Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 583/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Kosowska

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2022 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. S. i I. S.,

przeciwko (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o ustalenie i zapłatę

I.  ustala, że umowa kredytu mieszkaniowego WŁASNY KĄT hipoteczny
z oprocentowaniem zmiennym nr (...) (...) ( (...)) spłacanego w ratach malejących, udzielonego w walucie wymienialnej z dnia 25 kwietnia 2008 r. wraz z aneksami z dnia 6 lutego 2015 r., 15 maja 2015 r. oraz 2 stycznia 2017 r. zawarta przez powodów z pozwanym jest nieważna w całości,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 144.110 zł 61 gr (sto czterdzieści cztery tysiące sto dziesięć złotych sześćdziesiąt jeden groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 października 2022 r. do dnia zapłaty,

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów tytułem zwrotu kosztów procesu kwotę 11.817 (jedenaście tysięcy osiemset siedemnaście) zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kwotę 10.817 (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 583/21

UZASADNIENIE

Powodowie E. S. i I. S. wnieśli w dniu 01.06.2021 r. pozew przeciwko (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej: Bank) o:

- ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym nr(...) (...) ( (...)) spłacanego w ratach malejących, udzielonego w walucie wymienialnej z dnia 25 kwietnia 2008 r. wraz z aneksami z dnia 6 lutego 2015 r., 15 maja 2015 r. oraz 2 stycznia 2017 r. zawarta przez powodów z pozwanym jest nieważna w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwoty 144.110,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od:

- kwoty 137.167,80 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- kwoty 6.942,81 zł od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Ponadto, powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazali, że jako konsumenci zawarli z pozwanym umowę kredytu Własny K. hipoteczny udzielonego w walucie wymienialnej, na wzorze jednostronnie przygotowanym przez pozwanego. Powodowie wystąpili przeciwko powodowi o zapłatę do Sądu Rejonowego w O.. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 34.550,98 zł (tytułem zwrotu części nienależnie pobranych przez pozwanego rat kapitałowo-odsetkowych od dnia 29.06.2019 r. do dnia 11.06.2011 r.) jednocześnie w uzasadnieniu wyroku wskazując, że umowa stron zawiera postanowienia abuzywne, których eliminacja ostatecznie prowadzi do nieważności umowy. W ocenie powodów umowa jest nieważna w całości na podstawie art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 353 ( 1) k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 pkt 2 i 4 ustawy prawo bankowe. Ponadto, umowa jest nieważna również na podstawie art. 385 ( 1) § 2 k.c. w zw. z art. 3 i 4 Dyrektywy Rady (...)w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w zw. z art. 69 ust. 1 prawa bankowego w zw. z art. 58 § 1 k.c. z uwagi na abuzywność klauzul waloryzacyjnych, po których wyeliminowaniu umowa nie może być realizowana. Powodowie zakwestionowali postanowienia dotyczące zasad określenia kwoty kredytu oraz rat kredytu w oparciu o kursy (...) zawarte w § 4 ust. 2 (...), § 1 ust. 1 pkt 14, § 22 ust. 2 pkt 1 (...). Ponadto zakwestionowane zostały następujące postanowienia umowne: § 36 ust. 1 pkt 1 i 2 (...), § 10 ust. 2 (...), § 14 ust. 4 (...), § 16 ust. 1 pkt 1 i 2 (...), § 32 ust. 1 (...). Powodowie wskazali, że postanowienia umowne nie zostały z nimi indywidualnie uzgodnione, nie są one jednoznacznie sformułowane, a ponadto są sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają interes konsumentów. Powodowie wskazali, jako podstawę prawną roszczenia o zapłatę art. 410 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. w zw. z art. 498 § 1 i 2 k.c. Dochodzona przez powodów kwota stanowi sumę nienależnych świadczeń, jakie pozwany uzyskał od powodów na podstawie nieważnej umowy. W wyniku potrącenia wierzytelności powodów praz pozwanego umorzyły się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej tj. 286.293,18 zł co oznacza, że do zapłaty na rzecz powodów pozostaje jeszcze kwota 137.167,80 zł. Dodatkowo pozwany ściągnął z rachunków powodów kwoty w łącznej wysokości 6.652,80 zł, która również stanowi świadczenie nienależne pozwanemu.

(pozew k. 4-27).

Pozwany Bank wniósł o oddalenie powództwa w całości. Ponadto, wniósł o zasądzenie od powodów na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Uzasadniając swoje stanowisko zaprzeczył, aby umowa kredytu była sprzeczna z jakimikolwiek przepisami prawa polskiego lub wspólnotowego, zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. W ocenie pozwanego wskazane przez powodów postanowienia umowy nie stanowiły klauzul niedozwolonych. Warunki umowy zostały indywidualnie uzgodnione z powodami i mieli oni możliwość ich negocjowania. Pozwany zaprzeczył, aby kurs walut stosowany przez niego był ustalony swobodnie, jednostronnie, w oderwaniu od realiów rynkowych. Pozwany zakwestionował status powodów jako konsumentów – powód prowadził działalność gospodarczą do czasu jej zawieszenia w 2018 r. Brak jest przesłanek do uznania umowy kredytu za nieważną, nieistniejącą bądź bezskuteczną względem powodów. Wskazał, że powodowie byli świadomi ryzyka kursowego oraz jego wpływu na zaciągnięte zobowiązanie. Pozwany wskazał, że nie neguje prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.06.2020 r. sygn. akt(...) oraz Sądu Okręgowego w O. z dnia 19.11.2020 r. sygn. akt (...), jednak wiążąca dla stron jest sentencje wyroku, a nie jego uzasadnienie. W ocenie strony pozwanej powodowie nie mają interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. aby dochodzić roszczenia o ustalenie. Pozwany podniósł również zarzut nieudowodnienia roszczeń powodów. Pozwany wskazał, że świadczenie powodów znajduje usprawiedliwienie w łączącej strony umowie kredytu, co tym samym wyklucza możliwość kwalifikowania świadczenia powodów jako świadczenia nienależnego.

(odpowiedź na pozew k. 150-174)

Powodowie w piśmie wniesionym w dniu 05.10.2022 r. wskazali, że w przypadku uznania przez Sąd, że złożone przez powodów oświadczenie o potrąceniu jest nieskuteczne powodowie wnoszą o zasądzenie dochodzonej w pozwie kwoty tytułem nienależnych świadczeń, jakie pozwany uzyskał od powodów na podstawie nieważnej umowy kredytu tytułem spłat rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek karnych od dnia 28.08.2017 r. do dnia 30.11.2020 r., których łączna wartość wynosi 143.976,81 zł.

(pismo powodów – k. 335-338)

Sąd ustalił, co następuje:

Powodowie zamierzali wybudować dom w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Powodowie w chwili zawierania umowy o kredyt osiągali dochód w PLN.

(dowód: przesłuchanie stron – k. 348)

E. S. i I. S. w dniu 28.03.2008 r. podpisali wniosek o udzielenie kredytu w kwocie 293.000 zł oznaczając walutę kredytu jako (...) na potrzeby związane z budową domu metodą gospodarczą.

W pkt 9 ppkt 1 wniosku zostało zawarte oświadczenie, że powodowie nie skorzystali z przedstawionej im w pierwszej kolejności oferty w walucie polskiej i dokonali wyboru oferty w walucie wymienialnej, mając pełną świadomość ryzyka związanego z kredytami zaciągniętymi w walucie wymienialnej, polegającego na tym, iż:

a)  w przypadku wzrostu kursów walut podwyższeniu ulega zarówno rata spłaty jak i kwota zadłużenia, wyrażona w walucie polskiej,

b)  w przypadku wypłaty kredytu w walucie polskiej kredyt jest wypłacany po ustalonym przez (...) SA kursie kupna dla dewiz (kursy dewiz umieszczane są w Tabeli kursów (...) SA),

c)  w przypadku spłaty kredytu w walucie polskiej kredyt jest spłacany po ustalonym przez (...) SA kursie sprzedaży dla dewiz (kursy dewiz umieszczane są w Tabeli kursów (...) SA).

