Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2021 roku, znak: EOK/10/021297087, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 lipca 2021 roku, ponownie ustalił wysokość i podjął wypłatę okresowej emerytury kapitałowej K. Z. od dnia 1 lipca 2021 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

/decyzja z dnia 19 sierpnia 2021 roku – k. 101-104 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2021 roku, znak: ENP/10/021297087, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 lipca 2021 roku, ZUS ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury K. Z. od dnia 1 lipca 2021 roku tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Zakład ustalił termin płatności świadczenia na 10 dzień każdego miesiąca.

/decyzja z dnia 19 sierpnia 2021 roku – k. 105-109 załączonych akt rentowych/

W dniu 24 września 2021 roku odwołanie od powyższych decyzji złożyła wnioskodawczyni K. Z..

/odwołanie – k. 3 akt połączonej sprawy VIII U 2439/21, k. 3 akt sprawy/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 8 października 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc, jak w zaskarżonych decyzjach.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4-4v akt połączonej sprawy VIII U 2439/21, k. 11-11v akt sprawy/

Postanowieniem z dnia 3 listopada 2021 roku Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawy z odwołania od dwóch decyzji z dnia 19 sierpnia 2021 roku celem ich łącznego rozpoznania.

/postanowienie z dnia 3 listopada 2021 roku – k. 6 akt połączonej sprawy VIII U 2439/21/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni K. Z. urodziła się w dniu (...).

Wnioskodawczyni w 1978 roku ukończyła naukę w (...) Szkole Rolniczej w Ł. w zawodzie rolnik.

/świadectwo ukończenia (...) Szkoły Zawodowej z dnia 9 czerwca 1978 roku – k. 13 załączonych akt rentowych/

W okresie od dnia 23 marca 1979 roku do dnia 6 lipca 1981 roku K. Z. zatrudniona była w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku: n/z wypruwaczka oraz n/z dziewiarz szydełkarek cylindrycznych.

/świadectwo pracy z dnia 6 lipca 1981 roku – k. 31-32 załączonych akt rentowych/

Od dnia 1 marca 1980 roku wynagrodzenie wnioskodawczyni w Zakładach (...) w Ł. wynosiło 17,60 zł/godz., z kolei od dnia 1 października 1980 roku – 19,30 zł/godz.

/dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z., w tym karty wynagrodzeń – (koperta) k. 31/

W okresie od dnia 14 marca 1983 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku K. Z. zatrudniona była w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy, w tym od dnia 27 kwietnia 1987 roku do dnia 6 sierpnia 1987 roku w wymiarze ½ etatu na stanowisku: szwacz maszynowy, dziewiarz, pomoc w oddziale oraz cerowacz – nakładca.

/świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1991 roku – k. 33-34 załączonych akt rentowych/

Z tytułu pracy nakładczej, w maju 1987 roku oraz w lipcu 1987 roku wnioskodawczyni nie osiągnęła wynagrodzenia w wysokości, co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia.

/dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z., w tym karty wynagrodzeń – (koperta) k. 31/

W okresie od dnia 24 lipca 1985 roku do dnia 26 listopada 1985 roku oraz od dnia 24 września 1987 roku do dnia 27 stycznia 1988 roku wnioskodawczyni K. Z. korzystała z urlopu macierzyńskiego.

Przy przyjęciu, iż w okresie korzystania z zasiłku macierzyńskiego wnioskodawczyni otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 100% wynagrodzenia otrzymywanego bezpośrednio przed urlopem macierzyńskim, wynagrodzenie w tym okresie wynosiło:

- w 1985 roku – 2.834,00 zł;

- w 1987 roku – 66.477,33 zł;

- w 1988 roku – 17.907,10 zł.

/dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z., w tym karty wynagrodzeń – (koperta) k. 31/

W okresie od dnia 17 grudnia 1985 roku do dnia 30 kwietnia 1987 roku, od dnia 7 sierpnia 1987 roku do dnia 23 września 1987 roku oraz od dnia 3 marca 1988 roku do dnia 2 marca 1991 roku K. Z. korzystała z urlopu wychowawczego.

/dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z. – (koperta) k. 31/

W okresie od dnia 27 listopada 1985 roku do dnia 16 grudnia 1985 roku oraz od dnia 28 stycznia 1988 roku do dnia 29 lutego 1988 roku wnioskodawczyni K. Z. korzystała z urlopu wypoczynkowego, z kolei od dnia 1 marca 1988 roku do dnia 3 marca 1988 roku z urlopu okolicznościowego.

/dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z. – (koperta) k. 31/

W okresie od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 31 sierpnia 1993 roku wnioskodawczyni K. Z. była zarejestrowana w Urzędzie Pracy, jako bezrobotna, i otrzymała następujący zasiłek dla bezrobotnych (według kwot z okresu przed denominacją):

- za okres od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku w kwocie 5.294.000,00 zł;

- za okres od dnia 1 stycznia 1992 roku do dnia 30 listopada 1992 roku w kwocie 9.763.400,00 zł.

/zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. z dnia 22 marca 2021 roku – k. 41 załączonych akt rentowych/

W dniu 24 czerwca 2021 roku wnioskodawczyni K. Z. złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1-6 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 30 czerwca 2021 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił K. Z. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W decyzji podano, iż do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 451,61 zł.

W decyzji wskazano również, iż do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 36,99%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 36,99% przez kwotę 1220,89 zł tj. kwotę bazową określoną w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (36,99% z 1.220,89 zł = 451,61 zł).

W decyzji sprecyzowano, iż do określenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął okresy składkowe wynoszące łącznie 12 lat, 3 miesiące i 8 dni oraz okresy nieskładkowe wynoszące: 28 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem: 5 lat, 11 miesięcy i 14 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł: 6 lat i 12 dni tj. 72 miesiące.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który wynosił 66,02%, jak również średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – 209 miesięcy.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 62.725,08 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów od dnia 1 września 1975 roku do dnia 9 czerwca 1978 roku, bowiem okres nauki zawodu może być uwzględniony po dostarczeniu świadectwa pracy wystawionego przez zakład pracy, od dnia 10 czerwca 1978 roku do dnia 22 marca 1979 roku, gdyż przy ustalaniu kapitału początkowego nie uwzględnia się okresu pracy w gospodarstwie rolnym, od dnia 4 maja 1996 roku do dnia 4 maja 1996 roku oraz od dnia 1 grudnia 1996 roku do dnia 1 grudnia 1996 roku, gdyż w tych okresach K. Z. przebywała na urlopie bezpłatnym.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, iż za okresy nieudokumentowanych zarobków tj. za okresy zatrudnienia od dnia 14 marca 1983 roku do dnia 16 grudnia 1987 roku, od dnia 17 grudnia 1987 roku do dnia 2 marca 1988 roku, od dnia 3 marca 1991 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku oraz od dnia 1 lipca 1997 roku do dnia 31 sierpnia 1998 roku przyjął wynagrodzenie minimalne.

/decyzja z dnia 30 czerwca 2021 roku o ustaleniu kapitału początkowego – k. 69-71 załączonych akt rentowych/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto :

Lp.

za rok kalendarzowy

zarobki-dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł)

kwotę rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy (w zł)

stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy (w %)

1

2

3

4

5 (3:4)

1

1987

3.499,95

350.208,00

11,99

2

1988

18.600,00

637.080,00

11, 68

3

1991

7.640.666,57

21.240.000,00

43,17

4

1992

9.763.400,00

35.220.000,00

30, 24

5

1993

3.552.000,00

47.940.000,00

22, 23

6

1994

20.052.000,00

63.936.000,00

31, 36

7

1995

5.148,25

8.431,44

61, 06

8

1996

8.145,04

10.476,00

77, 75

9

1997

6.866,93

12.743,16

53, 89

10

1998

3.950,00

14.873,88

26, 56

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 36,99% i był średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych.

/obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 73/

Decyzją z dnia 6 lipca 2021 roku, znak: ENP/10/021297087, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 czerwca 2021 roku, zgodnie z oświadczeniem K. Z. w sprawie przyznania emerytury od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej, niż od dnia 1 marca 2020 roku, przyznał wnioskodawczyni zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od dnia 19 marca 2021 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego i zawiesił ze względu na kontynuowanie zatrudnienia.

/decyzja z dnia 6 lipca 2021 roku – k. 83-87 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 6 lipca 2021 roku, znak: EOK/10/021297087, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 czerwca 2021 roku, zgodnie z oświadczeniem wnioskodawczyni w sprawie w sprawie przyznania emerytury od dnia spełnienia wymaganych warunków, nie wcześniej niż od dnia 1 marca 2020 roku, ustalił K. Z. okresową emeryturę kapitałową od dnia 19 marca 2021 roku tj. od dnia nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

/decyzja z dnia 6 lipca 2021 roku – k. 89-91 załączonych akt rentowych/

W dniu 23 lipca 2021 roku K. Z. złożyła wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

/wniosek – k. 93-94 załączonych akt rentowych/

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wydał zaskarżone decyzje z dnia 19 sierpnia 2021 roku.

/decyzje z dnia 19 sierpnia 2021 roku – k. 101-103 załączonych akt rentowych, k. 105 - 109 załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 23 maja 2022 roku, znak: (...)-2021, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 542,44 zł.

W decyzji wskazano również, iż do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 44,43%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 44,43% przez kwotę 1.220,89 zł tj. kwotę bazową określoną w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (44,43% z 1.220,89 zł = 542,44 zł).

W decyzji sprecyzowano, iż do określenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął okresy składkowe wynoszące łącznie 10 lat, 10 miesięcy i 4 dni oraz okresy nieskładkowe wynoszące: 1 rok 6 miesięcy i 28 dni, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem: 5 lat, 11 miesięcy i 14 dni. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł: 7 lat, 5 miesięcy i 7 dni tj. 89 miesięcy.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego, który wynosił 65,97%, jak również średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – 209 miesięcy.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 66.148,50 zł.

W decyzji podano, iż do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresów od dnia 1 września 1975 roku do dnia 9 czerwca 1978 roku, bowiem okres nauki zawodu może być uwzględniony po dostarczeniu świadectwa pracy wystawionego przez zakład pracy, od dnia 10 czerwca 1978 roku do dnia 22 marca 1979 roku, gdyż przy ustalaniu kapitału początkowego nie uwzględnia się okresu pracy w gospodarstwie rolnym, od dnia 21 kwietnia 1981 roku do dnia 30 kwietnia 1981 roku, od dnia 1 grudnia 1984 roku do dnia 1 grudnia 1984 roku, od dnia 4 maja 1996 roku do dnia 4 maja 1996 roku, od dnia 1 grudnia 1996 roku do dnia 1 grudnia 1996 roku, ponieważ w tych okresach K. Z. przebywała na urlopie bezpłatnym, a nadto dochodów z roku 1997 w kwocie 3.980,78 zł oraz z roku 1998 w kwocie 8.841,03 zł z uwagi na brak oryginału zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7.

Za okres nieudokumentowanych zarobków tj. od dnia 23 marca 1979 roku do dnia 31 grudnia 1979 roku, od dnia 1 września 1980 roku do dnia 31 grudnia 1980 roku, od dnia 13 lutego 1985 roku do dnia 21 lutego 1985 roku, od dnia 20 marca 1985 roku do dnia 28 marca 1985 roku, od dnia 10 czerwca 1985 roku do dnia 18 czerwca 1985 roku, od dnia 20 czerwca 2985 roku do dnia 26 listopada 1985 roku oraz od dnia 1 lipca 1997 roku do dnia 31 sierpnia 1998 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął kwoty minimalnego wynagrodzenia.

