznacza, że na dłużniku powinien ciążyć obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy zasadnie uwypuklił okoliczność, że pojazd poszkodowanego po naprawie nadawał się do jazdy, co mimo ustalenia, że szkoda w pojeździe miała charakter szkody całkowitej (koszty naprawy przewyższały wartość pojazdu przed wypadkiem), ogranicza zasadność roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Skoro poszkodowany mógł korzystać ze swojego samochodu, nie było zasadne by najmował pojazd zastępczy do czasu wypłaty pełnego odszkodowania. Byłoby to działaniem nieracjonalnym, nakierowanym wbrew obowiązkowi ustawowemu, na powiększenie szkody w miejsce dążenia do jej minimalizacji. Podobnie ocenić należało żądanie w zakresie kosztów parkingu strzeżonego, które, wobec możliwości korzystania z samochodu poszkodowanego również nie było uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację zgodnie z art. 385 k.p.c, o kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygając na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Na zasądzone od skarżącego jako strony przegrywającej postępowanie odwoławcze koszty zaliczyć należało wynagrodzenie pełnomocnika strony pozwanej w osobie radcy prawnego ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm).

SSO Zygmunt Drożdżejko