W pkt 9 ppkt 2 zawarto oświadczenie, że powodowie zostali poinformowani o ryzyku zmiany stóp procentowych polegających na tym, iż w przypadku wzrostu stawki referencyjnej podwyższeniu ulega oprocentowanie kredytu, które spowoduje wzrost raty spłaty. Oświadczenie zawarte w ppkt 3 wspomnianego pkt 9 dotyczyło tego, że powodowie poniosą ryzyko zmiany kursów walutowych oraz zmiany stóp procentowych. Powodowie w pkt 9 ppkt 4 oświadczyli, że zostali poinformowani, iż w przypadku kredytu udzielonego w walucie wymienialnej w rozliczeniach miedzy klientami, a (...) SA w obrocie dewizowym stosuje się ustalone przez (...) SA kursy walut obcych w złotych (kursy walut zamieszczane są w Tabeli kursów (...) SA).

Powodowie otrzymali pozytywną decyzję kredytową.

(dowód: wniosek o kredyt k. 176-183, zatwierdzenie wniosku kredytowego – k. 188, notatka – k. 196)

W dniu 25 kwietnia 2008 r. E. S. i I. S. jako konsumenci zawarli z pozwanym Bankiem umowę nr (...) o kredyt mieszkaniowy WŁASNY KĄT hipoteczny. Umowa składała się z części szczegółowej ( (...)) oraz z części ogólnej ( (...)).

Zgodnie z treścią umowy Bank udzielił im kredytu w kwocie 142.158,52 CHF, z przeznaczeniem na potrzeby własne – budowę domu jednorodzinnego w miejscowości W. (§ 2 ust. 1-3 (...)). Kredyt został udzielony na okres 179 miesięcy od dnia zawarcia umowy do 28.03.2023 r. ( §1 ust. 4, § 7 ust. 1 (...)) .

Prowizja za udzielenie kredytu została ustalona w wysokości 1% kwoty kredytu tj. 1.137, 27 CHF płatnej jednorazowo w dniu zawarcia umowy (§ 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 (...)).

Zgodnie z § 4 i § 5 (...) umowy zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiła hipoteka zwykła i kaucyjna na nieruchomości należącej do kredytobiorców, przelew wierzytelności pieniężnej z umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych, klauzula potrącenia wierzytelności z rachunku (...) kredytobiorcy.

Ponadto w umowie ustalono, że Bankowi przysługiwać będą odsetki od kredytu w walucie kredytu, według zmiennej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość miała być ustalona w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej i marży (...) S.A. (§ 6 ust. 1 zdanie 1 (...)). W § 1 ust. 1 pkt 12 lit. b) (...) została zdefiniowana stawka referencyjna jako wartość stawki referencyjnej, w zależności od wybranej waluty LIBOR dla franka szwajcarskiego ( (...)) dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych (LIBOR 3M) – dotyczy kredytów udzielonych w (...). Dla celów ustalenia stawki referencyjnej Bank miał posługiwać się stawką LIBOR publikowaną odpowiednio o godzinie 11.00 (...) lub 11:00 na stronie informacyjnej R., w drugim dniu poprzedzającym dzień rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, zaokrąglony według matematycznych zasad do czterech miejsc po przecinku. W przypadku braku notowań stawki referencyjnej LIBOR dla danego dnia do wyliczenia stopy procentowej stosuje się odpowiednio notowania z dnia poprzedzającego dzień, w którym było prowadzone notowanie stawki LIBOR. Za dzień braku notowań stawki LIBOR uznaje się ponadto dzień uznany na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej za dzień wolny od pracy (§ 7 ust. 1 (...)). W dniu sporządzenia umowy: stawka referencyjna wynosiła 2,8633 %, marża 1,74 p.p. (podwyższenie marży wynosi 0,9 p.p. do dnia przedłożenia w (...) SA dokumentu potwierdzającego dokonanie prawomocnego wpisu hipoteki), a oprocentowanie kredytu 4,6033 % w stosunku rocznym (§ 2 ust. 5-8 (...)). W § 7 ust. 2 i 3 (...) wskazano, że wzrost stawki referencyjnej wpływa na podwyższenie oprocentowania kredytu, które spowoduje wzrost spłaty raty kredytu, zaś zmiana wysokości stawki referencyjnej powoduje zmianę wysokości oprocentowania kredytu, o taką samą liczbę punktów procentowych.

Strony ustaliły, że wypłata kredytu nastąpi w transzach do dnia 31.07.2008 r. na rachunek bankowy kredytobiorcy. Wypłata następuję w terminie 3 dni roboczych do złożenia pisemnej dyspozycji kredytobiorców i po stwierdzeniu spełnienia przez kredytobiorców warunków wypłaty kredytu. (§ 6 (...), § 3 ust. 1 oraz ust. 4-5 (...)). Kredyt miał być wypłacony w walucie polskiej, na finansowanie zobowiązań w Rzeczpospolitej Polskiej, z zastosowaniem kursu kupna dla dewiz obowiązującego w pozwanym Banku w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów (§ 4 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 (...)). Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 umowy kredyt jest wypłaca w walucie wymienialnej na finansowanie zobowiązań kredytobiorcy poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej oraz w przypadku zaciągnięcia kredytu na spłatę kredytu walutowego. W przypadku wypłaty kredytu albo transzy w walucie wymienialnej innej niż waluta kredytu zastosowanie miał kurs kupna/sprzedaży dla dewiz obowiązującego w pozwanym Banku w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów (§ 4 ust. 3 (...)). W § 1 ust. 1 pkt 14 (...) została zdefiniowana Tabela Kursów jako Tabela kursów (...) SA obowiązująca w chwili dokonywania przez (...) SA określonych w umowie przeliczeń kursowych, dostępna w (...) SA oraz na stronie internetowej (...) SA.

Spłata kredytu miała następować w malejących ratach kredytowo-odsetkowych w drodze potrącania przez Bank swoich wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego ( (...)) kredytobiorcy nr (...), zgodnie z zawiadomieniem o wysokości raty spłaty. Kredytobiorcy korzystali z karencji w spłacie kapitału kredytu do dnia 20.08.2008 r. W przypadku spłaty zadłużenia z tytułu kredytu w ratach annuitetowych pierwsza i ostania rata są ratami wyrównującymi (§ 7 (...), § 5 ust. 2 (...) oraz § 18 (...), § 21 (...)). W § 21 ust. 1 (...) zawarta była informacja o tym, że spłata zadłużenia poprzez potrącenie może następować z rachunku (...), rachunku walutowym, rachunku technicznym prowadzonym przez (...) SA. Zgodnie z § 22 ust. 2 pkt 1 (...) w przypadku dokonywania spłat zadłużenia kredytobiorcy z (...) środki z rachunku miały być pobierane w walucie polskiej w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty spłaty kredytu w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dla dewiz, obowiązującego w pozwanym Banku w dniu wymagalności, według aktualnej Tabeli kursów.

Zgodnie z § 32 ust. 1 (...) niespłacenie przez kredytobiorcę części albo całości raty spłaty kredytu w terminie określonym w umowie, spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym i może zostać przez (...) SA przeliczona na walutę polską, przy zastosowaniu kursu sprzedaży dla dewiz, obowiązującego w (...) SA w dniu wymagalności spłaty raty, według aktualnej Tabeli kursów.

Ponadto strony ustaliły, że jeżeli spłata zadłużenia przeterminowanego i odsetek nastąpi w walucie innej niż walut polska:

- w formie bezgotówkowej – kwota wpłaty zostanie przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej według kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązującego w pozwanym banku w dniu wpływu środków,

- w formie gotówkowej - kwota wpłaty zostanie przeliczona na kwotę stanowiącą równowartość w walucie polskiej według kursu kupna dla pieniędzy (aktualna Tabela kursów Banku) obowiązującego w pozwanym banku w dniu wpływu środków (§ 36 ust. 1 (...)).

Umowa zawierała również następujące postanowienia odnoszące się do Tabeli kursów waluty obcej:

- w celu obliczenia stopy procentowej, opłata przygotowawcza, koszty o których mowa w § 3 (...) wyrażone w walucie polskiej – zostały przeliczone na równowartość w walucie kredytu, przy zastosowaniu obowiązującego w chwili rejestracji umowy w systemie informatycznym (...) S.A. kursu sprzedaży dla dewiz, zgodnie z aktualną Tabelą kursów (§ 10 ust. 2 (...)),

- szacunkowy całkowity koszt kredytu, o którym mowa w § 3 ust. 1 (...) został wyliczony zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim. Do obliczenia szacunkowego całkowitego kosztu kredytu – przy przeliczeniu kwot wyrażonych w walucie kredytu na równowartość kwot wyrażonych w walucie polskiej – (...) S.A. stosuje kurs sprzedaży dla dewiz, zgodnie z aktualną Tabelą kursów, obowiązujący w chwili rejestracji umowy w systemie informatycznym (...) S.A. (§ 14 ust, 4 (...)),

- prowizja od udzielonego kredytu, płatna w dniu zawarcia umowy, będzie przeliczona na walutę polska przy zastosowaniu wynikającego z aktualnej Tabeli kursów kursu sprzedaży dla pieniędzy – w przypadku wpłaty w formie gotówkowej (§ 16 ust. 1 pkt 2 (...)).