/decyzja z dnia 23 maja 2022 roku – k. 302-304 załączonych akt rentowych/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto:

Lp.

za rok kalendarzowy

zarobki-dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł)

kwotę rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy (w zł)

stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy (w %)

1

2

3

4

5 (3:4)

1

1979

16.479,95

63.924,00

30,94

2

1980

39.798,00

72.480,00

54, 91

3

1981

41.074,00

92.268,00

76,31

4

1983

60.802,00

173.700,00

42, 00

5

1984

170.170,00

202.056,00

84, 22

6

1985

106.344,00

240.060,00

44, 30

7

1987

53.322,00

350.208,00

30, 45

8

1988

21.460,00

637.080,00

3, 37

9

1991

8.417.000,00

21.240.000,00

47, 55

10

1992

9.763.400,00

35.220.000,00

30, 24

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 44,99% i był średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych.

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 306/

Decyzją z dnia 24 maja 2022 roku, znak: ENP/10/021297087, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z urzędu – w związku z przeliczeniem kapitału początkowego na podstawie dodatkowej dokumentacji płacowej nadesłanej przez Sąd Okręgowy w Łodzi – przeliczył emeryturę K. Z. od dnia 1 lipca 2021 roku tj. od daty podjęcia wypłaty emerytury. Zakład ustalił termin płatności świadczenia na 10 dzień każdego miesiąca.

W decyzji wskazano, iż podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury tj. na dzień 23 lipca 2021 roku.

Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 114.971,09 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 330.384,96 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 244,70 m-cy, wyliczona kwota emerytury wynosi 1.820,01 zł. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej: (114.971,09 + 330.384,96)/244,70 = 1.820,01 zł. Okresowa emerytura kapitałowa wynosi 222,07 zł. Łącznie kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wynosi 2.042,08 zł.

Emerytura z FUS po waloryzacji przysługuje od dnia 1 marca 2022 roku w kwocie 1.947,41 zł, okresowa emerytura po waloryzacji przysługuje od dnia 1 marca 2022 roku w kwocie 237,61 zł.

Należność za okres od dnia 1 lipca 2021 roku do dnia 31 lipca 2021 roku w kwocie 783,35 zł wraz ze świadczeniem za czerwiec w kwocie 2.185,02 zł po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do urzędu skarbowego w kwocie 80,00 zł, liczonej od podstawy opodatkowania 2.968,00 zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 267,15 zł Zakład przekaże na rachunek w banku w kwocie 2.621,22 zł.

Od dnia 1 września 2021 roku obliczona emerytura z FUS i okresowa emerytura kapitałowa brutto wynosi 2.185,02 zł.

Od dnia 1 lipca 2022 roku składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 196,65 zł, wysokość świadczenia do wypłaty wynosi miesięcznie 1988,37 zł.

/decyzja z dnia 24 maja 2022 roku – k. 310-314 załączonych akt rentowych/

Przy uwzględnieniu dokumentacji osobowo – płacowej z Zakładów (...) w Ł., dochód K. Z. stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w latach 1979-1992 wyniósł następująco:

- w 1979 roku – 16.479,97 zł;

- w 1980 roku – 46.589,20 zł;

- w 1981 roku – 41.074,00 zł;

- w 1983 roku – 60.802,00 zł;

- w 1984 roku – 170.170,00 zł;

- w 1985 roku – 95.893,48 zł;

- w 1987 roku – 119.799,00 zł;

- w 1988 roku – 39.367,10 zł;

- w 1991 roku – 8.417.000,00 zł;

- w 1992 roku – 9.763.400,00 zł.

