Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. wniósł w dniu 28 maja 2021 r. ( data stempla operatora pocztowego ) do Sądu Rejonowego w Ciechanowie pozew przeciwko (...) S.A. w S., żądając zasądzenia na swoją rzecz kwoty 7655,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się należność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany (...) S.A. w S. wnosił o oddalenie powództwa. Wnosił ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 kwietnia 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki M. (...) nr rej. (...), którego kierowcą był D. J.. D. P. jako właścicielka uszkodzonego pojazdu udzieliła synowi D. J. pełnomocnictwa do czynności związanych z najmem pojazdu zastępczego oraz wszelkich innych czynności z tym związanych. Następnie w tym samym zakresie poszkodowany udzielił pełnomocnictwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. ( bezsporne ).

Pojazd sprawcy zdarzenia V. (...) nr rej. (...) w dacie zdarzenia drogowego posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu w (...) Spółka Akcyjna w S. ( bezsporne ).

Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi w dniu 5 kwietnia 2018 r., a została zarejestrowana przez ubezpieczyciela w dniu 7 kwietnia 2018 r. pod numerem (...). W związku ze zgłoszeniem szkody zakład ubezpieczeń zawiadomił poszkodowanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego oraz akceptowanych dobowych stawkach najmu. Ubezpieczyciel uznał szkodę w pojeździe M. (...) nr rej. (...) za całkowitą. Z tego tytułu przyznał odszkodowanie w kwocie 4200,00 zł decyzją z dnia 7 maja 2018 r. ( zgłoszenie szkody k. 51 - 53, informacja k. 38 – 41, decyzja k. 104 ).

Z uwagi, iż uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszego użytku, poszkodowany potrzebował samochodu zastępczego do załatwiania codziennych życiowych czynności; nie posiadał innego pojazdu, który mógłby użytkować. D. J. w dniu 4 kwietnia 2018 r. zawarł z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. umowę najmu pojazdu zastępczego. Przedmiotem najmu był pojazd zastępczy marki M. (...) nr rej. (...). Ubezpieczyciel nie przedstawił poszkodowanemu oferty najmu konkretnego pojazdu ( umowa najmu pojazdu zastępczego k. 11 - 12, zeznania świadka K. U. k. 161 - 162 ).

D. J. w okresie od dnia 4 kwietnia 2018 r. do dnia 14 maja 2018 r. ( 41 dni ) korzystał z pojazdu zastępczego marki M. (...) nr rej. (...) na podstawie umowy najmu pojazdu zastępczego zawartej z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M.. Stawka dobowa najmu wynosiła 199,00 zł netto ( brutto 244,77 zł ) tj. łącznie za 41 dni – 10035,57 zł brutto ( umowa najmu pojazdu zstępczego k. 11 - 12, oświadczenie poszkodowanego o sposobie korzystania z pojazdu zastępczego k. 14, protokół zdawczo – odbiorczy samochodu k. 13, faktura k. 16 ).

W dniu 4 kwietnia 2018 r., pomiędzy D. J., a (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności, na mocy której D. J. w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 4 kwietnia 2018 r. likwidowaną przez (...) S.A. w S., przeniósł wszelkie przysługujące mu ( jego matce D. P. ) wierzytelności z tytułu tej szkody związane ze zwrotem kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego na rzecz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. ( umowa cesji wierzytelności k. 15 ).

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. zgłosił roszczenie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego do (...) S.A. w S. przesyłając fakturę VAT na kwotę 10035,57 zł w dniu 28 maja 2018 r., wzywając do zapłaty kosztów najmu pojazdu zastępczego w terminie 14 dni. Decyzją z dnia 28 maja 2018 r. ubezpieczyciel zdecydował o przyznaniu dopłaty do odszkodowania w wysokości 2380,00 zł brutto z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Za zasadny uznano okres 23 dni najmu pojazdu zastępczego ( 3 dni od zdarzenia do zgłoszenia szkody, 3 dni oczekiwania na oględziny pojazdu, 3 dni na przesłanie wyceny oraz 14 dni organizacyjnych na zagospodarowanie pozostałości pojazdu ). Jako uzasadnioną stawkę za najem pojazdu zastępczego ubezpieczyciel przyjął kwotę 95,00 zł brutto, a w okresie od 4 kwietnia do 7 kwietnia 2018 r. – 160,00 zł brutto ( bezsporne ).

Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynajętego poszkodowanemu, uwzględniający okres czasu potrzebny i niezbędny na zgłoszenie szkody i wydanie pojazdu zastępczego, otrzymanie odszkodowania z tytułu szkody całkowitej niezbędny do zakupu nowego pojazdu i zagospodarowanie pozostałości pojazdu wynosi 41 dni. Szacunkowy zakres rynkowych stawek najmu pojazdu zastępczego z autosegmentu D tj. auta uszkodzonego na rynku lokalnym wynosi od 109,00 zł netto ( 134,07 zł brutto ) do 323,58 zł netto ( 398,00 zł brutto ) ( opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej oraz weryfikacji stawek za najem pojazdów zastępczych mgr inż. M. P. k. 173 – 186 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt szkody ( k. 51 -117 ), umowy cesji wierzytelności ( k. 15 ), umowy najmu pojazdu zastępczego ( k. 11 - 13 ), oświadczenia poszkodowanego o sposobie korzystania z pojazdu zastępczego ( k. 14 ), protokołu zdawczo – odbiorczego samochodu ( k. 13 ), faktury ( k. 16 ), zeznań świadka K. U. ( k. 161 - 162 ) oraz opinii biegłego sądowego mgr inż. M. P. ( k. 173 – 186 ).

W ocenie Sądu, powyższe dowody są w pełni wiarygodne; żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. Spór w niniejszej sprawie dotyczył wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego oraz uzasadnionego okresu tego najmu. Te sporne kwestie Sąd rozstrzygnął mając na uwadze wnioski opinii biegłego sądowego mgr inż. M. P., która nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd uznał opinię biegłego sądowego za rzetelną i spójną i na jej podstawie ustalił uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego i wysokość stawki dobowej z tego tytułu.

Wskazać należy, że Sąd pominął dowód z zeznań świadka D. J. w trybie art. 235 ² § 1 pkt 4 i 5 kpc jako niemożliwy do przeprowadzenia oraz zmierzający do przedłużenia postępowania. Dowód z zeznań tego świadka został zgłoszony przez obie strony procesu. Wskazać należy na problemy z przesłuchaniem świadka zarówno w trybie wideokonferencji, jak też na piśmie z uwagi na niemożność doręczenia mu korespondencji, również drogą e-mail. Należy jednak wskazać, że D. J. nie kontaktował się osobiście z pozwanym ubezpieczycielem, czynności w jego imieniu wykonywał pracownik powoda K. U., który przekazywał mu informacje o stanie sprawy, w tym w zakresie pojazdu zastępczego. K. U. kontaktował się w jego imieniu z zakładem ubezpieczeń, nie uzyskał jednak żadnej konkretnej propozycji w zakresie pojazdu zastępczego.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. zasługuje na uwzględnienie w całości.

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. jako następca prawny D. P. i D. J. dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda w związku z nabyciem wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego, należało określić – według ogólnych zasad prawa cywilnego – do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiło zdarzenie drogowe. W niniejszej sprawie, Sąd ustalił, że odpowiedzialnym za zdarzenie drogowe z dnia 4 kwietnia 2018 r. jest kierowca samochodu marki V. (...) nr rej. (...) posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia – w znaczeniu prawnym – stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło. Zgodnie z powszechnie przyjętym obecnie poglądem, odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11 ). Sąd Najwyższy podkreślił, że utrata możliwości korzystania z pojazdu stanowi negatywne następstwo majątkowe, a wydatki, które służą ograniczeniu ( wyłączeniu tego negatywnego następstwa ) należy kwalifikować jako szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela wynikającej z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym znaczenie dwóch kryteriów - celowości wydatków oraz ich ekonomicznego uzasadnienia.