W § 11 ust. 2 (...) zostało zawarte oświadczenie, że kredytobiorcy zostali poinformowani, o tym że ponoszą ryzyko zmiany kursów waluty, polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu, wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursów waluty kredytu oraz ryzyko stopy procentowej, polegające na wzroście raty spłaty przy wzroście stawki referencyjnej.

(dowód: umowa k. 30-38, oświadczenie o ustanowieniu hipoteki – k. 194, oświadczenie pozwanego – k. 145, zawiadomienie o wpisie hipoteki – k. 196-197, rejestracja umowy kredytowej – k. 189)

Strony podpisały w dniu 06.02.2015 r. aneks nr (...) do umowy na podstawie, którego uległy zawieszeniu 3 koleje raty spłaty kapitału i odsetek.

Następnie w dniu 15.05.2015 r. strony zawarły aneks nr (...) w którym została ustalona wysokość zadłużenie powodów z tytułu zwartej umowy kredytu.

Powodowie z pozwanym zawarli trzeci aneks do umowy oznaczony jako aneks nr (...) z dnia 02.01.2017 r. w którym również została ustalona wysokość zadłużenia powodów z tytułu zawartej umowy kredytu.

(dowód: aneks nr (...)– k. 39, aneks nr (...) – k. 40, aneks nr (...) – k. 41, pismo pozwanego – k. 198, 299, wniosek o zawarcie umowy restrukturyzacyjnej – k. 199, 201-202, oświadczenie o poddaniu się egzekucji – k. 203, wniosek o spłatę zadłużenia – k. 204-207)

Na wniosek powodów kredyt został wypłacony w następujących transzach:

- dniu 28.04.2008 r. w kwocie 58.720 zł stanowiącą równowartość kwoty 28.385,96 CHF,

- w dniu 05.06.2008 r. w kwocie 142.560 zł stanowiącą równowartość kwoty 69.551,64 CHF,

- w dniu 29.07.2008 r. w kwocie 85.013,18 zł stanowiącą równowartość kwoty 44.210,92 CHF.

(dowód: zaświadczenie z dnia 11.02.2019 r. – k. 42-48, dyspozycja wypłaty kredytu – k. 191-193)

Powodowie spłacali zadłużenie z tytułu zawartej umowy w walucie PLN.
W okresie od dnia 28.05.2008 r. do 30.11.2020 r. uiścili na rzecz pozwanego kwotę 388.161,69 zł tytułem kapitału, 68.665,87 zł tytułem odsetek oraz 1.184,40 zł tytułem odsetek karnych łącznie kwotę 458.011,96 zł.

(dowód: zaświadczenie z dnia 11.02.2019 r. – k. 42-48, zaświadczenie z dnia 16.12.2020 r. – k. 47-48, historia kredytu sprzed konwersji – k. 185, historia operacji na kontrakcie kredytowym – k. 184, wyniki żądania odzysku – k. 186, zestawienie zbiorczych operacji – k. 187)

W dniu 26.06.2020 r. Sąd Rejonowy wO. zasądził na rzecz powodów od pozwanego kwotę 34.550,98 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29.06.2020 r. do dnia zapłaty, uznając przesłankowo nieważność zawartej umowy i w konsekwencji nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu. Powyższa kwota dotyczyła okresu od dnia 29.06.2009 r. do 11.06.2011 r. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 19.11.2020 r. utrzymał w mocy wyrok Sądu I instancji.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.06.2020 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt(...) – k. 49-63, wyrok Sądu Okręgowego w O.z dnia 19.11.2020 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt(...) – k. 64-85)

Powodowie od uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.06.2020 r. nie spłacają rat kredytu. Pozwany wypowiedział powodom umowę kredytu.

(dowód: przesłuchanie stron – k. 348v)

Od 14.12.2020 r. pozwany kilkukrotnie wzywał powodów do zapłaty zaległych kwot kredytu. W odpowiedzi powodowie skierowali do pozwanego pismo, iż w związku z wyrokiem Sądu Rejonowego w O. i Sądu Okręgowego umowa jest nieważna.

Następnie powodowie wezwali pozwanego do zapłaty na ich rzecz kwoty 423.460,98 zł tytułem zwrotu wszystkich bezpodstawnie uzyskanych rat kredytu na poczet spłaty kapitału i odsetek kapitałowych oraz odsetek karnych na podstawie nieważnej umowy kredytowej.

W dniu 27.01.2021 r. powodowie wysłali do pozwanego oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu spłaconych przez nich w oparciu o nieważną umowę kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny w łącznej kwocie 423.460,98 zł ze wzajemną wierzytelnością pozwanego z tytułu wypłaconej powodom kwoty na podstawie umowy kredytu.

Pozwany pismem z dnia 02.02.2021 r. wskazał, że nie jest związany uzasadnieniem wydanych wyroków lecz jego sentencją w związku z tym nie uznaje roszczeń powodów.

(dowód: przypomnienie – k. 86-87, zawiadomienie – k. 88-89, monit – k. 90, informacja o wysokości rat – k. 91, informacja – 92, powiadomienie o przejęciu wierzytelności – k. 93, pismo powodów – k. 94-95 oraz k. 96-97, wezwanie do zapłaty z dnia 18.01.2021 r. wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki – k. 98-101, oświadczenie o potrąceniu wraz z pełnomocnictwem oraz potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki – k. 102-106, pismo pozwanego – k. 107-108)

Pozwany pismem z dnia 04.02.2021 r. poinformował powodów o potrąceniu z ich rachunku bankowego środków w wysokości 1.599 CHF co stanowiło równowartość kwoty 6.652,80 zł. Następnie pismem z dnia 16.02.2021 r. pozwany poinformował powodów o kolejnym potrąceniem środków z ich rachunku bankowego w wysokości 70 CHF co stanowiło równowartość kwoty 290,01 zł. Łączna suma potrąconych kwot wynosiła 6.942,81 zł.

(dowód: pismo z dnia 04.02.2021 r. – k. 109, wyciąg z rachunku bankowego powodów – k. 110, pismo z dnia 16.02.2021 r. – k. 111, wyciąg z rachunku bankowego powodów – k. 112)

Powód w okresie od 02.09.2002 r. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...). Działalność została przez powoda zawieszona w dniu 01.01.2018 r. Obecnie jako stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej został wskazany adres W. 30A, (...)-(...) J., zaś wcześniej był to adres ul. (...) w O..

Pod adresem W. 30A. (...)-(...) J. zarejestrowana jest również działalność gospodarcza w formie spółki cywilnej (...) s.c. (...). S., M. T., K. R., K. S..

(dowód: wpis do (...) dot. powoda – k. 208, dokonanie zmiany w (...) k. 339, zaświadczenie o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności – k. 209, wydruk (...) dot. wspólników spółki cywilnej – k. 353-355, wydruk z strony www spółki cywilnej – k. 356-358)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powodów o ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym nr(...) (...) ( (...)) spłacanego w ratach malejących, udzielonego w walucie wymienialnej z dnia 25 kwietnia 2008 r. wraz z aneksami z dnia 6 lutego 2015 r., 15 maja 2015 r. oraz 2 stycznia 2017 r. zawarta przez powodów z pozwanym jest nieważna w całości, uznano za zasadne. W ocenie Sądu, mimo, że sama konstrukcja umowy nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, to jednak zawiera ona postanowienia niedozwolone, których eliminacja skutkuje obiektywnym brakiem możliwości jej wykonania przez obie strony zgodnie z jej istotą. W związku z tym zasadne było również roszczenie o zapłatę wywodzone z powyższej podstawy, które zostało uwzględnione przez Sąd w znacznej części. Sąd oddalił jedynie w części żądanie odsetkowe.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała oraz zeznania świadków i powodów nie stwierdzając podstaw do podważenia ich wiarygodności.

Przesłuchani w sprawie świadkowie M. P. (k. 312-318) oraz M. F. (k. 324-330) – były zatrudnione w 2008 r. w pozwanym banku na stanowisku doradcy. Świadkowie zeznali na okoliczność ogólnych procedur stosowanych przy zawieraniu umów kredytu z pozwanym bankiem.