/wykaz wprowadzonych dochodów ubezpieczonego – k. 65-65v, dokumentacja zawarta w załączonych aktach osobowych K. Z., w tym karty wynagrodzeń – (koperta) k. 31/

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto:

Lp.

za rok kalendarzowy

zarobki-dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w zł)

kwotę rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za rok kalendarzowy (w zł)

stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy (w %)

1

2

3

4

5 (3:4)

1

1979

16.479,95

63.924,00

30,94

2

1980

46.589,20

72.480,00

64, 28

3

1981

41.074,00

92.268,00

76,31

4

1983

60.802,00

173.700,00

42, 00

5

1984

170.170,00

202.056,00

84, 22

6

1985

95.893,48

240.060,00

39, 95

7

1987

119.799,33

350.208,00

51, 31

8

1988

39.367,10

637.080,00

6, 18

9

1991

8.417.000,00

21.240.000,00

47, 55

10

1992

9.763.400,00

35.220.000,00

30, 24

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 47,30% i jest średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych.

/hipotetyczne obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 69/

Hipotetyczna wysokość kapitału początkowego wynosi 67.686,74 zł.

/informacja organu rentowego dot. hipotetycznego wyliczenia wysokości kapitału początkowego – k. 62-63/

Hipotetyczna wysokość emerytury z FUS na dzień 1 lipca 2021 roku wynosi 1.851,41 zł. Wysokość emerytury kapitałowej pozostaje bez zmian.

/informacja organu rentowego dot. hipotetycznego wyliczenia wysokości kapitału początkowego – k. 62-63/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składała się dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy oraz znajdująca się w aktach organu rentowego, jak również w aktach osobowych wnioskodawczyni K. Z..

W toku postępowania wnioskodawczyni nie kwestionowała hipotetycznych wyliczeń wysokości kapitału początkowego oraz emerytury z FUS dokonanych przez organ rentowy w oparciu o nadesłaną z Zakładów (...) w Ł. dokumentację osobowo – płacową wnioskodawczyni, co skutkowało przyjęciem powyższych wyliczeń przez Sąd w procesie ustalenia, iż emerytura powszechna K. Z. winna zostać przeliczona przy uwzględnieniu w trakcie określania kapitału początkowego stawki godzinowej 17,60 zł za wrzesień 1980 roku, stawki godzinowej 19,30 zł za październik, listopad i grudzień 1980 roku, kwoty 2.834,00 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1985 roku, kwoty 66.477,33 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1987 roku, kwoty 17.907,10 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1988 roku, okresu urlopów macierzyńskich: od 24 lipca 1985 roku do 26 listopada 1985 roku i od 24 września 1987 roku do 27 stycznia 1988 roku, okresów urlopów wychowawczych: od 17 grudnia 1985 roku do 30 kwietnia 1987 roku, od 7 sierpnia 1987 roku do 23 września 1987 roku, od 3 marca 1988 roku do 2 marca 1991 roku, okresu pracy nakładczej w czerwcu 1987 roku, okresów urlopów wypoczynkowych: od 27 listopada 1985 roku do 16 grudnia 1985 roku, od 28 stycznia 1988 roku do 29 lutego 1988 roku oraz urlopu okolicznościowego od 1 marca 1988 roku do 3 marca 1988 roku.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje częściowo na uwzględnienie

Stosownie do treści art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. , poz. 504 ze zm., dalej: ustawa emerytalna/, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli:

1)  po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość;

2)  decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3)  dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4)  decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5)  decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6)  przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2 ww. ustawy).

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ww. ustawy).

W art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej wskazano, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Stosownie do art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Na podstawie ust. 7 analizowanego przepisu, do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią art. 174 ust. 8 ustawy emerytalnej, przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych /t.j. Dz.U. z 2018, poz. 926/, ze środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanym dalej "subkontem", przysługuje okresowa emerytura kapitałowa.

Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje członkowi otwartego funduszu emerytalnego do ukończenia 65. roku życia (ust. 2).

Okresowa emerytura kapitałowa jest finansowana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (ust. 3).