Za wydatek niezbędny ( celowy ) należy uznać wydatek poniesiony na korzystanie z innego pojazdu w takim zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swojego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym ( ceny rynkowe za tego typu usługi ) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu.

W pierwszej kolejności Sąd pragnie wskazać, że w sprawie nie budziła wątpliwości kwestia legitymacji procesowej powoda. Do akt sprawy przedstawiona została umowa cesji wierzytelności, która obejmowała wierzytelność z umowy najmu zawartej pomiędzy powodem a D. J. jako pełnomocnikiem poszkodowanej D. P. w dniu 4 kwietnia 2018 r. Podstawę prawną cesji wierzytelności stanowi art. 509 § 1 kc i nast. Przepisy nie regulują formy w jakiej ma być zawarta umowa cesji, a jedynie z art. 511 kc wynika, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony.

Jak wskazano powyżej, pozwany (...) S.A. w W. zakwestionował w niniejszym procesie, stawkę dobową najmu pojazdu zastępczego oraz czas jego trwania wynikające z umowy zawartej przez powoda z D. J..

W kwestii wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, podkreślić należy, że poszkodowany D. J. otrzymał od zakładu ubezpieczeń informację w zakresie możliwości organizacji pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, jak też o akceptowanych stawkach tego najmu w przypadku zawarcia umowy najmu przez poszkodowanego z pominięciem zakładu ubezpieczeń w dniu 7 kwietnia 2018 r. Poszkodowany natomiast wynajął pojazd zastępczy od powoda już w dniu szkody. W dniu złożenia oferty przez pozwanego dysponował już pojazdem zastępczym. Ponadto w zeznań świadka K. U. wynika, że ubezpieczyciel nie przedstawił poszkodowanemu konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego, a więc wskazującej na dany model samochodu, a w proponowanych przez pozwanego wypożyczalniach współpracujących z zakładem ubezpieczeń nie było dostępnych pojazdów w klasie pojazdu poszkodowanego.

Wskazać należy, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 kc, art. 362 i 826 § 1 kc ). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu tylko wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. W pierwszej kolejności wskazać, należy że to do poszkodowanego należał wybór samochodu, który miał mu służyć jako pojazd zastępczy. Jak wykazano w toku procesu ubezpieczyciel oraz żaden z podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem, prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wypożyczalni pojazdów, nie przedstawił ostatecznie poszkodowanemu konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany miał możliwość najmu pojazdu zastępczego w powodowej spółce w tym samym dniu, co zdarzenie drogowe, w skutek którego uszkodzony został pojazd przez niego kierowany. Z uwagi na brak ofert i dostępności pojazdów w wypożyczalniach współpracujących z zakładem ubezpieczeń, nie miał możliwości na zmianę pojazdu zastępczego na pochodzący z takiej wypożyczalni, w stawce dobowej najmu niższej niż wynikająca z umowy zawartej z powodem. W ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że poszkodowany przy wyborze pojazdu zastępczego, przy uwzględnieniu okoliczności, iż nie posiadał innego pojazdu, którym mógłby się poruszać, kierował się przede wszystkim jak najkrótszym czasem oczekiwania na jego odbiór. Mając na uwadze powyższe i przedstawione przez powoda stawki zarówno najmu, jak i czasu korzystania z pojazdu zastępczego, stwierdzić należy, że nie wykraczają one ponad przeciętną normę. Wskazany przez powoda niezbędny czas trwania najmu oraz dobowa stawka najmu nie zostały uznane przez biegłego sądowego za zawyżone. Mieściły się we wskazanych przez niego rozważaniach. Ubezpieczyciel, w ocenie Sądu, nie wykazał powodu nieuwzględnienia stawek najmu stosowanych przez powoda w pełnej wysokości, jak również przyczyn nieuwzględniania pełnego okresu trwania najmu. Podkreślić należy, że pozwany zakład ubezpieczeń nie wykazał, że stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego przyjęta przez powoda jest nadmierna w stosunku do klasy pojazdu stanowiącego przedmiot umowy. Z opinii biegłego sądowego wynika, że stawka dobowa akceptowana przez pozwanego tj. 95,00 zł brutto właściwie nie istnieje. Zauważyć należy, że pozwany wskazaną powyżej stawkę dobową najmu rekomendował dla pojazdu należącego do segmentu C, co wynika z treści decyzji o przyznaniu odszkodowania z dnia 28 maja 2018 r., podczas gdy w istocie pojazd marki M. (...) należy do segmentu D, na co zwrócił uwagę w swej opinii biegły sądowy mgr inż. M. P.. Wskazał, że szacunkowy zakres rynkowy stawek najmu pojazdu zastępczego z autosegmentu D na rynku lokalnym wynosi od 109,00 zł netto ( 134,07 zł brutto ) do 323,58 zł netto ( 398,00 zł brutto ), a zatem dobowa stawka najmu wynikająca z umowy zawartej przez poszkodowanego z powodem tj. 199,00 zł netto ( 244,77 zł brutto ) mieści się w tych granicach i jest niższa niż średnia stawka wyliczona przez biegłego na kwotę 216,29 zł netto ( 266,04 zł brutto ). Akceptowana przez powoda stawka najmu pojazdu zastępczego w klasie D wynosi 135,00 zł brutto ( informacja ubezpieczyciela k. 53 ). Pozwany (...) S.A. w S. nie wyjaśnił, z jakich przyczyn uznał, że pojazd M. (...) należy do segmentu C, nie kwestionował jednakże opinii biegłego sądowego w tym zakresie.