Powodowie domagali się ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym nr (...) (...) ( (...)) spłacanego w ratach malejących, udzielonego w walucie wymienialnej z dnia 25 kwietnia 2008 r. wraz z aneksami z dnia 6 lutego 2015 r., 15 maja 2015 r. oraz 2 stycznia 2017 r. zawarta przez powodów z pozwanym jest nieważna w całości. Ponadto, żądali zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwoty 144.110,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od:

- kwoty 137.167,80 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- kwoty 6.942,81 zł od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty.

Kwestionowane przez powodów postanowienia dotyczyły mechanizmu denominacji kwoty kredytu wyrażonej w walucie szwajcarskiej, a wypłacanej i spłacanej w walucie polskiej i związanych z tym przeliczeń według kursów walut, które to kursy – według ich stanowiska - pozwany mógł kształtować dowolnie. W ocenie powodów skutkiem tego umowa jest bezwzględnie nieważna.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. można domagać się stwierdzenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, jeżeli strona ma w tym interes prawny, rozumiany jako obiektywną potrzebę usunięcia wątpliwości lub niepewności co do istnienia lub charakteru stosunku łączącego ją z inną stroną. Przyjmuje się również, że interesu w wytoczeniu powództwa o ustalenie nie ma, jeżeli swój cel strona może osiągnąć formułując dalej idące żądanie, które będzie czynić zadość jej potrzebom np. w formie żądania zwrotu świadczeń spełnionych na podstawie nieistniejącego lub nieważnego stosunku prawnego.

W ocenie Sądu powodowie mają interes prawny w wystąpieniu z żądaniem pozwu, a polega on na tym, że w istocie domagają się definitywnego usunięcia niepewności prawnej co do istnienia nawiązanego na podstawie umowy stosunku prawnego lub jego treści w przypadku wyeliminowania niektórych ich postanowień z uwagi na ich niedozwolony charakter. Zgodnie z art. 385 1 k.c. skutkiem eliminacji takich postanowień nie zawsze musi być upadek całej umowy, gdyż co do zasady powinna ona obowiązywać dalej w zmienionej treści. W przypadku umowy długoterminowej, jakim jest objęta pozwem umowa kredytu, żądanie zwrotu kwot wypłaconych lub wpłaconych może wynikać z różnych przyczyn, zatem samo rozstrzygnięcie o uwzględnieniu lub oddaleniu żądania zapłaty na tle takiej umowy nie zawsze wyeliminuje wątpliwości co do jej istnienia lub treści. Taką możliwość daje natomiast rozstrzygnięcie o żądaniu ustalenia nieważności lub nieistnienia stosunku prawnego, jakim jest umowa kredytu wskutek jej upadku spowodowanego następczym powołaniem się przez kredytobiorcę – konsumenta – na niedozwolony charakter niektórych jej zapisów, względnie ustalenie, że te zapisy nie są dla niego wiążące (są bezskuteczne).

Dla rozstrzygnięcia o żądaniach stron w pierwszej kolejności rozważyć należało, jaki jest charakter umowy podpisanej przez strony i czy wskazywane przez powodów postanowienia miały charakter niedozwolony.

Zasadnicze postanowienia umowy w ocenie Sądu spełniają przesłanki z art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie jej zawarcia – dalej pr. bank.) i pozwalają na uznanie jej za umowę kredytu bankowego. Znane są bowiem strony umowy, kwota i waluta kredytu (142.158,52 CHF), cel, na jaki został udzielony (budowa domu mieszkalnego), zasady i termin jego spłaty (ratalnie), wysokość oprocentowania i zasady jego zmiany (suma stałej marży i zmiennej stopy referencyjnej) oraz inne niezbędne warunki wynikające z art. 69 ust. 2 powołanej ustawy.

Oceny postanowień ww. umowy nie zmienia okoliczność, że kwota udzielonego kredytu została określona i poddana oprocentowaniu w walucie szwajcarskiej, a miała być wypłacona i spłacana w walucie polskiej. Zgodnie z art. 358 § 1 k.c., w jego brzmieniu w dacie zawierania umowy, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogły być wyrażone tylko w pieniądzu polskim z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie. Już w tej dacie art. 69 ust. 2 pkt 2 pr. bank. przewidywał możliwość zawierania umów kredytu ze wskazaniem waluty obcej, zaś wyjątek dopuszczający tego typu umowy z udziałem banków wynikał z obowiązujących wówczas przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (pr. dewiz.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 i 3 pr. dewiz. oraz art. 1 i 2 pkt 18 pr. dewiz. dokonywanie obrotu dewizowego przez banki było dozwolone m.in. wówczas, gdy dotyczyło zawarcia umowy lub dokonania innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami własności wartości dewizowych, a także wykonywania takich umów lub czynności.

Nie ulega wątpliwości, że postanowienia umowy zawartej przez strony przewidywały rozliczenia kredytu w walucie szwajcarskiej, wypłatę kredytu w PLN na finansowanie zobowiązań w kraju, a nadto spłatę w różnych walutach. Tym samym umowa stron mogła powodować rozliczenia w walutach obcych i przenoszenie własności wartości dewizowych, a zatem mieściła się w ramach ustawowego zezwolenia, stanowiącego jednocześnie wyjątek od zasady wyrażonej w art. 358 § 1 k.c.

Powodowie wnieśli o udzielenie im kredytu w kwocie 293.000 zł w walucie (...). Jak już wskazano, w umowie wyraźnie określono, że wypłata kredytu nastąpi w PLN na finansowanie zobowiązań w kraju (§ 4 ust. 1 pkt 2 (...)). Nie ulega też wątpliwości, że przeznaczeniem kredytu była budowa domu mieszkalnego w Polsce. Spłata kredytu wyrażonego w (...) mogła natomiast następować jedynie w PLN (§ 7 ust. 4 (...), § 22 ust. 2 pkt 1 (...)).

Oznaczałoby to, że walutą zobowiązania kredytowego był frank szwajcarski ( (...)), jednak walutą jego wykonania – zgodnie z treścią umowy – miała być waluta polska (PLN).

Istota umowy sprowadzała się zatem do zobowiązania Banku, że postawi do dyspozycji kredytobiorców pewną kwotę w PLN, która w dacie wypłaty stanowić miała równowartość kwoty wyrażonej dokładnie w (...), zaś powodowie zobowiązali się spłacać w PLN równowartość rat kredytu wyrażonych w (...) według wartości takiej raty na dzień spłaty.

Umowa stron zawiera zatem elementy przedmiotowo istotne, które mieszczą się w konstrukcji umowy kredytu bankowego i jako takie stanowią jej w pełni dopuszczalny oraz akceptowany przez ustawodawcę wariant. O akceptacji takiej świadczy nadto wyraźne wskazanie tego rodzaju kredytów (denominowanych) w treści art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 prawa bankowego oraz wprowadzenie art. 75b prawa bankowego, na podstawie nowelizacji tej ustawy, które to zmiany weszły w życie z dniem 26 sierpnia 2011 r. Umowa taka jest nadto dopuszczalna na podstawie art. 353 1 k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Istota umowy stron polegała bowiem na stworzeniu przez Bank możliwości wykorzystania przez powodów równowartości określonej kwoty pieniędzy z obowiązkiem zwrotu w określonym czasie takiej równowartości, przy czym miernikiem tych wartości pozostawać miał kurs waluty szwajcarskiej do waluty polskiej. Zauważyć trzeba, że ryzyko zmiany kursu waluty przyjętej jako miernik wartości świadczenia z zasady może wywoływać konsekwencje dla obu stron – w przypadku podwyższenia kursu podwyższając wartość kredytu w PLN, którą miał oddać do dyspozycji Bank, a nadto podwyższając jego wartość, którą miał spłacać kredytobiorca, a w przypadku obniżenia kursu - obniżając wysokość tych świadczeń. W konsekwencji trudno uznać, aby konstrukcja umowy kredytu denominowanego w walucie obcej, a realizowanego w walucie polskiej, była w swej zasadzie sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Ryzyko takiego ukształtowania stosunku prawnego obciąża bowiem obie strony.