Zgodnie natomiast z art. 8 ustawy o emeryturach kapitałowych, członek otwartego funduszu emerytalnego nabywa prawo do okresowej emerytury kapitałowej, jeżeli:

1)  ukończył 60 lat oraz

2)  kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie, ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego.

Na podstawie art. 9 cytowanej ustawy, prawo do okresowej emerytury kapitałowej wygasa:

1)  w przypadku śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego;

2)  z dniem poprzedzającym dzień, w którym członek otwartego funduszu emerytalnego ukończył 65. rok życia;

3)  w przypadku wyczerpania środków zewidencjonowanych na subkoncie.

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się do rozstrzygnięcia, czy możliwym jest przyjęcie innych wartości wynagrodzenia przy wyliczaniu kapitału początkowego ubezpieczonej tj. wartości wynagrodzenia uzyskiwanego w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w Ł. od dnia 23 marca 1979 roku do dnia 6 lipca 1981 roku oraz od dnia 14 marca 1983 roku do dnia 30 czerwca 1991 roku. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że wartość kapitału początkowego ubezpieczonej przekłada się bezpośrednio na wysokość należnego jej świadczenia emerytalnego.

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Postępowanie w niniejszej sprawie opierało się na ustaleniu, czy możliwym jest przyjęcie do obliczenia kapitału początkowego oraz emerytury wnioskodawczyni wynagrodzenia uzyskanego w trakcie zatrudnienia przypadającego w okresie od dnia 23 marca 1979 roku do dnia 6 lipca 1981 roku oraz od dnia 14 marca 1983 roku do dnia do dnia 30 czerwca 1991 roku tj. przy uwzględnieniu wariantu korzystniejszego dla wnioskodawczyni.

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Zgodnie z wezwaniem Sądu Okręgowego w Łodzi, w dniu 9 lutego 2022 roku wpłynęła korespondencja z Archiwum Państwowego w W., Archiwum Dokumentacji Osobowej i Płacowej w M. zawierająca oryginał akt osobowych wnioskodawczyni obejmujących okres od 1979 roku do 1981 roku oraz od 1983 roku do 1991 roku, a nadto oryginały książek wynagrodzeń za okres od 1980 roku do 1981 roku oraz od 1983 roku do 1991 roku.

Przedstawione dowody pozwoliły w przeważającym zakresie ustalić wysokość osiągniętego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia w okresie zatrudnienia Zakładach (...) w Ł.. W rezultacie, wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego okazał się wyższy od dotychczas przyjmowanego przez organ rentowy względem ubezpieczonej i co istotne, skutkował zwiększeniem wartości należnego jej kapitału początkowego, a w konsekwencji emerytury.

Na podstawie przedłożonych książeczek wynagrodzeń (koperta k. 31) należało uwzględnić wskazane w nich kwoty wynagrodzeń za okres od stycznia 1980 roku do sierpnia 1980 roku, od stycznia 1981 roku do lipca 1981 roku, od marca 1983 roku do grudnia 1983 roku, za cały 1984 roku, w 1985 roku, w 1987 roku oraz w 1988 roku (przy przyjęciu, iż w okresie od dnia 24 lipca 1985 roku do dnia 26 listopada 1985 roku i od dnia 24 września 1987 roku do dnia 27 stycznia 1988 roku wnioskodawczyni otrzymała wynagrodzenie w wysokości 100% wynagrodzenia otrzymanego bezpośrednio przed urlopem macierzyńskim), a nadto za okres od marca 1991 roku do czerwca 1991 roku. Sąd wziął przy tym pod uwagę okresy korzystania przez K. Z. z urlopów wychowawczych, urlopów wypoczynkowych oraz urlopu okolicznościowego, jak również wykonywania pracy nakładczej w okresie urlopu wychowawczego (jedynie w czerwcu 1987 roku z przyczyn podanych w dalszej części uzasadnienia).

