Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

21 lutego 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 lutego 2023 roku w Sieradzu

odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z 18 października 2022 r. Nr(...)

w sprawie H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o zwrot nienależnej emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że H. M. nie ma obowiązku zwrotu pobranego świadczenia należnego W. S. za miesiąc lipiec 2022 roku.

Sygn. akt IV U 12/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 18.10.2022r., (...) Oddział w T., na podstawie art. 138 ust. 3 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2022r., poz. 504) zobowiązał H. M. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1.07.2022 – 31.07.2022, ponownie przekazanego po zwrocie w dniu 3.08.2022r. w łącznej kwocie 1350,49zł. (w tym emerytura po potrąceniach ze świadczenia 237,61zł., dodatek pielęgnacyjny 256,44zł., zwrot z DPS 356,44zł., świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji 500zł.). W uzasadnieniu decyzji podano, że w/w nie była wskazana w decyzji jako osoba uprawniona do pobierania świadczeń.

Nie podzielając ww. decyzji H. M. złożyła odwołanie. Podnosiła, że brat W. S. zmarł w dniu 31.07.2022r., więc świadczenia za lipiec powinny mu przysługiwać. Argumentowała, że od początku choroby brata, opiekowała się nim, pokryła koszty pogrzebu. Ponadto brat sporządził testament, w którym podał ją jako jedynego spadkobiercę.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Brat H. M. - W. S. był żonaty, miał syna i córkę. Zmarł w dniu 31.07.2022r. 10 lat przed śmiercią W. S. chorował. Przebywał w DPS w D. koło O. 2 lata, bo nie miał gdzie mieszkać. Wn – i odwiedzała brata w D. co miesiąc. Stan brata wn – i pogarszał się, nie mógł jeść, 3 miesiące przed śmiercią nie mógł chodzić. Od 1.01.2022r., z emerytury W. S. zostawało 150zł., resztę DPS zużywał na jego pobyt w DPS. W dniu 5.07.2022r., na prośbę i koszt wn – i, W. S. został przewieziony do hospicjum przy szpitalu w Z., w którym przebywał do śmierci; w DPS w Z. nie było miejsca. Wn – i codziennie odwiedzała brata w hospicjum i była z nim do ostatnich godzin jego życia. Dzieci i żona W. S. nie odwiedzali go w DPS, ani w hospicjum. W. S. w dniu 17.07.2022r., złożył oświadczenie przesyłania emerytury na adres: Ł. na ul. (...). To oświadczenie wn – i przesłała do ZUS. Odwołująca kupowała bratu wszystko o co prosił. Wn – i kupiła bratu, jak przebywał w D. małą maszynkę do grzania, czajniczek. Brat wn – i nie mógł wyjść z hospicjum, żeby kupić sobie potrzebne rzeczy. W lipcu wn – i kupiła bratu piżamę, podkoszulki, maści, pieluchy, kremy, leki, jedzenie, codziennie mu gotowała, karmiła. Od 5 lipca, wn – i była u brata codziennie, po ok. 6-7 godzin. Czasami w - ię woził zięć, córka, czasem jeździła autobusem. Brat wn - i do końca życia był świadomy. Świadczenie W. S. za lipiec w kwocie 1350,49zł., zostało przekazane DPS w D., która to instytucja zwróciła środki do ZUS, w związku ze zmianą miejsca pobytu w-cy. Świadczenie było płatne w terminie do 10 dnia miesiąca. Z DPS w D. dzwonili do wn - i, że przyszły tam pieniądze dla jej brata. Świadczenie zostało przekazane ponownie na wskazany adres i wypłacone do rąk wnioskodawczyni w dniu 5.08.2022r. W Ł. przy ul. (...) mieszka jeszcze wnioskodawczyni; mieszkanie jest wnuków (zeznania wnioskodawczyni – na nagraniu CD 00:02:16 – 00:24:39 k. 39, uwierzytelniona kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu k. 6/akta sprawy; wniosek k. 50 – 51/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przez organem rentowym. Fakty związane z pobytem zmarłego brata wnioskodawczyni w DPS, w szpitalu w Z., złożonego przez brata zlecenia przekazania świadczeń na adres w Ł., Sąd ustalił w oparciu o zeznania wnioskodawczyni, którym dał wiarę. Z zeznań tych wynika, że wypłata części świadczenia nastąpiła z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. 2022, poz. 504 j.t.), osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu tego przepisu uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, nie można mówić o nienależnie pobranym świadczeniu, gdyż o tym decydujące znaczenie ma świadomość i zamiar ubezpieczonego, który pobrał świadczenie w złej wierze. Wypłacenie świadczenia w sposób, na który nie miała wpływu wina świadczeniobiorcy, nie uzasadnia powstania po stronie osoby ubezpieczonej obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (por. wyrok SA w Szczecinie z 12.04. 2018r., III AUa 369/17).

W ocenie sądu, H. M. nie ma obowiązku zwrotu pobranego świadczenia należnego W. S. za miesiąc lipiec 2022r. Należy zaznaczyć, że świadczenie należne bratu wnioskodawczyni płatne do 10 dnia miesiąca, należało się bratu wnioskodawczyni bo zmarł w dniu 31.07.2022r. Zdaniem Sądu odwołująca nie może ponosić odpowiedzialności za to, że po śmierci jej brata, ZUS przekazał należne bratu środki. Po przeniesieniu W. S. z DPS w D. do hospicjum w Z., zgodnie z wnioskiem W. S., należne mu pieniądze, miały być przez ZUS przekazywane na adres wskazany we wniosku, pod którym przebywała odwołująca. Jak wynika z zeznań wnioskodawczyni, odwołująca do śmierci opiekowała się bratem, odwiedzał go w DPS, a później w hospicjum, do którego został przeniesiony na jej prośbę. Z pieniędzy W. S. wnioskodawczyni robiła mu zakupy. Część emerytury pokrywała koszty pobytu w DPS. Wn – i kupowała bratu wszystko o co prosił. Jak przebywał w D., wn – i kupiła bratu, małą maszynkę do grzania, czajniczek. W lipcu wn – i kupiła bratu piżamę, podkoszulki, maści, pieluchy, kremy, leki, jedzenie, codziennie mu gotowała, karmiła. Od 5 lipca, wn – i była u brata codziennie, po ok. 6-7 godzin. Reasumując należy stwierdzić, że po przeniesieniu brata wnioskodawczyni do hospicjum w dniu 5.07.2022r., to odwołująca byłą uprawniona do ich odbioru i byłą dysponentem tych środków.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł, jak w sentencji.