Przedstawione okoliczności pozwalają uznać, że powodowie mieli świadomość zarówno rodzaju zawartej z pozwanym umowy kredytu, jak też wiążących się z tym konsekwencji prawnych i finansowych. Przed zawarciem umowy podpisali oświadczenie zawarte we wniosku o kredyt, że zapoznali się z informacją, że zaciągając zobowiązanie w walucie obcej narażeni są na ryzyko zmiany kursów walutowych i ryzyko zmiennej stopy procentowej (k. 179). Następnie, oświadczenie w tym zakresie zostało zawarte w treści umowy §11 ust. 2 (...) (k.32), jak również w treści § 7 ust. 2 i 3 (...) znajduje się informacja o skutkach zmiany stawki referencyjnej (k.33v).

Niemniej, wskazany mechanizm obliczania wzajemnych zobowiązań w sposób określony w umowie stron wymaga oceny w aspekcie sposobu ustalania kursu waluty niezbędnego do tych operacji, gdyż powodowie podnieśli zarzut, że postanowienia umowy w tym zakresie mają charakter niedozwolony.

Zgodnie z art. 385 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub rażąco naruszając jego interesy, nie są wiążące, jeżeli nie zostały uzgodnione indywidualnie. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu, co w szczególności odnosi się do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem „wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem będą klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść”, przy czym uznanie, że treść danego postanowienia umownego została indywidualnie uzgodniona wymagałoby wykazania, że „konsument miał realny wpływ na konstrukcję niedozwolonego (abuzywnego) postanowienia wzorca umownego”, a „konkretny zapis był z nim negocjowany” (wyrok SA w Warszawie z 14 czerwca 2013 r. w sprawie VI ACa 1649/12 ; wyrok SA Warszawa z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie VI ACa 1276/11, wyrok SA w Poznaniu z 6 kwietnia 2011 r. w sprawie I ACa 232/11).

W związku ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ( (...)), zajętym w wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie (...) na tle wykładni dyrektywy(...), i podtrzymanym tam poglądem dotyczącym natury klauzul wymiany (czyli dotyczących kursów walutowych stosowanych do rozliczeń umów kredytowych), które wprowadzając do umów kredytowych ryzyko kursowe, określają faktycznie główny przedmiot umowy (pkt 44 powołanego wyroku), należy przyjąć, że postanowienia umowy stron w tym zakresie, jeżeli nie zostały sformułowane jednoznacznie, podlegają kontroli w celu stwierdzenia, czy nie mają charakteru niedozwolonego (art. 385 ( 1 )§ 1 zd. drugie k.c.). W przypadku uznania ich za niedozwolone, a tym samym za niewiążące kredytobiorcę, który zawiera umowę jako konsument, konieczne staje się również rozważenie skutków tego stanu rzeczy.

Nie ulega wątpliwości, że powodowie zawarli umowę jako konsumenci w rozumieniu art. 22 1 k.c. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez pozwanego. Jednak zgromadzony w sprawie materiał dowody nie prowadzi do wniosku, aby umowa została zawarta w związku gospodarczą bądź zawodową działalnością powodów. Powód zeznał „ Dom nie był przedmiotem działalności gospodarczej. Działalność gospodarczą początkowo miałem zarejestrowaną w O. przy ul. (...) . Później gdy przeprowadziłem się do W. to tam wskazałem swój adres do korespondencji. Po tym adresem miałem zarejestrowaną działalność gospodarczą. (…) We W. na mojej nieruchomości nie jest prowadzona działalności przez inne osoby. Inne osoby nie mają tam zarejestrowanej nieruchomości. Obecnie firmę prowadzę ze wspólnikami tj. K. S. (2), K. R. (2) i M. T. (2). Tą działalność zarejestrowaliśmy w 2019, pod adresem (...) a. Na tej nieruchomości stoją nasze samochody, mamy też tam część rusztowań. Leżą na placu. Narzędzi nie ma, mieszczą się w samochodzie. (k.348v-349). Zarejestrowanie działalności gospodarczej pod adresem zamieszkania osoby prowadzącej działalność gospodarczą jest dość powszechną praktyką. Istotne znaczenie ma kwestia czy taka działalność faktycznie jest w danym miejscy wykonywana. Jak wynika z analizy przedmiotu indywidualnej działalności gospodarczej powoda jak również działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej – działalność ta jest świadczona u klienta. Powodowie wykazali, że zasadniczą funkcją domu było zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych. Pozwany nie wykazał, aby powód wybudowany dom z środków uzyskanych z kredytu wykorzystywał w innym celu niż zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych rodziny. W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie powodowie zawarli umowę działając jako konsumenci w rozumieniu art. 22 1 k.c.

W konsekwencji należy dokonać oceny postanowień dotyczących kursów używanych do przeliczenia zobowiązań stron w ramach umowy. Ich istota sprowadza się do wskazania, że wysokość zobowiązań wynikających z umowy będzie wielokrotnie przeliczana z zastosowaniem dwóch rodzajów kursu waluty. Bezspornie mechanizm (konkretny sposób) ustalania kursu nie został opisany w żaden sposób, gdyż umowa w tym względzie odsyła tylko do „Tabeli kursów” definiowanej jako tabela banku. Oznacza to, że zgodnie z umową Bank miał całkowitą swobodę w zakresie ustalania kursu waluty. Ponadto nie ulega wątpliwości, że zarówno wniosek kredytowy, jak i umowa stron stanowiły wzorce stosowane w Banku. Układ wniosku i umowy wskazuje, że kredytobiorcy mogli określić potrzebną im kwotę w walucie PLN, USD, (...), EUR, określić przeznaczenie kredytu, uzgodnić okres kredytowania, sposób zabezpieczenia, wskazać rachunki do wypłaty i spłaty kredytu. Nie ma jednak podstaw do przyjęcia, że pozostałe postanowienia i oświadczenia były możliwe do wynegocjowania. Do tego byłoby bowiem konieczne wykazanie, że kredytobiorca miał realny wpływ na kształt każdego z tych postanowień, czyli przedstawiono mu możliwość jego zmiany, z której zrezygnował. Taka okoliczność nie wynika natomiast ani z zeznań powodów, ani świadków, co oznacza, że postanowienia w zakresie kursów wymiany stosowanych w Tabeli nie były uzgodnione indywidualnie w rozumieniu art. 385 1 § 1 i 3 k.c.

Nie sposób przy tym przyjąć, że takie uzgodnienie nastąpiło w wyniku wskazania rachunku do obsługi kredytu prowadzonego w PLN. Wskazanie takie w żaden sposób nie odnosi się bowiem do kursu, który miałby być przyjmowany do rozliczenia kredytu.

Brak jest dowodu, aby kredytobiorcy zostali poinformowani, w jaki sposób te kursy i ta tabela jest kształtowana i świadomi tego wyrazili zgodę na ich stosowanie. Świadek M. P. zeznała „ Była możliwość negocjowania kursów waluty. Zawierana była umowa ramowa w zakresie współpracy na rynku finansowym. Był czas, ze ten kurs był ustalany w rozmowie klienta z doradcą, był czas, że negocjacje były prowadzone w systemie. Jak było w 2008 r. – nie pamiętam” (k.316). Świadek M. F. zeznała „(…) wówczas była podpisywana umowa o negocjowaniu kursów. Osobna umowa z klientem” (k. 328). Powód E. S. zeznał „ Przedstawiciel banku przyniósł nam umową, powiedział, że to jest standardowa umowa, że takie mają. Nie mówił, w jaki sposób będzie ustalany kurs (...) dla potrzeb tej umowy. Nie wiem jaka była rola (...) w tej umowie. Kredyt był w tamtym umowie bardzo korzystny. Nie proponowano mi zawarcia umowy ramowej, celem ustalenia kursu (...). Pracownik banku mówił, w trakcie rozmowy, że nieznacznie może coś się zmieniać z kursem, ale dodawał, że (...) jest bardzo stabilną walutą i nie ma obawy.” (zeznania powoda – k. 348v).

W ocenie Sądu nie doszło zatem do indywidualnego uzgodnienia wszystkich postanowień umowy. Dla wykazania takiego faktu konieczne byłoby bowiem udowodnienie nie tyle, że powodowie mieli możliwość formułowania pytań i negocjacji, lecz że taka możliwość była im realnie przedstawiona w odniesieniu do poszczególnych postanowień i świadomie z niej zrezygnowali. Tego pozwany nie udowodnił.