Za okres od dnia 23 marca 1979 roku do dnia 31 grudnia 1979 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął kwoty minimalnego wynagrodzenia wobec nieudokumentowania rzeczywiście otrzymywanego wynagrodzenia przez wnioskodawczynię (brak książeczek wynagrodzeń za rok 1979). Przy ustalaniu zarobków stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1991 roku Sąd oparł się na kwocie pobranego w tym czasie przez K. Z. zasiłku dla bezrobotnych, który wynosił 5.294.000,00 (przed denominacją), z kolei za okres od dnia 1 stycznia 1992 roku do dnia 30 listopada 1992 roku – 9.763.400,00 zł.

W tym miejscu należy również wskazać, iż w trakcie weryfikacji wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych słusznie nie uwzględnił okresów od dnia 1 września 1975 roku do dnia 9 czerwca 1978 roku z uwagi na to, iż okres nauki zawodu może być zaliczony jedynie po dostarczeniu świadectwa pracy wystawionego przez zakład pracy. W aktach organu rentowego znajduje się jedynie kserokopia świadectwa ukończenia (...) Szkoły Rolniczej w Ł.. Nadto, organ rentowy nie mógł wziąć pod uwagę okresu od dnia 10 czerwca 1978 roku do dnia 22 marca 1979 roku, w którym wnioskodawczyni wykonywała pracę w ramach gospodarstwa rolnego, okresów od dnia 21 kwietnia 1981 roku do dnia 30 kwietnia 1981 roku, od dnia 1 grudnia 1984 roku do dnia 1 grudnia 1984 roku, od dnia 4 maja 1996 roku do dnia 4 maja 1996 roku, od dnia 1 grudnia 1996 roku do dnia 1 grudnia 1996 roku, kiedy to K. Z. przebywała na urlopie bezpłatnym, jak również miesięcy: maja oraz lipca 1987 roku – wówczas wnioskodawczyni wykonywała pracę nakładczą, ale zgodnie z ustawą emerytalną nie uzyskała z tego tytułu wynagrodzenia w wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia. Do ustalenia wartości kapitału początkowego nie można było również przyjąć dochodów z roku 1997 w kwocie 3.980,78 zł oraz z roku 1998 w kwocie 8.841,03 zł z uwagi na to, iż skarżąca nie przedłożyła do akt sprawy oryginału zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 wystawionego przez zakład pracy (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. za powyższe lata.

Podsumowując, Sąd Okręgowy w punkcie 1 wyroku uznał za udowodnione i zobowiązał ZUS do ponownego przeliczenia K. Z. wysokości emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z uwzględnieniem - przy ustalaniu kapitału początkowego: stawki godzinowej 17,60 zł za wrzesień 1980 roku, stawki godzinowej 19,30 zł za październik, listopad i grudzień 1980 roku, kwoty 2.834,00 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1985 roku, kwoty 66.477,33 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1987 roku, kwoty 17.907,10 zł z tytułu wynagrodzenia i zasiłku macierzyńskiego w 1988 roku, okresu urlopów macierzyńskich: od 24 lipca 1985 roku do 26 listopada 1985 roku i od 24 września 1987 roku do 27 stycznia 1988 roku, okresów urlopów wychowawczych: od 17 grudnia 1985 roku do 30 kwietnia 1987 roku, od 7 sierpnia 1987 roku do 23 września 1987 roku, od 3 marca 1988 roku do 2 marca 1991 roku, okresu pracy nakładczej w czerwcu 1987 roku, okresów urlopów wypoczynkowych: od 27 listopada 1985 roku do 16 grudnia 1985 roku, od 28 stycznia 1988 roku do 29 lutego 1988 roku oraz urlopu okolicznościowego od 1 marca 1988 roku do 3 marca 1988 roku.

Uwzględniając powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje orzekając, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie, Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, jako bezzasadne. Przy czym dotyczyło to również decyzji w przedmiocie okresowej emerytury kapitałowej, bowiem w tym przedmiocie wnioskodawczyni nigdy nic nie zakwestionowała.

I.S.