Odnosząc się natomiast do kwestii czasu trwania najmu pojazdu zastępczego, uznać należy, zdaniem Sądu, że powinien on trwać od dnia 4 kwietnia 2018 r. do dnia 14 maja 2018 r., co znajduje również potwierdzenie w opinii biegłego sądowego. Z tego tytułu Sąd zasądził od pozwanego ubezpieczyciela na rzecz powoda kwotę 7655,57 zł tytułem dopłaty do kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 41 dni w stawce dobowej 199,00 zł netto tj. 244,77 zł brutto. Sąd podziela pogląd, że należy uwzględnić brak środków finansowych poszkodowanego na nabycie pojazdu i kwestię terminu wypłaty odszkodowania, pozwalającego na zakup kolejnego pojazdu. Termin siedmiodniowy jest wystarczający po otrzymaniu odszkodowania na nabycie kolejnego pojazdu, co uzasadnia przyjęcie, że w niniejszej sprawie termin ten upłynął 14 maja 2018 r. tj. w dacie zwrotu pojazdu zastępczego.

W związku z powyższym, Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7655,57 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem pozwu. 30 – dniowy termin zapłaty od doręczenia wezwania do zapłaty wraz z fakturą upływał w dniu 11 czerwca 2018 r., zatem żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 czerwca 2018 r. uznać należy za zasadne.

Odsetki ustawowe za opóźnienie Sąd zasądził zgodnie z żądaniem pozwu. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cyt. artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Zgodnie z at. 98 kpc, strona przegrywająca proces jest zobowiązana zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu. Sąd uwzględnił powództwo w całości, a zatem pozwany (...) S.A. w S. obowiązany jest zwrócić powodowi (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. poniesione przez niego koszty procesu. W związku z powyższym w pkt II wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2317,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na koszty te złożyły się: kwota 500,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 1800,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Koszty zastępstwa procesowego ustalone zostały stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu wskazanej wartości przedmiotu sporu.

W niniejszej sprawie koszty opinii biegłego sądowego zostały poniesione tymczasowo z sum budżetowych.. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach. Zgodnie zatem z wynikiem procesu, Sąd w pkt III wyroku nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego (...) S.A. w S. kwotę 1605,15 zł tytułem uzupełnienia kosztów procesu orzeczonych prawomocnym postanowieniem z dnia 12 października 2022 r.