W konsekwencji, w ocenie Sądu nie ma podstaw do przyjęcia, że postanowienia umowy w zakresie mechanizmu ustalania kursu waluty, wyznaczającego wysokość zobowiązania powodów względem pozwanego, a tym samym i wysokość świadczenia głównego banku, zostały w przypadku umowy stron uzgodnione indywidualnie. Jako że powodowie wskazywali, że te postanowienia są niedozwolone, należało rozważyć, czy – skoro dotyczą głównego przedmiotu umowy – są wystarczająco jednoznaczne i czy wynikające z nich prawa lub obowiązki stron zostały ukształtowane sprzecznie z dobrymi obyczajami lub w sposób rażąco naruszający interesy powodów jako konsumentów. Odwołują się one do tabeli, co do której wskazano jedynie, że chodzi o tabelę obowiązującą w banku, bez wskazania, w jaki konkretnie sposób jest ona ustalana i jak ustalane są umieszczone tam kursy walut. To zaś nie pozwala na jednoznaczne określenie zakresu tych postanowień i konsekwencji płynących dla kredytobiorcy. Nie można uznać, aby tak sformułowane postanowienia były wystarczające jednoznaczne. Kwestionowane postanowienia umowy wskazywały na dwa rodzaje kursów – kurs kupna do ustalenia wysokości kredytu, którą należy wypłacić w PLN oraz kurs sprzedaży do ustalenia wysokości spłaty całego zadłużenia w przypadku jego przeterminowania. Sposób ustalania wysokości miesięcznych rat spłaty i sposobu przeliczenia kursu waluty nie został w ogóle wskazany w umowie – jedynie zostało zawarte postanowienie, że kredytobiorca otrzyma zawiadomienie z wysokością rat spłaty (§ 18 ust. 2 (...)). Zważywszy, że sposób ustalania tych kursów nie został określony w umowie, oznacza to, że mógł on być wyznaczany jednostronnie przez Bank, czego nie zmienia okoliczność, że w pewnym zakresie mógł też doznawać ograniczeń ze strony regulatora rynku, czy z uwagi na sytuację gospodarczą, gdyż kredytobiorca nie miał na to żadnego wpływu. Na tle tak ukształtowanych postanowień dotyczących kursu waluty, która ma być miernikiem waloryzacji (przeliczania) zobowiązań wynikających z umów kredytu bankowego utrwalony jest już pogląd, że mają one charakter niedozwolony, gdyż są „nietransparentne, pozostawiają pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarczają kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz naruszają równorzędność stron” (uzasadnienie wyroku SN w sprawie V CSK 382/18). Wysokość kredytu wyrażonego w walucie obcej do wypłaty w walucie polskiej, a następnie wysokość, w jakiej spłaty w walucie polskiej, będą zaliczane na spłatę kredytu wyrażonego w walucie obcej, zależą bowiem wyłącznie od jednej ze stron umowy. Powyższe oznacza, że po zawarciu umowy kredytobiorcy mieli ograniczoną możliwość przewidzenia wysokości kwoty, jaka zostanie im wypłacona (Bank miał na to czas, w trakcie którym mógł zmienić swój kurs, zwłaszcza, że był on wypłacony w transzach), a następnie wysokości zadłużenia w PLN, skoro kursy wymiany w toku dalszego wykonywania umowy określić miał Bank. Pozwany mógł zatem w sposób dowolny kształtować wysokość swojego zobowiązania do wypłaty kwoty kredytu, jak również wysokość zobowiązania kredytowego w toku spłaty kredytu. Tym samym uzyskał też narzędzie do potencjalnego zminimalizowania niekorzystnych dla siebie skutków zmiany kursów na rynku międzybankowym lub zmian w zakresie oprocentowania (obniżka stopy bazowej), gdyż teoretycznie mógł je rekompensować zmianami kursu przyjętego do rozliczenia kredytu. Tym samym zbędne było prowadzenie postępowania dowodowego zmierzającego do poczynienia takich ustaleń, a wnioski pozwanego w tym zakresie pominięto (wniosek o opinię biegłego zawarty w odpowiedzi na pozew).

W ocenie Sądu przyznanie sobie przez pozwanego we wskazanych postanowieniach jednostronnej kompetencji do swobodnego ustalania kursów przyjmowanych do wykonania umowy prowadzi do wniosku, że była ona sprzeczna z dobrymi obyczajami i naruszała rażąco interesy kredytobiorców w rozumieniu art. 385 1 § 1 k.c., oceniane na datę zawarcia umowy (art. 385 2 k.p.c. –uchwała SN z 20 czerwca 2018 r. w sprawie III CZP 29/17). Takie rozwiązania dawały Bankowi, czyli tylko jednej ze stron stosunku prawnego, możliwość przerzucenia na kredytobiorców całego ryzyka wynikającego ze zmiany kursów waluty i pozostawiały mu całkowitą swobodę w zakresie ustalania wysokości ich zadłużenia przez dowolną i pozbawioną jakichkolwiek czytelnych i obiektywnych kryteriów możliwość ustalania kursu przyjmowanego do rozliczenia spłaty kredytu. Nie niweczy tego okoliczność, że wypłata kredytu teoretycznie mogła nastąpić w walucie innej niż PLN. Jak już bowiem wskazano, w przypadku umowy stron nie było takiej możliwości, gdyż kredyt nie był przeznaczony na finansowanie zobowiązań poza granicami RP. Nie zmienia tego również okoliczność, że Bank miał w swoje ofercie możliwość zawarcia umowy ramowej w zakresie współpracy na rynku finansowym, w której jedną z opcji były negocjowane transakcje wymiany walut wymienialnych.

Po pierwsze, postanowienia takiej umowy nie były elementem umowy kredytu, lecz kreowały odrębny stosunek zobowiązaniowy.

Po drugie, realizacja takiej wymiany walut nie mogła nastąpić na etapie zawierania umowy kredytu, lecz dopiero na etapie jej wykonania, a – jak wskazano wyżej – oceny abuzywności postanowień umownych dokonuje się na datę zawarcia umowy.

Po trzecie, okoliczność, że kredytobiorca mógł negocjować kurs, według którego ma nastąpić wypłata kredytu, którego kwotę określono w (...), lecz realizowano wyłącznie w PLN, nie zmienia tego, że nie mógł otrzymać kwoty w (...), ale nadal wyłącznie w PLN. Możliwość negocjowania kursu dotyczyła zatem wyłącznie etapu wykonania umowy, przy czym dostrzec trzeba, że realizacja tej możliwości również zależała wyłącznie od Banku, który decydował o tym, czy zaakceptuje ewentualne propozycje kredytobiorcy co do kursu waluty.

Podsumowując, nawet zawarcie umowy ramowej przy okazji zawierania umowy kredytu nie zmieniało tego, że wypłata kredytu, którego kwotę określono w (...), mogła nastąpić wyłącznie w PLN, według kursu, którego wysokość zależała wyłącznie od woli Banku, który narzucał kredytobiorcy określoną przez siebie wysokość kursu, a kredytobiorca mógł zaakceptować taką propozycje, a w przypadku braku takiej akceptacji i tak stosowałby własną tabelę.

Oceny powyższej nie zmienia również okoliczność, że spłata kredytu mogła nastąpić zarówno w walucie kredytu, jak i w innej walucie. Możliwość taka nie eliminowała bowiem zaburzenia równowagi stron, do której dochodziło na etapie uruchomienia kredytu po kursie zależnym wyłącznie od Banku.

Dodatkowo wskazać należy, że swobodę ustalania kursu przez Bank eliminowałaby jedynie możliwość wypłaty kredyty w walucie kredytu oraz spłaty w tej walucie, gdyż do wszystkich pozostałych walut Bank miał prawo stosować własny kurs. Oznacza to również, że możliwość spłaty w walucie kredytu nie przywracała wystarczająco nierównowagi między stronami wynikającej z tego, że na etapie wypłaty kredytu, którego wysokość określono w (...), ale wypłata miała nastąpić wyłącznie w PLN, wysokość wypłacanego kredytu w PLN ostatecznie zależała zawsze od decyzji Banku (czy to w ramach tabeli, czy to w ramach negocjacji na podstawie umowy ramowej).

W świetle powyższych okoliczności przyjąć należy, że postanowienia uprawniające Bank do jednostronnego i nieskrępowanego ustalania kursu przyjmowanego do rozliczenia umowy stron należy uznać za niedozwolone w rozumieniu art. 385 1 k.c. Nie ma znaczenia, czy z możliwości dowolnego kształtowania kursu Bank korzystał. Dla uznania postanowienia umownego za niedozwolone wystarczy bowiem taka jego konstrukcja, która prowadzi do obiektywnej możliwości rażącego naruszenia interesów konsumenta, przy czym zgodnie z art. 385 2 k.c. ewentualna abuzywność postanowień umowy podlega badaniu na datę jej zawarcia z uwzględnieniem towarzyszących temu okoliczności i innych umów pozostających w związku z umową objętą badaniem (uchwała SN z 20 czerwca 2018 r. w sprawie III CZP 29/17).

Skoro zatem dla oceny abuzywności zapisów umów istotny jest stan z daty ich zawarcia, to bez znaczenia dla tej oceny pozostaje, w jaki sposób pozwany wykonywał lub wykonuje umowę, w szczególności to, w jaki sposób ustalał, czy też ustala swoje kursy, czy odpowiadały one kursom rynkowym, w jaki sposób pozyskiwał środki na prowadzenie akcji kredytowej i w jaki sposób księgował, czy też rozliczał te środki oraz środki pobrane od kredytobiorców. Tym samym zbędne było prowadzenie postępowania dowodowego zmierzającego do poczynienia takich ustaleń, a wnioski pozwanego w tym zakresie pominięto (wniosek o opinię biegłego zawarty w odpowiedzi na pozew).

Podsumowując, w ocenie Sądu wskazane wyżej postanowienia umowy dotyczące stosowania dwóch różnych rodzajów kursów, które mogły być swobodnie ustalane przez jedną ze stron umowy (Bank) nie zostały uzgodnione indywidualnie i kształtowały zobowiązania kredytobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy, a zatem miały charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 1 k.c., a w związku z tym nie wiążą powodów. Wyeliminowanie wskazanych zapisów przy zachowaniu postanowień dotyczących określenia kwoty kredytu w (...) oznaczałoby, że kwota kredytu powinna zostać przeliczona na PLN, a kredytobiorcy w terminach płatności kolejnych rat powinni spłacać raty w PLN, przy czym żadne postanowienie nie precyzowałoby kursu, według którego miałyby nastąpić takie rozliczenia. Nie ma przy tym możliwości zastosowania w miejsce wyeliminowanych postanowień żadnego innego kursu waluty.

Zgodnie z wiążącą wszystkie sądy Unii Europejskiej wykładnią dyrektywy(...) dokonaną przez (...) w powołanym już wyżej wyroku z dnia 3 października 2019 r. w sprawie (...):

a)  w przypadku ustalenia, że w umowie zostało zawarte postanowienie niedozwolone w rozumieniu dyrektywy (którą implementowały do polskiego porządku prawnego przepisy art. 385 1 i nast. k.c.), skutkiem tego jest wyłącznie wyeliminowanie tego postanowienia z umowy, chyba że konsument następczo je zaakceptuje,

b)  w drodze wyjątku możliwe jest zastosowanie w miejsce postanowienia niedozwolonego przepisu prawa o charakterze dyspozytywnym albo przepisem, który można by zastosować za zgodą stron, o ile brak takiego zastąpienia skutkowałby upadkiem umowy i niekorzystnymi następstwami dla konsumenta, który na takie niekorzystne rozwiązanie się nie godzi (pkt 48, 58 i nast. wyroku (...)),

c)  nie jest możliwe zastąpienie postanowienia niedozwolonego przez odwołanie się do norm ogólnych prawa cywilnego, nie mających charakteru dyspozytywnego, gdyż spowodowałoby to twórczą interwencję, mogącą wpłynąć na równowagę interesów zamierzoną przez strony, powodując nadmierne ograniczenie swobody zawierania umów (dotyczy m.in. art. 56 k.c., art. 65 k.c. i art. 354 k.c. - por. w szczególności pkt 57-62 wyroku (...)),

d)  w przypadku ustalenia, że wyeliminowanie postanowień niedozwolonych powoduje zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy, nie ma przeszkód, aby przyjąć, zgodnie z prawem krajowym, że umowa taka nie może dalej obowiązywać (por. w szczególności pkt 41-45 wyroku (...)),

e)  nawet jeżeli skutkiem wyeliminowania niedozwolonych postanowień miałoby być unieważnienie umowy i potencjalnie niekorzystne dla konsumenta następstwa, decyzja co do tego, czy niedozwolone postanowienia mają obowiązywać, czy też nie, zależy od konsumenta, który przed podjęciem ostatecznej decyzji winien być poinformowany o takich skutkach (por. w szczególności pkt 66-68 wyroku (...)).

Wskazać przy tym trzeba, że ani prawo unijne, ani prawo polskie nie wymaga, aby w związku z zastrzeżeniem klauzuli abuzywnej konsument bezwzględnie uzyskał możliwość powołania się na nieważność całej umowy (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 marca 2012 r. w sprawie (...), J. P. i V. P. przeciwko SOS financ spol. sr.o., (...)-144, pkt 33).

Brak możliwości stosowania norm o charakterze ogólnym nie pozwala jednak na sięgnięcie do domniemanej woli stron lub utrwalonych zwyczajów (art. 65 k.c. i art. 56 k.c.), które w odniesieniu do innych stosunków prawnych pozwalałyby na ustalenie wartości świadczenia określonego w walucie obcej np. przez odniesienie się do tej waluty według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski lub innych kursów wskazywanych przez strony w umowie. Nie ma zwłaszcza możliwości sięgnięcia po przepis art. 358 § 2 k.c., który posługuje się kursem średnim NBP w przypadku możliwości spełnienia świadczenia wyrażonego w walucie obcej. Po pierwsze, świadczenie obu stron było wyrażone w walucie polskiej (wypłata kredytu i jego spłata następowały bowiem w PLN, a (...) był tylko walutą indeksacyjną). Po drugie, wspomniany przepis nie obowiązywał w dacie zawarcia umowy (wszedł w życie z dniem 24 stycznia 2009 r.), zaś uznanie pewnych postanowień umownych za niedozwolone skutkuje ich wyeliminowaniem z umowy już od daty jej zawarcia, co czyni niemożliwym zastosowanie przepisu, który wówczas nie obowiązywał. Nawet gdyby uznać, że art. 358 § 2 k.c. mógłby być stosowany do skutków, które nastąpiły po dacie jego wejścia w życie, to nadal brak byłoby możliwości ustalenia kursu, według którego należałoby przeliczać zobowiązania stron sprzed tej daty, czyli przede wszystkim ustalić wysokości zadłużenia w (...) po wypłacie kredytu.

W ocenie Sądu eliminacja postanowień określających kurs wymiany i brak możliwości uzupełnienia umowy w tym zakresie skutkuje obiektywnym brakiem możliwości jej wykonania przez obie strony zgodnie z jej istotą, tj. jako umowy kredytu bankowego.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 pr. bank. umowa kredytu polega bowiem na tym, że Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Po wyeliminowaniu z umowy stron postanowień dotyczących kursów wymiany, wiadomo jedynie, że Bank zobowiązuje się postawić do dyspozycji kredytobiorcy równowartość określonej kwoty franków szwajcarskich w złotych polskich, lecz nie wiadomo, jak ma być ustalona ta równowartość (według jakiego miernika). Podobnie nie wiadomo, jaką kwotę powinni zwrócić kredytobiorcy, która miałaby być równowartością rat określonych w (...). Nie eliminuje tego możliwość spłaty w (...), gdyż nie w takiej walucie nastąpiła wypłata kredytu, a co więcej, nie wiadomo, czy Bank wywiązał się ze swojego zobowiązania, gdyż nie wiadomo, na podstawie jakiego kursu przeliczyć równowartość kredytu określonego w (...) na wypłatę w PLN. W konsekwencji nie da się ustalić kwoty kredytu w walucie wykonania zobowiązania, a brak jednoznacznego określenia kwoty kredytu udostępnianego i podlegającego zwrotowi (czy to w postaci ściśle określonej kwoty, czy to przez ścisłe i jednoznaczne określenie parametrów do jej ustalenia – np. kursu wymiany) oznacza brak jednego z przedmiotowo istotnych elementów umowy kredytu wskazanych w art. 69 pr. bank. Brak jednego z takich elementów oznacza, że umowa jest niezgodna z art. 69 pr. bank. i tym samym sprzeczna z prawem i z tego względu nieważna (art. 58 k.c.). Nieważność umowy oznacza, że nie istnieje stosunek zobowiązaniowy między stronami, jaki miałby powstać w wyniku jej zawarcia.

Orzekł też już o tym prawomocnie Sąd Rejonowy w O. w w sprawie (...), w ocenie Sądu Okręgowego w sposób wiążący dla innych sądów (art. 365 § 1 k.p.c.). Ponieważ jednak pozwany kwestionował to stanowisko powodowie mieli interes prawny w wytoczeniu niniejszego powództwa w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawała również późniejsza zmiana tej umowy, wprowadzana na podstawie aneksów. Miałaby one znaczenie, gdyby aneksy zostały zawarte w celu jednoznacznego wyeliminowania postanowień niedozwolonych, o których abuzywności kredytobiorca został poinformowany lub miał tego świadomość, a nadto godził się na ich zastosowanie do przeszłych rozliczeń, w ramach zmiany umowy decydując się na ich wyeliminowanie wyłącznie na przyszłość. Tymczasem zmiana umowy za pomocą wszystkich trzech aneksów nie ma znaczenia. Dotyczyły one jedynie ustalenia wysokości zadłużenia wynikającego z umowy i jego spłaty. Zawarcie aneksów nie spowodowało, że została „naprawiona” pierwotna wadliwość umowy. Mechanizm denominacji został w praktyce od początku uznany za bezskuteczny. Treść aneksów nie miała sanować go.

Z podanych przyczyn, na podstawie art. 189 k.p.c. w związku z art. 58 § 1 k.c. i art. 69 pr. bank, powództwo o ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego Własny K. hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym nr (...) (...) ( (...)) spłacanego w ratach malejących, udzielonego w walucie wymienialnej z dnia 25 kwietnia 2008 r. wraz z aneksami z dnia 6 lutego 2015 r., 15 maja 2015 r. oraz 2 stycznia 2017 r. zawarta przez powodów z pozwanym jest nieważna w całości, należało uwzględnić, o czym Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 144.110,61 zł o czym orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Powyższa kwota stanowi sumę części świadczeń uiszczonych przez powodów tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od 28.05.2008 r. do 30.11.2020 r. oraz w lutym 2021 r. Powodowie w okresie od 28.05.2008 r. do 30.11.2020 r. uiścili na rzecz pozwanego łącznie kwotę 458.011,96 zł. W zakresie kwoty 34.550,98 zł Sąd Rejonowy w O., a następnie Sąd Okręgowy w O. prawomocnie orzekł zasądzając od pozwanego na rzecz powodów wskazaną kwotę (wyrok Sądu Rejonowego w O. z dnia 26.06.2020 r. sygn. akt (...) – k. 49-63, wyrok Sądu Okręgowego w O. z dnia 19.11.2020 r. sygn. akt (...) – k. 64-85). W związku z tym wysokość roszczenia nienależnego za okres od 28.05.2008 r. do 30.11.2020 r. wynosiła 423.460,98 zł. Ponadto, w lutym 2021 r. pozwany pobrał od powodów nienależne świadczenie w łącznej kwocie 6.942,81 zł. Wobec powyższego powodowie mogli dochodzić w niniejszym postępowaniu kwoty w łącznej wysokości 430.403,79 zł. Strona powodowa natomiast zdecydowała dochodzić się w toku niniejszego postępowania jedynie jej części. Powyższa kwota nie była sporna między stronami, wynikała ona z dokumentów pochodzących zarówno od powodów jak i pozwanego. Pozwany nie kwestionował zaświadczenia przedłożonego przez powodów, ani kwoty przez nich spłaconej. Uznać należy, że powodowie udowodnili wysokość dochodzonego roszczenia poprzez przedłożenia odpowiednich dokumentów potwierdzających kwoty poszczególnych spłat. Dokonanie zsumowania wpłat dokonanych przez powodów nie stanowi skomplikowanego działania matematycznego. Z tego względu Sąd pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości jako nieistotny dla rozstrzygnięcia.

Zgodnie z poglądem przyjętym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7.05.2021 r. w sprawie III CZP 6/21, w przypadku następczej nieważności umowy kredytowej po obu jej stronach powstają odrębne roszczenia o zwrot świadczeń nienależnie spełnionych. Ostatecznie zatem świadczenia te podlegają zwrotowi niezależnie od siebie, bez konieczności badania z urzędu, czy ich wzajemna wysokość prowadzi do powstania stanu wzbogacenia, który byłby miarą zwrotu różnicy między tymi świadczeniami. Sąd Najwyższy nadał wskazanej uchwale moc zasady prawnej, co oznacza, że będzie ona stosowana przez ten sąd również w innych sprawach.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie oświadczenie o potrąceniu z dnia 27.01.2022 r. złożone przez powodów pozwanemu nie było skuteczne. Zgodnie z art. 498 § 1 k.c. „Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.”. Jak wynika z powyższego przepisu mogą zostać potrącone wierzytelności jeżeli przedmiotem ich są pieniądze – warunek spełniony w niniejszym stanie faktycznym. Jednakże nie został spełniony warunek dotyczący wymagalności wierzytelności. Roszczenie pozwanego o zapłatę kwoty 286.293,18 zł nie było wymagalne w chwili złożenia oświadczenia o potrąceniu tej wierzytelności, w szczególności że pozwany do wydania wyroku kwestionował fakt nieważności umowy kredytu. W związku z tym na dzień wyrokowania roszczenie pozwanego nie było wymagalne, a więc nie podlegało ono potrąceniu, z tego względu oświadczenie o potrąceniu nie było skuteczne.

Bezzasadne jest powoływanie się na przez Bank na brak obowiązku zwrotu świadczenia z uwagi na przepisy art. 411 k.c., gdyż w pkt. 1 tej regulacji wyraźnie wskazano, że nie dotyczy on sytuacji, w której zwrot ma dotyczyć świadczenia spełnionego m.in. w wykonaniu nieważnej czynności prawnej – jak w sprawie niniejszej.

Strona powodowa spłacając kredyt nie spełniała również świadczeń z tytułu umowy przed nadejściem terminu ich wymagalności (art. 411 pkt 4 k.c.), skoro z uwagi na nieważność umowy nie była zobowiązana do takich spłat, a co najwyżej do zwrotu świadczenia nienależnego, jakim stała się wypłacona jej kwota kredytu.

Powodowie żądali zasądzenia od kwoty 144.110,61 zł odsetek ustawowych za opóźnienie od:

- kwoty 137.167,80 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty,

- kwoty 6.942,81 zł od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu tj. 07.08.2021 r. do dnia zapłaty.

Powyższe żądanie zostało uwzględnione jedynie w części – co do zasądzenie odsetek za opóźnienie jednakże od innej daty początkowej. Żądanie powodów zostało uznane przez Sąd za zasadne od dnia 11.10.2022 r. tj. od dnia rozprawy, podczas której powodowie zostali pouczeni przez Sąd o skutkach związanych z ustaleniem, że umowa kredytu jest nieważna z uwagi na zawarcie w jej treści niedozwolonych postanowień umownych. Do tego czasu powodowie, jako konsumenci mogli po pouczeniu Sądu wyrazić chęć kontynuowania umowy i cofnąć powództwo. Tak więc ostatecznie dopiero z tą chwilą pozwany znalazł się w opóźnieniu.

Należy tu podkreślić, iż rozwiązanie to nie statuuje powodów jako konsumentów w sytuacji gorszej niż innych uczestników obrotu. Jest ono właśnie konsekwencją wynikającą z uprzywilejowania ich pozycji, w wyniku której jednostronnym oświadczeniem mogą spowodować rozerwanie węzła prawnego albo też utrzymanie zobowiązania.

W związku z tym, Sąd na podstawie art. 481 § 1 k.c. zasądził odsetki za opóźnienie od dochodzonej kwoty od dnia 11.10.2022 r. do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku, zaś w pozostałym zakresie żądanie o zasądzenie odsetek oddalił, o czym orzekł w punkcie III sentencji wyroku.

Uwzględnienie tego żądania dezaktualizuje potrzebę odnoszenia się do żądania ewentualnego.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. poprzez obciążanie pozwanego obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powodów w całości. Powodowie ulegli swemu żądaniu w nieznacznym zakresie tj. odnośnie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 137.167,80 zł od dnia 26 stycznia 2021 r. do 10.10.2022 r. oraz od kwoty 6.942,81 zł od dnia 07.08.2021 r. 10.10.2022 r.

Koszty procesu po stronie powodowej obejmowały uiszczoną opłatę od pozwu (1.000 zł), opłatę za pełnomocnictwa (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (radca prawny) w stawce wynikającej z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (10.800 zł).

Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.817 zł, o czym orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku.

O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 1 k.p.c.